10 juni 2013 maandag
NSA geheimzinnige terreurbestrijder
SECTION: 1; Blz. 7
LENGTH: 456 woorden
NEW YORK, maandag
De regering-Obama heeft een gerechtelijk onderzoek ingelast naar de lekken waaruit blijkt dat de
Amerikaanse veiligheidsdiensten op grote schaal meekijken en meeluisteren op het internet en het
telefoonverkeer.
Volgens het Britse blad The Guardian en The Washington Post is een ex-CIA agent (29)
verantwoordelijk voor het lek. De agent, Edward Snowden, zou hebben gevraagd zijn identiteit prijs te
geven. Als motief gaf Snowden, die als technisch medewerker vier jaar bij de NSA werkte, op dat hij
het publiek wil informeren wat er voor hen gedaan wordt en wat er tegen hen gedaan wordt.
De Amerikaanse overheid probeert nu na de publicatie ook de angst voor de enorme spionageoperatie
wat weg te nemen door wat meer openheid te geven over het werk van the National Security Agency
(NSA). Dat zal niet meevallen, want de geheime dienst werd lang in de schaduw gehouden. Die heeft
niet voor niets de bijnamen No Such Agency of Never Say Anything.
We kunnen niet meer tellen hoe vaak we geschiedenis hebben geschreven, zonder dat de geschiedenis
wist dat we erbij betrokken waren, schrijft de huidige directeur van de NSA, generaal Keith
Alexander, trots op de website van de spionnendienst.
Via het project met de naam Prism kan de NSA meekijken in bijna alles wat een internetgebruiker op
zijn computer uitvoert. De inhoud van e-mails, een gesprek via Skype, de meest bezochte websites,
welke video's worden bekeken en wat voor foto's er zijn bestudeerd: niets blijft geheim.
Ook de Britse afluisterspecialisten kijken door een samenwerkingsverband met de Amerikanen mee
op het internet. De Britse minister van Buitenlandse Zaken, William Hague, volgt de koers van de
Amerikanen. Hij stelde dit weekeinde dat een zich aan de wet houdende burger niets te vrezen heeft
van het programma.
Om de kritiek van de ongekende 'Big Brother'-activiteiten nog wat meer weg te nemen, komen er
steeds meer berichten naar buiten van de via de 'meekijkoperatie' voorkomen terreurdaden. Het zou
onder meer gaan om een plan voor aanslagen in de ondergrondse van New York.
Daarbij werd de Afghaanse Amerikaan Najibullah Zazi opgepakt nadat hij via internet contact had
gezocht met een Yahoo e-mailadres waarvan bekend was dat het tot een Al-Qaeda-leider in Pakistan
behoorde.
Hoe de in 1952 opgerichte NSA precies werkt, is niet duidelijk, al sijpelt er steeds meer nieuws uit.
Experts zijn er verbaasd over hoe Prism, met een budget van slechts 20 miljoen dollar, draaiende
wordt gehouden.
De informatie komt niet alleen via de negen grote internetbedrijven, waaronder Google en Facebook,
maar kan ook direct van een glasvezelkabel worden geplukt.
10 juni 2013 maandag
Oud-CIA agent bekent spionage
SECTION: 1; Blz. 7
LENGTH: 419 woorden
LONDEN, maandag
Een oud-CIA-medewerker blijkt de klokkenluider die informatie heeft gelekt over
surveillanceprogramma's door de Amerikaanse geheime dienst NSA. Het gaat om de 29-jarige
Amerikaan Edward Snowden.
De Britse krant The Guardian en de Amerikaanse krant The Washington Post hebben zijn naam
zondag onthuld. Zijn identiteit is op zijn eigen verzoek bekendgemaakt. Snowden is een voormalig
technisch medewerker van de CIA die als ingehuurde kracht ook bij de NSA heeft gewerkt. .
The Guardian en The Washington Post hebben de afgelopen dagen meerdere onthullingen gedaan over
spionagepraktijken door Amerikaanse veiligheidsdiensten. Snowden heeft naar eigen zeggen naar de
kranten gelekt omdat hij vindt dat de Verenigde Staten aan een geheim spionagesysteem bouwt dat
iedere Amerikaan in de gaten houdt, maar zelf geen verantwoording af hoeft te leggen.
Zo blijkt de NSA (National Security Agency) gebruikers van internetdiensten als Google, Facebook en
Yahoo op grote schaal in de gaten te gehouden. Dat gebeurt met een geheim computerprogramma,
PRISM. Ook verzamelt de NSA telefoongegevens.
Snowden kopieerde drie weken geleden de geheime documenten in het NSA-kantoor op Hawaï.
Daarna vloog hij naar Hongkong, waar hij nog verblijft. Snowden vreest dat de CIA hem komt halen
en hoopt dat hij asiel kan krijgen in IJsland. Dat land staat bekend als voorvechter van openheid en
internetvrijheid.
The Guardian noemt Snowden al in één adem met klokkenluider Bradley Manning. Die Amerikaanse
militair staat sinds afgelopen week terecht omdat hij tienduizenden geheime Defensie-documenten
naar de website WikiLeaks heeft gelekt.
De Amerikaanse overheid probeert nu na de publicatie ook de angst voor de enorme spionageoperatie
wat weg te nemen door wat meer openheid te geven over het werk van the National Security Agency
(NSA). Dat zal niet meevallen, want de geheime dienst werd lang in de schaduw gehouden. Die heeft
niet voor niets de bijnamen No Such Agency of Never Say Anything .
We kunnen niet meer tellen hoe vaak we geschiedenis hebben geschreven, zonder dat de geschiedenis
wist dat we erbij betrokken waren , schrijft de huidige directeur van de NSA, generaal Keith
Alexander, trots op de website van de spionnendienst.
Via het project met de naam Prism kan de NSA meekijken in bijna alles wat een internetgebruiker op
zijn computer uitvoert. De inhoud van e-mails, een gesprek via Skype, de meest bezochte websites,
welke video's worden bekeken en wat voor foto's er zijn bestudeerd: niets blijft geheim.
11 juni 2013 dinsdag
Obama in vuurlinie;
Kritiek op antiterreurbeleid neemt toe door NSA-affaire
SECTION: 1; Blz. 13
LENGTH: 521 woorden
door Frank van Vliet NEW YORK, dinsdag
De hele veiligheidspolitiek van Barack Obama ligt onder vuur. Van zowel de linker- als de rechterkant
krijgt de Amerikaanse president nu kritiek om de geheimzinnigheid waarmee zijn droneprogramma en
het bespioneren van het telefoon- en internetverkeer door de National Security Agency (NSA) is
omgeven.
De verontwaardigde roep om meer openheid zal waarschijnlijk maar mondjesmaat worden beloond.
Obama heeft al aangegeven alle ophef om de NSA-klokkenluider Edward Snowden 'een hype' te
vinden. Hij weet zich ook gesteund door een groot aantal Republikeinse en Democratische
medestanders die niet mee gaan met al het schandegeroep.
Desondanks kan zelfs een verdediging pijn doen. Laten we niet vergeten dat we nog steeds tegen
terroristen vechten. Het is niet toevallig dat het Prism-programma door twee presidenten van
verschillende signatuur is voortgezet , zegt de Republikeinse senator Kelly Ayotte over het
grootschalige project om internetverkeer van burgers en bedrijven te registreren.
Senator De goede verstaander snapt waar Ayotte heen wil: Obama voert het zelfde antiterreurbeleid
als George W. Bush, waar hij als senator nog zo tegen was.
Wat ook pijnlijk is: een Amerikaan die de vrijheid van meningsuiting aanhaalt om te vluchten naar een
metropool die als een speciale administratieve regio van het communistische China wordt bestuurd.
Het lijkt de wereld op zijn kop. De VS zijn gewend politieke vluchtelingen op te vangen. Dat mensen
uit 'the Land of the free' vluchten is ongekend.
Dat Washington er alles aan zal doen om de 29-jarige computerexpert in Hongkong te pakken te
krijgen staat wel vast. Dat Washington weinig clementie heeft met klokkenluiders is bekend. Onder
president Barack Obama is dat beleid nog verscherpt.
Het levert de president veel kritiek op, onder meer van Daniel Ellsberg, een militaire analist die in
1971 ontdekte dat de Amerikaanse bevolking was voorgelogen over de oorlog in Vietnam en de
geheime documenten, the Pentagon Papers, doorspeelde aan The New York Times. Ellsberg ontliep
een eis van 115 jaar cel, doordat de rechter meende dat justitie gebruikmaakte van onrechtmatig
verkregen bewijs.
Ellsberg neemt het voor Snowden op en stelt dat het klimaat nu veel guurder is voor klokkenluiders
dan in zijn tijd. Hij wijst daarbij op het lot van de man achter de Wikileaks, Bradley Manning. Die
militair staat nu terecht, maar werd drie jaar onder volgens de VN 'wreed en onmenselijk beleid'
vastgehouden.
Dat zijn allemaal zaken waar de liberale aanhang van Obama niet blij mee is. De rechterkant van het
politieke spectrum kan dit beleid nog wel door de vingers zien, maar ziet in de enorme spionage maar
ook in het schandaal rond de belastingsdienst die het op de Tea Party had voorzien, een bewijs voor
het door hen gehate `Big Government.'
Het tumult over zijn veiligheidsbeleid verhindert Obama aan zijn werkelijke politieke agenda, de
nieuwe immigratiewetgeving, wapenbeheersing en vermindering van inkomensongelijkheid, te
werken. Reden voor het blad The Economist om te schrijven dat 'de oorlog tegen de terreur het
Vietnam van Obama is'.
11 juni 2013 dinsdag
'Ik begrijp dat dit mijn einde betekent'
SECTION: 1; Blz. 13
LENGTH: 312 woorden
Van onze correspondent NEW YORK, dinsdag
Overtuigd van zijn eigen gelijk, maar doodsbang voor de wraak van de overheid. Dat is de
gemoedstoestand van de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden (29) die zich drie weken lang
schuilhield in een hotelkamer in Hongkong.
Hij durfde er de deur niet uit en vreest voor zijn leven. Of hij er ook nu nog zit, is onduidelijk.
Volgens sommige berichten heeft hij het hotel verlaten.
De man die de wereld vertelde over de grootschalige registratie van het telefoonverkeer en het internet
door de Amerikaanse National Security Acency (NSA) at uitsluitend op zijn kamer, was slechts drie
keer buiten, legde kussens voor de deur om afluisteren te voorkomen en dook onder een grote deken
als hij zijn computer bekeek uit angst dat verborgen camera's zijn wachtwoord zouden oppikken.
Als oud-CIA-medewerker weet hij dat er tal van CIA-agenten werken op het nabijgelegen
Amerikaanse consulaat in Hongkong. Zijn e-mail verstuurt hij versleuteld. Hij is ervan overtuigd dat
de almachtige computers van de NSA, die het wereldwijde net in de gaten houden, hem zouden
kunnen opsporen aan de hand van een analyse van zijn schrijfstijl. Hij vreest de Triades, de lokale
maffia, die volgens hem wel eens gelokt kan worden als de Amerikaanse geheime dienst een prijs op
zijn hoofd zet en hij is bang voor de Chinese machthebbers. Die zouden hem wel eens kunnen
ontvoeren om meer te weten te komen over de werkwijze van de CIA en de NSA.
Identiteit Snowden was dat alles bekend, maar de 29-jarige heeft geen moment getwijfeld om zijn
identiteit prijs te geven. In lijn met zijn schuilnaam die hij bij zijn contacten met journalisten van The
Washington Post en The Guardian gebruikte Verox, waarheidsverteller in het Latijn wil hij openheid.
Ik begrijp dat ik zal boeten voor mijn daden en dat het vrijgeven van deze informatie mijn einde
betekent.
12 juni 2013 woensdag
Edward Snowden: held of verrader?;
Klokkenluider nam duizenden zeer geheime documenten mee
SECTION: 1; Blz. 8
LENGTH: 505 woorden
door Frank van Vliet NEW YORK, woensdag
Een verrader die Amerikaanse levens op het spel heeft gezet. De Republikeinse voorman John
Boehner heeft een keihard oordeel over klokkenluider Edward Snowden, die bekendmaakte dat de
Amerikaanse veiligheidsdienst NSA op grote schaal meekijkt op het internet. Voor bijna 50.000
Amerikanen, die een online petitie hebben ondertekend waarin het Witte Huis om gratie voor de 29-
jarige wordt gevraagd, is hij echter een held.
De affaire is trouwens nog lang niet ten einde. Wat nu naar boven is gekomen is slechts het topje van
de ijsberg. De komende weken en maanden komen er nog meer onthullingen uit het materiaal dat
Snowden naar de pers heeft doorgespeeld.
Dat beloofde Glenn Greenwald, de journalist van the Guardian die de zaak aan het rollen bracht.
Volgens Greenwald heeft Snowden the Guardian en the Washington Post duizenden documenten
toegespeeld. En van de 41 'Topsecret'-bestanden zijn tot nu slechts vier gepubliceerd, zei Greenwald in
een interview.
Van de man die dit publieke debat heeft veroorzaakt was gistermiddag geen spoor te vinden. Snowden
is vertrokken uit zijn hotel in Hongkong, waar hij zich drie weken lang had verschanst, en was
gisteravond nog spoorloos. Of hij zich nog in de miljoenenstad waar zijn foto op iedere voorpagina
prijkt bevindt, is onzeker. Eerder had hij aangegeven voor zijn leven te vrezen als de CIA een prijs
op zijn hoofd zou zetten.
Of dat realiteitszin of paranoia is, zal blijken. Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft hem nog
niet officieel aangeklaagd. Daar wordt aan gewerkt. Bij de hele discussie of Snowden nu een boef of
een heilige is, worden voorbeelden uit het verleden aangehaald. Hij wordt het meest vergeleken met
Daniel Ellsberg, een militaire analist die in 1971 ontdekte dat de Amerikaanse bevolking was
voorgelogen over de oorlog in Vietnam en de geheime documenten (The Pentagon Papers)
doorspeelde naar the New York Times.
Het Witte Huis wijst echter op een essentieel verschil. Toen hielden de autoriteiten gegevens achter.
Het hele afluistersysteem was echter bekend bij leden van het Congres en staat onder toezicht van
justitie. Er is volgens president Barack Obama dan ook geen enkele aanleiding om het Prism-
spionageprogramma af te schaffen. Obama heeft genoeg steun in het Congres voor de voortzetting.
Hoe lang de klokkenluider ondergedoken kan blijven is onzeker. Hij zal in ieder geval zijn spaargeld
moeten aanspreken, want zijn goedbetaalde baan is hij kwijt. Het bedrijf waarvoor hij op Hawaï
werkte, Booz Allen, heeft hem ontslagen. Het feit dat Snowden geheime informatie heeft gelekt heeft
de onderneming geschokt.
Privésector
Dat Snowden als werknemer van een privéonderneming toegang had tot geheime regeringsinformatie
is niet zo vreemd. De Amerikaanse geheime diensten draaien voor een groot deel op dit soort
betrouwbaarheidsverklaring ontvangen waarmee ze mogen werken met 'Secret'- of 'Topsecret'-
documenten.
13 juni 2013 donderdag
Snowden en vriendin lichten sluier op
SECTION: 1; Blz. 13
LENGTH: 542 woorden
Van onze correspondent NEW YORK, donderdag
Klokkenluider Edward Snowden zegt dat hij niet in Hongkong is om de Amerikaanse justitie te
ontlopen. Hij wil de stad en het juridische systeem daar gebruiken om meer uitleg te geven over het in
zijn ogen schandalige afluisteren van het internationale telefoonverkeer en het bespioneren van
internetdata door de Amerikaanse geheime dienst NSA.
De 29-jarige voormalige CIA-werknemer en computeranalist zegt ook dat hij noch een verrader, noch
een held is. Ik ben een Amerikaan. Dat verklaart hij in een interview met the South China Morning,
de krant die hem in Hongkong opspoorde nadat hij was vertrokken uit zijn hotelkamer waar hij zich
wekenlang schuil had gehouden.
Snowden zegt in het interview ook dat hij in Hongkong wil blijven. Ik heb meerdere kansen gehad om
te vertrekken. Mijn intentie is om het gerechtshof hier en de mensen van Hongkong te laten beslissen
over mijn lot.
De klokkenluider lijkt bewust voor Hongkong, dat onder de invloedsfeer van China valt, te hebben
gekozen. Hij is het niet eens met de mensen die menen dat dit een vergissing is omdat de metropool
een uitleveringsverdrag met de VS heeft.
Volgens Snowden hackt de NSA ook routinematig tienduizenden computers, in China, Hongkong en
de rest van de wereld. Doelwit zijn politici, zakenmensen, studenten maar ook de Chinese Universiteit
in Hongkong. En in plaats van zich alleen te richten op individuele computers of netwerken, hackt de
geheime dienst ook grote internetknooppunten waar miljoenen computers op zijn aangesloten en tapt
daar het verkeer af.
Ook de vriendin van Snowden treedt uit de schaduw. Lindsay Mills, die voordat haar vriend met de
noorderzon vertrok uit het huis waarin hij met haar op Hawaï woonde, laat op haar blog weten dat ik
me alleen voel, verdwaald op zee, zonder kompas .
Veel informatie verstrekt ze niet in haar wollige en artistieke teksten waarin ze haar vriend uitsluitend
E. noemt. Het wordt ook niet duidelijk waar ze nu verblijft. Op de foto's waarop ze samen met
Snowden te zien is kun je zijn gezicht niet zien. Kennelijk wist ze van Snowdens geheime werk en
vond ze dat wel interessant. Mills, die deel uitmaakte van een artistieke paaldansgroep, schreef voor
een voorstelling: Ik ben een mysterieuze internationale vrouw. Tenminste in de show. Een beetje 007.
Claims
Ondertussen hebben grote Amerikaanse internetfirma's, waaronder Google, Facebook en Microsoft, de
Amerikaanse regering gevraagd of ze meer openheid mogen geven over de verzoeken die ze van de
geheime dienst krijgen om hen toegang tot het web te verschaffen. Volgens Google zijn de claims dat
het bedrijf de spionnen veel gebruik laat maken van hun informatie onjuist en voedt alle
geheimzinnigheid alleen maar die speculatie.
De Amerikaanse regering houdt vol dat het bespioneren noodzakelijk is in de strijd tegen terrorisme.
Uit een peiling van een Amerikaans tv-station blijkt dat maar een kleine meerderheid (53%) het
daarmee eens is. Het afluisteren van gewone Amerikanen wordt door 58 procent afgewezen maar door
75 procent goedgekeurd als er de verdenking van terrorisme bestaat. Overigens is Snowden nog niet
officieel aangeklaagd noch is er om zijn uitlevering door de autoriteiten in de Verenigde Staten
gevraagd.
13 juni 2013 donderdag
Nederland is naïef;
'Ik geef graag mijn privacy op als hierdoor levens kunnen worden gered'
SECTION: 1; Blz. 6
LENGTH: 579 woorden
Ruim de helft van de deelnemers aan de Stelling van de Dag vindt het helemaal geen probleem dat
veiligheidsdiensten uitgebreid meekijken in onze computers, Facebook of mobiele telefoonverkeer.
Hoe kunnen anders bomaanslagen worden voorkomen? Denken de mensen die zich opwinden over
deze praktijken dat veiligheidsdiensten gedachten kunnen lezen of dat terroristen komen vertellen wat
ze van plan zijn?
Deze week werd bekend dat Amerikaanse veiligheidsdiensten gebruik maken van gespecialiseerde
bedrijven om zo alle internetverkeer te volgen. Ook de Nederlandse AIVD krijgt zo informatie. Een
meerderheid van 66 procent zegt zich absoluut geen zorgen te maken over de activiteiten van de
AIVD. Vuur moet je nu eenmaal met vuur bestrijden , zo zegt u symbolisch.
Taak U vindt dat er voor niets ophef rond deze praktijken is ontstaan. Het is simpelweg de taak van
de AIVD om overal rond te kijken. U voegt daar nog aan toe: Iedereen weet dit al en nu ineens op de
achterste benen staan? Doe niet zo naïef! Veiligheid heeft nu eenmaal een prijs. Als je niets verkeerds
doet, heb je ook niets te vrezen.
Deze week werd eveneens bekend dat in Nederland telefonie al jaren wordt onderschept. Gegevens
van onder meer mobiele gesprekken worden in een grote bulk opgeslagen om deze na te speuren op
gevaarlijke activiteiten. Is dit ongeoorloofd of juist prima dat inlichtingendiensten dit doen? Uw
mening daarover is verdeeld. De helft van de respondenten zegt het niet erg te vinden. Ik heb niets te
verbergen en geef bovendien graag mijn privacy op als hierdoor levens kunnen worden gered. De
andere helft heeft wel moeite met deze praktijken. De AIVD heeft niets te maken met mijn
gesprekken. We begeven ons hiermee op een hellend vlak.
Ruim een derde van de deelnemers heeft wel degelijk bezwaren tegen uitgebreide spionagepraktijken.
Het gaat om de schaal waarop het plaatsvindt. Alles en iedereen bespioneren zonder aanzien des
In document
Held of crimineel? Mediaframing rondom Edward Snowden
(pagina 93-200)