Incorperatie

Participanten uit de survey-steekproef (N=338) gebruiken gemiddeld twee tot drie vormen van aanbevolen inhoud op YouTube. De gepersonaliseerde aanbevelingen die verschijnen op de videopagina (89%) en startpagina (81%) worden het meest gebruikt. De aanbevolen inhoud op de abonnementen pagina (51%) daarentegen wordt minder gebruikt. Aanbevolen inhoud die participanten krijgen via trending (20%) of bij hun meldingen (11%) wordt het minst gebruikt op YouTube. Tabel 6 geeft een overzicht weer van het gebruik van de aanbevelingen in de steekproef van de survey.

Tabel 6: Het gebruik van aanbevelingen in de totale steekproef en per geletterdheid groep Totale steekproef (N=338) Lage geletterdheid (n=105) Middelmatige geletterdheid (n=138) Hoge geletterdheid (n=95) Op de videopagina 94.4% 85.9% 21.3% 53.8% 11.9% 92.3% 95.5% 94.7% Op de homepagina 80.2% 86.6% 90.5% Op de trendingpagina 29.7% 16.4% 20.0% Op de abonnementenpagina 28.6% 57.7% 72.6%

Bij meldingen of notificaties 5.5% 12.7% 16.8%

De survey data geeft aan dat de aanbevolen inhoud op YouTube grotendeels gedomesticeerd wordt door de participanten. In de interviews vroegen we aan de participanten om de verhouding te beschrijven tussen het selecteren van aanbevolen inhoud en het actief opzoeken ervan. Sommige participanten gaven een gelijke verhouding weer, anderen gebruikten quasi enkel aanbevolen inhoud en nog anderen gebruikten de aanbevolen inhoud amper of niet (cf. de-domesticatie).

In de interviews vonden we dat de aanbevelingen in het algemeen heel verschillend geïncorporeerd werden in de routines van de participanten. De ene participant gebruikte de aanbevelingen op de homepagina als een soort van startpunt om dan voornamelijk aanbevelingen te gebruiken op de videopagina (P1): ‘Op de homepagina ist max in begin efkes ne keer eerste filmpke da mij interesseert dak op aanklik en dan voor de

47

rest ist gewoon hier op die zijbalk van de filmpkes.’ Andere participanten gebruiken de aanbevelingen op de homepagina, zowel als een start maar ook als een terugkeer punt, om opnieuw interessante inhoud te ontdekken (P2): ‘Als er niets aan de zijkant staat dat mij interesseert, dan beland ik terug op de homepagina. En dan staan er daar weer andere dingen of nieuwe uploads van andere mensen ook.’ Doorheen de interviews merkten we op dat de homepagina door de participanten omschreven werd als een omgeving die de recente interesses van de participanten weerspiegelt, zoals vermeld door deze participant (P9): ‘Ik denk dat ik eerst ben begonnen met dat dan actief op te zoeken en dat dan constant in de home kwam, en dat ik dan door die video's in de aanbevelingen aan de zijkant heel veel heb opgezocht, en dat dan daar zo wat bleef.’

De participanten consumeerden heel wat diverse inhoud op YouTube: muziek, tutorials, tv, film en serie gerelateerde zaken, livestreams, vlogs, talkshows, motivatie video’s, gameplay video’s, compilatie video’s, video’s over voeding, workouts en fotografie (Tabel 12). Om het divers gebruik van de aanbevelingen te illustreren, werden een aantal use cases beschreven. Meerdere participanten gebruikten YouTube en de aanbevelingen om muziek te consumeren. Op basis van de interview data, vonden we dat het gebruik van YouTube in de context van muziek, een goed beeld gaf van hoe aanbevelingen geïncorporeerd worden in het dagelijks leven.

Use case: muziek

Als participanten zin hebben om naar muziek te luisteren die hen aanspreekt, en ze geen specifiek liedje of groep in hun hoofd hebben, dan gebruiken ze vaak de aanbevolen inhoud van YouTube. De participanten weten dat hun aanbevelingen muziek bevat die past bij hun smaak en interesses. Wanneer participanten specifieke muziek willen bekijken of beluisteren, gebruiken ze de zoekfunctie van YouTube. De volgende participant verduidelijkt dit (P1):‘Als ik specifiek denk, van ah dat liedje wil ik nu horen, dan zoek ik het gewoon op, hier vanboven en als ik gewoon zin heb om naar muziek te luisteren die mij wel ligt, dan gebruik ik zo de aanbevolen functie.’

Hoewel meerdere participanten spraken over het opzoeken en het gebruik van aanbevolen inhoud, was er ook een persoon die enkel muziek consumeerde door specifiek liedjes op te zoeken. Deze participant gebruikte amper de aanbevelingen. Het opzoeken van muziek kan door anderen gezien worden als een

48

vertrekpunt om muziek te consumeren die gerelateerd is aan de opgezochte inhoud (P1):‘Dan zoek ik dat op met de zoekfunctie, maar daarna gebruik ik meestal wel weer de suggesties om inspiratie te vinden om verder te klikken op liedjes die heel leuk zijn.’

De gepersonaliseerde afspeellijsten die door YouTube aanbevolen worden stonden centraal in de muziekconsumptie van de participanten. Deze afspeellijsten zijn terug te vinden als aanbeveling op de homepagina en de videopagina. We vonden dat deze aanbevolen afspeellijsten in verschillende contexten vaak werden gebruikt op de achtergrond. Het feit dat deze aanbevolen afspeellijsten interessant zijn om op de achtergrond te laten spelen wordt benadrukt door de volgende participant (P7):‘YouTube maakt die playlisten dat je hier ziet (YouTube Mix), die zijn praktisch oneindig, dus als dat aan het laatste liedje zit dan begint er gewoon ne nieuwen. Ik kan da perfect uren gewoon laten spelen, zonder aan te komen.’

De ene participant haalde aan dat ze geen tijd had om liedjes op te zoeken op haar werk, waardoor ze eerder de aanbevolen afspeellijst zou gebruiken. De andere participant gebruikt dan weer deze afspeellijst doorheen alle momenten van zijn dag: vrije tijd, werken, studeren. Ook tijdens het gamen, vermeldde een participant dat hij deze afspeellijst zou opzetten. De toestellen waarop deze aanbevolen afspeellijsten werden gebruikt, waren divers.

Om muziek te laten afspelen op de achtergrond ging de keuze niet altijd naar de automatisch gegenereerde afspeellijsten van YouTube (YouTube Mix). Eén participant gaf aan dat hij soms een aanbeveling aanklikt die geen afspeellijst bevat om dan muziek te laten afspelen door autoplay. Een paar participanten gaven aan dat ze achtergrondmuziek voor tijdens het studeren voornamelijk actief opzochten. De afspeellijst van de muziek zit daarbij in de video zelf, zoals deze participant aangeeft (P9):‘Dan zijn dat van die playlists, dat is gewoon een filmpje van zo'n uur lang ofzo.’

Om het YouTube-gebruik voor muziek verder toe te lichten, wordt een routine geïllustreerd. Ontmoet P5, deze participant heeft een vaste routine om de aanbevolen afspeellijst van YouTube te gebruiken in zijn dagelijkse activiteiten. Als hij op YouTube komt selecteert hij steeds een afspeellijst van YouTube, die laat hij dan spelen terwijl hij werkt, studeert of andere activiteiten doet op zijn computer. Wanneer hij een liedje niet interessant vindt, selecteert hij een nieuw liedje in zijn aanbevelingen op de videopagina. Daarna klikt

49

hij opnieuw in zijn aanbevelingen op datzelfde liedje (dat dan in een afspeellijst aanbevolen staat), zodat hij weer in een automatisch afspeellijst zit, en zich kan bezighouden met andere activiteiten.

Bij muziek bleek de zoekfunctie en het gebruik van de aanbevolen afspeellijsten centraal te staan. Muziek werd ook vaak gebruikt op de achtergrond. Het gebruik van abonnementen kwam hier niet aan bod. Daardoor opteerden we om een andere case voor te stellen.

Use case: gaming

Tijdens de interviews vonden we een paar participanten die gaming video’s consumeerden op YouTube. De ene participant had de routine om steeds naar zijn abonnementen te gaan, om daar zijn video’s te selecteren en in een wachtrij te plaatsen om ze dan te bekijken. Enkel indien er 'echt' iets zou uitspringen zou hij een aanbeveling durven plaatsen in zijn te bekijken lijst. In dezelfde lijn ging een andere participant ook eerst naar zijn abonnementen, om op zoek te gaan naar nieuwe gaming video's. Wanneer die er niet zijn, zou deze participant random aanbevolen inhoud bekijken. In lijn met het gebruik voor muziek, vonden we dat een specifieke video werd opgezocht via de zoekfunctie, maar ook het kanaal werd hier gebruikt om te zoeken naar bepaalde inhoud.

Het gebruik van gaming video’s hangt ook samen met de context. De ene participant bekijkt gaming video’s vlak voordat hij gaat slapen. Hij gebruikt hiervoor zijn smartphone. De andere participant gebruikt voor deze inhoud zijn computer. Hij gebruikt twee schermen zodat hij tegelijkertijd activiteiten (zelf gamen, school, werk) kan doen op zijn computer en kan luisteren en kijken naar gaming video’s. Deze participanten gaven ook aan dat ze soms naar gaming video’s kijken tijdens een maaltijd.

Use case: motivatievideo’s

YouTube wordt eveneens gebruikt om motivatie video’s te bekijken. Eén participant keek voornamelijk op haar smartphone naar deze video’s als ze hier nood aan had. Dit kan gebeuren via aanbevelingen die ze krijgt op de homepagina. Als die er niet zijn, zou ze naar haar vaste YouTube-kanalen gaan om daar inhoud te selecteren. Autoplay wordt vaak gebruikt om deze korte video’s te bekijken. De participant gebruikt dit wanneer ze op weg is naar haar werk of wanneer ze aan het wachten is voor een vergadering.

50 Use case: ASMR

In de interviews werd één participant gevonden die de gepersonaliseerde meldingen op YouTube gebruikt. Deze participant, P6, gebruikt YouTube om ASMR video’s te beluisteren. Deze video's omvatten relaxerende muziek, met soms een fluisterende stem op de achtergrond. Deze participant heeft de routine om regelmatig haar meldingen te screenen doorheen de dag. Ze evalueert de video’s door ze kort te beluisteren om dan interessante inhoud te ontdekken die ze later op de avond kan bekijken. De meldingen helpen haar om een keuze te maken voor de ASMR video die ze ’s avonds wil bekijken om tot rust te komen en in slaap te vallen. Om praktische redenen wordt de smartphone gebruikt (P4):‘'s Avonds als ik da gebruik voor in slaap te vallen is da wel effectief dan ene video dak denk van das een goede video en dan laat ik da opstaan en dan is da ook effectief als ik in slaap val speelt het uit.’ Hoewel deze participant de nieuwste zaken kan ontdekken via haar meldingen, gebruikt ze af en toe de aanbevelingen op de homepagina. Deze aanbevelingen geven haar een kans om gemiste video’s van kanalen die ze volgt alsnog te kunnen ontdekken.

Figuur 3: YouTube-gebruik per moment doorheen de dag

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Tijdens de ochtend In de voormiddag Tijdens de middag In de namiddag In de vroege avond In de late avond Tijdens de nacht Aan ta l p ar ticip an ten (% )

51 Temporele context

Ten slotte wordt stilgestaan bij wanneer YouTube gebruikt wordt, op basis van de survey-data. Het YouTube-gebruik start matig van de ochtend (21%) tot de middag (23%), maar stijgt dan in de namiddag (42%) naar de vroege avond (60%) om te pieken in de late avond (71%). Tijdens de nacht neemt het YouTube-gebruik weer af (25%) (Figuur 3). Participanten gebruiken YouTube alomtegenwoordig in hun dag: tijdens een verplaatsing (18%), tijdens een maaltijd (37%), tijdens het studeren (22%), tijdens het werken (19%), voor het slapengaan (48%) en andere momenten (9%). We vonden dat de meeste participanten hun smartphone gebruikten in bed voor het slapengaan. In de objectificatie dimensie werd al aangehaald dat het gebruiksgemak hier een reden voor kan zijn.