Hadde ghelesen in ere stede In wat manieren ende hoe
Onser vrouwen gheboert quam toe 5 Ende ouer langhen tijt na dat
Soe sat hi in ere stat Daer hi ieghen liede sprac Ende die dinc alsoe vertrac Alsoe hem ghedachte van desen 10 Dat hi wilen hadden ghelesen
¶ Doe badmen hem sonder letten Dat hijt in scrift wilde setten ¶ Doen screef die goede iheronimus Van onser vrouwen aldus
15 Ende heft in sijn beghin gheset Dat ioachim was van nazareth Vten lande van galilea Ende van bethleem ver anna Ende dat dese .ij. tesamen 20 In rechten huweleeke quamen
Ende waren gherecht in gode Ende hilden der wet ghebode Alle die haue die hen god gaf Daer maectensi drie deele af 25 Deen gauensi te gods eren
Den dienres inden tempel ons heren Den armen gauensi gheheel Ende den pelegrimen dander deel Dat derde si selue hilden
30 Om dat siere af leuen wilden .Xx. iaer oft daer omtrent Saten si dus sonder kent ¶ Doen baden si nerenstlike Gode van hemelrike
35 Dat hi hen een kint wilde gheuen Si wildent al sijn leuen
Weghen setten ende leren Ten heileghen dienste ons heren ¶ Nu quam een hoghe feeste dach 40 Dat dioescap van rechte plach
Van oueral inden lande Te bringhene sine offerande Ten temple in iherusalem
Daer quam ioachim ende met hem 45 Siere ghebure een deel te samen
Inden tempel dat si quamen Tien outare als dandre deden Een pape stoet daer ter steden Die heren Ioachimme doe 50 Harde smadelijc sprac toe
Hi seide hoe hi soe coene ware Dat h quame te gods outare Hi ware versmaedt voer gode Na der wette ghebode 55 Want god hem in al sijn leuen
Noyt kint en hadde ghegheuen Dare sijn volc bi ware ghedijt Des ware hi vermalendijt Ioachim was te barenteert 60 Ende es vten temple ghekeert
Sere bescaemt ende confuis Ende en dorste niet comen thuis Metten gheburen daer hi met quam Sinen wech dat hi nam
65 Ter weiden daer sijn herden laghen Met sinen beesten tien daghen Daer hi enen tijdt bleef Ende sijn vernoy allene dreef ¶ Doen quam dinghel te hem daer 70 Met groeten lichte herde claer
Soe dat versaeght was ioachim Dinghel sprac aldus te him Ioachim en versaeght v twint Ic ben dinghel van gode ghesint 75 Om dat ic di soude doen verstaen
Dat god dine bede heeft ontfaen Ende dine scande ende dijn verseren Al in vreude di sal keren
God en doet sonder sake niet 80 Want dat es dicke ghesciet
38ra
Dat god niet en woude ghehinghen Dat vrouwen kint ontfinghen Inder ioeght maer inder outheit Alst hem nature heeft ontseit 85 Om dat god niene woude
Dat die vrocht comen soude Van des vleischs ghenoechlijcheden Maer bi sire moghentheden
Iet nuwes woude bringhen voert 90 Van dire selsenre gheboert
¶ Dierste moeder des sijt ghewes Daer dioedsche volc af comen es Dat was abrahams wijf ver sare Si was out .xc. iare
95 Doen si van ysaacke ghenas Die een heylech patriarke was ¶ Ioseps moeder ver rachel Was ondrachtech alsoe wel Die here sider was becant 100 Van al egypten lant
Die droeme conste bedieden Daer wondre af ghescieden Wie was starker ie dan samsoen Wie was heylegher in al sijn doen 105 Dan samuel die prophete goet
Hoerre beider moeder des sijt vroet Waren ondrachtech ende daer bi Moechdi te bat gheloeuen mi Mids exemple die wi scouwen 110 Dat van ondrachteghen vrouwen
Groete gheboerten op stan Daer bi segghic di zonder waen Anne sal die ene dochter draghen Die gode wel sal behaghen 115 Maria sal sijn hoer name
Si sal inder moeder lichame
Gheheilecht sijn ende heilech bliuen Ende salech bouen alle wiuen Men salse ter werelt niet keeren 120 Maer inden tempel ons heren
Salsi metten maeghden sijn Ende altoe maeght bliuen fijn Van hare sal werden gheboren Die goedsone vut vercoren 125 Alder werelt salechede
Ende si sal bliuen maeght mede ¶ Ende hier bi gheloeues te bat Als ghi ter porten comt vander stat Diemen guldene porte hoert nomen 130 Sal anne ieghen v comen
Die om v langhe meren
Droeue heeft gheweest ende erre Si sal verbliden menichfout Also saen alsi v scout
135 ¶ Dus voer dinghel van dier stat Tote annen daer si sat
Ende dreef groet mesbare Om haren man waer hi ware Dinghel seide annen doe 140 Al die selue boedscap toe
Die hi ane ioachimme dede Oec seide hi hare mede Datsi op stoede handelinghe Ende ter guldener poerten ghinghe 145 Si soude joachimme ontmoeten daer
Dit vonden si beide waer Want si ondermoetten hen beide Ghelijc dat hen dinghel seide Ende elc heft andren vertroken 150 Wat dinghel heeft ghesproken
Als ghi vore hebt verstaen Thuiswert sijn si beide ghegaen Ende dancten gode daer of Ende verbeidden sijn belof 155 Anne ontfinc dat beste kint
Dan man ane vrouwe wan iesint Recht optien achtensten dach Die in decembre ghelach Ende alsijt hadde ghedreghen 160 .Ix. maende als vrouwen pleghen
38va
Ghenas sire af onghewaent .Viij. daghe in spelmaent Doemen screef alsic versinne Vander werelt iersten beghinne 165 Een ende viftech hondert iare
Ende .lxxxiiij. dits clare ¶ Nu benic ierst comen dan Daer ic dit gheslechte omme began Van adame neder als ghijt hoert 170 Tote onser vrouwen gheboert
Elc kersten waerlike Sal gode van hemelrike Danken met al sire macht Van deser glorioser dracht 175 Dits die vrouwe van machte groet
Die de hemelsche porte ontsloet Die ver yeue sluten dede Met horre onghehorsamhede Dits si die dserpent verwan 180 Dat yeuen brachte inden ban
Dit es si die den duuel bant Die al ertrike hadde in hant Die de viande soe ontsien Dat si alle van hare vlien 185 Dit es si der ingle vrouwe
Verdrijfsterre van allen rouwe Coninghinne die ghelike Van hemle ende ertrike Dit es si oec die ghereit 190 Vellen can gods gramheit
Als hi op ons es erre Dit es si die leidsterre
Die ter hauenen der salecheiden Alle menschen wel can leiden 195 Hi es vroet die hare dient
Want god es hare soe vrient Hin ontseeght hare cleine no groet Si helpt den mensche vter noet Vore haers liefs kints anscijn 200 Gheloeft moet si euwelec sijn
Maria dese jonghe ioeght
Wies in gracien ende in doeght Dier si altemale vol was Want god onste hare das 5 Doen si was van drien iaren
Ende melcs mochte ontbaeren Woude moeder ende vaeder Gode doen algader
Datsi gheloeft hadden voren 10 Als ghi vore moeght hoeren Tkint brachtensi met eeren Toten temple ons heren
Die tempel was hoeghe ghestaen Soe datmen op moeste gaen 15 Viftiene trappen dicke
Hoeghe ende onghemicke Daer settensi tkint neder Ende soudent vernemen weder Ende op draghen met hoeden 20 Ende alsijs minst moeden
Es tkint sonder hulpe saen Alle die trappen op ghegaen Sonder iemans toedoen Des wonderde hen allen doen 25 Ende om tghedinken van desen
Vintmen noch liede die lesen Die viftiene zalme teeren Marien der moeder ons heren Die de .xv. trappen op ghinc 30 Ieghen der naturen ghehinc
Want te teeder was hoer macht Te doene al selkene cracht ¶ Hore offrande daedensi dare Als men pleeght te dien outare 35 Ende dancten gode der gaue
Ende keerden weder aue Thuiswert hoerre straten Ende hebben tkint daer ghelaten
39ra
Mettien maeghden die plaghen 40 Te werkene in dien daghen
Ornamente ende sierhede Daermen mede dede Goeds dienst tier stede Alsoet doen was die sede 45 Dat werc leerde si soe wel
Dat sijt bat dede dan ieman el Datten andren maeghden daer Te werkene was te swaer Te subtijl ende te rike 50 Dat wrachtesi lichtelike
Om dat si was van desen sinne Hietense dandere coninghinne Si seiden waer/ diet wel besiet Al en wistensijs selue niet 55 Daghelijcs quam dinghel te hare
Dien si scouwede openbare Diese vriendelec visiteerde
Ende themelsche broet presenteerde Want si was van seden
60 Gherne in enecheden In haren inneghen ghebeden Al vol oetmoedecheden
Sine quam nie voer mans anschijn Daer sijs quite mochte sijn 65 Si ontrac hare tallen steden
Vter menschen onleden Ende voeghede hare alleene Om dat si met herten reene Ghebruken woude in vreuden diep 70 Hoers brudegoems diese sciep
Hoe maria mids den vonnesse gods man trouwen moeste .liiij.
DOen dese saleghe maeght twaren
Out was van dertiene iare Gheboet die bisscop openbare Dat elke maeght die soe out ware 5 Datsi nemen mochte man
Ende man namen na die wet Die dioedscap hadde gheset
Dus heefter een deel orlof ghenomen 10 Die thoren tide waren comen
Sonder maria wats ghesciet Si en woude van daer niet
Ende alsmen hore vraeghde waerbi Si dat daede antwerde si
15 Mijn vaeder ende mijn moeder beide Daeden gode sekerheide
Dat ic al mijn leuen
In sinen dienste soude cleuen Ende offerden mi onsen heere 20 Ende al en ware den min no mere
Soe hebbic gode gheloeft nochtan Dat ic meer en neme man Maer mine reinecheide houde al Alsoe langhe alsic leuen sal 25 ¶ Alse die bisscop dat verstoet
Peinsdi thant in sinen moet Dat gheloeften sijn scouden Ende datmen die moeste houden Gode sonder breken
30 Ende woude hem des bespreken Want en was noit ghesien Dadt iemen gheloefde vore dien Te houdene reinechede
Te meer was hire ghelaeden mede 35 Oec woudi noede ghehinghen
Onghewoene dinc op bringhen Te gadre dedi comen te hant Doude wise diemen vant Ende beriet hem met hen 40 Doe droech hen alsoe die sen
Om dat die dinc ware onghelijc Ende sonderlingne sere twiuelijc Datmen gode an roepen soude Dat hi dese dinc besceeden woude 45 Die bisscop viel op sine knien
39va
Dat hi te kinne gaue
Sinen heyleghen wille hier aue Eene stemme sprac daer doe 50 Daer sijt alle hoerden toe
Elc man des sijt ghewes Die buten huweleeke es Ende comen van dauits bloede Sal draghen ene dorre roede 55 In sijn hant tien outare
Ende sgheens roede die bloyt dare Ende daer ene duue op comt dan Dat sal sijn marien man
¶ Doen si dese stimme hoerden 60 Warensi blide van dien woerden
Ende dadent alsoe ghescien Ioseph was een van dien Dlt was op enen feeste dach Dat dat ioedsche volc plach 65 Van ouer al inden lande
Ten temple bringhen offerande
Ende om dat ioseph tout was ghedaecht Te trouwene soe ionghe een maeght Decti sine roede ghereet
70 Dadt nieman en wiste onder sijn cleet Ende alsi alle alsoe te samen
Tote dien outare quamen Onder hen allen ghemene
Soe en bloyde daer roede en ghene 75 Die bisscop viel echt in sijn ghebede
Die stimme sprac alsi vore dede Die ghene daer met allen Gods lot op sal vallen Hadde sine roede bedect 80 Hier bi eest dat het ghebrect
¶ Men verdoet met selker hoede Dat elc bloet draghe sijn roede Ghi selt die waerheit thant verstaen Echt sijn si alsoe ghegaen
85 Ende iosephs roede thant Wart bloyende in sijn hant
Van beneden inden tsop Ende ene duue quammer op Alse ysaias wilen leerde 90 Daer hi seide ende propheteerde
Den heileghen gheest waerlike Comen in ere duuen ghelike ¶ Openbare wistmen dan Dat ioseph was marien man 95 Die bisscop heefse zaen
Beide ondertrouwe ghedaen Ende ioseph trac thans na dat Te bethleem te sire stat Om dat hi bereet woude maken 100 Sijn huis ende ander zaken
Daermen die brutlocht mede Houden zoude alst was die zede Ende hier en binnen alsict versta Soe nam orlof maria
105 Ane die maeghde die bleuen dare Die noch niene hadden hoere iare Ende trac henen al ongheleth In die stat van nazaret Thorre moeder ende vaeder 110 Ende vertrac hen algader
Hoe dat hare ware ghesciet Alsoe gods vonnesse hiet ¶ Ic hout vore ware dinc Eer maria man ontfinc
115 Dat hare dinghel hadde doen verstaen Hoet met hare soude vergaen
Ende datsi ware onuersaeght Si soude bliuen maeght Al waert dat si troude man 120 Want si sprakene ende sach an
Daghelike alsoe ic v Hier voren seide nu Oec liep die niemare
Onder diodscap hare ende dare 125 Dat die tijt bi ware
40ra
Van ere maeght soude sijn gheboren Die de hille soude scoren
Want bi vele figuren 130 Ende oec bi vele scrifturen
Wistent die oude wise wel In dat lant van israel Dat messyas tijt naecte Daer dat volc na haecte 135 ¶ Oec seeghtmen dat can
Die mare loepen vore den man Ende om dese selue mare Waren some maeghde dare Die maeghdoem wilden houden 140 Om datsi hoepten datsi souden
Daer toe sijn vercoren Dus hebbic segghen horen
Waer bi die sone mensche werden ende hoe hi gheboedscapt was an marien
.lv.
Van drien persoenen die sijn
In enen god warech ende fijn Enghenen bat toe en hoerde Dan den sone dat mensche worde 5 Want den vaeder hoert die moghentheit
Ende den sone die wijsheit Ende ten heileghen gheest Hoert die goedertiernheit meest Ende om dat tsoens wisheit can vorsien 10 Alle dinc die mach ghescien
Ende sine wijsheit ghehingde dat Dat ver yeue den appel at
Daer die menscheit om wart verloren Soe moeste den sone bat toe horen 15 Te comene in dit horeest
Dan den vaeder of den heileghen gheest Ende dattie godheit woude
Datmen tfolc bekeeren soude Met wijsheit niet met crachte
20 Ende die wijsheit was in tsoens machte Soe wart die sone daertoe ghenomen
Ende alle dinghe soe beleiden Met sire grondeloeser wijsheiden 25 Dat sijn leuen noch sijn leeren
Nieman en mochte blameren Noch begripen daer toe mede Metter waerheit alst oec en dede ¶ Die sone wiste wel te waren 30 Dathi emmer moeste varen
Dese sware vaert besuren Hi sende vore ter seluer vren Den alre ersamsten bode Die ghesent wart van gode 35 Om die bodscap te doene wel
Dat was dinghel gabriel Die de herberghe nemen zoude Daer die coninc in rusten woude Coninc ende here moghentlike 40 Van hemle ende van ertrike
Desen coninc betaemde waele Een eersam bode en reine sale Dit was doen maria was In nazareth alsic vore las 45 Bi vaeder ende bi moeder
Ende ioseph hoer behoeder In bethleem was bereiden Der brulocht besecheiden ¶ Gabriel quam tier maeght reene 50 Daer si heimelec sat alleene
Hi sprac tote hare aue
Dat bediet als vele als zonder wee Dat es thoeghste woert van groeten Voert sprac hi met goeder moeten 55 Gracien vol god met di si
Onder alle wijf benedijt si di Maria die dit heft ghehoert En antworde niet een woert Maer si peinsde in hoer ghedochte 60 Wat dese groete wesen mochte
Nu merct hoe wijslijc dat sal Dit kint andwerden ouer al
40va
Dinghel seide daer na En onsiedi niet maria 65 Du heeft in dinen stonden
Gracie vore gode vonden Du sout in dinen lichame Ontfaen zonder blame Ende bringhen enen zone 70 Ihesus sal heten die gone
Dese sal groet sijn onghemeten Ende sal des alder hoechs sone heten God sal hem gheuen algaeder Den stoel dauids sijns vaeder 75 Hi sal regneren ewelike
Sonder ende sal sijn sijn rike Dese woerde en volghen al niet Ghelijc datmense siet
Inder ewangelien bescreuen 80 Doch es die sin hier bleuen
Daer ons die macht in leeght Want daerment in rimen zeeght Moetmen omme die rime te vinden Die woerde som anders winden 85 Daer omme en sal dese woert
Niemen begripen diese hoert ¶ Nu hoert hoe wijslec hier af Maria antwerde gaf
Den inghel op dit beheet 90 Sine woude niet sijn te ghereet
Te gheloeuene dese groete mare Wijslijc bedacht si hare
Ende peinsde in hoer ghedochte Dat dese dinc niene mochte 95 Bi naturen wesen
Doe antwerde si te desen Hoe mochte dit ghescien dan Want ic en kenne enghenen man Als oft si zegghen woude 100 Hoe dat comen soude
Sine hadde noyt met manne mesdaen Ende si hadde ghelof ghedaen
Gode te houdene reinecheide ¶ Dinghel antwerde ende seide 105 De heileghe gheest in di comen sal
Die ouerste cracht sal di al Omscaeduwen gheloefs mi Dat gheboren sal sijn van di Sal heilech sijn ende fijn
110 Ende die gods sone gheheeten sijn Lijsbeth dijn nichte zonder waen Heeft in horre ouderre een kint ontfaen Want vore gode sijt seker des
Gheen dinc onmoeghelijc en es 115 Doen wart ontsteken thant
Van des heilechs gheests brant Die maeghet vol van eeren Siet hier die dierne ons heren Sprac si oetmoedelike mettien 120 Na dijn woert moet mi ghescien
Mettien ontfinc si waerlike Dien goedsone van hemelrike Onghequetst ende besloten Daer hen die ioeden ane stoeten 125 Datsi maeght een kint ontfinc
Nochtan gheloeuensi alsoe starke dinc ¶ Si gheloeuen ende ets waer
Dat onse here openbaer Die roede zee deilde in twen
130 Soe datter ene scoene strate dore scheen Daer dwater stont tien tiden
Enen mure ghelijc in elker siden Soe dat en vloide noch en liep Ende ouer dien gront diep 135 Trocken die ioden horre verde
Soe dat hen dwaeter niene derde ¶ Si gheloeuen oec al ghemeen Daer moyses sloech opten steen Datter ene fonteine vte spranc 140 Daer al tfolc af dranc
Die soe groet was sonder waen
41ra
Si gheloeuen oec ghereet Dat die beeste die balaam reet 145 Ieghen tfolc van israel
Openbaer sprac ende wel
¶ Si gheloeuen noch meerre cracht Dats dat god met sire macht Hemle ende erde maecte van niet 150 ¶ Nu merct dan ende besiet
Welc sijn die meerre zaken Soe iet van niet maken Soe men dat es gheformeert In ene andere materie keert 155 Het ware vele meerre zake
Datmen niet in iet trake Dan dat dinc die es ghemaect In een ander dinc worde ghesaect Nu merct in uwen sin
160 Die sone es zonder beghin Metten vaeder inder euwechede Maria hadde haer wesen mede Dat die zone dan die was god ¶ Ende ouer die nature hadde ghebod 165 Ane tfleesch enre maeght ontfinc
Een nuwe wesen ene nuwe dinc Was mindre vele waerlike Dan dat hi hemle ende ertrike Inghle/ zee/ firmament/ ende locht 170 Van niet in iet heeft brocht
Als ons een wijs man screef ¶ Dat maria besloten bleef Ende maeghet al besonder Dat was vele minder wonder 175 Dan dat hi beslotender dore quam
Tsinen iongheren daer hise vernam Want doen hi in marien reine zale Quam was hi gheest altemale Ende den gheest nes niet onghemicke 180 Hemel noch erde soe dicke
Hi en lidet al ghereit Alsic vore hebbe gheseit
Ia hoe cleine hi si ghedaen Ic late gode selue staen 185 Maer doen hi beslotenre dore
Int thuis quam alsic seide vore