Het weblog

Afgezien van een aantal algemene verwijzingen naar het gebruik van internet en andere ICT-middelen, is er nog nauwelijks onderzoek gedaan naar de waarde van weblogs voor de lokale politiek. Maar dat internet en politiek steeds meer samengaan mag duidelijk zijn. In de dienstverlening van de overheid wordt veel gebruik gemaakt van internet. Ook als het gaat om het verspreiden- en openbaar maken van informatie, speelt internet een steeds grotere rol. In de verkiezingstijd gebruiken veel kiezers een groot aantal verkiezingssites en de StemWijzer om hun keuze te bepalen en eventueel zelfs in debat te gaan over actuele onderwerpen. Tijdens de laatste verkiezingen kwamen voor het eerst een aantal politieke weblogs ruimschoots in de media. Zo werd er onder andere aandacht besteed aan het weblog van Gerrit Zalm, lijsttrekker van de VVD en het weblog van Klaas de Vries, kamerlid voor de PvdA (Keur et al., 2003). Inmiddels is het aantal weblogs enorm gegroeid. Er zijn zo’n 400 weblogs van politici bekend en daarvan is bijna de helft van lokale politici (destemvan.nl, 2005) (Figuuur 3). In de figuren 4 en 5 is de verdeling van het aantal raadsleden met een weblog per partij en per provincie te zien. De verdeling per partij lijkt redelijk afhankelijk van de grote van de partij. Terwijl het aantal raadsleden met een weblog in de randstad vele malen groter lijkt te zijn dan in de rest van het land. Grofweg dezelfde verdeling is te zien bij de wethouders.

Figuur 3: Aantal politici met een weblog

Figuur 4: Aantal raadsleden met een weblog per partij

3.2.1 Definitie

Gezien het relatief korte bestaan van het fenomeen weblog zal het niet verrassend zijn dat de definities die er bestaan nog redelijk uiteen lopen. In deze paragraaf zal niet getracht worden om een duidelijke definitie te geven van wat weblogs zijn. Er zal een definitie gegeven worden van de weblogs die voor dit onderzoek van belang zijn. De reden dat niet een eerder geformuleerde definitie wordt gebruikt is, dat volgens de meer uitgebreide definities, een groot aantal persoonlijke websites van politici dan niet binnen de definitie zullen vallen. Deze sites kunnen echter wel een rol spelen in de communicatie tussen de burger en de overheid en zijn derhalve voor dit onderzoek wel van belang. De reden dat er toch een omschrijving gegeven wordt is dat het duidelijkheid moet geven over welke websites gezien kunnen worden als een meerwaarde voor de politici en de burgers.

Een aantal, vooral technische, elementen komt regelmatig terug in de verschillende definities. De meeste definities richten zich op de techniek en niet op de inhoud, omdat die erg wisselend is.

Meestal komt in de definitie in elk geval terug dat een weblog een soort website is die regelmatig wordt bijgewerkt met nieuwe stukjes tekst, entries of posts genoemd, die voorzien zijn van een datum en die in omgekeerd chronologische volgorde worden afgebeeld, zodat het meest recente entry bovenaan staat (oa. Herring et al. 2004, Wijnia, 2004, Wikipedia, 2005).

Andere technische aspecten die vaak terug komen zijn:

Reactiefunctie: de mogelijkheid voor de bezoeker om te reageren op wat geschreven is

Links: veel links naar andere sites

Archief: het hebben van een archief waar alle entries in bewaard worden

Permalink: een permalink is een unieke link die is toegekend aan een bepaalde entry zodat die altijd terug te vinden is.

Trackback functie: deze houdt bij op welke sites naar een betreffende entry wordt verwezen.

RSS feeds (Really Simple Syndication): door middel van zogenaamde RSS-feeds is een persoon in staat om met een speciaal programma de headlines van website binnen te krijgen, zonder op de site zelf te komen. Alle nieuwe entries komen vanzelf binnen, op dezelfde manier zoals e-mails worden opgehaald. Wanneer een gebruiker een entry interessant vindt, kan hij via een link meteen doorklikken naar het weblog waar het bericht vandaan komt. Op deze manier hoeft een gebruiker niet elke dag alle weblogs af te gaan, maar ziet hij snel welke weblogs een nieuwe entry hebben geplaatst en waar die entry over gaat.

Figuur 6. Screenshot van een weblog

De meeste definities komen echter niet tot stand door middel van wetenschappelijk onderzoek, maar door omschrijvingen van webloggers (ook wel bloggers genoemd) zelf. Nu blijkt uit een empirisch onderzoek van Herring et al. (2004) naar de inhoud van weblogs, dat veel van de vaak voorkomende elementen in definities niet terug te vinden zijn op de weblogs.

Om het weblog te bekijken als goed communicatiemiddel voor lokale politici is, van de bovenstaande technische kenmerken, een reactiefunctie een vereiste. Teruggrijpend naar het rapport van Wallage en het recht van de burger op communicatie, moet er sprake kunnen zijn van een wisselwerking tussen de bezoeker en de politicus (CTO, 2001). De bezoeker van het weblog moet minimaal de mogelijkheid geboden worden direct te reageren. Zo kan de wisselwerking op gang worden gebracht. Een weblog maakt het dus mogelijk om door middel van het verspreiden van informatie dialoog en discussie uit te lokken. De auteur van het weblog verspreidt informatie die vervolgens gelezen wordt. Door vervolgens commentaar toe te laten stelt de auteur van het weblog zich open voor dialoog (Wijnia, 2004). De manier van communiceren is wel vergeleken met de moderne versie van ‘Speaker’s Corner’ in Hyde Park in Londen, waar mensen bijeen komen om over bepaalde issues te discussiëren.

Naast het regelmatig plaatsen van berichten in omgekeerd chronologische volgorde is dus ook de reactiemogelijkheid een kenmerk dat een weblog van een politicus zou moeten bevatten. De andere genoemde kenmerken kunnen een aanvulling zijn en kunnen communicatie wellicht gemakkelijker maken, maar zijn niet, zoals de reactiefunctie, een vereiste.

De typering van weblogs van politici zoals die hier gebruikt zal worden, luidt dan ook als volgt:

Het weblog is een persoonlijke webpagina waaraan de politicus met g ote regelmaa inhoud toevoegt en plaats , in omgekee d chronologische volgorde. Om communicatie via het web og mogelijk te maken krijgt de bezoeker de mogelijkheid om direct op de inhoud te reage en middels een reactiefunctie.

r t

t r

l r