De Centrale voor Uitwisseling van Gegevens over het Risico
3. De Centrale en enkele cijfers
3.2. De inhoud van de Centrale voor Uitwisseling en de evolutie ervan (natuurlijke personen)
3.2.1. De optekeningen
3.2.1.1. Het volledige bestand met optekeningen inzake kredieten aan natuurlijke personen
De onderstaande tabel toont alle optekeningen die zich einde mei en einde september van de jaren 1996 tot 2002 in het bestand bevonden.
Tabel 3. Totaal aantal optekeningen inzake kredieten aan natuurlijke personen Bron : BVK
Grafiek 4. Aandeel van de gereglementeerde en niet-gereglementeerde verrich-tingen in het totale aantal optekeningen betreffende kredieten aan natuurlijke personen einde september 2002
Men vindt hier dezelfde verhouding terug als voor de nieuwe opte-keningen.
31.05.1997 31.05.1998 31.05.1999 31.05.2000 30.09.1999 30.09.2000 30.09.2001 30.09.2002 Gereglem. optekeningen 608 846 643 649 654 274 659 757 652 784 666 777 692 115 707 094
+5,7% +1,7% +0,8% +2,1% +3,8% +2,2%
waarvan LOA, VOA, FH 438 090 454 204 450 065 442 835 446 793 442 817 443 650 438 650
+3,7% -0,9% -1,6% -0,9% +0,2% -1,1%
waarvan KO 108 583 124 928 139 591 157 822 144 070 165 646 189 494 209 071
+15,1% +11,7% +13,1% +15,0% +14,4% +10,3%
waarvan HK 62 173 64 517 64 618 59 100 61 921 58 314 58 971 59 373
+3,8% +0,2% -8,5% -5,8% +1,1% +0,7%
Niet-geregl. optekeningen 131 026 138 223 141 619 148 869 142 113 148 978 159 156 167 170
+5,5% +2,5% +5,1% +4,8% +6,8% +5,0%
ALGEMEEN TOTAAL 739 872 781 872 795 893 808 626 794 897 815 755 851 271 874 264
+5,7% +1,8% +1,6% +2,6% +4,4% +2,7%
19%
81%
Gereglem. optekeningen Niet-geregl. optekeningen
3.2.1.1.1. Gereglementeerde optekeningen
Grafiek 5. Opsplitsing van het totale aantal optekeningen inzake gereglemen-teerde kredietverrichtingen aan natuurlijke personen
De verdeling verschilt van deze m.b.t. de nieuwe optekeningen :
• verrichtingen op afbetaling : 62%, ten opzichte van 56% voor de nieuwe optekeningen;
• kredietopeningen : 30%, ten opzichte van 31% voor de nieuwe optekeningen;
• hypothecaire kredieten : 8%, ten opzichte van 14% voor de nieu-we optekeningen.
Anderzijds vond er tussen september 2001 en september 2002 nog een stijging van het aantal optekeningen in onze centrale plaats, maar de onderliggende evoluties binnen de diverse producten ver-schillen erg :
• leningen en verkopen op afbetaling, financieringshuur : daling ingevolge het feit dat het bestand zijn volledige omvang heeft bereikt, aangezien dit soort kredieten nu wordt opgetekend sinds meer dan 10 jaar, wat de maximale behoudtermijn is;
• kredietopeningen : nog een gevoelige toename (zie verder);
• hypothecaire kredieten : zeer lichte stijging;
• niet-gereglementeerde verrichtingen : toename ingevolge de uit-breiding van de Centrale voor Uitwisseling tot alle soorten kredie-ten voor beroepsdoeleinden.
Einde september 2002 geven de 167.170 optekeningen betreffen-de niet-gereglementeerbetreffen-de kredietovereenkomsten een exclusieve meerwaarde aan het BVK-bestand.
Hoe kunnen die tegenstrijdige evoluties verklaard worden?
De wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet heeft de maxi-male behoudtermijn van optekeningen m.b.t. niet geregulariseerde of niet-gezeroteerde contracten van 5 op 10 jaar gebracht.
Voor de LOA, de VOA en de FH zijn we aan het einde van deze per-iode van "sterke toename" ingevolge de verlenging van die behoud-termijn gekomen. De optekeningen van 1991 of 1992 die
betrek-Uiteenlopende evolutie te wijten aan de
behoudtermijnen van de optekeningen.
30%
8%
62%
LOA, VOA, FH KO
HK
king hadden op niet terugbetaalde dossiers, werden in de loop van het voorbije jaar geschrapt. De optekeningen m.b.t. terugbetaalde contracten werden na afloop van hun behoudtermijn eveneens uit het bestand geschrapt (zie punt 3.2.1.2). Deze schrappingen com-penseren dus de nieuwe optekeningen.
De stock m.b.t. de kredietopeningen gaat in werkelijkheid slechts terug tot in 1993. De oudste optekeningen hebben hun maximale behoudtermijn van 10 jaar dus nog niet bereikt en de schrapping van optekeningen betreffende terugbetaalde contracten volstaat niet om het aantal nieuwe optekeningen te compenseren.
Anderzijds valt de stijging ook te verklaren door een belangrijke toename van dit soort kredieten op de Belgische markt.
3.2.1.1.2. Niet-gereglementeerde optekeningen
Tabel 4. Totale aantal niet-gereglementeerde kredieten aan natuurlijke personen
De niet-gereglementeerde optekeningen bestaan grotendeels uit kredietopeningen20 en leningen op afbetaling. Toch zijn er ook meer dan 6.000 leasings /rentings opgetekend.
3.2.1.2. De optekeningen inzake gereglementeerde kredie-ten in beheer voor natuurlijke personen
De Centrale bevat drie soorten optekeningen :
1. de geregulariseerde optekeningen, die gedurende 1 jaar na de regularisatie behouden blijven, hebben betrekking op niet-opge-zegde contracten ;
2. de gezeroteerde optekeningen, die gedurende 2 jaar na de vol-ledige terugbetaling behouden blijven, hebben betrekking op opge-zegde contracten ;
3. de optekeningen “in beheer”, die gedurende maximaal 10 jaar in het bestand behouden blijven, hebben betrekking op nog niet gere-gulariseerde of nog niet volledig terugbetaalde contracten.
Het aantal optekeningen in beheer is een meer betekenisvolle graadmeter voor problemen inzake overmatige schuldenlast dan het totale aantal optekeningen in het bestand, aangezien geen
30.09.2001 verticaal
%
30.09.2002 verticaal
%
Niet-geregl. optekeningen : LOA + VOA + FH 44 160 27,7% 47 689 28,5%
Niet-geregl. optekeningen : KO 104 828 65,9% 108 184 64,7%
Niet-geregl. optekeningen : HL 2 724 1,7% 3 236 1,9%
Niet-geregl. optekeningen : leasing + renting 6 118 3,8% 5 652 3,4%
Niet-geregl. optekeningen : andere 1 326 0,8% 2 409 1,4%
Niet-geregl. optekeningen 159 156 100% 167 170 100%
20 De niet-gereglementeerde kredietopeningen omvatten :
• de kredietopeningen voor privé-doeleinden van minder dan 3 maanden en die betrekking hebben op een bedrag van minder dan 1.250 EUR
• de rekeningen zonder kredietlijn met een debetsaldo van meer dan 620 EUR
• de kredietopeningen voor beroepsdoeleinden
• de accreditiefkaarten
rekening wordt gehouden met de reeds opgeloste problemen.
Tabel 5 geeft hiervan de resultaten.
Tabel 5. Totaal aantal optekeningen in beheer inzake gereglementeerde krediet-verrichtingen aan natuurlijke personen
Bron : BVK
Grafiek 6. Opsplitsing van het totale aantal optekeningen in beheer inzake gere-glementeerde kredietverrichtingen aan natuurlijke personen
De opsplitsing van de optekeningen in beheer volgens het soort krediet is erg gelijklopend met de opsplitsing van alle gereglemen-teerde optekeningen.
3.2.1.3. Het aantal gereglementeerde optekeningen in beheer inzake natuurlijke personen, in functie van de optekeningsdatum.
Wij hebben reeds eerder vermeld (3.2.1.2) dat de optekeningen betreffende terugbetaalde of geregulariseerde contracten na afloop van de geldende behoudtermijnen uit het gegevensbestand worden verwijderd. Het tempo van deze schrappingen maakt het mogelijk zich een idee te vormen van de snelheid waarmee schuldproblemen worden opgelost.
Door jaar na jaar te vergelijken kunnen we ook zien of het al dan niet moeilijker wordt deze problemen op te lossen.
Tabel 6 toont aan dat, gemiddeld, slechts 63% van de nieuwe opte-keningen in september van het daaropvolgende jaar nog in het be-stand voorkomen (50% nog een jaar later, enz.)
Deze tabel herinnert ons er dus aan dat veel personen in de
Ongeveer 40% van de nieuwe optekeningen verdwijnen uit het bestand na een gemiddelde van een jaar.
31.05.1997 31.05.1998 31.05.1999 31.05.2000 30.09.1999 30.09.2000 30.09.2001 30.09.2002 Geregl. optekeningen in beheer 481 679 513 165 527 605 546 257 528 258 555 923 582 674 594 698
+6,5% +2,8% +3,5% +5,2% +4,8% +2,1%
waarvan LOA, VOA, FH 348 230 364 138 363 052 365 446 360 487 368 286 374 242 367 706
+4,6% -0,3% +0,7% +2,2% +1,6% -1,7%
waarvan KO 94 379 109 449 123 920 141 745 128 707 148 705 167 585 186 529
+16,0% +13,2% +14,4% +15,5% +12,7% +11,3%
waarvan HL 39 070 39 578 40 633 39 066 39 064 38 932 40 847 40 463
+1,3% +2,7% -3,9% -0,3% +4,9% -0,9%
31%
7%
62%
LOA, VOA, FH KO
HK
Centrale worden opgenomen voor tijdelijke liquiditeitsproblemen en dus geenszins te kampen hebben met overmatige schuldenlast.
Paragraaf 3.2.2. betreffende het aantal personen zal ons toelaten dit standpunt nog meer kracht bij te zetten.
Tabel 6. Evolutie van het aantal gereglementeerde optekeningen voor natuurlij-ke personen21
Bron : BVK
3.2.2. De opgetekende natuurlijke personen
Wij kunnen eveneens de evolutie van het aantal opgetekende per-sonen met deze of gene eigenschap nauwgezet opvolgen.
3.2.2.1. Het totale aantal opgetekende natuurlijke personen
Tabel 7. Opsplitsing van het totale aantal opgetekende natuurlijke personen
Hieruit blijkt dus dat de Centrale voor Uitwisseling een meer-waarde bevat inzake 135.444 opgetekende personen:
• 52.931 personen zijn opgetekend voor gereglementeerde ver-richtingen, maar ook voor niet-gereglementeerde, waardoor men een beter zicht krijgt op hun moeilijkheden ;
• 82.513 personen, hetzij 16.1% van het totaal, zijn uitslui-tend opgetekend voor niet-gereglementeerde verrichtingen en deze informatie kan dus enkel en alleen op het vlak van de De Centrale biedt een
voor de markt unieke meerwaarde.
31.05.1996 31.05.1997 31.05.1998 31.05.1999 31.05.2000 30.09.1999 30.09.2000 30.09.2001 30.09.2002 Evolutie van het aantal gereglementeerde optekeningen in beheer
1995 159 441 97 233 77 820 66 804 58 734 54 187 56 796 53 004 48 927 45 158
61,0% 48,8% 41,9% 36,8% 34,0% 35,6% 33,2% 30,7% 28,3%
1996 143 819 92 529 73 687 62 088 55 814 59 369 54 127 49 852 45 349
64,3% 51,2% 43,2% 38,8% 41,3% 37,6% 34,7% 31,5%
1997 141 546 87 478 69 063 59 887 65 318 57 443 51 693 47 057
61,8% 48,8% 42,3% 46,1% 40,6%
36,5%
33,2%
1998 135 872 82 748 67 437 75 986 63 772 55 700 49 818
60,9% 49,6% 55,9% 46,9% 41,0% 36,7%
1999 127 223 87 204 80 726 68 351 60 540
68,5% 63,5% 53,7% 47,6%
2000 130 773 81 998 70 789
62,7% 54,1%
2001 150 289 95 073
63,3%
Enkel gereglementeerd 372 606 74,1% 375 574 73,5%
Geregl. en niet-geregl. samen 51 911 10,3% 52 931 10,4%
Enkel niet-gereglementeerd 78 054 15,5% 82 513 16,1%
Totaal 502 571 100% 511 018 100%
21 De tabel dient als volgt gelezen te worden : van de 183.880 optekeningen die in het kalenderjaar 1994 werden ingevoerd, bleven er einde mei 1995 nog slechts 116.378 (63,3%) over, hetzij gemiddeld een beetje minder dan een jaar na de optekeningsda-tum. Dit aantal vermindert van jaar tot jaar, zoals de volgende kolommen aantonen.
Centrale voor Uitwisseling van Gegevens over het Risico terugge-vonden worden. Het gaat dus om een unieke meerwaarde.
Grafiek 7. Opsplitsing van het totale aantal opgetekende natuurlijke personen
3.2.2.2. Het aantal natuurlijke personen dat voor gereglementeerde contracten is opgetekend
Tabel 8. Aantal natuurlijke personen die voor gereglementeerde contracten opge-tekend zijn
Bron : BVK
Er zijn dus bijna 428.502 personen in het bestand opgenomen voor gereglementeerde contracten, waarvan 366.017 in beheer.
Bijkomende verduidelijkingen vindt men in de 2 hiernavolgende tabellen, waarin de personen onderverdeeld worden in functie van het aantal contracten en het aantal kredietgevers waarvoor ze wer-den opgetekend.
Tabel 9. Aantal contracten per natuurlijk persoon voor gereglementeerde kredieten Bron : BVK
Hieruit blijkt dus dat bijna 70% van de personen die voor contrac-ten in beheer in de Centrale zijn opgetekend, slechts voor één enkel
10%
16%
74%
Enkel gereglementeerd Geregl. en niet-geregl. samen Enkel niet-gereglementeerd
30.09.1999 30.09.2000 30.09.2001 30.09.2002
TOTAAL 407 273 412 600 424 517 428 502
+1,3% +2,9% +0,9%
waarvan in beheer 337 811 351 088 364 404 366 017 +3,9% +3,8% +0,4%
30.09.2001 verticaal % 30.09.2001 verticaal % 1 contract in beheer 255 422 70,1% 254 265 69,5%
2 contracten in beheer 62 577 17,2% 63 186 17,3%
3 contracten in beheer 22 849 6,3% 23 405 6,4%
meer dan 3 contracten in beheer 23 556 6,5% 25 161 6,9%
TOTAAL 364 404 100% 366 017 100%
contract gemeld werden. Deze personen hebben dus duidelijk een liquiditeitsprobleem gekend (een "onvoorziene gebeurtenis”) : zij maken een goede kans om de achterstand aan te zuiveren en weer in de normale economische kringloop te worden opgenomen, m.a.w. opnieuw toegang te krijgen tot het krediet. Dit percentage blijft sinds verscheidene jaren erg stabiel.
Aan het andere uiteinde van de tabel hebben 48.566 personen 3 of meer contracten in beheer : zij hebben dus een zware schulden-last. Zonder het tot een algemene definitie te willen verheffen, vormt dit toch een duidelijke indicatie van overmatige schuldenlast.
Tabel 10. Aantal natuurlijke personen dat door X verschillende financiële instel-lingen is opgetekend voor gereglementeerde kredieten (al dan niet in beheer) Bron : BVK
Hieruit blijkt dat bijna 3/4 van de personen die voor gereglemen-teerde contracten in de Centrale zijn opgetekend (al dan niet in beheer), slechts één enkele financiële schuldeiser hebben.
4. Besluit
Aan de vooravond van de oprichting van een positieve Centrale en een nieuwe wetgeving op het consumentenkrediet, is de statis-tische analyse van het bestand van de Centrale voor Uitwisseling van Gegevens over het Risico van de BVK van belang om welbe-paalde pessimistische en peremptoire verklaringen over de explo-sieve toename van het aantal personen met afbetalingsproblemen inzake consumenten- en hypothecaire kredieten enigszins te rela-tiveren. De verlenging van de behoudtermijnen en de optekening van andere soorten kredieten zijn immers in ruime mate verant-woordelijk voor deze toename.
Uiteraard mogen wij de verontrustende toestand van de 48.566 personen met betalingsproblemen voor 3 of meer kredieten niet uit het oog verliezen, maar we mogen daarentegen ook niet vergeten dat de overgrote meerderheid van de kredietnemers zijn verbinte-nissen nauwgezet nakomt en zodoende in ieders belang de econo-mie doet draaien.
Daarenboven stellen wij de steeds toenemende meerwaarde van de Centrale voor Uitwisseling vast, die de enige informatiebron vormt m.b.t. 80.000 schuldenaars met betalingsmoeilijkheden.
Laten we ons bestand dan ook gebruiken voor zowel de toekenning van kredieten als voor het beheer ervan, zodat we ons risicobeheer nog verbeteren.
70% van de personen zijn slechts voor één enkel contract
opgetekend.
Een schatting van de schuldoverlast.
De "explosieve"
toename van het aantal personen met
terugbetalings-problemen kan weerlegd worden.
Laten we ons bestand gebruiken om ons
risicobeheer te
1 schuldeiser 310 688 73,2% 270 179 74,1% 311 621 72,7% 269 279 73,6%
2 schuldeisers 68 777 16,2% 57 201 15,7% 70 066 16,4% 57 918 15,8%
3 schuldeisers 23 551 5,5% 19 181 5,3% 24 167 5,6% 19 715 5,4%
meer dan 3 schuldeisers 21 501 5,1% 17 843 4,9% 22 648 5,3% 19 105 5,2%
TOTAAL 424 517 100% 364 404 100% 428 502 100% 366 017 100%