Petronella Moens Willem en Emma aant
E. J. Potgieter (naar Geyer) De jager en de bosbruidaant
Toen het dag werd op 't meer, toen het schemerde in 't bos, wond de jager uit de armen der liefste zich los;
't zoete kind droomde voort en vernam geen gedruis, schoon met buks en met valk hij ontsloop aan de kluis, schoon zijn hond met gebas hem begroette.
In de dauw van de ochtendstond baadt hij zijn haar, en geen hitte des middags valt bang hem of zwaar;
ja, de scheemring strijkt neer, het wordt avond, 't wordt nacht, hij jaagt nog, hij ijlt voort: waar 't gebroed hem niet wacht stoort hij de uil, ruist zijn stap door 't gebladert.
‘Ai! waarheen, schone jager! waarheen toch, waarheen?’ roept een stem; ‘Geef mij herberg,’ is 't antwoord. Meteen wordt een kus op zijn lippen gedrukt, en in 't woud
zweeft een licht, een gedaante als hij nooit heeft aanschouwd. 't Is een jonkvrouw; wie zag er ooit schoner?
Nu zijn blik op haar rust, ziet zij lachend hem aan; goed kwartier als zij biedt, mag geen jager versmaan: zijn haar wangen niet rood, is haar middel niet slank, zijn haar ogen niet blauw, is haar boezem niet blank? Hij snelt toe en zij zinkt in zijn armen.
Het is donker in 't bos en geen mens die hen ziet; ik weet niet, hij weet nauw wat er sedert geschiedt maar zodra als die roes, die bedwelming verdwijnt, straalt een glans om hem heen waar de middag bij kwijnt. Hij ontwaakt in een zaal onder de aarde.
Iedre zuil die haar schoort, en de vloer als de wand fonkelt, schittert, verblindt, louter bergdiamant; van 't gewelf, klinkende erts, ruist een zoete muzijk en de lucht is de geuren van 't bloembed gelijk. Arme jager! hoe is 't hem te moede.
Als gekroonde vorstinne heerst zij in de zaal; vrolijk vult zij en brengt hem haar gouden bokaal,
maar terwijl hij die smaakt, speelt een vlam om zijn mond; uit de kelk stroomt een regen van vonken: de grond wordt met rozen bekleed waar zij spatten.
‘Wee mij, wee! 'k ben verdoold!’ roept hij jammerend uit. ‘Gij rust hier,’ zegt zij schalks, ‘van de jacht bij uw bruid.’ ‘Laat mij los,’ schreeuwt hij luid, ‘'k mag uw liefste niet zijn.’ ‘Ha! gij deeldet mijn bed; ha! gij dronk van mijn wijn,’ schatert zij. ‘Ge blijft eeuwig de mijne.’
Daar verheft hij zijn arm als herneemt hij zijn moed, worstelt lang met de heks tot zij krimpt aan zijn voet. ‘Ga dan heen!’ roept ze in 't eind, ‘het is donderdagnacht; maar bedenk dat ik hier voor klok twaalve u verwacht; zo gij mart, sleep 'k u dood in 't gebergte.’
Hij spoedt hijgende voort, - van de rots der vallei wijst zijn hond hem de weg; door het woud, langs de hei spoedt hij voort; schoon de stormwind de eikenstam schudt als een rietpalm, toch voort! Daar bereikt hij zijn hut en roept luid: ‘Ai, doe op, allerliefste!’
Uur bij uur stelde haar in het luistren teleur; maar zij hoort nauw zijn stem of zij opent de deur: ‘Hoe vervaard ziet gij me aan, zeg mij wat u weervoer?’ ‘'k Schond het woord dat ik gaf en de eed die ik zwoer; ik zal wis met de dood ervoor boeten.’
‘Dat de Heer u vergeev’ zoals ik het u doe! Menig vrolijke dag lacht ons beiden nog toe.
'k Dacht aan u, 'k heb een tuiltje geplukt, wilt gij 't zien? Ik zei duizendmaal: neen!, 't is niet waard 't hem te bien: dat verwelkt, maar zijn trouw zal niet wanklen.’ ‘Staar zo wild mij niet aan, 'k ben van harte niet boos!’ En zij steekt aan zijn borst het gebloemt' dat zij koos en zij houdt in zijn golvende lokken zich schuil; dat de regen nu plasse, de stormwind nu huil', er daalt kalmte in het harte des minnaars. 't Is vergeefs dat de nevel het zonnelicht tart:
voor de glans van haar vreugd wijkt de wolk van zijn smart en zij kust hem de tranen van 't somber gelaat
zo als de ochtendwind doet die langs bloemperken gaat: hij dorst hopen, beminnen, vergeten!
Stil! weergalmde er geen stap? Hem grijpt huivering aan. Neen! 't was niets dan de wind, maar 't zal middernacht slaan en het slaat... Zonder hand, zonder dolk, zonder stoot voelt hij staal koud als ijs in zijn borst, en is dood. -Zij vervloekt wie hem dus heeft verslagen!
En de buren, de heer en de vrouw, heel een schaar, kwamen 's ochtends de hut in. Het minnende paar sliep zo zoet, arm in arm, maar hun slaap duurde lang en de priester zong misse onder 't klepelgeklank en de twee vonden rust in één groeve.
H.A. van Langeraar Wz. (naar Haug)
De verlatene
aant.'t Was op een winteravond en 't was zo bitter koud en snijdend blies de stormwind met jachtsneeuw door het woud, als Milka, 't tederst meisje door storm en sneeuwjacht liep, haar kindje aan de boezem, en eenzaam jammrend riep: ‘Ach, gruwzaam was mijn vader die vloekend mij verstiet; en gruwzaam was mijn moeder die mij geen troost meer liet; en gruwzaam is de stormwind, vast nooit zo woest beleefd;
maar 't gruwzaamst nog de jongling die mij verlaten heeft!
Ach stil maar, stil, mijn kindje! verwarm u in mijn schoot; uw vader kent ons lijden, noch denkt aan onze nood! O, wist hij onze jammer. Hoe wreed hij is gezind. Hij zou, hij moest ons redden, beschermen voor die wind!
Dood... engel? - Dood!... Mijn lievling! Bezweken?... Hemel, ach!
O geef mij warme tranen, daar ik 't mee laven mag!... Zij vallen niet... mijn ogen zijn traanloos door 't geween! Nu, diep rampzaalge moeder, is alles, alles heen!...’ Vertwijfeld zonk zij neder en snikte zwaar en luid en gilde al telkens flauwer haar wee en doodsangst uit. Zij kuste nog het lijkje en leide 't naast zich neer, zag smachtend naar de hemel en bad en was niet meer.