5 Het NOS-journaal: Een lange weg van de staat naar de straat
5.2 De inhoud van de berichtgeving: Analyse op item-niveau
5.2.1 Het NOS-journaal en Fortuyn in de week na de moord
De nu volgende tabellen drie t/m zeven, over het NOS-journaal en Fortuyn, verwijzen naar de bijlagen één t/m vijf. De tabellen zijn een samenvatting van de bijlagen.
Tabel 3 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van maandag 06 mei 2002 Tijd (minuten:se conden) Duur (minute n:second en) Inhoud
0:00-4:20 4:20 Reconstructie van de moordaanslag op Fortuyn
4:51-6:19 1:28 Kruisgesprek met politiek verslaggever Job Frieszo in de studio in Den Haag over de reacties van de politiek.
6:19-8:29 2:10 Overzicht van het (politieke) leven van Fortuyn
8:29-10-19 1:50 Kruisgesprek met Frieszo over de veiligheid van Fortuyn en de schuldvraag.
10:19-12:57 2:38 Kruisgesprek (telefonisch) met Wouter Kurpershoek over de reacties in de thuisstad van Fortuyn, Rotterdam.
12-57-18-40 2:43 Overzicht van reacties vanuit de politiek
18:40-21:29 2:49 Reactie van premier Kok
21:29-24:45 3:16 Kruisgesprek met Frieszo die de politieke reacties duidt en verklaart
24:45-26:00 1:25 Reactie van D66-lijsttrekker Thom de Graaf.
26:00-26:57 0:57 Reactie (telefonisch) van Oscar Hammerstein, de advocaat van Fortuyn, over de beveiliging en de schuldvraag.
26:57-27:45 0:48 Kruisgesprek met Frieszo, die speculeert over de motieven van de dader.
27:45-29:39 1:54 Reacties vanuit de politiek
29:39-30:34 0:55 Afsluiting van de berichtgeving over Fortuyn
Op de dag van de moord is er voornamelijk aandacht voor de feitelijke gebeurtenissen rondom de moord, een reconstructie, en een overzicht van reacties uit de politiek. Het kruisgesprek met politiek verslaggever Frieszo vormt een belangrijk (en lang) onderdeel van het NOS-journaal. Frieszo beschrijft de sfeer in Den Haag, duidt de reacties van de politici op de moord en stelt de schuldvraag aan de orde, zij het niet uitgebreid. (bijlage 1)
Tabel 4 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van dinsdag 07 mei 2002 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud
2:31-3:35 1:04 Premier Kok maakt bekend dat de verkiezingen doorgaan
3:35-6:23 2:48 Reconstructie van de moordaanslag mét informatie over de dader
6:23-8:11 1:48 Verslag over de politieke toekomst van Fortuyns partij, de LPF
8:11-9:54 1:43 Kruisgesprek met Wouter Kurpershoek over de herdenkingstocht in Rotterdam
9:54-12:07 2:13 Verslag over de sfeer in Rotterdam een dag na de moord
12:07-13:12 1:05 Kruisgesprek met Kurpershoek, over de UEFA-cup finale tussen Feijenoord en Borussia Dortmund een dag later
13:12-14:57 1:45 Verslag over de sfeer in Rotterdam m.b.t. Fortuyn en de UEFA-cup finale van Feijenoord een dag later
14:57-15:33 0:36 Kruisgesprek met Kurpershoek over het verloop van de stille tocht
15:44-18:30 2:46 Verslag over de achtergronden van de aanslag, over de vraag ‘hoe heeft het zover kunnen komen?’
18:30-19:29 0:59 Reactie (telefonisch) van kroonprins Willem-Alexander.
19:29-20:15 0:46 Kruisgesprek met politiek verslaggever Job Frieszo over de politieke consequenties van de moord
20:15-21:34 1:19 Verslag over de politieke gevolgen en het besluit de verkiezingen door te laten gaan.
21:34-24:21 2:47 Verslag over de sfeer in Den Haag een dag na de moord
24:21-26:35 2:14 Verslag over het politieke succes van Fortuyn en de verklaring hiervoor
26:35-27:56 1:21 Kruisgesprek met Frieszo over de gevolgen van het optreden van Fortuyn voor de politiek, en over de schuldvraag
27:56-29:44 1:48 Reactie van PvdA-leider Melkert op de beschuldigingen aan zijn adres.
29:44-32:32 2:48 Verslag over geweld tegen politici en de toegenomen beveiliging als gevolg daarvan.
32:32-33:57 1:25 Kruisgesprek met Frieszo over de politieke schuldvraag
33:57-36:24 2:27 Overzicht van de reacties in binnen- en buitenlandse media en van enkele buitenlandse politici
36:24-37:24 1:00 Afsluiting van de berichtgeving over Fortuyn
De dag ná de moord besteedt het NOS-journaal kort aandacht aan een reconstructie van de moordaanslag. Uitgebreide aandacht is er voor de sfeer in Rotterdam en Den Haag waar veel mensen rouwen om het verlies van Fortuyn. Ook in deze uitzending weer veel reacties van de politiek op de gebeurtenissen, al betreffen deze voor een deel ook de gevolgen van de moord op de naderende verkiezingen. Een ander politiek thema, de schuldvraag, krijgt ook veel aandacht in deze journaaluitzending, middels een verslag en een kruisgesprek met politiek verslaggever Job Frieszo. Er zijn drie items over de politieke en sociale achtergrond waartegen de moord heeft plaatsgevonden. Die items brengen een context aan die niet direct met nieuwsfeiten te maken heeft. (bijlage 2)
Tabel 5 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van woensdag 08 mei 2002 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud
1:07-2:21 1:14 Kruisgesprek met Wouter Kurpershoek over de sfeer in Rotterdam
2:21-3:58 1:37 Verslag over de raadsvergadering in Rotterdam waar Fortuyn herdacht werd
3:58-4:46 0:48 Kruisgesprek met Kurpershoek over de sfeer in Rotterdam
4:46-7:21 2:35 Verslag over de sfeer onder de Nederlandse en Duitse voetbalsupporters in Rotterdam.
7:21-8:50 1:29 Stand-up van sportverslaggever Humberto Tan vanuit De Kuip, die een voorbeschouwing op de wedstrijd geeft.
8:50-10:11 1:21 Kruisgesprek met Kurpershoek, over mogelijke gevolgen van een eventueel verlies van Feijenoord
10:11-13:48 2:37 Kruisgesprek met Lex Runderkamp in Amsterdam over de voortgang van het onderzoek naar de moord en de verdachte.
13:48-14:45 0:57 Verslag over de sfeer in Den Haag
14:45-15:52 1:07 Kruisgesprek met politiek verslaggever Job Frieszo over de gevolgen voor de verkiezingen
15:52-18:30 2:38 Verslag over de gevolgen van de moord op de verkiezingen en de politiek.
Twee dagen na de moord ligt het zwaartepunt van de berichtgeving op de UEFA-cupfinale die Feijenoord die avond zal spelen in Rotterdam. Een kruisgesprek met Wouter Kurpershoek in Rotterdam en een aantal verslagen geven het beeld van een stad waar een gemengde sfeer heerst, rouw om Fortuyn en voetbalfeest. Er wordt een update gegeven van het onderzoek naar de moord en er is een kruisgesprek en een verslag over de gevolgen van de moord op de verkiezingen en de politiek. (bijlage 3)
Tabel 6 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van donderdag 09 mei 2002 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud
0:00-0:54 0:54 Journaalopening met het bericht dat veel mensen afscheid (willen) nemen van de opgebaarde Fortuyn
te (gaan) staan.
01:38-3:20 1:42 Verslag over de sfeer ín de kerk.
3:20-4:05 0:45 Kruisgesprek met Le Fever over de voortgang van de ‘afscheidsrij’.
4:05-5:06 1:01 Verslag over afscheid nemende mensen elders in Rotterdam
5:06-5:30 0:24 Kruisgesprek met Le Fever over het programma van een dag later, de dag van de begrafenis
Een dag voor de begrafenis wordt er verslag gedaan, middels items en een kruisgesprek, van het afscheid nemen van Fortuyn. Er wordt veel gesproken over de sfeer in Rotterdam en de sfeer bij de kerk waar Fortuyn opgebaard ligt. Veel reacties, met name vox-pops, ondersteunen de berichtgeving deze dag. (bijlage 4)
Tabel 7 Item-opbouw in het NOS-journaal van 20.00u van vrijdag 10 mei 2002 Tijd (minuten:sec onden) Duur (minute n:secon den) Inhoud
0:21-4:37 4:16 Verslag van de uitvaart.
4:37-5:48 1:11 Kruisgesprek met Nicole le Fever bij het Palazzo di Pietro, het huis van Fortuyn, over de sfeer in Rotterdam tijdens de uitvaart.
5:48-8:24 2:36 Verslag van Babs Assink over de sfeer in Rotterdam op de dag van de uitvaart en begrafenis van Fortuyn.
8:24-8:55 0:31 Vervolg van het verslag van de uitvaart
8:55-11:01 2:06 Kruisgesprek met Gerrie Eickhof op begraafplaats Westerveld in Driehuis, die verslag doet van de gebeurtenissen vanaf de aankomst van de stoet tot nu
11:01-13:02 2:01 Verslag over de stemming onder de mensen op de begraafplaats.
13:02-13:56 0:54 Kruisgesprek met Eickhof over praktische zaken rondom de begrafenis.
13:56-16:07 2:11 Verslag over de band die Fortuyn had met Driehuis waar hij zijn jeugd doorbracht
16:07-19:16 3:09 Verslag over de maatschappelijke gevolgen van de moord, de toegenomen spanningen in Nederland en de verscherpte beveiliging van politici en enkele mensen uit de media als gevolg daarvan.
19:16-19:35 0:19 Presentator kondigt een onderzoekt aan over de politieke schuldvraag, nl./ naar de besluitvorming omtrent de beveiliging van Fortuyn
19:35-23:20 3:45 Studiogesprek met hoogleraar sociale psychologie Buunk over de achtergronden van de nasleep van de moord, nl. het verschijnsel collectieve rouw.
Op de dag van de begrafenis wordt er verslag gedaan van de uitvaartplechtigheid en de teraardebestelling. Er worden veel reacties van mensen getoond. Een verslag en een studiogesprek over de maatschappelijke gevolgen van de moord brengen een achtergrond aan in de verslaggeving die zijn oorsprong níet direct in een nieuwsfeit vindt, maar als een soort thermometer de samenleving op welzijn en trends controleert. (bijlage 5)