Invloed van die “nuwe media” op teaterkritiek

Die “nuwe media” se invloed op teaterkritiek en die resensiewese, sal alleenlik oor ’n paar jaar werklik geëvalueer kan word, maar ‘n mens kan dit waag om reeds ’n paar noemenswaardige aspekte aan te roer.

Die “nuwe media” bied aan die breë publiek die geleentheid om ook die kuns van teaterkritiek te beoefen en hul resensies beskikbaar te stel vir ander om te lees, luister of kyk.

Suid-Afrikaanse koerante se resensies verskyn ’n hele paar dae ná die openingsaand. In die hedendaagse teaterbedryf is die speelvakke van teaterproduksies egter baie kort, wat beteken dat hierdie resensies dan te “laat” vir die produksies is. Die “nuwe media” bied ’n geleentheid om resensies aan die publiek beskikbaar te stel enkele ure ná die eerste vertoning. Hierdie element impliseer dus dat ’n teaterresensie nuuswaardig word in sy onmiddellikheid.

’n Uiters belangrike aspek is dat debat en gesprek gestimuleer word. Gebruikers kan onmiddellike kommentaar lewer op meeste van die bydraes wat in die “nuwe media” gelewer word. Almal kan

maklik ’n mening lug of selfs ’n eie resensie onderaan die oorspronklike resensie plaas. Binne sekondes kan gebruikers kwessies oor ’n produksie of ’n resensie bespreek.

Anders as in gepubliseerde koerante, is daar geen beperking op die aantal woorde nie.

Resensente kan dus uitgebreide bydraes lewer. Dit het egter ook ’n negatiewe kant, aangesien die gedagtes wat deur die aanlyn-resensente gelewer word, nie noodwendig deurgrond is en versorg word nie.

Kruisverwysings, definisies en verdere leesstof kan maklik met hiperskakels aangedui word en na skakels in en by ’n resensie. Hierdie aspek het die potensiaal om lesers te verryk en selfs op te voed. Intertekstuele skakels bied die leser meer informasie en agtergrond oor die spelers en ander betrokkenes, meer inligting oor die produksie, en definisies van terminologie of style wat op hul beurt die teaterervaring van ’n gehoorlid kan verryk.

Die nuwe medium se formaat vorm onmiddellik ’n argief vir produksies en teater wat, vir solank as wat dit op die internet behoue bly, toeganklik sal wees vir die nageslag.

Die “nuwe media” bied ook die vryheid om met nuwe formate en style rondom teaterresensies te eksperimenteer. Die rigiede reëls en regulasies wat tradisionele media vereis, is nie hier ter sprake nie. Lesers kan dit egter as sowel ’n voor- as ’n nadeel ervaar.

Die sosiale netwerke, soos Twitter, kondisioneer gebruikers tot opsommende opinies (wat in 140 karakters kan inpas), eerder as wat analities deurdagte denke gestimuleer word.

Daar is geen hekwagter op diens by “nuwe media”-resensies nie. Die “nuwe media” moedig ongesensureerde vryheid van spraak, opinie en styl aan. Alhoewel hierdie aspek ’n uiters negatiewe invloed op die kwaliteit en standaard van die resensiewese kan hê, kan die nuwe vryheid ’n nodige inspuiting vir die bedryf wees en aan resensies ’n nuwe baadjie gee. Miskien is dit juis die gebruikers wat nou die hekwagters of redakteurs word en self besluit wat hulle na waarde ag.

Die navorser is steeds van mening dat, indien die riglyne wat in hoofstuk 2 uiteengesit is wel toegepas word in die “nuwe media”, dit die perfekte balans vir die bedryf sal skep. Die aanlyn- strukture en -style is egter informeel en die aanlyn-bydraes volg reeds ’n ander paadjie. Dié nuwe paadjie wat gevolg word, is ook meer geskik vir die medium waarbinne hulle hulself bevind en gebruik nie noodwendig dieselfde kriteria as die ou mediums nie.

’n Goeie resensent lewer sy/haar opinie uit ’n objektiewe perspektief, maar die “nuwe media” is eintlik ’n subjektiewe medium. Hierdie kontras is een van die aspekte wat die resensiewese ten sterkste sal beïnvloed. Aanlyn-resensies, veral binne die medium van die sosiale media, is meestal subjektief en persoonlik. Normaalweg word een resensie per koerant geplaas en in ’n stad soos Kaapstad verskyn daar miskien vier verskillende resensies van ’n produksie (een in elk van die hoofkoerante). Voor die koms van die “nuwe media” was daar dus slegs vier verskillende menings

wat gepubliseer is. Met die “nuwe media” is die potensiaal vir die hoeveelheid resensies eindeloos. Met die potensiaal dat daar baie meer resensies geplaas kan word en dat enige gebruiker

onmiddellik aanlyn daarop kan reageer, sou ‘n mens kon redeneer dat objektiwiteit as kriterium vir resensies moontlik nie meer relevant is nie, en dat resensies daarom kan bekostig om meer subjektief te wees.

Die feit dat resensente anonieme bydraes kan lewer in die “nuwe media”, is uiters problematies. Resensies kan subjektief wees, maar dis belangrik dat die skrywer aanspreeklik gehou kan word vir wat hy of sy publiseer. Die ergste implikasie hiervan is dat ’n persoon wat byvoorbeeld

regstreeks by ’n produksie betrokke is, self ’n resensie oor sy of haar eie produksie kan publiseer. Dit is egter belangrik om die resensent te kan identifiseer ten einde te weet uit watter perspektief hy of sy skryf.

In die laaste hoofstuk word daar samevattend gekyk na die tradisionele riglyne, eienskappe en etiese waardes van die resensent en die resensie binne konteks van die tradisionele media. Daar word ook gevra of teaterkritiek ’n waardige plek in die vrye landskap van die “nuwe media” kan vind.

HOOFSTUK 5: ’N VOORGESTELDE MODEL VIR ’N TEATERWEBTUISTE VIR DIE WES-KAAP Die “nuwe media” bied ’n hele nuwe platform vir joernalistiek en indien hierdie nuwe tegnologiese en elektroniese verwikkelinge op ‘n gekrontroleerde en dinamiese wyse ingespan kan word, behoort dit ‘n enorme bydrae tot onder meer die resensiewese te kan lewer. ‘n Model word

derhalwe voorgestel wat die “nuwe media” as platform kan gebruik om die behoud, ontwikkeling en bevordering van teater, en spesifiek teaterkritiek, te bewerkstellig.

‘n Webtuiste van so ‘n aard sal egter alleenlik ontwikkel kan word met borgskappe en die finansiële ondersteuning van korporatiewe organisasies. Die webtuiste sal ‘n gefokuste en baie spesifieke besoekerskorps kan genereer wat stelselmatig die webtuiste aantreklik sal maak vir adverteerders wat spesifiek hierdie mark wil bereik.

5.1 Webadres

Die webtuiste se webadres (URL) moet versigtig gekies word. Dis baie belangrik om ‘n bemarkbare webadres te kies en ‘n webadres wat maklik onthou sal word.

Dis nie ‘n goeie idee om ‘n korporatiewe maatskappy se naam deel van die webadres te maak nie, want die webadres moet neutraal en onafhanklik wees. Dit moet kort en bondig moet wees, maar nie ‘n afkorting nie; dit moet presies beskryf wat die internetgebruiker op hierdie webtuiste sal vind. Die webadres moet ook geen leestekens bevat nie; leestekens in ‘n webadres kan baie maklik verwarring by gebruikers skep.

Voorstelle vir so ‘n webadres sou wees: www.theatrereviewcapetown.co.za of www.capetowntheatre.co.za.