T rend: Sterk negatief
Standplaats en habitus
Kleine tijm groeit als halfschaduw verdragende lichtplant en houtig, altijdgroen, kruipend, zeer laag dwergstruikje op zeer droge, zeer voedselarme, meestal kalkarme, matig zure, losse zandbodem in zandige graslanden, op duinen en in lic hte dennenbossen. Begrazing heeft in het algemeen een positief effect op de s oort.
Dis pers ie
Zij wordt door ins ecten bestoven en is aangepast aan een van de in de s tandaardlijst van de N ederlandse flora genoemde langeafstandsdispersie vectoren. Zaden worden door de wind verspreid. Zij kan zich veget atief uitbreiden met behulp van wortelende s tengels en zo kleine tapijten vormen.
Trouw aan plantengemeens chap
Kleine tijm heeft in N ederland haar optimum in het F es tu c o-T h ym et um s er p yl li ja s io ne to s um , maar kenmerkt (met een lagere trouwgraad) ook het S e do -T hy me tu m o r n it h op od et os um . I n Duitsland is het een kens oort van de C or yn ep h or et al ia en komt ook voor in het C y tis o -Pi ni on .
Vers preiding
Kleine tijm is inheems in E uropa en komt vooral in zandgebieden voor. Zij heeft een
E uropees c ontinentale verspreiding met het zwaartepunt in oostelijk Midden-Europa. Kleine tijm is in N ederland een bedreigde zeldzame doelsoort. Zij is hier zeldzamer dan Grote tijm. Zij is zeldzaam in de P leistocene districten en zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en het Fluviatieldistrict (verspreidingskaart boven). Kleine tijm is in België met uits terven bedreigd. I n Duitsland is het een kwetsbare, bijna bedreigde s oort. I n Groot-Brittannië is zij zeldzaam maar niet bedreigd. Kleine tijm is in Frankrijk zeer algemeen.
65
Steenanjer (Dianthus deltoides) **
T rend: N egatief
Standplaats en habitus
Steenanjer groeit als tamelijk lage c hamaefyt of hemicryptofyt in kort gesloten grasland op lichte, droge, matig zure, voeds elarme, kalkarme, humeuze, zandige of s tenige zavelige of venige bodem. Zij is lokaal tolerant voor zware metalen. Zij groeit in s chrale weiden vooral op mierenbulten.
Trouw aan plantengemeens chap
Steenanjer is vooral gebonden aan het F es t uc o -Th ym e tu m s e r py lli (P lan t ag in i-F es tu c io n) waar zij vooral in het a n t h o x a nt h eto s um voorkomt. Daarnaast is zij vooral kenmerkend voor het S ed o-T h ym et um
o r n i t h o p od et os u m. I n Duitsland groeit zij in heischraal grasland (V i ol io n c a ni n ae) en in kalkgrasland (M e s ob r om io n) of s amen met Armeria elongata in droge graslanden van zure bodem (K o el er io -Ph l eio n )
Dis pers ie
Zij wordt door ins ecten bestoven en heeft geen aanpassing aan een van de in de s tandaardlijst van de N ederlandse flora genoemde langeafstandsdispersie vectoren. De zaadbank is zeer kortlevend (< 1 jaar).
Vers preiding
Steenanjer is inheems in E uropa en A zië en geïntroduceerd in N oord-Amerika. I n E uropa heeft zij een E uropees- A ziatische(continentale) verspreiding met het zwaartepunt in M idden-Europa en uitlopers naar het oosten. Zij ontbreekt in delen van het Atlantische kustgebied en komt in N ederland hoofdzakelijk in het oosten voor. I n N ederland is het een kwetsbare, beschermde zeldzame doelsoort. Zij is vrij algemeen in het s troomgebied van de O verijsselse Vecht en Dinkel en zeldzaam in het Renodunaal district (verspreidingskaart). E lders is zij zeldzaam en rec ent ook wel uitgezaaid. Steenanjer is in V laanderen zeldzaam en is in België met uitsterven bedreigd. I n Duitsland en Groot-Brittannië is het een kwetsbare, bijna bedreigde soort. I n Frankrijk is zij boven de 500 m tamelijk algemeen, beneden deze hoogte is zij zeer zeldzaam en zij ontb reekt in het noordwesten en wes ten.
66
3.6 C. Enigszins trouw aan stroomdalgrasland
Bieslook (Allium schoenoprasum) *
T rend: geen, Zeer zeldzaam in fluviatiel district (geen doelsoort)
Standplaats en habitus
Bies look wordt veel als keukenkruid gecultiveerd en groeit als geofyt op lichte s tandplaatsen met een matig droge, voedselarme tot zeer voedselarme, enigszins basische (ontbreekt op zure bodem) zand - en grindbodem en groeit wild op rivieroevers. P laatselijk groeit zij op rivierduintjes maar zij is algemener op s tenige plaatsen.
Trouw aan plantengemeens chap
I n N ederland is de s oort kenmerkend voor s troomdalgrasland(Se do -Ce ra s ti on , S e do -Th ym e tu m m e d i c ag in et os u m ), warmteminnend zoomvegetaties of marjolijnruigten (T r ifo l ion m e d i i, R u b o-
O r i g an et u m t yp ic u m ) en hardhoutooibos (A ln o-P ad io n, V i olo o d o ra ta e-Al n etu m ). I n Duitsland komt zij voor in zandige buntgras-vegetaties (C or y ne ph or e ta li a) en overstromingsweiden (A g r os t iet al ia ).
Dis pers ie
Zij wordt door ins ecten bestoven en heeft geen aanpassing aan een van de in de s tandaardlijst van de
N ederlandse flora genoemde langeafstandsdispersie vectoren. De zaden kiemen in de herfs t en in de lente. Zij plant zic h vegetatief voort met behulp van bollen en is vivipaar.
Vers preiding
Zij is inheems in E uropa, A zië en N oord-Amerika en heeft in E uropa een E uraziatisch (c ontinentale) verspreiding met het zwaartepunt in oostelijk M idden-Europa en Oost-Europa. Bieslook (geen doelsoort) is binnen N ederland zeer zeldzaam in het F luviatiel district waar zij wild voorkomt. Daarnaast komt deze s oort nu veel verwilderd voor (vers preidingskaart). I n België geldt Bieslook als geïntroduceerde soort. I n Duitsland is Allium s choenopras um var.
s choenopras um een kwetsbare, bijna bedreigde s oort, Allium schoenoprasum var. alpinum is niet bedreigd. I n
Groot-Brittannië is zij tamelijk zeldzaam maar niet bedreigd. Bieslook is in Frankrijk tamelijk algemeen boven de 5 0 0 m, maar zeer zeldzaam in het laagland.
67
Kruisdistel (Eryngium campestre) *
T rend: geen, P laatselijk vrij algemeen (geen doelsoort)
Standplaats en habitus
Kruis distel groeit als middelhoge, licht- en warmteminnende wintergroene s tekelige hemikryptofyt op droge, kalkrijke, basische, voedselarme tot zeer voedselarme, enigszins humeuze zavel en lössbodem in kalkgrasland, wegbermen en op dijken. I n begraasde gebieden gemeden door het vee, door aanwezigheid van stekels.
Trouw aan plantengemeens chap
Kruis distel is vooral gebonden aan het S ed o-C er as ti on waar zij zowel in het M e dic a gi ni -Ave n etu m voorkomt als in het S e d o-T h ym et um m e d ic a gi ne tos u m . Daarnaast is zij relatief trouw aan het A r r he na th e ri on e l a t i o r is , waar zij in het A r r he na th er e tu m m e d ic ag in et os u m fa lc a ta e voorkomt, en aan het B r o m o i n e r m i s -E r yn g iet u m c a mp es t ri s (D au c o-M el ilo ti on ). I n Duitsland is de kruisdistel een kensoort van de F e s t uc o -Br om et ea , zij groeit daar vooral in beweide B r o me ta li a- en F e s tu c et ali a v a l . Vegetaties en komt ook in A g r o py r eta li a voor.
Dis pers ie
Zij wordt door ins ecten bestoven en is aangepast aan een van de in de s tandaardlijst van de N ederlandse flora genoemde langeafstandsdispersie vectoren. De zaden kiemen in de lente. Zij heeft een kortlevende zaadbank, gewoonlijk leven de zaden niet langer dan 1 jaar. Kruisdistel ke nt nauwelijks of geen vegetatieve verspreiding.
Vers preiding
Kruis distel is inheems in E uropa, Azië en Afrika en geïntroduceerd in N oord -Amerika. I n E uropa heeft zij een mediterraan-submediterrane verspreiding met het zwaartepunt in het oosten van Midden -Europa. Kruisdistel (geen doelsoort) is plaatselijk vrij algemeen in het Fluviatiel en E stuariëndistrict en aangrenzend Renodunaal en Laagveendistrict en langs het I Jsselmeer. Zij is zeldzaam het Waddendistrict en overige delen van het Renodunaal. Zij komt ook adventief voor na vervoer van zand of klei (verspreidingskaart). I n België is Kruisdistel met
uits terven bedreigd en in V laanderen is zij zeldzaam. I n Duitsland is het een kwetsbare, bijna bedreigde s oort. I n Frankrijk is de Kruisdistel algemeen. I n Groot-Brittannië is zij kwetsbaar en zeer s terk bedreigd.
68 Standplaats herves tiging (bijlage I V, tabel 10)
Kruis distel geeft hetzelfde beeld als Zacht vetkruid; s troomdalgraslandsoorten hebben in alle opnamen een relatief groot aandeel, maar het aandeel aan ruigte en zoomplanten en aan G lanshaverhooilandsoorten varieert s terk. I n vrijwel alle opnamen komen echter ook lage s oorten voor die niet tot de s troomdalgraslandgroep behoren als E ngels raaigras, Witte klaver en Madeliefje. Kruisdistel is ook aangetroffen in vegetatie met relatief veel ruigtesoorten als Kweek, Bijvoet, Boerenwormkruid en Brandnetel.
Walstrobremraap (Orobanche caryophyllacea) *
T rend: geen, Zeldzaam tot algemeen (geen doelsoort)
Standplaats en habitus
Wals trobremraap groeit als parasitaire geofyt op lichte, zomers warme plaatsen op een droge, kalkrijke, basische, zeer voedselarme, losse zavel- en lössbodem. Zij parasiteert op Geel walstro (Galium verum), Glad walstro (Galium mollugo) en Zeegroen bedstro (As perula glauca).
Trouw aan plantengemeens chap
Wals trobremraap heeft in N ederland haar optimum in s troomdalgraslanden wel vooral in het S e do -Th ym e tu m m e d i c ag in et os u m en het M e dic a gi n i-Av en et um a r r h en at h er et os u m en is verder kenmerkend voor het A n t h yl li do -Si len et u m s e de tos u m (P o ly ga lo -Koe le r ion ) en het T or t ul o-K oe ler i on . I n Duitsland komt zij
0%
20%
40%
60%
80%
100%
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10111213141516
Eryngium campestre
Plantaginetea
Akkerkruiden +
Tandzaadverbond
Ruigte +
zoomvegetatie
K.-Corynephoretea
M.-Arrhenatheretea
69
vooral in kalkgrasland (M es ob r om io n) voor en bovendien in de warmteminnende zomen van het G er an i on s a n g u i ne i.
Dis pers ie
Zij is aangepast aan een van de in de s tandaardlijst van de N ederla ndse flora genoemde langeafstandsdispersie vec toren.
Vers preiding
Wals trobremraap is inheems in E uropa en Afrika en heeft in E uropa een matig c ontinentale-submediterrane vers preiding met het zwaartepunt in oostelijk M idden-Europa. Walstrobremraap (geen doelsoort) bereikt in N ederland haar noordwestgrens en is vrij algeme en in het Renodunaal district, zeldzaam in het Fluviatiel en zeer zeldzaam in het Waddendistrict (verspreidingskaart). Zij komt s oms ook adventief voor na zandtransport. Wals trobremraap is in België en Duitsland bedreigd. I n Groot-Brittannië is zij zeldzaam en bijna bedreigd. I n Frankrijk is Walstrobremraap algemeen, maar plaatselijk ook zeldzaam.
Voorjaarsganzerik (Potentilla tabernaemontani) *
T rend: geen, zeldzaam, niet bedreigd
Standplaats en habitus
V oorjaarsganzerik groeit als warmte en zeer lichtminnende, zomergroene, zeer lage hemicryptofyt op zeer droge, neutraal tot matig zure, kalkrijke en kalkarme, zeer voedselarme, losse, humeuze löss en zavel, zand en
s teengruis bodem, in s chrale graslanden, op zonnige stenige hellingen en rotsopduikingen, op dammen en langs wegen en in lic hte droge dennenbossen in s teppengebieden. Op rivierduintjes groeit zij vooral in net gesloten gras land.
Trouw aan plantengemeens chap
V oorjaarsganzerik heeft haar optimum in het C er as ti et u m p u m i li en het S e do -Cer as t io n (M e dic a gi n i- A v e n etu m l u z u let os u m en S e do -Th ym et u m o r n it ho po de tos u m ). M et geringe trouwgraad wordt zij ook in M e s ob r om i on aangetroffen. I n Duitsland is zij een zwakke B r o m et ali a-kensoort, maar komt ook veel in S e d o - Sc ler a nt h ete a en daarnaast ook in E r ic o -Pi ni on voor.
Dis pers ie
Zij is aangepast aan een van de in de s tandaardlijst van de N ederlandse flora genoemde langeafstandsdispersie vec toren. V olgens de s tandaardlijst van de N ederlandse flora is de zaadbank zeer kortlevend, volgens Oberdorfer (2 0 01) echter leeft de zaadbank van Voorjaarsganzerik lang en kiemen de zaden nog na meer dan 3 0 jaar.
70 Vers preiding
V oorjaarsganzerik heeft een s ubatlantische -submediterrane verspreiding met het zwaartepunt in M idden-Europa en zij bereikt in N ederland haar noordgrens. N ederland heeft voor deze s oort een internationale
verantwoordelijkheid. Zij is in N ederland een niet bedreigde, zeldzame doelsoort en is plaatselijk vrij algemeen in het Renodunaal district, zij is zeldzaam in Zuid-Limburg en het Fluviatiel district en is elders zeer zeldzaam (zie vers preidingskaart). H oewel Voorjaarsganzerik in Vlaanderen zeldzaam is, is zij in België niet bedreigd I n Duitsland is zij niet bedreigd. I n Groot-Brittannië is Voorjaarsganzerik zeldzaam. I n Frankrijk is deze soort algemeen.