Gevolgen objectieve waardebepaling

§5.1 Inleiding

Het FIFA Football Stakeholders Committee en de Task Force Transfer System hebben in 2018 een document gepubliceerd (White Paper – Transfer System Reform 2018, hierna: de White Paper) waarin aanbevelingen worden gedaan ter verbetering van het transfersysteem. Hierin zijn onder meer drie mogelijkheden opgenomen om de hoogte van transfersommen te reguleren door middel van een objectieve wijze van waardebepaling:

1. Een algoritme wordt gebruikt om een ‘benchmark’ bedrag te berekenen voor de transfervergoeding.

2. Een algoritme wordt gebruikt om een ‘buy out’ bedrag te bepalen dat wordt geïncorporeerd in de arbeidsovereenkomst.

3. Een algoritme wordt gebruik om de transfervergoeding te berekenen (‘hard cap’). Voor alle drie de opties geldt dat deze kunnen worden aangevuld door een regeling met betrekking tot een ‘luxury tax’ ten behoeve van de solidariteitsbijdrage in het geval dat het berekende bedrag wordt overschreden.89

Hoewel er nog wat complicaties te overwinnen zijn, denk ik dat het binnen afzienbare tijd mogelijk is om een goed functionerend algoritme te creëren dat – mede aan de hand van de in hoofdstuk 4 genoemde factoren – tot een objectieve (transfer)waarde van spelers kan komen. In dit hoofdstuk zal ik bespreken welke gevolgen de objectieve vormen van waardebepaling met zich meebrengen voor de transfermarkt in het algemeen en de arbeidsrechtelijke positie van spelers in het bijzonder. Hieronder worden eerst de gevolgen voor de systematiek omtrent contractbreuk behandeld (par. 5.2), alvorens de overige gevolgen aan bod komen (par. 5.3). Tot slot volgt een conclusie (par. 5.4).

§5.2 Contractbreuk

Een systeem waarbij de waarde van spelers wordt berekend aan de hand van een algoritme brengt een aantal gevolgen met zich mee voor de in hoofdstuk 3 beschreven regelgeving omtrent eenzijdige contractbreuk door een speler. Dit geldt zowel voor de beoogde

contractstabiliteit als voor de (op art. 17 RSTP gebaseerde) procedures die voortvloeien uit de contractbreuk.

§5.2.1 Contractstabiliteit

Zoals hiervoor reeds vermeld, is het doel van het door de FIFA gecreëerde – en door de EU gedoogde – transfersysteem het bewerkstelligen van zoveel mogelijk contractstabiliteit (ook in de Nederlandse literatuur vaak aangeduid met de term ‘contractual stability’).90 _Deze contractstabiliteit wordt grotendeels gerealiseerd door de onzekerheid die een contractbreuk met zich meebrengt (zie hoofdstuk 3). Martins omschrijft dit systeem dan ook treffend als een systeem van ‘stabiliteit door onzekerheid’.91 _{Het transfersysteem leeft hierdoor op gespannen} voet met het algemene rechtsbeginsel van rechtszekerheid, het arbeidsrechtelijke beginsel van ongelijkheidscompensatie en de Europeesrechtelijke beginselen van vrij verkeer van

werknemers en vrije mededinging. Dit laatste was aanleiding voor de internationale spelersvakbond FIFPro om een klacht bij de Europese Commissie in te dienen, maar uiteindelijk heeft FIFPro na onderhandeling met de FIFA besloten dit niet door te zetten.92 Helaas, want nu blijft de vraag onbeantwoord in hoeverre het huidige transfersysteem in lijn is met het EU-recht.

90 Ongaro 2011, p. 34-35.

91 R. Martins op het UvA Arbeid en Sportcongres 2019, zie: Verslag UvA Arbeid en Sportcongres 2019, 19 juni 2019, https://aias-hsi.uva.nl/content/evenementen/evenementen/2019/06/uva-arbeid-en-sportcongres- 2019.html.

92 Nieuwe transferregels: meer macht voor spelers, 6 november 2017, https://nos.nl/artikel/2201559-nieuwe- transferregels-meer-macht-voor-spelers.html.

Een systeem dat gebaseerd is op de objectief bepaalbare transferwaarde van een speler kan een oplossing vormen voor de hierboven genoemde problemen. door de onzekerheid die gepaard gaat met de verbreking van het contract grotendeels weg te nemen. Dit is enerzijds positief, omdat de rechten van spelers zo beter gewaarborgd worden. Anderzijds kan dit ook negatieve gevolgen hebben voor de door de FIFA zo gewenste contractstabiliteit. Het verdwijnen van de onzekerheid omtrent de verbrekingsvergoeding kan er immers toe leiden dat spelers vaker eenzijdig hun contract zullen verbreken.93 _{Naar mijn mening weegt dit} evenwel niet op tegen de voordelen die een objectief bepaalbare transferwaarde biedt. Contractstabiliteit is een nastrevenswaardig doel, maar het belang ervan is mijns inziens niet dermate groot dat het belangrijke rechtsbeginselen – zoals vrijheid van werknemers – opzij kan schuiven. Bovendien is het nog maar de vraag hoeveel spelers daadwerkelijk hun contract eenzijdig zullen opzeggen, aangezien dit ook kan leiden tot een schorsing (art. 17 lid 3 RSTP).

§5.2.2 Art. 17 procedures

Indien art. 17 RSTP dusdanig verandert dat de hoogte van de verbrekingsvergoeding berekend wordt aan de hand van een algoritme, heeft dit ook grote gevolgen voor de procedures (bij zowel de DRC als het CAS) die op dit artikel gebaseerd zijn. Zo heeft CAS-arbiter De Weger terecht aangevoerd dat een dergelijke berekeningswijziging nadelig kan uitpakken voor de rechtsontwikkeling. Dit is het gevolg van het feit dat het algoritme slechts gebaseerd is op gegevens uit het verleden en het heden. Toekomstige ontwikkelingen en bijzondere situaties die zich in de toekomst zullen voordoen kunnen nu nog niet worden meegenomen in het algoritme.94 _{Deze problemen zullen zich voornamelijk voordoen indien de derde mogelijkheid} uit de White Paper wordt gehanteerd. Ik pleit er derhalve voor om de vrijheid van de

geschilbeslechtende instantie (in de meeste gevallen: het CAS-tribunaal) niet geheel te laten verdwijnen bij het invoeren van de objectief bepaalbare transferwaarde. Ten behoeve van de rechtsontwikkeling en de rechtvaardigheid van de contractbreukprocedures zal mijns inziens altijd de mogelijkheid moeten blijven bestaan voor de geschilbeslechtende instantie om (gemotiveerd) af te wijken van de waarde die door het algoritme is berekend.

93 Lenz 2011, p. 316-317.

94 F. de Weger op het UvA Arbeid en Sportcongres 2019, zie: Verslag UvA Arbeid en Sportcongres 2019, 19 juni 2019, https://aias-hsi.uva.nl/content/evenementen/evenementen/2019/06/uva-arbeid-en-sportcongres- 2019.html.