Q: “Vertel eens, wat is Antropia en wat doen jullie zoal?”
R7: “Wij hebben zes jaar geleden Antropia overgenomen, ik en twee vrienden. De exploitatie Antropia. Want het paste wel bij onze doelstelling: als we iets willen doen, dan moet het wel een meerwaarde hebben. En dat mag natuurlijk economisch, geld mag er ook zijn, maar wel met een biologische keuken, en we moeten ook nadenken over over vegetarisch, foodmiles, en inclusiviteit, dus mensen met een rafelrandje zijn ok welkom. En we willen ons openstellen voor duurzame initiatieven. Er mag hier een netwerk ontstaan. Laatst was hier een vergadering van stichting streekproducten. Daar bieden we een podium voor en dat vinden we belangrijk. En daar hoort duurzaamheid bij en dat kan je heel breed nemen. En toen zijn we dat gestart. Elke keer komt er een ontwikkeling bij. Bijvoorbeeld nu hebben we een munteenheid, de United heet die, van de United Economy. Dat je eigenlijk als ondernemers betaalt in je eigen munt zodat je niet via een bank hoeft. Dat loopt goed. We zijn ook aangesloten bij MVO Nederland, net zoals een paar andere organisaties. Dacht, ja leuk MVO, maar we willen iets doen met verspilling. Ik had toen net een groot project afgerond wat heette ‘green cook’. Dat ging echt over verspilling vermijden. Blijkt toch dat wij consument het meeste verspillen. Hoewel we toch graag de supermarkt de schuld geven, met hun perverse eisen over een komkommer moet recht zijn. Dat kan anders. En waarom kan het bij een Turkse winkel wel en bij een supermarkt niet? Nou dat heeft allemaal te maken met transport en stukprijzen en noem maar op. Handig voor de teler. Maar wat gebeurt er dan mee? En daar zit ook wel een uitdaging in. Toen zijn we met MVO [Nederland] om tafel gegaan met: kunnen we hier ook niet in mindering brengen?’ Toen dacht ik ik ga het niet van de daken schreeuwen maar we moeten zelf eerst onderzoek doen. Dus toen hebben we een student van de HAN erop gezet. Hij heeft twee dingen onderzocht: 1. hoeveel wordt er verspild? Nou dat zijn een beetje dezelfde uitkomsten ls het project green cook, dat bijvoorbeeld brood - een product met vrij lage emotionele waarde - weggemieterd wordt. En sla en dingen die besmettelijk zijn of snel bederven. Maar hoe komt het dat je dingen weggooit? Heeft dat met de volgordelijkheid te maken, dat je bij een buffet van A naar B loopt? Dat heeft zij uitgezocht, en eten op het buffet mag maar 1,5 uur buiten staan en mag niet meer hergebruikt worden want de NVWA vindt dat niet goed. Nou, heel veel mensen vinden het allemaal wel zonde, maar als je het de volgende keer probeert in dezelfde setting met dezelfde soort mensen - want dat maakt uit: heb je bouwvakkers of studenten of een antroposofische vereniging - dan is het wel een gemis dat er minder op het buffet ligt terwijl er nog genoeg te eten is. Dus wat dat betreft is het heel dubbel, het is echt een Januskop. Typisch Holland he, we meten graag anderen de maat. Toen hebben we gekeken van we doen alles biologisch en vers. Dat vinden ze wel belangrijk. Waar het vandaan komt, hoe het bereid wordt, dierenwelzijn,
15 January 2020
Cultuur- en congrescentrum Antropia, Driebergen Interviewer (Q): Fabienne Miltenburg
dat vonden ze allemaal heel belangrijk en dat mochten we ook wel wat meer communiceren. Dus dat zijn we gaan doen. Dan is het ook wel leuk om met producten te werken die vanuit de no waste kant komt. Ik heb dus ook met alle ondernemers met wie ik op de foto sta [van Verspilling is Verrukkelijk] gesproken. Recht in de lijn van alles-is-biologisch hebben wij ook de certificering ‘goud’, wat betekent dat 95% van alles dat je inkoopt c.q. verkoopt gecertificeerd biologisch is. En dat waren die producten niet.”
Q: “Van de ondernemers van Verspilling is Verrukkelijk.”
R7: “Ja, die waren niet biologisch. Alle twaalf. Ook het bier. Alleen kromkommer had een keer een biologische soep, maar wij maken soep zelf en de prijs wat zij er voor vroegen was zes keer de prijs waarvoor we het zelf kunnen maken. Dus dat was niet zo interessant. Bovendien heb je dan ook weer [het probleem van] verpakkingen. Maar ik dacht, ik wil me er wel bij aansluiten want ik vind de beweging interessant. En wat zij doen met lokale ingrediënten of met een mangoboer uit Afrika, of Guatemala, dat zijn wel ondernemingen waar ik heel blij van wordt. En dan kost het maar geld. Nou, dat netwerk was heel actief tot het moment dat je eigenlijk geen zaken met elkaar doet. Daar hebben wij zelf wel behoefte aan. Wij zijn een green economy pionier, wij werken bijvoorbeeld ook samen met een biologische bakker uit Zutphen of we halen het van een koffieboer daar vandaan, en wij hebben er behoefte aan dat je elkaar dan af en toe ziet. Of een nieuwsbrief ofzo, met - oja! Wij laten onze koekjes bakken door mensen met een zorgvraag. Superleuk. En dan heb je een verhaal erbij [points at the cookies on the table]. En dat misten wij bij Verspilling is Verrukkelijk. Het was een eenmalige incentive en dan blijft het daar een beetje bij. En natuurlijk draai je op handel, je wil gewoon: wij moeten zalen verhuren en zij moeten gewoon hun muesli verkopen. Als je geen zaken doet, verwatert zo’n netwerk een beetje. Maar goed, we hebben nog wel contact. Volgende week is er weer een MVO congres, 23 januari. Daar gaan we weer naartoe en daar sta je ook gewoon. Dus die contacten pak je wel gewoon weer op. Wij zijn de enige niet producent, dat is eigenlijk ook wel grappig of raar. Wij ontvangen vijftig duizend gasten per jaar, zij produceren muesli. Dat zou kunnen werken, wij zouden best hun muesli kunnen gebruiken.”
Q: “Zijn daar ook gesprekken over geweest, van: joh wij willen jullie producten wel afnemen, maar dan een biologische variant?”
R7: “Jazeker, maar dat kunnen ze niet doen, want ze hebben geen certificering. Dat is heel duur, en iedereen heeft wel reden om het te doen, ofwel ze willen het niet, ofwel het zijn veelal start-ups. Die zorgen eerst dat hun proces op orde is, en als het kan te kijken naar de mogelijkheden van de producten zoals ze nu zijn. En zo’n certificering is dan meer werk, meer administratie en meer geld. Iedereen is druk en een dag is altijd te kort he.”
“Dus ja, we zijn nog wel bij MVO [Nederland] aangesloten en we moeten het weer eens oppakken, dat verspillingsding. Mondiaal is het natuurlijk een probleem. We gooien nog steeds veel weg, en we hebben het naar aanleiding van het onderzoek het wel kunnen beperken. Het zit nu nog maar op een paar procent.”
Q: “Als ik het zo bekijk vinden de partners met wie ik al gesproken hebben het vooral belangrijk om samen sterk te staan en niet zozeer de sales, maar als ik dit zo hoor, valt het eigenlijk stil als er geen sales plaatsvinden met een partner?”
R7: ‘Dat idee van netwerken en partnerships is heel leuk, maar eigenlijk moet je gewoon handel hebben, heel plat. Een verbintenis, we doen zaken met elkaar, leuk allemaal, en dat zie je bij United Economy wel: leuk al die bijeenkomsten en we moeten de aarde redden, maar uiteindelijk is het leuk als het schoonmaakbedrijf hier gewoon zijn ramen kan wassen. En met United hebben we iets extra’s. We hebben met elkaar overwogen of we wel met dit soort partners moeten gaan samenwerken: goud is 95% of moeten we dan naar zilver? Of moeten we met de keuring- organisatie in gesprek met: dit vinden we ook belangrijk, het is dan wel niet biologisch, maar percentueel gezien is het maar een klein onderdeel van wat we aanbieden. Kijk soep, daar heb je zo twee deciliter van op, kwark met cereal misschien maar tien of twintig gram. Zou dat kunnen? Want je wil dit, maar je wil ook dat. Volgens mij is het ook een kwestie die mondiaal speelt: er is zoveel gaande en in beweging, is er een manier waarop je elkaar wel kan helpen? Je hele MVO karakter en je verhaal en je story telling, dat je dat wel zo houdt.”
Q: “Wat zijn daarin de overwegingen?”
R7: “Dat je met deze producenten, lokale producenten die niet bio zijn, ook gewoon kan samenwerken want samen sta je sterker. De lokale ondernemer hou je in stand, je kunt scherper bestellen want je hoeft geen voorraad aan te leggen en het is verser, foodmiles. [...]. Ik geloof dat we een sterke lokale economie moeten steunen. Gewoon van hier. Moet dat allemaal van overzees?”
Appendix 15: Interview Yespers
R8: “Bedankt voor je mailtje en bedankt voor je interesse. We krijgen best veel mailtjes voor gesprekken en interviews en we kijken waar we tijd voor hebben, Maar aan de andere kant moeten we ook gewoon door met ons bedrijf. Met dit soort dingen schieten we natuurlijk zelf eigenlijk niks op.”
Q: “Allereerst ben ik benieuwd naar Yespers. Wie zijn jullie, wat doen jullie?”
R8: “Ik zal het kort houden. Wij zijn in 2014 begonnen en hadden ons eerste product op de markt in 2015. Met Yespers proberen we een merk op de markt de zetten waarmee we de consument kunnen bereiken en ons verhaal kunnen vertellen. Van de ingrediënten die we gebruiken een bruggetje te slaan naar de producenten zodat we dat verhaal kunnen vertellen en een supply chain kunnen ontwikkelen en elke keer weer kijken of we kunnen meer waarde (en dan heb ik het niet alleen over financiële waarde) kunnen geven aan de producten die geproduceerd worden. Het doel is dus eigenlijk om verspilling op welke manier dan ook om te zetten naar meer omzet voor de boeren en meer producten. Dus wij gaan dan ook bij onze eigen producten verwerken maar het doel is ook om andere ondernemers op dezelfde supply chains te zetten zodat het wat harder gaat om al deze producten te verwerken. Dat is het doel.”
Q: “Dus jullie verwerken de producten die jullie aangeleverd krijgen?”
R8: “We werken als een soort regisseur. We besteden de productie van de producten uit naar reguliere voedselproducenten zodat we visie kunnen houden op onze missie. Het voordeel daarvan is dat wij ook onze doelstelling kunnen opnemen in producten voor andere afnemers, zodat deze ook vanaf de bron geproduceerd kunnen worden.”
Q: “Klinkt heel interessant. Wat is jouw functie binnen dit bedrijf?”
R8: “Binnen een start-up doe je natuurlijk eigenlijk alles. Een manusje van alles. Nee ik ben de oprichter, om het wat meer inhoud te geven. at ik zeg, in een start-up moet je gewoon alles doen.”
Q: “Hoe zijn jullie binnen ViV terechtgekomen?”
R8: “Dat is begonnen drie jaar geleden op de Horecava. Daar was een no waste loodlijn ingericht vanuit de Horecava en daar stonden we met een aantal ondernemers op dat plein en daarna zijn gesprekken gestart met hoe kunnen we dit het beste vormgeven om elkaar te ondersteunen maar ook de missie te versterken.”
Q: “Dus toen is het balletje een beetje gaan rollen?” R8: “Ja, klopt.”
20 January 2020 Phone call
Interviewer (Q): Fabienne Miltenburg
Q: “Ben je tevreden over de structuur van ViV? Hoe de beslissingen genomen worden, hoe er gekeken wordt naar welke doelstellingen gestreefd worden?”
R8: “We zijn doorontwikkeld van een samenwerkingsplatform naar een stichting. Het begint nu een wat formelere vorm te krijgen en dat is ook nodig vind ik, omdat he er allerlei voordelen kan halen, maar dat moet in een formeler formatie gegooid worden. Wat je merkt, is dat de ondernemers die erbij zijn aangesloten allemaal heel gedreven zijn, maar ook heel klein, en dat maakt het aan de ene kant interssant omdat je allemaal hetzelfde doormaakt, maar aan de andere kant blijven er door tijdgebrek kansen liggen. Ik ben blij dat we een stichting hebben en hopelijk ook snel wat funding van binnenhalen zodat we er ook mankracht (of vrouwkracht) op kunnen zetten.”
Q: “Gebeurt dat vaak, dat door tijdgebrek sommige ondernemingen niet overal bij betrokken kunnen zijn en afzeggen?”
R8: “Ja, nouja ja. Kijk we proberen met z'n allen dat thema onder de aandacht te brengen en iedereen is ervan overtuigd dat je aan de ene kant een veel aantrekkelijker aanbod kan aanbieden aan afnemers en aan de andere kant ook in onderhandelingen of allerlei operationele procedures daar voordeel van kan hebben, maar de praktijk is dat een dag maar zoveel uur heeft, en soms is dat moeilijk om genoeg tijd te vinden om die gezamenlijkheid genoeg tijd te vinden en dat is ook een van de redenen dat we nu van het losse samenwerkingsverband nu naar een stichting zijn gegaan om wat cement in de structuur te bouwen.”
Q: “Welke rol speelt ViV voor Yespers?”
R8: “Ik denk een hele positieve rol. We stonden vorige week op de Horecava en daar hadden we bij Bidfood gezamenlijk een standje en dat was als individuele leverancier een stuk moeilijker geweest. We kunnen meer capaciteiten neerzetten en we kunnen een breder palet aan producten neerzetten, dus ik vind het een positief iets.”
Q: “Ik zag een nieuwsbericht met dat jullie nieuwe partners hebben, met onder andere Bidfood en Picnic en Boon’s Markt. Hoe werkt dat?”
R8: “Uiteindelijk ligt de bal bij hun klanten. Dus het heeft geen zin om producten aan te bieden die niemand wil hebben. Dus dat is een beetje samenspel. We hebben op de ViV website spelregels staan om een beetje houvast te bieden aan partners die producten willen afnemen, wat we willen de naam ook niet uithollen en we hebben gewoon een missie. Dus het is wel de bedoeling om eenaantal producten op te nemen en het verhaal te vertellen. Ik denk dat het goed is dat het er is, maar ik denk dat het groter moet om echt succesvol te zijn.”
Q: “Neemt Yespers deel aan vergelijkbare platformen?”
R8: “Nee. We zijn lid van Social Enterprise en MVO Nederland maar dat zijn meer - kijk ViV is begeleid vanuit MVO Nederland en daar zijn we ook lid van en koploper, maar zo’n gezamenlijk platform of verkoop, dat bestaat eigenlijk niet. Niet dat ik weet.”
Q: “Dus jullie hebben er bij de oprichting speciaal voor gezorgd dat het een platform wordt waarbij je samen producten kan verkopen?”
R8: “Ja dat was het resultaat van de aanloop die Viv nodig had. Op welk niveau ga je samenwerken? Laat je ruimte voor iedereen? Het duurde even voordat we het juiste format hadden
gevonden wat zo veel mogelijk partijen verbod maar ook de ruimte bood aan deze onafhankelijke tussen aanhalingstekens eigenwijze ondernemers.”
Q: “En het zijn een hoop organisaties bij elkaar, waarvan natuurlijk sommige bedrijven op bepaalde momenten meer kunnen bijdragen dan anderen. Wat is de verhouding hiertussen en hoe speelt dat uit?”
R8: “Ik denk net zoals in elke min of meer elke sociale samenwerking tussen sociale partijen: je hebt koplopers, je hebt meelopers en je hebt achterblijvers. Ja. En dat kan komen door gebrek aan capaciteit bij de achterblijvers of de mentaliteit van dat soort partijen. Zoals in elke normale samenleving werkt dat bij ViV ook zo.”
Q: “Wat is het contact tussen de verschillende ViV ondernemers?”
R8: “We hebben driewekelijkse calls, kwartaalbijeenkomsten, en op evenementen zoals de Horecava zien we elkaar best wel vaak. Bij het VUmc krijgen we nu een ViV-stand en bij PwC. Dus dat is wel leuk. En, ja afhankelijk van het type producten wat bij elkaar past zie je ook wat meer intensief contact omdat die elkaar kunnen versterken. Verder zie je ook wat meer intensief contact tussen de koplopers.”
Q: “De koplopers in dit geval zijn..?”
R8: “Ik zou zeggen dat wij dat ook wel zijn, The Ketchup Project, en... enkele van de nieuwe - dat wisselt ook een beetje qua tijd - ja anders krijg je ook niet echt een objectieve opinie.”
Q: “Dat mag, dat zoek ik ook.”
R8: “Ik moet ook wel rekening houden met waar dit terechtkomt, haha. Nee, zo’n organisatie staat of valt toch met wie er allemaal actief meedoen en ja die het gemeenlijk belang zien en dat ze dat boven hun eigen individuele belang durven te zetten en dat vraagt inspanning en net als in elk bedrijf mensen die alleen maar meelopen en zonder extra inspanning meer profijt van zien die haken of af of worden niet meer meegenomen in de processen.”
Q: “Ik heb ook gehoord dat bijvoorbeeld Kromkommer als koploper gezien werd, maar die produceren natuurlijk niet meer. Wat voor invloed gaat dat hebben op ViV?”
R8: “Persoonlijk vind ik het heel jammer, maar ik vind het ook jammer omdat ze natuurlijk een sterk merk hebben. Maar ik denk niet dat het veel impact gaat hebben. Zo werkt het nou eenmaal, en dat is een beslissing die Chantal zelf heeft genomen. Ik vind het jammer omdat ze een van de trekkers was maar aan de andere kant komen er ook nieuwe partijen bij en misschien zitten daar ook trekkers bij met nieuwe, goeie ideeën.”
Q: “Hebben jullie ook veel contact met de ViV bedrijven om ViV heen?”
R8: “Wij leveren bijvoorbeeld ook onze producten, samen met The Ketchup Project, aan Picnic. We leveren ook Kromkommersoepen op onze eigen website. Het is een beetje van wat ik net al zei, partijen zoeken elkaar ook op als de producten complementair zijn.Vorige week waren er dan ook horecazaken die twee producten van ViV wilden opnemen, en dan kijken we naar hoe dat kan. Dat is ook een van de redenen dat we met Eco-groothandel zijn gaan samenwerken: om fulfillment richting individuele klanten te kunnen aanbieden.”
Q: “Handig. Wat zijn de voordelen van ViV voor Yespers?”
R8: “Groter bereik, een beter verhaal samen, en sterkere marktpositie.” Q: “Wat zijn de nadelen van ViV voor Yespers?”
R8: “Het kost veel tijd. Kijk, alles kost tijd en voor ons is het nog steeds de afweging waard. Een voordeel van koploper zijn is dat je het natuurlijk een richting op stuurt die voor de koplopers ook het meest voordelig is. En het is natuurlijk niet zo dat je positie moet manoeuvreren die alleen voor Yespers interessant is want dan houdt het wel snel op. Maar als je jezelf in zo’n positie stopt dan spreek je wel meer mensen en dan zoeken meer mensen je op.”
Q: “Zijn er dingen die beter hadden gekund?”