Belangrijkste kenmerken van het weblog samengevat

In het voorgaande hoofdstuk is ingegaan op een drietal onderwerpen. Allereerst zijn de communicatiecapaciteiten van het weblog besproken aan de hand van de termen van Van Dijk (2003), aangevuld met de capaciteiten die Wijnia (2004) toegevoegd heeft. Deze capaciteiten geven voornamelijk inzicht in de technische kenmerken van het weblog. Voor de rest van dit onderzoek is met name de interactiviteit van belang. De andere termen zijn desondanks beschreven om meer inzicht in de kenmerken van communicatie via het weblog te verkrijgen.

Vervolgens is ingegaan op de communicatiemodellen van Van Ruler. De modellen zijn gebruikt om verschillende soorten communicatie toe te passen op een weblog. Omdat het model een groot deel van de mogelijkheden en toepassingen van communicatie beschrijft, kan een goed en zo compleet mogelijk beeld van de mogelijkheden van het weblog gegeven worden.

Tenslotte is ingegaan op de relatie tussen de burger en de overheid en de verschillende rollen die de burger inneemt ten opzichte van de overheid. Ook is kort ingegaan op de verschillende burgerschapsstijlen. Er is gekeken in hoeverre de verschillende rollen de verschillende stijlen aansluiten bij communicatie via het weblog.

In hoofdstuk 2 zijn de modellen van Van Ruler besproken en de verschillende relaties tussen de overheid en de burgers. Het samenvoegen van deze twee leverde de onderstaande tabel op (zie paragraaf 2.5). De tabel geeft een overzicht van de mogelijkheden die de modellen van Van Ruler bieden om de burgers in verschillende rollen te bereiken. Het schema riep de vraag op in hoeverre alle strategieën mogelijk zijn via het weblog en of de burgers in alle rollen aangesproken kunnen worden.

Tabel 3.

Visies op communicatie en de rollen van de burger

Kiezer Co-producent Consument/klant Onderdaan

Informeren X X X X

Overreden X X X X

Dialogiseren X X - -

Reflecteren X X - -

In dit hoofdstuk is gekeken hoe communicatie via het weblog getypeerd kan worden. Op die manier kan bepaald worden wat voor soort communicatie tussen politicus en burger er mogelijk is via het weblog. Wat zijn de mogelijkheden voor de politicus en waar moet rekening mee gehouden worden. Op die manier kan gekeken worden of het bovenstaande schema van toepassing is op het weblog. Zijn alle strategieën mogelijk via het weblog en kunnen de burgers in alle rollen bereikt worden?

Om antwoord te geven op die vragen is in paragraaf 4.1 gekeken naar de communicatiecapaciteiten van het weblog. Deze communicatiecapaciteiten van het weblog zijn beschreven in de termen van Van Dijk (2003), aangevuld met de capaciteiten die Wijnia (2004) toegevoegd heeft. Van Dijk (2003) beschrijft negen communicatie-capaciteiten waarmee media met elkaar vergeleken kunnen worden. De scores zijn dus relatief, ten opzichte van andere media. Van de negen capaciteiten scoort het weblog hoog op vier, laag op drie en gemiddeld op 2 van de punten. Wijnia (2004) heeft dat aangevuld met twee capaciteiten waarop het weblog eveneens hoog scoort. Een lage score betekent niet per definitie een nadeel. Op de punten selectiviteit en privacybescherming scoort het weblog laag. Dit betekent echter ook dat de informatie openbaar is en voor iedereen met een internetaansluiting toegankelijk. Doordat het openbaar en toegankelijk is kan de discussie bevorderd worden. Op interactiviteit scoort het weblog gemiddeld. Interactiviteit is wel een heel belangrijk punt in de communicatie via een weblog. In het eerste deel van dit hoofdstuk is daar uitgebreid bij stilgestaan. Om een meerwaarde te hebben ten opzichte van andere beschikbare communicatiemiddelen voor politici, is een reactiemogelijkheid een vereiste. De aard van het contact bemoeilijkt een uitgebreide en een goede discussie. Veel mensen reageren vluchtig waardoor een compromis en consensus moeilijk bereikt kan worden via een discussie op een weblog. Bezoekers ventileren hun mening en laten het daar vaak bij. Deze reacties kunnen voor de politicus echter ook waardevol zijn. Ze kunnen heersende meningen inventariseren en wellicht nieuwe gezichtspunten ontdekken.

Op basis van de analyse van de communicatie capaciteiten kon in paragraaf 4.2 geconcludeerd worden dat zowel éénrichtingsverkeer als tweerichtingsverkeer mogelijk is via het weblog. Ook bleek er op het weblog geen beperking te bestaan voor het zenden van informatie en het overtuigen van bezoekers. Beide dimensies die in de modellen van Van Ruler beschreven worden zijn dus mogelijk. Geconcludeerd kan worden dat alle vier de modellen of strategieën in theorie toegepast kunnen worden op een weblog. Sommige modellen zijn gemakkelijker te realiseren door de eigenschappen van het weblog. Er zijn echter geen grote beperkingen voor de politicus om elk van de vier strategieën toe te passen op het weblog. Eénrichtingsverkeer is echter beduidend eenvoudiger toepasbaar op een weblog evenals het bekendmaken van informatie.

Vervolgens is gekeken welke doelgroepen bereikt kunnen worden en in welke rollen de burgers aangesproken kunnen worden op het weblog (paragraaf 4.3). Op het weblog kan de burger aangesproken worden in drie van de vier rollen: als co-producent van beleid, als kiezer en als klant. Ook hiervoor geldt dat het weblog zich meer leent voor specifieke groepen, hoewel ze alle drie bereikt kunnen worden. Zo kan de co-producent slechts in beperkte mate input geven en kan de politicus slechts in beperkte mate een dienst-verlenende rol spelen. Het weblog lijkt het meest geschikt om de burger als kiezer te bereiken en te binden.

Vullen we bovenstaande bevindingen in, in het schema dat eerder gepresenteerd is, ontstaat het volgende overzicht:

Tabel 4.

Mogelijkheden voor communicatie via een weblog

Kiezer Co-producent Consument/klant Onderdaan

Informeren XX X X -

Overreden XX X X -

Dialogiseren X X - -

Reflecteren X X - -

In dit hoofdstuk is beschreven wat voor soort communicatie mogelijk is via het weblog. Deze uitkomsten zullen later in het verslag terugkomen wanneer ze vergeleken worden met de ervaringen van de politici. Allereerst zal ingegaan worden op de elementen die een goede post op een weblog zou moeten bevatten.