Karteren van de praktijk

daarin is aandacht voor de gelaagdheid van praktijken, het werken vanuit verschillende perspectieven is evenwel minder vanzelfsprekend.

Het maken van een praktijkbeschrijving bestaat uit 3 stappen: (1) Het karteren van de praktijk; (2) Materiaalverzameling en analyse enkelvoudige beschrijvingen; (3) Stapelen tot een praktijkgefundeerde beschrijving. In de volgende subparagrafen worden deze verder uitgewerkt.

3.2.1 Karteren van de praktijk

De eerste stap in het maken van een praktijkbeschrijving betreft het karteren van de praktijk. Dit houdt in het in beeld brengen van de praktijk door uit te zoeken wat de relevante actoren en gebeurtenissen zijn en hoe die zich tot elkaar verhouden (Metz, 2006; 2009). Normaliter gebeurt dit door het verzamelen van zoveel mogelijk informatie en op basis daarvan een model van de praktijk te construeren. Relevante bronnen zijn: het internet, het bezoeken van de praktijk, folders, spelmaterialen en handboeken, verkennende interviews en grijze en wetenschappelijke literatuur.

Omdat Informatie & Advies binnen de jongerenwerkpraktijken een lange geschiedenis kent en eerder beschreven is in handboeken en artikelen, maar geen onderwerp is geweest van empirisch onderzoek, zijn wij voor het karteren van de praktijk gestart met het doen van literatuuronderzoek. Het resultaat is als publicatie verschenen onder de titel: Resultaten en effecten van Informatie & Advies als methodische activiteit van het jongerenwerk (Metz, 2016). De publicatie verkent de resultaten en maatschappelijke effecten van Informatie & Advies als methodische activiteit binnen het jongerenwerk.

Voor het verbinden van de actoren en interacties binnen Informatie & Advies in de jongerenwerkpraktijken is gebruik gemaakt van interventietheorie. Onder invloed van de beweging naar Evidence Based Practice is het begrip interventie binnen de

sociaalagogische beroepen omstreden geraakt omdat het geassocieerd wordt met het probleemgerichtheid en geprotocolleerd handelen van de jeugdzorg. Hierdoor wordt vergeten dat er een grote diversiteit aan sociale interventies bestaat, waartoe ook een koffieochtend, een voetbaltoernooi of een theaterproject kunnen worden gerekend. Volgens algemene interventietheorie is een interventie een ingreep in het sociale domein die als inzet heeft om een bepaalde waarde te realiseren (Dronkers, 2008).

Informatie & Advies in het jongerenwerk kan beschouwd worden vanuit de interventietheorie omdat zij ingrijpt in zowel het leven van individuele jongeren als in de omgeving van die jongeren en als doel heeft om een positieve bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van jongeren. Binnen de sociale wetenschappen is veel onderzoek gedaan naar het

functioneren van interventies in het algemeen (Dronkers, 2008; Yperen & Veerman, 2008). Die inzichten zijn gebruikt om de interacties en actoren binnen Informatie & Advies in het jongerenwerk met elkaar te verbinden tot het verklaringsmodel: Informatie & Advies als methodiek.

35 Figuur 3: Structuur van Informatie & Advies binnen het jongerenwerk

Figuur 3 toont de structuur van Informatie & Advies in het jongerenwerk als deel van de samenleving. Zichtbaar is dat het Informatie & Advies volledig plaatsvindt in de leefomgeving van jongeren en in de uitvoering beïnvloed wordt door omgevingsfactoren enerzijds en de institutionele organisatie van de jongerenwerkaanbieder anderzijds. Omgevingsfactoren zijn onder andere: opvoedinstituties zoals ouders, school maar ook het accommodatie gebonden jongerenwerk, maatschappelijke ontwikkelingen, levensgebeurtenissen, de buurt en peers. Het overheidsbeleid stuurt via de institutionele organisatie op de uitvoering van Informatie & Advies.

36 Figuur 4: Actoren en interacties van Informatie & Advies binnen het jongerenwerk

Figuur 4 geeft schematisch weer welke actoren en welke interacties een rol spelen in de uitvoering van Informatie & Advies binnen het jongerenwerk. Binnen Informatie & Advies zijn er drie typen actoren te onderscheiden: (1) jongerenwerker(s), (2) jongere(n) en (3) omgevingsfactoren. Binnen Informatie & Advies vervult de jongerenwerker een

sleutelpositie. De jongerenwerker werkt samen met de jongeren en omgevingsfactoren om jongeren door middel van Informatie & Advies te ondersteuning en begeleiden in hun ontwikkeling.

37 Figuur 5: Informatie & Advies binnen het jongerenwerk als methodiek

Figuur 5 toont tenslotte Informatie & Advies in het jongerenwerk als methodiek. Informatie & Advies vindt plaats in dat deel van de samenleving waar jongeren verblijven. Informatie & Advies wordt gestuurd vanuit het overheidsbeleid, bemiddeld door de institutionele

organisatie en krijgt vorm in de interactie met de jongeren en de omgeving van jongeren. De toevoeging van de tijdsdimensie maakt zichtbaar dat Informatie & Advies binnen het

jongerenwerk een proces is, waarin zowel jongeren als de omgeving onder invloed van Informatie & Advies veranderen en meer met elkaar in verbinding treden.

Format praktijkbeschrijving

Omdat het de bedoeling is van meerdere praktijken van Informatie & Advies een beschrijving te maken, en deze te stapelen tot een praktijkgefundeerde beschrijving is op basis van het model een format ontwikkeld voor materiaalverzameling en analyse. Door voor de

verschillende beschrijvingen eenzelfde structuur te hanteren, worden de uitkomsten van de praktijkbeschrijvingen onderling vergelijkbaar (Metz, 2006; Metz, 2009a). Het format voor het maken van de praktijkbeschrijvingen is zo opgebouwd dat het van buiten naar binnen, laag voor laag zoals de schillen van een ui de praktijk in beeld brengt. Uiteindelijk stuiten wij op de kern van Informatie & Advies voor jongeren: de methodische uitgangspunten enerzijds en de resultaten voor de jongeren anderzijds. Ter validering van de uitkomsten, eindigt het format met het teruggeven van onze bevindingen aan de uitvoeringspraktijk en docenten van

38 de minor Jongerenwerk in de grote stad. Onderstaande tabel vat het format

praktijkbeschrijving samen.

Fase Thema Materiaalverzameling

1 Context Omgevingsonderzoek

2 Institutionele organisatie Documentanalyse

3 Uitvoeringspraktijk Participerende observatie 4 Methodische uitgangspunten Diepte-interviews professionals 5 Resultaat Vragenlijstonderzoek jongeren

Interview beleidsmedewerker Analyse registratiegegevens 6 Terugkoppeling resultaten naar

praktijk en check bevindingen

Focusgroep bijeenkomst 7 Conclusies en aanbevelingen

Tabel 4: Format praktijkbeschrijving

3.2.2 Materiaalverzameling en analyse enkelvoudige beschrijvingen