Rico Berix werkt sinds vorig jaar augustus als consultant bij Deerns, een installatietechnisch ontwerpbureau. Deerns ontwerpt installatietechniek voor gebouwen, bijvoorbeeld warmtevoorziening en elektriciteitsnetten. Zij geven de klant advies op hetzelfde onderwerp. Berix werkt op de afdeling smart building, een vrij nieuwe afdeling die focust op het ontwikkelen van de bGrid. Het doel van Deerns is om gebouwen slim genoeg te maken dat ze kunnen communiceren.
IV: Zou u iets kunnen vertellen over de mogelijkheden om de data verzameld door smart buildings, dus door al die sensoren die continu temperatuur, aan- of afwezigheid van mensen meten, kunnen worden ingezet door beleidsmakers of door managers om energie-efficiëntie te vergroten? Wat zijn de mogelijkheden hierin en wat zijn de belemmeringen?
IE: Ja zeker. Nou laat ik eerst even uitleggen hoe wij die data verzamelen. Wij hebben concrete oplossingen voor smart building. Ik zag al in de mail dat jullie bekend waren met The Edge, waar wij dus ook smart building systemen voor hebben ontworpen en geïmplementeerd. Wat wij doen, wij plaatsen een draadloos netwerk van kastjes, noders, in een gebouw, en die noders die meten eigenlijk verschillende dingen. Dat is de temperatuur, luchtvochtigheid, lichtintensiteit, CO2 enzovoort en dat is een hele hoop data, want meerdere keren per seconde haal je een waarde op en vervolgens moeten die ergens naartoe. Die data wordt dus getransporteerd en uiteindelijk presenteren we die in de vorm van een dashboard. Dat dashboard is met name interessant voor het facility management en het real-estate management. Dus degene die het gebouw beheert of degene die het gebouw bezet heeft. Daarbij moet je eigenlijk denken aan real-time, historische bezettingswaarden zeg maar, dus welke ruimtes zijn wanneer bezet, en waar bevinden de personen zich dan ten opzichte van die ruimtes. Maar denk ook aan real-time navigatie, dus dat je op basis van een 3D-plattegrond kunt zien hoe je je moet bewegen in een gebouw om zo efficiënt mogelijk van a naar b te komen. Wat je logistiek ook kan zien is waar alles naartoe gaat en wanneer. Dus hoe bewegen mensen zich door een gebouw, en hoe bewegen voorwerpen zich door een gebouw? Welke ruimtes zijn vaak bezet, welke zijn minder bezet? Zo kun je bijvoorbeeld een e-map, een soort plattegrondje maken, en dat je aan de hand van die
26
bezettingsgraden kunt zien van okee, ruimte X in vleugel A is heel vaak bezet, terwijl ruimte B in vleugel Z misschien nauwelijks bezet is. Dan kun je je logistiek proces daarop afstemmen. Afhankelijk van de bezetting van je gebouw, kun je dan ook natuurlijk mensen heel snel positioneren, dus dat je bepaalde afdelingen kunt sluiten en eventueel besparing kan realiseren op het gebied van schoonmaken en energiegebruik. In tijden van vakantie zie je misschien dat het gebouw voor de helft leeg is. Als dan op iedere verdieping een paar mensen zitten, moet je nog steeds elke verdieping schoonmaken en van verlichting en stroom voorzien. Je zou misschien net zo goed al die mensen bij elkaar kunnen pakken en op één verdieping zetten en dan kun je de rest van het gebouw afsluiten en dan bespaar je nogal wat. Dus dat zijn zaken waar die managers, en dan die facility managers en real estate managers met name, wel concreet iets mee kunnen. Dus eigenlijk, hoe ik het zie, wat heel belangrijk is, is dat je dus enerzijds als je data ophaalt, wat heel waardevol is, is dat je een real-time overzicht kunt maken van hoe is de situatie nu, op dit moment, en anderzijds een historisch overzicht. Dus dat je kunt terugkijken: wat was de gemiddelde bezetting van afgelopen jaar, of afgelopen maand. Dus dat is eigenlijk een beetje de wisselwerking als je data gaat ophalen om die te presenteren aan iemand. Wel moet je opletten als je data gaat opslaan, ofwel op de server applicatie of de cloud, dat je dan privacy en veiligheid waarborgt. Beantwoordt dat een beetje je vraag?
IV: Eh jazeker, en ik herken het ook wat u vertelt. Maar stel nou dat je je realtime data verzamelt en presenteert aan facility managers die daar op kunnen inspelen met energie-efficiëntie. U noemt het voorbeeld van bepaalde vleugels sluiten om het energiegebruik omlaag te brengen wanneer het onderbezet is. Maar zijn er ook andere mogelijkheden om die data in te zetten? Bijvoorbeeld, stel dat er heel veel duurzame energie wordt opgewekt, als er bijvoorbeeld heel veel zon is, dat de energieprijs omlaag gaat, dus dat daar gestuurd wordt in het aanpassen van de prijzen op basis van real-time data?
IE: Ja, dat zou in theorie zeker kunnen. Kijk, als je een platform maakt in een gebouw zoals wij doen, dan is de enige belemmering dat je gewoon nieuwe functionaliteiten moet gaan bouwen, en dat is niet zozeer de hardware kant, maar veel meer aan de software kant. Dus wat jij nu aangeeft zou prima kunnen, maar dan zou je softwarematig een dingetje moeten inloaden die de energieprijs monitort, en je meet hoeveel stroom er wordt opgewekt aan je PV-zijde en dan is het puur software die het weer kan matchen, zeg maar. Dus ja, daar zitten ook mogelijkheden en dat kan uiteraard met zo’n platform gekoppeld worden, en als je vervolgens ook nog met regeltechniek die stopcontacten kunt
27
gaan aansturen, dus in tijden dat de zon minder aanwezig is dat je grootverbruikers misschien kunt schakelen, dus dat je zegt: de wasmachine moet een uur later aan gaan, want eerst moet mijn elektrische auto worden opgeladen - ik noem maar even iets. Dus zeker als je kijkt naar kantooromgevingen bijvoorbeeld waar je dus heel goed kunt voorspellen wanneer de meeste mensen in het gebouw aanwezig zijn en wanneer niet. Zeg maar tussen acht en vijf, dan vindt er een shift plaats. In dat geval kun je prima je elektriciteitsnet in een gebouw aansturen. En dat is puur enerzijds hardwaretechnisch, dus complementen met regeltechnieken, aan de andere kant software, dus een koppeling met de zaken die jij zegt, dus de meetwaarden van hoeveel PV genereer ik nou, en het energietarief. Vaak is het overigens wel zo dat bij grote bedrijven, die hebben vaak een vaste energieprijs voor meerdere jaren afgesloten, dan fluctueert die niet zo.
IV: Ja, okee dat is wel interessant. Wat ik me verder nog afvroeg is dat: wij zijn in ons onderzoek tegengekomen dat je heel vaak ziet dat er een soort van gap aanwezig is tussen die data die er wordt verzameld, en het echt inzetten van die data voor energie-efficiëntie, vooral bij bijvoorbeeld beleidsmakers, omdat die vaak niet weten hoe je dat kan doen. Bent u daarmee bekend.
IE: Nou, ik heb daar wel eens van gehoord, maar het is in die zin niet zozeer een probleem waar wij in het dagelijks leven echt tegenaan lopen, omdat wij eigenlijk niet heel erg focussen op die energie-efficiëntie, maar ik kan me er wel iets bij voorstellen. Als je die data ook gaat verzamelen, dan moet je dus er wel echt voor zorgen dat je die data op de juiste plek, bij de juiste persoon aflevert op het juiste moment, en dat je voor de gebruiker ook heel instinctief maakt, dus puur het aanleveren van ruwe data, en dan van: hier moet je het mee doen, ja dat schiet niet op. Je kunt niet verwachten dat alle facility managers of real estate managers daarmee overweg kunnen. Het zijn eenmaal geen statistici. Dus dan moet je zorgen dat je de data zodanig presenteert dat je dus eigenlijk op een hele intuïtieve manier al kunt zien waar de verbeterpunten zitten in je gebouw.
IV: Ja, en hoe zit dat bij The Edge? Zijn zij daarvan op de hoogte? Want wij weten dat de meeste uitspraken die zij doen over energie-efficiëntie vooral gebaseerd zijn op gegevens uit de ontwerpfase. En dat er heel weinig bekend is over hoe dit data daarbinnen nu worden ingezet.
28
IE: Ja, dat klopt. Ik ben bij The Edge zelf niet betrokken geweest, maar ik weet er wel het een en ander van. Ik ben er ook wel een paar keer geweest. Maar bij The Edge is het eigenlijk een beetje anders gegaan. Als je naar de smart building tak daar, daar wordt data opgehaald voor de aansturing van dingen zoals verlichting en klimaat enzo, dus de energieverbruikende zaken zeg maar, dat is volledig geautomatiseerd. Dus daar komt eigenlijk niet meer een persoon aan toe die moet zeggen van oh, nu moet die verlichting aangaan of die ruimte wordt te weinig of teveel gebruikt. Dat is eigenlijk ook wel een voordeel aan ons systeem zeg maar.
IV: Maar dat is toch ook de hardware waar u het over heeft, dat automatiseren?
IE: Ja, precies.
IV: Dus de softwarekant is daar onderontwikkeld? Of mag ik dat niet zeggen zo.
IE: Nouja, eigenlijk bieden wij een oplossing, daar zit zowel hardware als software in. Maar het platform wat wij maken is een open structuur, dus daar kan gewoon software aan toegevoegd worden.
IV: Oke goed, laten we dan door gaan naar de volgende vraag. Dat is, wat motiveert managers of bedrijven om die investeringen te doen in smart energy systems?
IE: Ja, er zijn heel veel dingen die in mij opkomen. Kijk om het moment dat je smart energy sytem, of dan heb ik het over smart buildings waar je zo een systeem gaat realiseren dan ga je wel gelijk toegevoegde waarde leveren. En die toegevoegde waarde zit hem allereerst in het real time positioneren van mensen en assets dus dan ga je je productiviteit verbeteren, omdat je heel snel collega’s personen, hulpmiddelen, lege werkplekken etc. die ga je allemaal heel snel vinden. Waardoor je dus kan besparen en je zoekt dus. Ik heb daar een voorbeeld van; we hebben een project in Rijswijk gedaan bij een vastgoedbedrijf, een gebouw van Rijkswaterstaat en daar zit een achttal verdiepingen en iedere ochtend om 8 uur als de medewerkers binnen kwamen, omdat de dienst van die dag begint dan moest iedereen minstens een half uur zoeken naar een lege werkplek. Dus dan ga je met de lift naar 1, kijk je overal rond en alles is bezet, ga je naar verdieping 2, ja hier ook, verdieping 3 ook. Dus alle verdiepingen afgaan, terwijl je er achteraf achter komt dat verdieping zes een lege werkplek
29
bevindt. Als je meteen bij binnenkomst erachter komt door die applicatie te checken dan win je enorm veel tijd. Tel het maar eens uit hoeveel mensen daar een gebouw binnen komen en iedereen is een half uur kwijt met zoeken, hoeveel geld daar in omgaat. Dat is natuurlijk een enorme toegevoegde waarde. Dat is eigenlijk de eerste. Dat is de eerste motivatie waar ik eigenlijk aan denk.
Het tweede is, dat is de data die ik zojuist ook aansneed. Dus het flexibel inzetten van een gebouw, dat bespaart enorm in schoonmaakkosten en energieverbruik. Het feit dat je bij een lagere bezetting bepaalde gebouwdelen kan afsluiten en dus niet van energie hoeft te voorzien. Ja dat bespaart gewoon zo een 20% in zowel de schoonmaak als het energieverbruik. En dat is enorm, en weet je waarom, omdat een gebouw is bijna nooit volledig bezet. De capaciteit van het gebouw is 1% van wat er wordt benut. En voor de rest is er altijd onderbezetting en zo kan je mensen veel slimmer in een gebouw plaatsen en positioneren. En vandaar ook van enorme toegevoegde waarde. En denk daarbij ook gelijk aan procesverbetering. Want als de facility management inzicht krijgt in de data, omtrent logistiek, zullen ze het gebouw zodanig inrichten dat bepaald personeel dat vaak op en neer moet lopen dat nu niet meer hoeft te doen. Snap je daar win je dus tijd en geld mee, en verder comfort aansturing, dat heb je ook in the Edge, dan kan je met diezelfde applicatie klimaat en verlichting aansturen en zelfs ook automatiseren. Dus als de medewerker een keer via zijn applicatie de voorkeur aangeeft dan kan de aansturing daarna volledig automatisch gebeuren.
Er heeft een onderzoek plaatsgevonden bij de TU Eindhoven en daar heeft iemand onderzocht dat met de automatische klimaat aansturing, dat een medewerker 5 procent productiever kan werken. Dat zijn wel dingen die een toegevoegde waarde kunnen leveren.
IV: Dus dat zijn de drie dingen die u ziet als toegevoegde waarde
IE: En als ik nog even denk aan ons systeem dan kijk ook naar de koppeling en integratie met andere systemen. Wij koppelen met bestaande installatietechnieken en daar zit ook de sterkte van ons systeem en oplossing. Dus dat betekent dus normaal gesproken als je een gebouw hebt dan zeg je bijvoorbeeld ik wil verlichting automatisch aansturen. Nou prima, maar zegt de klant ik wil de werknemers ook kunnen positioneren dan moet daar weer een nieuw systeem voor ontworpen worden. Dan heb je al twee systemen in een gebouw. Zegt de klant vervolgens ik wil ook het klimaat aan kunnen sturen, dan
30
komt systeem nummer drie. En uiteindelijk heb je dan vijf verschillende systemen in een gebouw, voor verschillende functies zeg maar. Daar stappen wij van af en maken dus een platform, een systeem, waarmee je al die functies gebruiken kunt/kunt implementeren. Dat is eigenlijk wel de sterkte, en van ons uit, de hoofdmotivatie om voor iemand in onze oplossing te investeren. En daar komt dan ook bij dat ons platform open en flexibel is. Dat niet wij het systeem hoeven te ontwikkelen, maar dat ook een extern bedrijf een app kan toevoegen. En ook een functionaliteit. Dat zijn dan wel de toegevoegde waarde die ik dan zie.
IV: Dat zijn eigenlijk hele nieuwe dingen die we nu zo horen.
IE: Oké, dat is goed om te horen. Wat was je eigen beeld daarbij?
IV: De jongen die bedrijfskunde doet die focuste zich meer op green image van gebouwen en dat mooi is dat je je gebouw als groen kon profileren. Dus dat is een hele andere invalshoek.
IE: Als ik daar even op mag inspringen; die had ik nog niet eens op genoemd. Want die is er wel, maar die staat voor ons niet zozeer op de voorgrond. Dus als wij die smart building gaan aanbieden dan maakt het voor ons in principe minder uit, en ook voor de klant minder uit, wat voor een imago dat gebouw heeft. Dus stel je voor dat een real estate manager, die heeft een gebouw en die verhuurt dat gebouw aan een bedrijf, een voorbeeld is The Edge, Deloitte zit daar in. Het gebouw is van OVG real estate. Dan is het veel minder in het belang van OVG real estate om te laten zien dat het gebouw het meest duurzame gebouw van Nederland is. Het is veel belangrijker voor Deloitte. want die naam hangt aan het gebouw vast. Dat is een beetje het playing field wat zich daar afspeelt. Dus ik bekijk het nu vooral van de kant van de ontwikkelaar. En dan veranderen die belangen. En daar moet je je goed bewust van zijn.
IV: Oke, laten we verder gaan naar de volgende vraag. Het is een hele brede vraag, maar; naast bedrijven en managers zijn er ook andere belanghebbenden in deze casus, zeg maar. Dat zijn dan de gemeente, OVG real estate, precies zoals jij zegt.
31
IE: Sla je nu niet iets over? Ik zie namelijk ook staan wat de mogelijkheden en de belemmeringen zijn? Daar hebben we het namelijk nog niet over gehad. Ik had het net over de toegevoegde waarde. Dat kan ik ook nog wel even voor je toelichten.
Als ik kijk naar de mogelijkheden, laat ik dan maar mee beginnen voor implementatie nu focussen we ons vooral op kantoren en scholen, maar ik denk dat het altijd een grote mogelijkheid is om die toegevoegde waarde waar ik het net over had door te vertalen naar andere contexten. En denk daarbij aan de gezondheidszorg, en hotels en de hotellerie, luchthavens, retail. Als je die toegevoegde waarde naar andere sectoren kan vertalen. Als dat lukt, dat is booming. Dat is een enorme mogelijkheid en dit gaat gepaard met het toevoegen van nieuwe technologieën. Denk hierbij aan smart access, dus toegangscontrole, dat je dus met je smartphone gelijk kunt zien wie waar toegang heeft en dat de deuren automatisch open gaan, als ik kom aanlopen. Zulke zaken zijn waardevol en dat hangt dus echt af van de context. In de ene context ga je kijken naar de hotellerie, en daar zijn hele andere dingen belangrijk dan in de gezondheidszorg of in de winkelomgeving.Snap je, het is dus heel erg belangrijk om te kijken per sector, wat speelt er per sector en wat zijn de uitdagingen en problemen. Dan ga je kijken hoe we dit gaan oplossen. Dan kom ik gelijk bij de belemmeringen; afhankelijk van de contexten kan het best zijn dat je een gebrek hebt aan inzichten. Als we kijken bij de gezondheidszorg, daar ben ik toevallig heel veel mee bezig. Dat maak ik ook in het dagelijks werk, dat is dus veel … je moet weten wat er in die sector speelt. Daar is veel werkdruk en er zijn weinig budgetten voor. Dit terwijl het veel toegevoegde waarde van zo een smart building systeem enorm is. En dat zijn wel belemmeringen voor een verdere implementatie van zo een systeem. Dan kijk ik ook naar dat mensen over het algemeen het voordeel er niet van in zien. Dus als je een smart building systeem gaat uitvoeren en implementeren zo veelzijdig als dat wij doen dan zijn er zo veel oplossingen en uitdagingen waarvoor je een oplossing kan bieden. Dat het voor mensen meteen heel moeilijk om te bevatten wat je nou precies gaat doen. Je moet een enorme overtuigingskracht hebben om ze ervan te overtuigen. En ik geef toe we zijn niet de goedkoopste in de markt, dat absoluut niet, maar ik denk wel dat we uniek zijn in de markt. In de zin van wij bieden verreweg de meeste functionaliteiten met een systeem. En als je dat dus vergelijkt, dus enerzijds investeren ten opzichte van de functionaliteiten die je bied en de toekomstbestendigheid ervan dan zijn wij verreweg de goedkoopste. Dan kijk ik ook weer even naar The Edge; het is het duurste kantoorgebouw om te huren, dus ook in aanschaf, maar als je