Schoolleider I. Deze schoolleider is rector Op de school is een onderzoeksdocent (research-based) welke is vertegenwoordigd in een boven-schoolse onderzoeksgroep.
6.2 Implicaties voor de praktijk
Schoolleiders zouden leiderschapspraktijken die in dit onderzoek naar voren kwamen en die ze zelf nog niet gebruiken kunnen gaan inzetten. Tijdens de interviews kwam ook naar voren dat schoolleiders geïnteresseerd zouden zijn in de uitkomsten van dit onderzoek. In het kader van kennisverspreiding zouden schoolleiders ook leiderschapspraktijken uit kunnen wisselen. Op basis van het delen van best practices zouden schoolleiders van elkaar kunnen leren en nieuwe leiderschapspraktijken kunnen toepassen.
Schoolleiders dienen eraan te blijven denken dat kennisverspreiding niet altijd
vanzelfsprekend is in scholen. De rol van een schoolleider is daarbij belangrijk. Uiteindelijk is kennisverspreiding van belang, omdat docenten hiervan kunnen leren en daarmee hun
handelen kunnen veranderen. Daardoor wordt het uiteindelijke doel, de verbetering van onderwijs, gediend.
Schoolbesturen zouden zich moeten realiseren dat bekostiging van essentieel belang is om kennisverspreiding en kennisconstructie in stand te houden. Meerdere schoolleiders geven aan dat instandhouding van docentgroepen afhankelijk is van bekostiging. Schoolbesturen zouden daardoor in gesprek moeten blijven gaan met elkaar, maar ook met overheden om bekostiging te regelen en in stand te houden.
Ten slotte, is een suggestie dat schoolleidersopleidingen leiderschapspraktijken bij kennisverspreiding onder de aandacht brengen bij hun studenten.
41 6.3 Beperkingen van het onderzoek en aanbevelingen voor vervolgonderzoek
Dit onderzoek was beschrijvend en exploratief van aard en had een beperkte omvang. Het beeld van leiderschapspraktijken bij kennisverspreiding is dus niet representatief, maar dat was ook niet het doel van dit onderzoek. Het onderzoek heeft wel inzicht opgeleverd in welke leiderschapspraktijken schoolleiders inzetten op scholen om kennisverspreiding te
bevorderen. Desondanks zou een grootschaliger onderzoek bij kunnen dragen aan een
omvangrijkere verzameling van leiderschapspraktijken bij schoolleiders. De inzichten van dit onderzoek kunnen gebruikt worden ter inspiratie van een vervolgonderzoek op grotere schaal. Kwantitatief onderzoek op grotere schaal kan beter in beeld brengen welke
leiderschapspraktijken het meest worden ingezet, maar ook waar schoolleiders moeite mee hebben of waar ze tegenaan lopen bij kennisverspreiding. Ook zou diepgaand kwalitatief onderzoek gedaan kunnen worden, om zichtbaar te maken wat de gedachtegang van schoolleiders is bij het inzetten van bepaalde leiderschapspraktijken.
Uit dit onderzoek kwam een opvallend resultaat naar voren. Het lijkt erop dat schoolleiders onbewust leiderschapspraktijken inzetten die samenhangen met de gedachte over gespreid leiderschap. Vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op de vraag of
schoolleiders zich bewust zijn van het inzetten van bepaalde theorieën over leiderschap in de praktijk en met welke doel schoolleiders dit inzetten.
Ten slotte is het relevant om onderzoek te doen naar kennisverspreiding op
basisscholen. Dit onderzoek richtte zich op middelbare scholen. Interessant is de vraag: In hoeverre is er sprake van kennisverspreiding op basisscholen? En welke
leiderschapspraktijken zetten directeuren van basisscholen in om kennisverspreiding te bevorderen?
42 Literatuurlijst
Baarda, D. B., de Goede M. P. M., Teunissen J. (2009). Basisboek kwalitatief onderzoek . Wolters-Noordhoff: Groningen.
Bennet, N., Wise, C., Woods, P. A., & Harvey, J. A. (2003). Distributed Leadership. A Review of Literature. National College for School Leadership.
Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Harper & Row.
Bush, T. (2011). Theories of Educational Leadership and Management (Fourth ed.). London: SAGE Publications Ltd.
Carson, J. B., Tesluk, P. E., & Marrone, J. A. (2007). Shared Leadership in Teams: An investigation of antecedent conditions and performance. Academy of Management Journal, 50 (5), 1217-1234.
Clement, M., & Vandenberghe, R. (2001). How schoolleaders can promote teachers professional development: An account from the field. School Leadership & Management, 21(1), 43-57. doi: 10.1080/13632430120033036
Darling-Hammond, L., & Richardson, N. (2009). Teacher learning: What matters? Educational Leadership 66(5), 46-53.
Doppenberg, J. (2012). Collaborative teacher learning. Settings, foci and powerful moments. Eindhoven: Eindhoven School of Education.
Fitzpatrick R., & Boulton, M. (1994). Qualitative methods for assesing health care. Radboud Universiteit Nijmegen.
Geijsel, F., Sleegers, P., & van den Berg, R. (1999). Transformational leadership and the implementation of large-scale innovation programs. Journal of Educational Administration, 37(4), 309-328. doi: 10.1108/09578239910285561
Geijsel, F.P. Sleegers, P. J.C., Stoel R.D., & Kruger, M. (2009). The effect of teacher psychological and school organizational and leaderschip factors on teachers’
professional learning in Dutch schools. The Elementary School Journal, 109(4), 406- 428. doi: 10.1086/593940
Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. The Leadership Quarterly, 13, 423-451.
Gronn, P. (2009). Leadership configurations. Leadership, 5(3), 381-394. doi: 10.1177/1742715009337770
Guskey, T. R. (2003). What makes professional development effective? Phi Delta Kappan, 84(10), 748-750. doi: 10.1177/003172170308401007
43 Harris, A. (2009). Distributed Leadership and Knowledge Creation. In K. Leithwood, B.
Mascall & T. Strauss (Eds.), Distributed Leadership According to the Evidence. New York: Routledge.
Hoyle, R.H., Harris, M.J., & Judd, C.M. (2002). Research methods in social relations. Hulsbos, F., Andersen, I., Kessels, J., & Wassink, H. (2012). Professionele ruimte en gespreid
leiderschap. Wetenschappelijk Centrum Leraren Onderzoek.
Imants, J., & van Veen, K. (2010) Teacher learning as workplace learning. International Encyclopedia of Education, 7, 569-574. doi: 10.1016/b978-0-08-044894-7.00657-6 Kelchtermans, G. (1994). De professionele ontwikkeling van leerkrachten basisonderwijs
vanuit het biografisch perspectief. Leuven: Universitaire Pers Leuven. Kelchtermans, G. (1999). Kwalitatieve methoden in onderwijskundig onderzoek:
Internationale ontwikkelingen en situatie in Vlaanderen. In: B. Levering & P. Smeyers (Eds.), Opvoeding en onderwijs leren zien: Een inleiding in interpretatief onderzoek (pp. 68-83). Amsterdam: Boom.
Knott, J., & Wildavsky, A. (1980). If Dissemination is the solution, What is the problem? Knowledge: Creation, Diffusion, Utilization, 1(4), 37–78
Landry, R., Lamari, M., & Amara, N. (2003). The Extent and Determinants of the Utilization of University Research in Government Agencies. Public Adminstration Review, 63(2), 192- 205
Leithwood, K. (2012). The Ontario leadership framework 2012. The Institute for Educational Leadership. Opgehaald op:
http://iel.immix.ca/storage/6/1345688978/Final_Research_Report_-_EN. pdf. Miles, M.B., & Huberman, A.M.(1994).Qualitative data analysis: An expanded sourcebook
(2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage. OECD (2016). Pisa 2015: results in focus.
Pearce, C. L., & Conger, J. A. (2003). Shared Leadership: Reframing the Hows and Whys of Leadership. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Ros, A., Amsing, M., ter Beek, A., Beek, S., Hessing, R., Timmermans, R., & Vermeulen, M. (2012). Gebruik van onderwijsonderzoek door scholen. Onderzoek naar de invloed van praktijkgericht onderzoek op schoolontwikkeling. ’s-Hertogenbosch: KPC Groep. Van Schaik, P., Volman, M., Admiraal, W., & Schenke, W. (2018). Barriers and conditions
for teachers’ utilisation of academic knowledge. International Journal of Educational Research, 90, 50-63. doi: https://doi.org/10.1016/j.ijer.2018.05.003 Schenke, W., Geijsel, F., van Driel, F., & Volman, M. (2016). De school als professionele
44 leergemeenschap. Strategisch leidinggeven aan onderzoek in de school.
SchoolManagement totaal, 22, 22-28.
Silins, H., & Mulford, B. (2002). Schools as learning organizations: The case for system, teacher and student learning. Journal of Educational Administration, 40(5), 425-446. doi: 10.1108/09578230210440285.
Spillane, J. P. (2005). Distributed leadership. The Educational Forum, 69(2), 143-150. doi: 10.1080/00131720508984678
Spillane, J. P. (2006). Distributed Leadership. San Francisco: Jossey-Bass.
Spillane, J. P., & Coldren, A. F. (2011). Diagnosis and Design for School Improvement. Using a Distributed Perspective to Lead and Manage Change. New York/Londen: Teachers College Press.
Timperley, H., Wilson, A., Barrar, H., & Fung, I. (2007). Teacher professional learning and development. Best evidence synthesis iteration. Wellington: Ministry of Education. van Veen, K., Zwart, R., Meirink, J., & Verloop, N. (2010). Professionele ontwikkeling van
leraren. Een reviewstudie naar effectieve kenmerken van
professionaliseringsinterventies van leraren. Leiden: ICLON.
Vescio, V., Ross, D., & Adams, A. (2008). A review of research on the impact of professional learning communities on teaching practice and student learning. Teacher and teacher education, 24, 80-91
Voogt, J., McKenney, S., Fisser, P., & van Braak, J. (2012). Naar nieuwe samenwerkingsvormen tussen onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk.
Wassink, H. (2004). Thinking while leading: understanding school leaders' daily thinking. Radboud Universteit: Nijmegen.
Yukl, G. (1999). An Evaluation Of Conceptual Weaknesses In Transformational And Charismatic Leadership Theories. Leadership Quarterly, 10(2), 285-305. Yukl, G. (2006). Leadership in organizations. New York: Prentice Hall.
45 Bijlage A.
Interview leidraad
Kennismaking
Voor een goede interpretatie van de interviews is het nodig om enkele achtergrondkenmerken van alle deelnemende schoolleiders in beeld te hebben. Om die reden hieronder eerst enkele achtergrondvragen.
a) Datum:
b) Naam geïnterviewde:
c) Werkzaam op welke school of locatie: d) Functie
e) Hoeveel jaar ervaring in deze functie:
f) Kerntaken en werkzaamheden binnen de school: g) Overige relevante achtergrond informatie:
Docentgroep die relevant is met betrekking tot dit interview:
Algemene vragen
1. Kunt u wat vertellen over de docentgroep? Hoe is deze tot stand gekomen?