WHO, daar staat Zwitserland om bekend. Maar hoe zit het eigenlijk met de verloskundigen in dit land? Hoe bevallen vrouwen met al die bergen om hen heen: thuis of gaan ze allemaal naar het ziekenhuis?
Zwitserland heeft ongeveer 3500 verloskundigen op een populatie van acht miljoen inwoners en een geboorte cijfer van bijna 80 duizend per jaar (in 2011). Van deze 80 duizend geboortes, vinden er zo’n 600 thuis plaats; ongeveer 800 in geboortehuizen en de rest in de Zwitserse ziekenhuizen.
De opleiding tot verloskundige in Zwitserland is recent aangepast en duurt nu vier jaar in plaats van drie en is op academisch niveau ingericht. Daarnaast bestaat er een verkort opleidingstraject van twee jaar voor verpleeg-kundigen. De meeste verloskundigen, ongeveer twee derde van het totaal, werken in loondienst van de ziekenhuizen, de rest is werkzaam in de private sector.
Hieronder vallen ook de verloskundigen die zelfstandig werkzaam zijn: dit zijn zo’n 950 verloskundigen die zowel thuis- als poliklinische bevallingen begeleiden [1].
Organisatie gezondheidszorg
Zwitserland is een federale, viertalige staat, onderverdeeld in 26 kantons met daaronder een grote verscheidenheid aan gemeentes. De Zwitserse gezondheidzorg heeft een gedecentraliseerde structuur waardoor de verschillende kantons veel autonomie kennen en zij zelf de gezond-heidzorg vorm kunnen geven. Dit is niet bevorderlijk voor de samenwerking tussen de verschillende regio’s.
De organisatie van de Zwitserse gezondheidzorg lijkt op die van Nederland, met dit verschil dat er in Zwitserland een aanzienlijke private sector bestaat. Door een verplichte ziektekostenverzekering is de toegang tot de gezondheid-zorg gegarandeerd. Net zoals bij ons mogen de verzekeraars niemand voor de basiszorg weigeren. Eerstelijnszorg wordt verleend door artsen met een particuliere praktijk.
Er ontstaan echter steeds meer kleine groepspraktijken, zogenaamde Health Maintenance Organizations (HMOs) die fungeren als poortwachter naar de tweedelijnszorg [2]. Alle verloskundige zorg valt onder de basisverzekering en wordt volledig vergoed.
Verloskundige zorg
In principe kunnen de Zwitserse vrouwen kiezen wie zij
als zorgverlener tijdens de zwangerschap en bevalling wensen: een verloskundige, een huisarts of een gynaeco-loog. Ook hebben zij vrije keus voor de plaats van bevallen. De meeste vrouwen kiezen er voor om naar de gynaecoloog te gaan voor hun prenatale zorg of zijn zich niet bewust van het feit dat zij hierin een keuzemogelijk-heid hebben. Enkele academische ziekenhuizen bieden prenatale zorg door verloskundigen aan, maar in de meeste ziekenhuizen wordt de prenatale zorg gegeven door gynaecologen en in sommige ziekenhuizen geza-menlijk met verloskundigen. Slechts 4% van de prenatale zorg wordt uitgevoerd door verloskundigen in de private sector en de geboortehuizen.
Verloskundigen die in de ziekenhuizen werken, voeren hun werk in principe zelfstandig uit en roepen een arts in consult indien er complicaties dreigen. Er bestaat een zeer hiërarchische structuur in de Zwitserse ziekenhuizen.
Over het algemeen zijn de ziekenhuizen in de grote steden doctor lead en de verloskamers in de kleinere regionale ziekenhuizen midwife lead.
Er bestaan in Zwitserland naast de ziekenhuizen ook zo’n negentien geboortehuizen die worden gerund door verloskundigen. Hier wordt prenatale, natale en
post-Het Tijdschrift voor Verlos kunde (TvV) kijkt over de grenzen heen. U leest regelmatig verhalen over moedersterfte en verlos- kundige zorg in Afrika of over de verloskunde in Canada, maar hoe werken onze collega’s in de ons omringende landen? Hoe zijn ze georganiseerd? Hebben vrouwen in de landen van de Europa keuzes ten aanzien van hun bevalling? De redactie van het TvV neemt contact op met buitenlandse collega’s en zuster organisaties van de KNOV in Europa en laat hun zo mogelijk maandelijks vertellen over de verloskunde en verloskundige zorg in hun eigen land. Met andere woorden: hoe bevalt Europa?
(OE
:WITSERLAND
natale zorg geboden alsook zwangerschapscursussen die door verloskundigen gegeven worden. Het voortbestaan van de geboortehuizen staat momenteel echter onder financiële druk omdat de Zwitserse zorgverzekeraars het tarief voor de geboortehuizen wil verlagen [3].
Thuisbevallingen worden uitsluitend door onafhankelijke verloskundigen begeleid. Zwitserland kent geen kraam-zorg. Verloskundigen begeleiden de partus over het algemeen alleen, maar niet altijd; in ongeveer eenderde van de gevallen wordt een collega geroepen en in eenvijfde van de gevallen zelfs een arts [4].
Het gebruik van pijnstilling is heel normaal in Zwitserland.
De data hierover zijn niet transparant maar er schijnen klinieken te bestaan waar 80% van de vrouwen een epiduraal krijgt, terwijl bijvoorbeeld het universiteits-ziekenhuis in Basel een epiduraalpercentage heeft van 40%
(2012). Afhankelijk van het ziekenhuis kan de verloskundige zelf, zonder tussenkomst van de gynaecoloog een consult epidurale pijnstilling aanvragen bij de anesthesist.
Integrale zorg is een gegeven in Zwitserland: de verlos-kundige blijft zorg geven aan de barende vrouw onafhankelijk van de complicaties als deze ontstaan.
Bemoeienis van de gynaecoloog hangt af van de aard en ernst van complicaties. Er werken geen verpleegkundigen op de verloskamers in Zwitserland, dit betekent dat de verloskundige ook de verzorgende taken op zich neemt.
De verloskundige zorg houdt tien dagen na de bevalling op. De meeste vrouwen verblijven nog drie tot vier dagen postpartum in het ziekenhuis voor zij naar huis gaan. Er is een tekort aan verloskundigen die postnatale controles kunnen doen. De meeste postnatale controles zijn in handen van de gynaecologen. Slechts 4-11% (afhankelijk van de regio) van de postnatale controles wordt door verloskundigen uitgevoerd [5], dit zijn dan meestal de onafhankelijke of zelfstandig werkende verloskundigen.
Vrouwen moeten deze postnatale zorg ver voor de uitgerekende datum zelf regelen. Er bestaat geen zesweekse nacontrole.
Veel verloskundigen hebben zich gespecialiseerd in een bepaald deel van de zorg zoals borstvoeding (lactatie-kundige), echoscopie, bekkenbodemtherapie of alternatieve geneeswijzen.
De zorg aan zwangeren is niet gestandaardiseerd; er bestaan geen landelijke richtlijnen. De Zwitserse verlos-kundigen schrijven zelf ook geen richtlijnen, maar produceren wel standpunten waarin zij hun visie duidelijk maken [5]. De Zwitserse gynaecologen hebben een zeer beperkt aantal richtlijnen, voornamelijk over een aantal gynaecologische onderwerpen [6].
Beroepsorganisatie
De Zwitserse verloskundigen zijn georganiseerd in de Schweizerischer Hebammenverband (SHV) ofwel de
Federation Swiss des Sages-Femmes ofwel de Federazione Svizzera della Levatrici ofwel de Federaziun Svizra de las Spendreras. Van de verloskundigen is 80% lid van de beroepsvereniging. De SHV heeft een landelijk bestuur met daaronder regionale secties in de kantons met ieder hun eigen bestuur waarvan de voorzitters zes maal per jaar bij elkaar komen. De positie van de Zwitserse verloskundigen is politiek gezien niet heel sterk en de samenwerking met de gynaecologen of huisartsen op verenigingsniveau is minimaal.
Speerpunten van de SHV zijn het hoge sectiopercentage, het tekort aan verloskundigen, de slechte financiële vergoeding voor met name de onafhankelijke verlos kundigen en midwife lead units. De Zwitserse vereniging van gynaecologen heeft zich uitgesproken tegen midwife lead care.
Er bestaat geen centrale registratie voor verloskundigen die vergelijkbaar is met ons BIG-register. Wel zijn er plannen om dit op te zetten.
Bronnen
Met dank aan Martina Gisin MSc, verloskundige en specialist in het Basel University Hospital en redacteur Zwitsers Verloskundige Tijdschrift; Marianne Haueter MSc, verloskundige, lecturer en voorzitter van de regionale verloskundige organisatie in Bern. Q
Referenties
#(??DPDF
3WITZERLAND
3CHWEITZE
4V6 52
"%2)#(4%.
(OEZO
Herkenning en houvast voor moeders met een grijze wolk
Renske Tjoelker, moeder en coach, begint het boek met een relaas over hoe het moederschap de afgelopen decennia verandert is en concludeert: ‘‘Onze generatie moeders geeft heel veel op voor haar kind. We denken dat deze opofferingen allemaal niet zo zwaar zijn als we het voor ons eigen kind doen. Daarbij zien we in de bladen, op televisie en internet alleen de jubelverhalen.
Onze verwachtingen zijn hooggespannen. Waar we vooraf geen rekening mee houden zijn alle negatieve kanten van het moederschap.”
Ze vertelt hoe we tegenwoordig omgaan met kinder-wens, zwangerschap en bevalling: “We bereiden de praktische zaken tot in de puntjes voor, maar met de emotionele verandering houden we geen rekening.’
‘We zijn opgegroeid met de illusie van de maakbare wereld en denken dat het daarom wel zal meevallen en een oplossing zo voorhanden is.’
Allerlei aspecten die invloed hebben op hoe moeders van deze tijd de eerste maanden met hun baby ervaren worden uitvoerig beschreven. Bekende risicofactoren voor een ‘grijze wolk’ worden benoemd en de nadelige gevolgen van een ‘grijze wolk’ voor de relatie met de partner en baby worden beschreven. Ook komt aan bod hoe je lichaam, emoties en relaties veranderen door het moederschap.
Door het boek heen zijn zeven verhalen opgenomen van moeders met een grijze wolk. In de meeste verhalen zijn de risicofactoren voor een grijze wolk duidelijk aanwijs-baar. Hierdoor zou de gemiddelde lezer echter kunnen denken ‘dat gebeurt mij niet’ of ‘dit gaat niet over mij’.
Toevoeging van enkele verhalen van moeders die onver-wacht, zonder risicofactoren toch op die grijze wolk zijn komen te zitten, zou het boek completer gemaakt hebben.
Al met al een goed, prettig leesbaar boek voor nieuwe ouders bij wie de eerste maanden zwaar vallen of die moeite hebben met de overgang naar het ouderschap.
Zij zullen in dit boek veel herkenning en begrip vinden.
Vaak hebben deze ouders weinig energie. Ik zou hen daarom adviseren halverwege het boek te beginnen.
Hier helpt ‘Hoezo roze wolk?!’ lezers onderscheid te maken tussen een grijze wolk, baby-blues en een depressie.
Ook geeft de schrijfster in het tweede deel goede en makke-lijk uitvoerbare tips om door de moeimakke-lijke periode heen te komen, zowel op het praktische als emotionele vlak.
Voor zwangeren is het boek ook van waarde ter voorberei-ding op de kraamtijd. Hooggespannen verwachtingen worden bijgesteld. Echter, als enige voorbereiding is het boek niet geschikt. Door de uitvoerige uiteenzetting van allerlei factoren die een grijze wolk kunnen veroorzaken, zou de zwangere lezer bijna denken dat roze wolken niet bestaan. Q
Lilian Wirken
-EDIA
‘Prachtig steunend boek over een onderwerp dat vaak onbesproken blijft maar zo herken-baar is voor veel jonge ouders. Warm en betrokken geschreven.’
Janine Lazet, verloskundige en bestuurslid van Eerstelijns Verloskundigen Coöperatie Midden Nederland.
‘Dit boek belicht de andere kant van het moederschap: de grijze wolk is een wezenlijk probleem in het leven van de moeders van nu. Het boek is vlot en beeldend geschreven en bevat veel bruikbare tips. Daarnaast is het niet alleen toepasbaar voor je eerste maanden als moeder, maar ook als je kinderen al wat ouder zijn.
’Lonneke Smeenk, huisarts
Titel : Hoezo roze wolk?!
Herkenning houvast voor moeders met een grijze wolk Auteur : Renske Tjoelker
Uitgever : Scriptum Psychologie ISBN : 978-90-5594-295-4 Prijs : € 18,95
!NTICONCEPTIE!PP
Op Anticonceptie.nl vindt u alle informatie over anti-conceptie, compleet met veelgestelde vragen en antwoor-den. Overzichtelijk ingedeeld en duidelijk beschreven. Erg handig voor vrouwen vanaf de puberteit tot en met de overgang, voor vrouwen met migraine of acne tot vrouwen die een geschikte anticonceptiemethode zoeken voor als ze op reis gaan. Ook handig is de gratis ‘Anti-conceptie App’. Deze is beschikbaar voor de iPhone en
Android smartphones. De app helpt u herinneren aan het innemen van uw pil of het in- en aanbrengen van uw anticonceptiepleister of anticonceptiering. Ook als u een prikpil, anticonceptiestaafje of spiraal gebruikt, kan deze app u helpen. U kunt de app direct downloaden, scan de QR-code of ga naar uw app store! Q
WWWANTICONCEPTIENLAPPS
.IEUWE
#ONGRES
$E
Bijzondere nascholingsdag voor assistenten in de zorg Voor de vierde keer organiseert Talmor de nationale ‘Dag van de Assistent’. Op 28 mei 2013 worden de assistenten verwend, uitgedaagd en opgeladen door een afwisselend en boeiend programma. De trainers van Talmor gaan met ze aan de slag op een boerderij in het midden van het land waar ze twee workshops gaan volgen uit een van tevoren gekozen thema.
thema 1 - aan de slag met Mindfulness, omgaan met stress en Energiemanagement.
thema 2 - over Social Media, website beheer en het online profiel van de praktijk/zorginstelling.
thema 3 - meldcode Kindermishandeling
thema 4 - communicatie, teamwerking en rollen binnen een team.
Meer informatie: http://bit.ly/YrKv0F
4RAINING
Speciaal voor vrouwen die hard werken aan verbetering van samenwerking binnen de zorg, die zich willen laten inspireren en alles uit zichzelf willen halen op het gebied van leiderschap, die hun gestelde doelen willen realiseren en hun dromen willen laten uitkomen. Dr. Dianne Bevelander geeft deze training op 3 juni 2013 van 09.30 tot 16.30 in de Meetinglodge van Kockengen.
Meer informatie en aanmelden: www.talmor.nl
-EET
Wilt u concreet meewerken aan een wereld zonder armoede?
En wilt u tijdelijk leven in Afrika of Azië? Via internationale ontwikkelingsorganisatie VSO deelt u uw kennis en ervaring met collega’s in ontwikkelingslanden. Kennis waar veel behoefte aan is. Interesse in zo’n wereldbaan? Kom naar de informatiemiddag op zaterdag 18 mei 2013! Maak kennis met VSO. Laat u adviseren over de mogelijkheden in uw vakgebied en ontmoet vakgenoten die in een ontwikkelings-land hebben gewerkt. De Meet VSO vindt plaats in omge-ving Utrecht. Meer informatie over het werk van VSO vindt u op www.vso.nl. Hier kun u zich ook aanmelden.