B1.1.1 Immigratie naar geboorteland, vier grootste niet-westerse herkomstgroepen, 1995–2015
B1.1.2 Emigratie naar geboorteland, vier grootste niet-westerse herkomstgroepen, 1995–2015
B1.1.3 Immigratie naar geboorteland, nieuwe EU, 1995–2015 B1.1.4 Emigratie naar geboorteland, nieuwe EU, 1995–2015
1.2 Vluchtelingen
Sinds 2014 neemt het aantal personen dat een asielaanvraag doet in Nederland flink toe. Dit komt door een grotere asielaanvraag uit Syrië en Eritrea. Deze paragraaf besteedt aandacht aan personen met een achtergrond uit deze landen. Het gaat in deze cijfers om de asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen of minimaal een half jaar op een asielopvangplek verbleven en zich mochten inschrijven bij de gemeente. Daarnaast beschrijft deze paragraaf
personen met een achtergrond uit andere landen waar veel vluchtelingen vandaan komen: Afghanistan, Irak, Iran en Somalië.
Migratiesaldo Syriërs en Eritreeërs in twee jaar tijd substantieel toegenomen
De immigratie van vluchtelingengroepen fluctueerde de afgelopen twintig jaar. Zo vond in de eerste jaren na 1995 vooral immigratie uit Afghanistan en Irak plaats. Daarna uit Iran en Somalië. De immigratie vanuit Iran vond vooral voor de eeuwwisseling plaats. Emigratie uit Nederland nam de afgelopen vijftien jaar binnen al deze vier vluchtelingengroepen toe. Rond 2005 was deze binnen alle vluchtelingengroepen hoger dan de immigratie. Dit gold het sterkst voor de Somalische groep, die qua omvang in 2003 en 2004 met ruim 2 duizend migranten per jaar afnam.
De Afghaanse en Irakese bevolkingsgroep groeide met name in de tweede helft van de jaren negentig van de vorige eeuw, met respectievelijk 4 en 5 duizend personen per jaar. Meer recent is deze groei afgenomen tot minder dan duizend per jaar. De Somalische bevolkingsgroep nam in de jaren 2001–2005 af met bijna 2 duizend personen per jaar, met name door vertrek naar het Verenigd Koninkrijk. Tussen 2007 en 2014 nam het aantal personen met een Somalische achtergrond in ons land weer toe.
Immigratie vanuit Syrië en Eritrea speelde tot en met 2013 nauwelijks een rol van betekenis in de migratiestromen naar Nederland. Dat veranderde in 2014 en sindsdien komen substantiële aantallen Eritreeërs en Syriërs naar ons land. In 2015 bedroeg het migratiesaldo van Eritreeërs 3,3 duizend en dat van Syriërs 20,6 duizend. Hiermee lag het aantal Syrische immigranten in 2015 slechts een fractie onder het aantal Poolse immigranten in dat jaar.
–5 0 5 10 15 20 25 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14 ‘15 x 1 000
Afghanistan Irak Iran Somalië Eritrea Syrië
1.2.1 Migratiesaldo naar geboorteland, vluchtelingengroepen
Irakese achtergrond vaakst voorkomende vluchtelingengroep De groep personen met een Irakese achtergrond bestaat op 1 januari 2016 uit 56 duizend personen en vormt daarmee de grootste van de vluchtelingengroepen in Nederland. Zij maken 0,3 procent van de bevolking uit. Daarnaast telde
Nederland 44 duizend Afghanen en 44 duizend Syriërs op 1 januari 2016. Ook deze groepen maken elk 0,3 procent van de bevolking uit.
Van de meest recente groepen, de personen met een Syrische en Eritrese achter grond, is 1 op de 10 hier geboren. Onder Somaliërs is dat inmiddels 1 op de 3. Deze tweede generatie van de vluchtelingengroepen is jonger dan gemiddeld onder personen met een nietwesterse achtergrond. De Iraanse tweede generatie is hierbij gemiddeld iets ouder. De Iraanse eerste generatie is gemiddeld net zo oud als de groep personen met een Nederlandse achtergrond.
Van recent gearriveerde personen met een Eritrese of Syrische achtergrond is 40 procent jonger dan 20 jaar. Onder Eritreeërs en Syriërs die hier al langer zijn is dat 33 procent.
1.2.2 Bevolking en bevolkingsgroei vluchtelingengroepen, 1 januari 2016
Aantal
personen Aandeel in bevolking
Toename sinds 1 januari 2005 Aandeel tweede generatie Gemiddelde leeftijd1) eerste generatie tweede generatie x 1 000 % x 1 000 % jaren Afghaans 44 0,3 7 26 36 8 Irakees 56 0,3 13 27 39 9 Iraans 38 0,2 10 23 42 12 Somalisch 39 0,2 18 32 30 8 Eritrees 8 0,0 7 9 24 5 Syrisch 44 0,3 35 12 28 10 Bron: CBS.
1) De gemiddelde leeftijd van personen met een Nederlandse achtergrond is 43 jaar.
Gezinsmigratie volgt op asielmigratie
Personen met een Afghaanse, Irakese, Iraanse en Somalische achtergrond kwamen in eerdere jaren vooral vanwege asiel naar Nederland. In de loop der jaren is migratie in het kader van gezinshereniging toegenomen. In 2010–2014 kwam nog 40 procent vanwege gezinshereniging. Bij personen met een Syrische en Eritrese achtergrond speelt, vanwege de politieke situatie in de herkomstlanden de afgelopen jaren, vooral asiel een grote rol. Zo kwam 90 procent van
geïmmigreerde Syriërs en Eritreeërs in 2010–2014 om die reden.
0 2 4 6 8 10 12 14 1995-1999 x 1 000 2000-2004 2005-2009 2010-2014 Eritrea/Syrië 1995-1999 2000-2004 2005-2009 2010-2014 Afghanistan/Irak/Iran/Somalië
Arbeid Asiel Gezin Studie Overig
1.2.3 Immigratie naar motief1), vluchtelingengroepen, 1995–2014
Meer dan helft leeft in gezinsverband
Meer dan de helft van de personen met een achtergrond uit de vluchtelingen- landen Afghanistan, Irak, Iran en Somalië leeft in gezinsverband in Nederland. Daarnaast is onder de personen met een Iraanse achtergrond het aandeel alleenstaanden relatief groot, 35 procent.
Syrische immigranten die zich in de periode 2013–2015 hebben ingeschreven, wonen relatief vaak in gezinsverband. Dat geldt voor 65 procent. Verder is ongeveer 20 procent van hen alleenstaand. Van de immigranten uit Eritrea woont de helft alleen, en woont 20 procent in gezinsverband. Zij wonen bovendien vaker dan de Syriërs nog in een asielzoekerscentrum.
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 % Syrisch Eritrees Somalisch Iraans Irakees Afghaans
In gezin Alleenstaand In institutie (w.o. AZC) Overig
1.2.4 Immigranten uit 6 vluchtelingenlanden naar plaats huishouden, jaar van vestiging in Nederland 2013 t/m 2015, 1 januari 2016
Tweede generatie neemt toe na toename in immigratie
De fluctuaties in migratie worden weerspiegeld in de geboorte van kinderen van personen uit de vluchtelingengroepen. De geboorte van de tweede generatie bij moeders met een Afghaanse en Irakese achtergrond is vrij constant op een niveau van 800 kinderen per jaar. De geboorte van tweede generatie Somalische kinderen daalde flink in de jaren 2002–2006. Dit loopt simultaan met de daling van de immigratie en hoge emigratie van Somaliërs in die jaren (zie 1.2.1). Het aantal geboren kinderen van de tweede generatie met een Syrische achtergrond nam sterk toe na de flink toegenomen immigratie van Syriërs in 2013. In 2015 zijn bijna 700 kinderen geboren met een Syrische achtergrond.
0 200 400 600 800 1 000 1 200 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Afghaans Irakees Iraans Somalisch Eritrees Syrisch
1.2.5 Tweede generatie geboren kinderen naar achtergrond van de moeder
Oudere vluchtelingengroepen wonen verspreid over Nederland De vluchtelingengroepen met een Afghaanse, Irakese, Iraanse en Somalische achtergrond wonen betrekkelijk verspreid over Nederland. Andere personen met een niet-westerse achtergrond wonen meer geconcentreerd in een aantal grotere steden (zie kaart 1.1.9). Gemeenten Delft, Zoetermeer en Almelo hebben het grootste aandeel uit de vluchtelingengroepen (meer dan 3 procent).
1.2.6 Aandeel personen met een Afghaanse, Irakese, Iraanse of Somalische achtergrond per gemeente, 1 januari 2016 Minder dan 0.5% 0.5 tot 1.0% 1.0 tot 1.5% 1.5 tot 2.0% 2.0% of meer
Veel Syriërs in Twente
De nieuwere aanwas van vluchtelingen woont minder verspreid over Nederland. Zo hebben gemeenten Vlagtwedde (3,4 procent), Enschede (2,0 procent) en Hengelo (1,7 procent) naar verhouding een grote concentratie personen met een Syrische of Eritrese achtergrond. In Vlagtwedde is een groot asielzoekerscentrum gevestigd; dit verklaart een grote hoeveelheid recente vluchtelingen uit Syrië. De Twentse gemeenten Enschede en Hengelo bestaan voor een groot deel uit personen met een Syrische achtergrond die al langer in Nederland verblijven en niet recent als vluchteling zijn gekomen.
1.2.7 Aandeel personen uit Syrië en Eritrea per gemeente, 1 januari 2016 Minder dan 0.5% 0.5 tot 1.0% 1.0 tot 1.5% 1.5 tot 2.0% 2.0% of meer