Het NOS-journaal en Van Gogh in de week na de moord

De nu volgende tabellen acht t/m vijftien, over het NOS-journaal en Van Gogh, verwijzen naar de bijlagen zes t/m dertien. De tabellen zijn een samenvatting van de bijlagen.

Tabel 8 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van dinsdag 02 november 2004 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud

0:00-2:32 2:32 Journaalopening met het bericht dat Van Gogh is vermoord.

2:32-6:41 4:09 Reconstructie van de moordaanslag op Van Gogh, mét informatie over de dader.

6:41-8:29 1:48 Kruisgesprek met Gerri Eickhof op de Dam in Amsterdam over de sfeer bij de lawaaidemonstratie en de gevoelens van de mensen.

8:29-11:47 3:18 Overzicht van het leven en werk van Van Gogh.

11:47-13:51 2:04 Overzicht van enkele reacties uit de politiek

13:51-14:37 0:46 Kruisgesprek met politiek verslaggever Bram Schilham over de maatschappelijke gevolgen van de moord

14:37-16:26 1:49 Overzicht van enkele reacties uit de politiek

16:26-17:55 1:29 Kruisgesprek met Schilham over de sfeer in Den Haag

17:55-20:35 2:40 Verslag over de reacties in de Marokkaanse gemeenschap op de moord.

20:35-22:56 2:21 Verslag van de reacties van vrienden van Van Gogh

22:56-25:05 2:09 Fragment uit een interview met Theo van Gogh, waarbij het voornamelijk gaat over de vraag of Van Gogh niet bang is om vermoord te worden en over het belang van de vrijheid van meningsuiting.

25:05-25:56 0:51 Laatste nieuws over de moord

38:17-41:02 2:45 Kruisgesprek met Nicole le Fever op de Dam in Amsterdam over de sfeer in Amsterdam bij het lawaaiprotest.

Op de dag van de moord is er bijna uitsluitend aandacht voor de feitelijke gebeurtenissen rondom de moord, een reconstructie en reacties op de moord. De reacties komen van zowel politici, nabestaanden als vox-pops. (bijlage 6)

Tabel 9 Item-opbouw in het NOS-journaal 20.00 van woensdag 03 november 2004 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud

0:58-3:04 2:06 Verslag over de voortgang van het onderzoek naar de moord op Van Gogh.

3:04-5:00 1:56 Kruisgesprek met Gerri Eickhof in Amsterdam over de voortgang van het onderzoek

5:00-5:17 0:17 Presentatrice De Boer meldt de naam (‘Mohammed B’) van de verdachte.

5:17-7:25 2:08 Verslag over de achtergronden van extremistische moslims.

7:25-9:17 1:52 Verslag over de reacties van mensen op de plek van de moord en de maatschappelijke gevolgen van de moord.

9:17-11:29 2:12 Verslag over de politieke schuldvraag.

11:29-13:11 1:42 Kruisgesprek met Bram Schilham over de politieke schuldvraag.

13:11-14:25 1:14 Verslag van de inhoud van de brief, waarmee Hirsi Ali vandaag in NRC Handelsblad reageerde. 14:25-16:45 2:20 Verslag over de reacties binnen de Marokkaanse/moslim gemeenschap.

16:45-16:54 0:09 Afsluiting van de berichtgeving over Van Gogh

De dag na de moord is er veel aandacht voor de extremistische achtergrond van de dader en de daarmee samenhangende schuldvraag ‘had de moord voorkomen kunnen worden?’. Er zijn veel reacties op de moord, zowel van politici als vox-pops, en er wordt een apart verslag gewijd aan de reacties binnen de Marokkaanse gemeenschap.

Tabel 10 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van donderdag 04 november 2004 Inhoud (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud

11:01-13:22 2:21 Kruisgesprek met Lex Runderkamp in Amsterdam over de voortgang van het onderzoek.

13:22-15:19 1:57 Verslag over de achtergronden van Mohammed B.

15:19-17:14 1:55 Verslag over de indirecte maatschappelijke gevolgen van de moord, namelijk de in opspraak geraakte Al Taweed moskee die volgens sommigen moet sluiten

Twee dagen na de moord is er aandacht voor de voortgang van het onderzoek en de (extremistische) achtergrond van de dader. (bijlage 8)

Tabel 11 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van vrijdag 05 november 2004 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud

0:46-3:40 2:54 Verslag van de inhoud van de brief op het lichaam van Van Gogh, over de politieke hierop en over de maatregelen die het kabinet neemt ten gevolge van de moord op Van Gogh

3:40-5:47 2:07 Kruisgesprek met Bram Schilham over de maatregelen die het kabinet neemt, de politieke schuldvraag, en de gevolgen van de moord voor Hirsi Ali.

5:47-7:51 2:04 Verslag over de voortgang van het onderzoek naar de moord op Van Gogh

7:51-10:25 2:34 Verslag over de achtergronden van radicalisering van moslimjongeren in het algemeen en Mohammed B. in het bijzonder.

10:25-12:23 1:58 Verslag over de gevolgen van de moord, nl over de in opspraak geraakte Al Taweed moskee

12:23-12:40 0:17 Afsluiting van de berichtgeving over Van Gogh

Op 05-11-2004 is er voornamelijk aandacht voor de politieke en maatschappelijke gevolgen van de moord. Twee verslagen en een kruisgesprek over de achtergronden en mogelijke gevolgen van de moord verschaffen context in de verslaggeving, context die zijn oorsprong níet direct in een nieuwsfeit vindt. (bijlage 9)

Tabel 12 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van zaterdag 06 november 2004 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud

3:51-5:49 1:58 Verslag over de politieke schuldvraag, over de vraag wie wat wist op welk moment, en of de aanslag dus voorkomen had kunnen worden.

5:49-7:47 1:58 Verslag over de bedreigingen aan het adres van Geert Wilders, die uit dezelfde hoek komen als de verdachte van de moord op Van Gogh.

8:04-10:00 1:56 Verslag over de achtergronden van radicalisering van moslimjongeren, n.a.v. de demonstratie in Den Haag van 500 Marokkanen tegen geweld en voor een vreedzame samenleving.

14:45-18:35 3:50 Verslag over de maatschappelijke gevolgen van de moord, over de toegenomen etnische spanningen in Rotterdam

18:35-23:09 4:34 Verslag over de (maatschappelijke) gevolgen van de moord, wat betreft het groeiend aantal Nederlanders dat besluit te emigreren.

De aandacht voor de moord op Van Gogh bestaat op 06-11-2004 uitsluitend uit achtergrond en context. De politieke schuldvraag wordt expliciet aan de orde gesteld, er is een verslag over de (indirecte) politieke gevolgen van de moord, er is een verslag over de radicalisering van moslimjongeren, en er zijn twee verslagen (samen meer dan acht minuten lang, wat uitzonderlijk is voor het NOS-journaal) over de maatschappelijke gevolgen van de moord. Eén ervan is vanuit een autochtoon perspectief gedraaid (het verslag van Marga van Praag, 18:35-23:09), het andere vanuit een allochtoon perspectief (het verslag van Robert Schinkel, 14:45-18:35).

(bijlage 10)

Tabel 13 Item-opbouw van het NOS-journaal van 20.00u van zondag 07 november 2004 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud

0:00-1:01 1:01 Journaal opent met het bericht dat er op diverse plaatsen in Nederland aanslagen zijn gepleegd op moskeeën

Tabel 14 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van maandag 08 november 2004 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud

0:21-2:47 2:26 Verslag van de aanslag op een islamitische basisschool in Eindhoven.

2:47-4:56 2:09 Verslag over een moskee in Eindhoven die in verband wordt gebracht met extremisme.

4:56-8:00 3:04 Reactie van premier Balkenende op de bestrijding van het moslimterrorisme en de toegenomen spanningen in Nederland.

8:22-10:21 1:59 Verslag van de maatregelen die België neemt om moslimterrorisme te bestrijden

Op zeven en acht november zijn er nieuwsfeiten die een groot gedeelte van de berichtgeving over Van Gogh domineren, namelijk aanslagen op resp. moskeeën, kerken en een basisschool. N.a.v. dit nieuws is er een politieke reactie van premier Balkenende over de bestrijding van moslimterrorisme en de toegenomen spanningen in Nederland, en een verslag over de maatregelen die België neemt om moslimterrorisme te bestrijden. (bijlage 11 en 12)

Tabel 15 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van dinsdag 09 november 2004 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud

0:34-2:48 2:14 Verslag van de afscheidsdienst voor Van Gogh.

2:48-5:18 2:30 Kruisgesprek met Gerri Eickhof bij de begraafplaats in Amsterdam, over de sfeer tijdens de dienst en de opkomst

5:18-6:55 1:37 Reacties op de uitvaartplechtigheid en de moord op van Gogh vanaf de begraafplaats 6:55-9:18 2:23 Verslag over de voortgang van het politieonderzoek naar moslimextremisten.

9:18-11:01 1:43 Verslag over de politieke schuldvraag, over de politieke reacties op [de kritiek van Remkes op collega-minister Donner] over de aanpak van moslimterrorisme

11:01-11:54 0:53 Presentator meldt dat er aanslagen zijn geweest op 2 kerken in Rotterdam

11:54-14:15 2:21 Verslag over het Kamerlid Wilders dat ondanks bedreigingen, zwaar beveiligd, toch aan het werk blijft. 14:15-14:27 0:12 Afsluiting van de berichtgeving over Van Gogh

Op de dag van de crematie van Van Gogh wordt er verslag gedaan van de uitvaartplechtigheid, is er aandacht voor (de voortgang van het onderzoek naar) moslimterrorisme en de reacties van de politiek daarop, en stelt men de politieke schuldvraag nogmaals aan de orde. (bijlage 13)