Het Koppelingsfonds

Van de responderende huisartsenpraktijken die illegale patiënten hadden in 2007 (n = 72), is 58% bekend met het Koppelingsfonds, en 35% geeft aan het Koppelingsfonds niet te kennen. Van de huisartsenpraktijken met veel illegale patiënten kent 69% het

Koppelingsfonds wel, en 32% kent het niet.

Van alle praktijken met illegale patiënten die het Koppelingsfonds kennen, maakt 74% gebruik van de mogelijkheid tot declareren. Van de praktijken met veel illegale patiënten maakt 79% hier gebruik van. Redenen om géén gebruik te maken van het

Koppelingsfonds zijn: er worden in de praktijk te weinig illegalen behandeld (n = 6), het is te veel werk om bij het Koppelingsfonds te declareren (n = 5) of er worden te weinig kosten aan zorg voor illegalen gemaakt (n = 2).

Van de responderende huisartsenpraktijken die géén illegale patiënten hadden in 2007 is 29% (n = 45) bekend met het Koppelingsfonds en de wijze waarop ze daar eventueel een beroep op kunnen doen wanneer ze kosten hebben gemaakt in verband met de

hulpverlening aan illegale patiënten. Van deze praktijken hebben er zeven eenmalig gebruik gemaakt van het Koppelingsfonds in het verleden en negen praktijken hebben er meerdere keren gebruik van gemaakt. In totaal is 69% (n = 108) van alle

huisartsenpraktijken zonder illegale patiënten niet bekend met het Koppelingsfonds. Vier praktijken hebben deze vraag niet ingevuld.

Er zijn in totaal drie praktijken met illegale patiënten die aangeven dat zij ook op andere wijze financiële bijstand ontvangen voor het verlenen van zorg aan illegalen. Twee praktijken verwijzen daarbij naar de GGD, een andere praktijk noemt het MOA (Medische Opvang Asielzoekers), dat onderdeel is van GGD Nederland.

4.3.4 Registratie

Tabel 4.31 bevat informatie over het registreren van medische gegevens van illegale patiënten door huisartsenpraktijken die in 2007 illegale patiënten hadden.

Tabel 4.3.1 Registratie van medische gegevens van illegale patiënten (n; %). Huisartsenpraktijken met illegale patiënten (n = 72)¹

meestal soms n % nooit n totaal

er werd niets geregistreerd 11 4 15 22 16 31

alleen het bezoek werd geregistreerd 14 10 24 36 13 37

er werd een medisch dossier aangemaakt 40 10 50 75 3 53

notitie op papier van consult 3 - 3 4 - 3

n ingevuld 100 67

n niet ingevuld 5

¹ meerdere antwoorden per respondent mogelijk

De meeste huisartsen houden een medisch dossier bij van illegale patiënten. Van de huisartsen die geen medische gegevens registreerden van illegale patiënten, deden acht dit niet vanwege het eenmalige karakter van het contact met de betreffende patiënten. Van de overige huisartsen meldde er één geen medische gegevens van illegale patiënten te registreren omdat er geen systeem voor is.

Van de huisartsen die wel medische gegevens registreren van illegale patiënten geven er 43 aan dat zij deze gegevens doorgeven bij een eventuele doorverwijzing omdat het bij de normale procedure hoort (16 keer), omdat dit medisch van belang is (9 keer) of omdat daar afspraken over zijn gemaakt (1 keer). Van 17 huisartsen is niet bekend om welke reden zij medische gegevens van illegale patiënten doorgeven bij verwijzing. Drie huisartsen geven expliciet aan medische gegevens bij een eventuele doorverwijzing naar de tweede lijn niet door te geven. De redenen hiervoor zijn onbekend.

Het komt weinig voor dat illegale patiënten hun eigen medisch dossier meenemen naar het spreekuur van de huisarts. In totaal geven 40 huisartsen aan geen enkele illegale patiënt te hebben die een eigen medisch dossier meeneemt. Zes huisartsen hebben één, vijf huisartsen hebben twee en één huisarts heeft vier illegale patiënten die een eigen medisch dossier meenemen.

4.3.5 De Zorgverzekeringswet

Van alle praktijken met illegale patiënten (n = 72) geeft 60% aan dat het aantal contacten met illegale patiënten in hun praktijk niet is veranderd sinds de invoering van de

Zorgverzekeringswet (Zvw) op 1 januari 2006. Daarnaast geeft 19% aan dat het aantal contacten met illegale patiënten is afgenomen, en meldt 7% een toename van het aantal contacten met illegale patiënten. Van de praktijken met veel illegale patiënten (n = 28) geeft 36% aan dat het aantal contacten met illegale patiënten in hun praktijk niet is veranderd sinds de invoering van de Zvw. Daarnaast geeft 39% aan dat het aantal contacten met illegale patiënten is afgenomen, en meldt 11% een toename van het aantal contacten met illegale patiënten.

Huisartsen die een toename aan contacten met illegale patiënten na invoering van de Zvw constateren, denken met name dat dit komt doordat de praktijk meer bekend is geworden om de toegankelijkheid voor illegalen en vaker wordt aanbevolen aan illegale patiënten .

De wetswijziging financiering medisch noodzakelijke zorg illegalen (1 januari 2009)

Op het ogenblik van het onderzoek eind 2008, begin 2009 waren van de responderende huisartsenpraktijken met illegale patiënten (n = 72) zes praktijken (8%) bekend met de wetswijziging financiering medisch noodzakelijke zorg voor illegalen, waaronder drie met veel illegale patiënten. In totaal geeft 83% van de praktijken met illegale patiënten aan niet bekend te zijn met de wetswijziging. Van de zes praktijken die wel op de hoogte zijn van de wetswijziging, verwachtten er vier negatieve gevolgen van de wetswijziging. Eén praktijk verwacht dat de drempel naar medische zorg voor illegalen groter wordt, en één praktijk verwacht dat vergoedingen voor zorg aan illegalen minder worden, terwijl aan deze patiënten vaak meer tijd moet worden besteed. Een andere praktijk vindt de beperkte keuzevrijheid in het doorverwijzen een negatief gevolg van de wetswijziging. De vierde praktijk ziet als negatief gevolg dat de hulpverlener niet wordt gecompenseerd. Er is ook één praktijk die positieve gevolgen verwacht van de wetswijziging, namelijk dat kosten nu kunnen worden gedeclareerd. Tot slot is er één praktijk die geen gevolgen van de wetswijziging verwacht.

Eén praktijk verwacht dat het aantal illegale patiënten in de eigen praktijk zal afnemen naar aanleiding van de wetswijziging. Het is niet bekend waarom deze huisarts deze verwachting heeft. Geen van de zes praktijken verwacht dat ze hun beleid of

registratiesysteem ten aanzien van illegale patiënten moeten aanpassen naar aanleiding van de wetswijziging. Alle zes zeggen ze dat hun bereidheid om illegalen te helpen door de komende wetswijziging gelijk zal blijven.

Van de responderende huisartsenpraktijken die géén illegale patiënten hebben gezien in 2007 (n = 157) is 3% (n = 4) bekend met de wetswijziging financiering medisch noodzakelijke zorg voor illegalen en is 96% (n = 150) hier niet mee bekend. Drie

praktijken hebben de vraag niet beantwoord. Van de vier praktijken die wel op de hoogte zijn van de wetswijziging, verwacht er één negatieve gevolgen vanwege de administratie. Eén praktijk verwacht positieve gevolgen, namelijk dat het makkelijker wordt voor illegalen om met een zorgvraag naar de huisarts te gaan. Eén praktijk verwacht helemaal geen gevolgen van de wetswijziging en één praktijk weet het niet.

Van de vier responderende huisartsenpraktijken die géén illegale patiënten hebben gezien in 2007, maar die wel op de hoogte zijn van de wetswijziging, verwacht één praktijk dat de eigen praktijk na de wetswijziging te maken zal krijgen met illegale patiënten. Twee praktijken verwachten dat niet, en één praktijk weet het niet. Geen van de vier praktijken verwacht dat ze hun beleid ten aanzien van illegale patiënten zullen aanpassen naar aanleiding van de wetswijziging. Alle vier zeggen ze dat hun bereidheid om illegalen te helpen door de komende wetswijziging gelijk zal blijven.

In totaal zijn er tien praktijken die aangeven wel op de hoogte te zijn van de wetswijziging financiering medisch noodzakelijke zorg voor illegalen. Van deze praktijken heeft er één de vragenlijst opgestuurd vóór inwerkingtreding van de

wetswijziging op 1 januari 2009, en negen praktijken hebben de vragenlijst opgestuurd na deze datum.