Het gebied heeft een tweeledig karakter, van rivierlandschap en van polder, - een rivierpolderlandschap
Vanouds is dit een gebied met fruitboomgaarden en kassen in het poldergedeelte en steenfabrieken en zand- en grindwinningen langs de rivier. Behalve de Waal en de Rijn loopt ook de Linge door het gebied. Water, in veel verschillende vormen, speelt daarom een grote rol in de beleving, te meer daar zowel de hoogstamboomgaarden als oude kassen veelal opgeruimd zijn. Het overgebleven landschap heeft geen sterk eigen karakter (meer).
Hoewel dit gebied fysiek misschien niet onder de grootste druk staat, is het van alle onderzochte gebieden wel het gebied waar de bedreigingen het sterkst beleefd worden. Dit komt omdat het karakter van het gebied minder uitgesproken is dan dat van andere gebieden.
- het is hier dorpen en weilanden, er is wat weinig variatie. Die is er wel in de gebieden buiten het kaartje
- de herhaalde rechtlijnigheid hier maakt het gebied wel open maar ook saai - het landschap tussen de dorpen heeft weinig opvallends
- de kleuren zijn vrijwel identiek, het hele jaar door
- het landschap zou meer afwisseling moeten hebben, bijv. door er veel verschillende bomen te planten
- je moet het gebied zo inrichten dat het spannend wordt, niet overal zicht op industrie, hoogbouw, kassen etc, niet te open
- KAN wordt één groot stedelijk gebied Recreatie, wat wordt gemist of gewenst?
- bij grindgaten moet het geen pretpark worden, wel graag een toilet en wat speeltoestellen voor kinderen
- niet alles hoeft toegankelijk te zijn voor gemotoriseerd verkeer, vooral de rivierdijken in het weekend
- er staan nog teveel hekken in de polder; vrije toegang tot natuurgebieden - te weinig toezicht; prachtige polder voor zomerrecreatie maar geen toezicht - mogelijkheid tot meerdere rondes van 5 – 10 km
- hier geen aaneengesloten gebied voor recreatie maken
- er is hier geen gevoel van vrijheid, alles/het meeste is afgebakend Historisch karakter
Dit wordt vooral bepaald door de fruitboomgaarden (als occupatievorm, zij het nu als laagstam) en door het water. Verder:
- variatie in landbouwgebieden
- smalle, kronkelende binnenwegen die het landschap volgen - de dijken, die de rivierlopen (huidig en vroeger) volgen - oude rivierarmen en strangen
- de eenheid van rivieren, dijken, poldergebieden en dorpen
Door het tweeledig karakter van rivierlandschap en polder is ook de historische begroeiing zeer gevarieerd.
- de ongereptheid buitendijks, grienden, wilgen, houtwallen, wilde oeverbeplanting, bomenrijen
Ook zijn er nog steeds oude dorpskernen en dorpsgezichten. Natuurlijkheid
Dit zit vooral in kleine landschapselementen, langs (water)wegen en tussen percelen. Verder:
- de hoogstamboomgaarden van de Overbetuwe - de ongereptheid buitendijks
- de ingepaste ligging van de wegen en weggetjes in het landschap
Dit maakt van wegen en landschap één natuurlijk gegroeid geheel. Hetzelfde geldt voor de dorpen. Hierdoor geeft het gebied, of gedeelten daarvan, nog steeds de indruk:
- op een natuurlijke wijze gegroeid en ontwikkeld Een verslechtering hierbij is echter
- dat nieuwbouw slecht is ingepast in de omgeving Ruimtelijkheid
Een speciale ruimtebeleving geven de uitzichten vanaf de rivierdijken, zowel over de rivier als over de polder. Die openheid is echter ook niet veel meer dan dat:
- het landschap zou meer afwisseling moeten hebben
De afwisseling die er is draagt echter wel sterk bij tot de ruimtebeleving. - afwisseling in beplanting, zowel naar soorten als naar hoogte
- afwisseling tussen water-dijken-polderlandschap-akkers - geen strakke rechte lijnen
- overgang in landschappen
- de afwisseling tussen landbouw-begroeiing-bewoning, met een juiste verhouding tussen bebouwing en beplanting, dus kleine dorpskernen en geen bebouwing in het buitengebied, huizen op afstand van elkaar
Sommige invullers zijn zeer ter zake kundig:
- het verschil in landschap tussen de open komgronden en de gesloten oeverwallen - de lintbebouwing van de stroomruggen en de open komgebieden
Zintuiglijke indrukken - seizoensactiviteiten - stilte (nog wel) - fruitbomen in bloei
- geluiden van dieren (vogels, koeien, schapen, kikkers) Verbeteringen
- De Gelderse Poort, teruggeven van uiterwaarden aan de natuur; buitendijkse natuurontwikkeling
- treinverkeer achter geluidsschermen
- geen auto’s op de dijk tussen Bemmel en Lent
- de industriële bebouwing begint hier en daar fraaier te worden, maar is meestal foeilelijk
- beter natuurbeheer
- de VINEX-locatie bij Bemmel is mooi ruim van opzet
- ontwikkeling van natuurgebieden zoals de Klompenerwaard, de Gendtse en Bemmelse polder, de Nicolaaswaard
- meer woonruimte, helaas ten koste van natuur, landbouw en tuinbouw Verslechteringen
Nieuwbouw, kwantitatief en kwalitatief
- grote woongebieden die dorpen aaneensmeden
- op het platteland niet het ene dorp aan het andere vastplakken
- massale nieuwbouwwijken met eenvormige horizontale lijnen en kleuren, op dezelfde hoogte
- geen eenheid in woningbouw, allemaal verschillende bouwstijlen per wijk - rijtjesbouw
- afwijkende kleuren van nieuwbouw
- lelijke materialen, zoals golfplaten, damwandconstructies
- niet-passende beplanting van coniferen in het buitengebied, bijv. rond fruitboomgaarden)
- verlichting ’s nachts door kassen
- teveel openbare verlichting waar het niet hoeft - hoogbouw
- dorpskern ‘gemoderniseerd’ dus weg
- de Waalsprong is een ramp voor het landschap
- het Betuwe-karakter verdwijnt, kenmerkende Betuwedingen gaan steeds meer weg, zoals boomgaarden, boerderijen, weilanden
De Betuwelijn wordt gezien als een ramp
- de Betuwelijn geeft versnippering, geluidsoverlast, horizonvervuiling, en tijdens de aanleg enorme verkeersoverlast, stofhinder, vervuiling, drukte door vrachtverkeer, lawaai, etc.
- maakt alles kapot; verkrachting van het landschap - nu is het nog stil, maar de Betuwelijn komt nog - snijdt het gebied doormidden
- de snelwegen en de Betuwelijn splitsen het gebied effectief op in allerlei losse deelgebieden, zonder karakter
Daarbij komen dan nog bedreigingen van kassenbouw, industrieterreinen en de plannen voor het Multimodale Transport Centrum (MTC) bij Valburg
- er gaat hier veel gebeuren: VINEX-taakstelling, Betuwelijn, MTC Valburg. Hierdoor gaat een groot deel van het landschappelijk karakter verloren, het wordt veel minder agrarisch en natuurlijk, een onpersoonlijk landschap zonder samenhang
- de grootste bedreiging voor de leefbaarheid hier wordt de ontwikkeling en uitvoering van het MTC Valburg
Door het verdwijnen van oude elementen worden de nieuwe ontwikkelingen extra bedreigend
- hoogstamfruitbomen zijn verdwenen, bomen worden gerooid, het landschap wordt kaler – op de grens van Bemmel kan ik nagenoeg de wijken van Arnhem zien
Met andere woorden: de (oude) dragers zijn te zwak en de (nieuwe) bedreigingen te talrijk om de identiteit van het gebied te bewaren. Het dreigt uiteen te vallen in deelgebiedjes zonder duidelijke identiteit.
Schoonheid
- de boomgaarden zijn karakterbepalend - de oude dijkhuizen
- fourageplaatsen voor vogels
- de kastelen (Doornenburg, Oosterhout) - een eenvoudig gebied, redelijk eigentijds - een natuurlijk landschap: stroomgebieden
- fruitbomen in bloei en hoog water/laag water van Waal en Rijn - de ambachtelijkheid en creativiteit [agrarisch]
- er zijn mogelijkheden voor kinderen om dingen te ontdekken - natuurlijke polders met bijpassende dorpen
- samenhang tussen landbouw, begroeiing en bebouwing - het polderlandschap langs de Linge
- geen rechte lijnen
- de rust en ruimte van de rivier
- mooie vrijstaande boerderijen kris kras over het gebied verspreid, in plaats van megawoonwijken
Opmerkingen
- er wordt te weinig rekening gehouden met wensen van mensen die het gebied bewonen, commercie gaat steeds boven landschapsbeleving en rust in de woonomgeving
- veel woningbouw, dus minder groen, dus minder vogels, konijnen, etc. Dit moet meer in evenwicht komen
- contrast stad – landelijk gebied stimuleren, niet integreren
- originele ecologische situatie van het polderlandschap bevorderen - stijve, aangelegde parken in Elst, ik mis bos in dit gebied
- de snelweg gaat dwars door Lent
- door bomen kan veel variatie aangebracht worden, maar de begroeiing verdwijnt snel