Jaap Drijfhout is de melkveehouder op het oudste BD-bedrijf van Nederland, namelijk CV Ter Linde in Oostkapelle (Zeeland). Op dit bedrijf wordt alle melk verwerkt tot kaas. Het verwerken van alle melk op het bedrijf is enerzijds leuk en mooi, maar anderzijds ook bittere noodzaak. Het is de enige manier om op deze locatie biologische melk te vermarkten. Biologische zuivelfabrieken liggen namelijk op grote afstand verwijderd en verwerking aldaar zou te hoge transportkosten met zich meebrengen. Daarnaast is er een camping op het bedrijf, die in de
zomerperiode altijd vol staat. Het melkveebedrijf is een onderdeel van een gemengd bedrijf en moet ook echt zo worden gezien. 2001 2004 Bedrijfsomvang Gebruikersmelkquotum 401.137 401.137 Referentiemelkquotum 401.137 401.137 Oppervlakte cultuurgrond 38,0 35,3 Bedrijfsvoering Eko/ BD (sinds) BD (1926) BD Gras-klaverland (ha) 32,0 25,1
Overige voed. gew. (ha) 6,0 10,2
Akkerbouw (ha) 0 0
Aantal melkkoeien 66 67
Ras koeien HF HF
Radarplot niet beschikbaar voor dit bedrijf
Doelstellingen
Graag zou Jaap Drijfhout, als de tijd is gekomen om te stoppen met werken, schuldenvrij zijn en een spaarpotje hebben voor de oude dag. Hij wil dan een bedrijf kunnen overdragen op een volgende generatie, dat floreert en wat mensen tot de verbeelding spreekt. Er moet iets bijzonders zijn met dat bedrijf. Er moet een hoge mate van zelfvoorzienendheid zijn. Hiermee bedoelt Drijfhout ook dat het zonder al te veel kunst en vliegwerk moet lopen, als een systeem dat werkt. Verder is het voor de veehouder belangrijk dat de veestapel gezond is en de
productie dusdanig dat je ervan kunt bestaan. De veehouderij moet een passend onderdeel zijn binnen het geheel van het bedrijf. De veestapel moet voldoende mest produceren voor de akkerbouw en wat betreft krachtvoer moet het bedrijf (deels) zelfvoorzienend zijn. Hierbij wil Drijfhout nog wel een concessie doen naar alleen maar geplet graan en grasbrok of helemaal geen krachtvoer. In de nabije toekomst is het verlagen van de kosten een belangrijke doelstelling voor de veehouder.
Strategie
Om bovenstaande doelstellingen te behalen gaat Drijfhout de komende jaren stapje voor stapje werken aan het systeem dat hij voor ogen heeft. Op dit moment is het een beetje rommelig doordat degene die de kaasmakerij runde onverwacht is vertrokken. Als de kaasmakerij weer een beetje loopt, wil de veehouder beginnen met de bouw van een jongveestal. Wanneer dit is gerealiseerd, verwacht Drijfhout een verbetering in de gezondheid en de groei van het jongvee en minder arbeid.
Alle melk wordt verwerkt tot kaas op CV Ter Linde
Verder ziet Drijfhout dat op een of andere manier de kosten omlaag moeten worden gebracht. Dit kan aan de ene kant via lagere grondlasten door de grond te kopen in plaats van de huidige hoge pachtprijs (€ 800 kale pacht per ha) te betalen. Een andere mogelijkheid om de kosten te verlagen is via een extensiveringstap in het bouwplan, waardoor minder personeel nodig is en er minder (kracht)voer hoeft worden aangekocht. Drijfhout wil proberen alles zoveel mogelijk uit het eigen systeem te halen. Deze strategie is deels gebaseerd op de ideeën van de grondlegger van de Biologisch Dynamische landbouw, Rudolf Steiner. Hij zei dat alles wat een
landbouwbedrijf moet aanvoeren, moet worden gezien als een medicijn voor een systeem dat niet gezond is. Op korte termijn is de strategie, stabiliteit in het bedrijf krijgen. De melkveehouderij is pas geleden van een tweemans- naar een eenmansbedrijf gegaan. Hoe het bedrijf er in de nabije toekomst uit komt te zien, is nog een beetje een zoektocht, maar duidelijk is wel dat Drijfhout in z’n eentje de kapitein op het schip blijft. Daarnaast gaat hij ook dit jaar weer zoeken naar balans in het bouwplan, dit is echter een doorlopend proces.
De ondernemer
Jaap Drijfhout houdt van het werken op een gemengd bedrijf met meerdere mensen. Er is een winkel, een restaurant en een camping op het bedrijf. Hierdoor lopen er altijd veel mensen rond, wat door Drijfhout als een meerwaarde wordt gezien. Het contact met het publiek is een vanzelfsprekendheid geworden, waar weinig moeite voor hoeft te worden gedaan. Dit is voor de veehouder erg belangrijk.
De uitdaging zit voor Drijfhout in het zoeken naar de juiste balans tussen akkerbouw en dierlijke productie binnen het bestaande gemengde bedrijf. Deze balans geldt voor zowel de technische kant, zoals de vruchtwisseling, als voor de menselijke kant, de mensen onderling, zodat iedereen zijn bestaansrecht blijft houden.
Ontwikkelingen in de afgelopen jaren
Qua strategie is er de afgelopen jaren weinig veranderd. Het verder sluiten van de kringloop en het optimaliseren van de bedrijfsvoering waren vijf jaar geleden ook al belangrijke items. Wel vond er een grote reorganisatie plaats. De melkveehouderij is van een tweemansbedrijf naar een éénmansbedrijf gegaan. De compagnon van Drijfhout in de melkveehouderij is plotseling uit het bedrijf gestapt. Zijn vriendin, die de kaasmakerij runde, is ook vertrokken. Drijfhout heeft zijn energie vooral gestoken in reorganisatie en afwikkeling hiervan. Op dit vlak is veel gebeurd. Dit is echter nog niet terug te zien in de dagelijkse gang van zaken, aldus Drijfhout: “Als je het erf opstapt, zie je niet meteen grote veranderingen. Het werk gaat helaas ook nog steeds niet efficiënter.” Toch geeft de veehouder aan dat de huidige situatie wel rust geeft. Technisch zijn er op punten, zoals: het management van de koeien, het graslandbeheer en de gezondheid veestapel, verbeteringen doorgevoerd. Wat betreft het celgetal heeft Drijfhout ontdekt dat tijdens het melken tussentijds, na een hoog-celgetal-koe, de melkstal ontsmetten met heet, kokend water erg goed werkt. Bioveem-collega Bert Wagenvoort heeft zijn nieuwe melkstal hierop aangepast en heeft nu ook heetwaterleidingen in zijn melkstal.
Verder is Drijfhout in de afgelopen jaren overgeschakeld op gemengd voeren, waardoor de koeien meer melk zijn gaan geven. Drijfhout voert een stalrantsoen van gras/klaver kuil, GPS en bietenpulp.
Veel rode klaver in de wei
Ervaringen binnen Bioveem
Door het opstellen van een bedrijfsplan is meer inzicht gekomen in het gehele bedrijf. Drijfhout weet nu bij welke takken het geld wordt verdiend en welke takken achter blijven qua economisch resultaat. Hij dacht altijd dat de kaasmakerij de kip met de gouden eieren was, maar is er door het bedrijfsplan achter gekomen dat die eigenlijk net kostendekkend is. Met de camping wordt wel veel meer geld verdiend dan verwacht. Deze kan echter helaas, in verband met wet- en regelgeving, niet verder worden uitgebreid.
Verder merkt Drijfhout op dat het bedrijf door Bioveem uit de afzondering is geraakt. Het bedrijf ligt in een uithoek van Nederland. Er zijn geen collega-melkveehouders in de buurt, waardoor contact in studieclubjes en dergelijke zeldzaam is. Het isolement is door Bioveem verdwenen. Dit is voor Drijfhout heel waardevol. Hij weet nu bij wie hij terecht kan als hij iets wilt oppakken: collega-boeren, onderzoekers en adviseurs.
Beschouwing
Jaap Drijfhout is iemand van de grote lijnen. Hij denkt goed na over de rol van de veehouderij binnen het grotere gemengde bedrijf. Hij heeft goed voor ogen wat die rol zou moeten zijn en probeert hier stapje voor stapje verder naar toe te werken. Toen Drijfhout de melkveehouderij nog samen met zijn collega Marien Goedhart runde, richtte hij zich vooral op de koeien en op het landwerk. Goedhart was met name verantwoordelijk voor de kaasmakerij en de administratie. Ieder had zo zijn eigen taken. Nu is Drijfhout verantwoordelijk voor de gehele veehouderijtak en dit vraagt van hem dat hij zijn aandacht voldoende verbreed.
Het speciale van het bedrijf Ter Linde is dat er door verschillende ondernemers op verschillende gebieden wordt gewerkt. Drijfhout geeft aan dat dit voor hem een meerwaarde geeft. Aan de andere kant is het ook een nadeel. Er moet veel worden overlegd en als er iemand weggaat, verandert alles weer. In de afgelopen periode is op dit gebied ook erg veel gebeurd. Dit heeft veel energie gekost, waardoor er minder overbleef voor het
optimaliseren van het bedrijf. Het maken van goede afspraken blijft een belangrijk punt. Het bedrijf is al
opgesplitst in verschillende Commanditaire Vennootschappen zodat de partners min of meer worden gedwongen op een meer zakelijke manier met elkaar om te gaan. Zo wordt er bijvoorbeeld betaald voor de mest die de veehouderij aan de akkerbouw levert en voor het (kracht)voer dat de akkerbouw teruglevert.