De ingrijpende maatregelen van de herziening zullen veel aanpassingen vergen van de Belastingdienst en zoals uit voorgaande paragraaf is gebleken gevolgen hebben voor het bedrijfsleven. De veranderingen van de rulingpraktijk zullen zoals het nu lijkt geen effect hebben op de rulings die zijn afgeven voor het mo- ment van de herziening. Dit omdat slechts van een beleidswijziging gesproken kan worden.158
De vele stappen die de herziening met zich meebrengen zullen de Belasting- dienst tot aanpassingen dwingen. Zo zullen er op het onderdeel transparantie duidelijke standaarden moeten worden ontwikkeld en zal er een digitaal portaal moeten komen om voor de publicatie van een samenvatting voor elke ruling. De dossiers van rulings met een internationaal karakter zullen wat vormge- ving en dossiervorming betreft moeten worden gestroomlijnd. De maatregelen die op het proces zien zorgen voor organisatorische veranderingen binnen de Belastingdienst die ge¨ımplementeerd moeten worden. De maatregelen op het gebied van inhoud worden dit jaar nader vormgegeven in beleidsregels en van voorbeelden voorzien, waarna deze moeten worden gepubliceerd zodat deze voor iedereen toegankelijk en helder zijn.159 Volgens het 23e halfjaarsrappor- tage van de Belastingdienst, die is verschenen op 17 april 2019, zijn er geen tekenen dat de datum van 1 juli 2019, waarop de maatregelen van kracht zullen gaan, niet gehaald zullen worden.
156Brief staatssecretaris van Financi¨en 22 november 2018, kenmerk 2018-0000185524, p. 6 157Brief staatssecretaris van Financi¨en 22 november 2018, kenmerk 2018-0000185524, p. 6. 158Brief staatssecretaris van Financi¨en 23 april 2019, met kenmerk 2019-0000063508.
6
Conclusie
De Nederlandse rulingpraktijk heeft door de jaren heen al veel ontwikkelingen doorgemaakt. Met name naar aanleiding van internationale en Europese kri- tiek heeft deze praktijk al meerdere veranderingen ondergaan om zo te kunnen voldoen aan de gestelde normen. In 2016 is er nieuwe Europese pseudowet- geving omtrent de rulingpraktijk ontstaan. Gebleken is dat de Nederlandse rulingpraktijk in meerdere opzichten wel voldoet aan deze richtsnoeren, maar er is op verschillende punten ruimte voor verbetering. Dit is met name het geval bij rulings afgegeven buiten het APA/ATR-team. Naar aanleiding van een intern onderzoek bij de Belastingdienst om te beoordelen of de afgifte van rulings conform de Europese richtsnoeren hiervoor zijn en als gevolg van meer- dere onderzoeken naar de Nederlandse rulingpraktijk genoemd in paragraaf 5.1 is besloten tot een herziening van de huidige rulingpraktijk.
Voor het kabinet is het verstrekken van rulings aan bedrijven met re¨ele bedrijvigheid in Nederland als zodanig niet onderwerp van discussie. Het ge- ven van zekerheid vooraf is een essentieel aspect voor de Belastingdienst om toezicht te kunnen houden en vormt daarnaast een belangrijk element van het Nederlandse vestigingsklimaat. Hierop lettende vindt de staatssecretaris van Financi¨en het relevant dat er een robuuste en kwalitatieve rulingpraktijk gevormd wordt. Tevens wordt er veel belang aan gehecht om de rulingprak- tijk in consensus te brengen met de Europese richtsnoeren. De herzienings- maatregelen die hiervoor moeten zorgen zullen zien op de transparantie, het proces van afgifte en de inhoud van rulings. Op internationaal en Europees niveau zijn al meerdere initiatieven geweest op het gebied van transparantie. Transparantie wordt gezien als een belangrijk middel tegen belastingontwij- king. Om te voldoen aan de Europese richtsnoeren zal het publiceren van een jaarverslag voortgezet worden en zal deze zien op alle rulings met een in- ternationaal karakter. Om antwoord te kunnen geven op de groeiende vraag naar meer openbaarheid van informatie over rulings met een internationaal karakter afgegeven door de Belastingdienst zal er een samenvatting van elke afgegeven ruling gepubliceerd gaan worden. Ook zal een samenvatting van rulings worden gepubliceerd die uiteindelijk niet worden verstrekt of waarvan wordt afgeweken. En om de kwaliteit te kunnen waarborgen zullen de peri- odieke onderzoeken door onafhankelijke deskundigen gehandhaafd worden en uitgebreid worden naar alle rulings met een internationaal karakter. Op het gebied van het proces van afgifte zal als gevolg van het te vormen college IFZ binnen de Belastingdienst een centrale co¨ordinatie van rulings plaatsvinden. Met deze maatregel zal voldaan worden aan de Europese richtsnoeren op dit gebied. Tevens zal hierdoor de kwaliteit van de rulingpraktijk verder gewaar- borgd worden en zal door gebruikmaking van ´e´en systeem het makkelijker zijn om bestuurlijke informatie ter beschikking te krijgen. Hierdoor zal het uit- wisselen van informatie met betrekking tot rulings beter vorm te geven zijn. De centralisatie van co¨ordinatie zal ook een positieve invloed hebben op het
implementeren van de maatregelen die zien op inhoud en transparantie. Door middel van de maatregelen die zien op het gebied van inhoud zal de strijd te- gen belastingontwijking worden voorgezet. Zo zullen geen rulings meer worden verstrekt aan bedrijven met een beperkte aanwezigheid in Nederland en daar- naast zal een vaste vormgeving van rulings ervoor zorgen dat het eenvoudiger is om informatie uit te wisselen met andere Belastingdiensten.
Het vergt veel capaciteit en inzet van de Belastingdienst om de herzie- ningsmaatregelen op de juiste wijze te implementeren en uit te voeren. Hoe de maatregelen precies zullen uitwerken moet uiteraard nog bezien worden wan- neer deze van kracht zullen zijn per 1 juli 2019. Maar Nederland stelt zich initiatiefvol op en gaat met de genomen maatregelen soms nog verder dan wat er op Europees niveau gevraagd wordt. Dit laat de wil van Nederland zien om een kwalitatieve rulingpraktijk te kunnen vormgeven die voldoet aan de Europese normen. Ik vind het juist dat Nederland zich zo initiatiefvol opstelt. Ik acht de rulingpraktijk van grote waarde voor zowel de belastingplichtige als de Belastingdienst. Voor de belastingplichtige neemt het onzekerheid weg over beoogde fiscale handelingen en investeringen. En voor de Belastingdienst ontstaat er zo de mogelijkheid om discussies vooraf te beslechten in plaats van achteraf. Ik vind het dan ook van belang dat er getracht wordt om een kwalitatieve en robuuste rulingpraktijk te garanderen. Afgewacht moet wor- den of de genomen maatregelen een positieve invloed zullen hebben op de maatschappelijke negatieve perceptie ten opzicht van rulings.
7
Literatuurlijst
Artikelen Desmet 2018
Desmet, P. (2018, 20 februari). ‘Geheime fiscale rulings vergroten het wantrou- wen van de burger’. NRC Handelsblad. Geraadpleegd van https://www.nrc .nl/nieuws/2018/02/20/geheime-fiscale-rulings-suggereren-ook-meten-met- twee-maten-a1592844
Gunn 2018
Gunn, A. (2018, April 28). ‘Red de rulings! Hervorming APA/ATR-beleid ge- baat bij publicatie rulings’. Artikel 104. Geraadpleegd van https://artikel104 .nl/red-de-rulings/
Homan 2019
Homan, M. (2019, 10 januari). ‘Nederlandse belastingdeal met Nike waar- schijnlijk illegale staatssteun: EU start onderzoek’. Rtlz. Geraadpleegd van https://www.rtlz.nl/algemeen/economie/artikel/4555111/nike-staatssteun- oneerlijk-belastingvoordeel-ruling-onderzoek
Klein 2018
Klein, P. (2018, 27 november). ‘Gratis miljarden belastinggeld voor Shell - voor altijd’. Rtlnieuws. Geraadpleegd van https://www.rtlnieuws.nl/columns/ column/4498401/gratis-miljarden-belastinggeld-voor-shell-voor-altijd Kleinnijenhuis 2018
Kleinnijenhuis, J. (2018, 22 november). ‘Fiscus wordt strenger voor belasting- ontwijkende mutinationals’. Trouw. Geraadpleegd van https://www.trouw.nl /democratie/fiscus-wordt-strenger-voor-belastingontwijkende-multinationals a637692b/
Kolste 2017
Kolste, N. (2017). De Wet Uitwisseling inlichtingen over rulings. MBB, 5, 12-20.
NOB 2018
NOB. (2018, 21 september). ‘NOB-reactie op de internetconsultatie Herzie- ning rulingpraktijk’. Geraadpleegd op https://www.nob.net/sites/default/files/ content/article/uploads/180920 nob reactie internetconsulatie herziening rulingpraktijk.pdf
Nouwen 2016
Nouwen, M. F. (2016). De Europese Gedragscodegroep wordt steeds belang- rijker in de strijd tegen belastingontwijking: meer openheid en transparantie is geboden. Weekblad voor Fiscaal Recht, 145(7167), 1407-1418. [221].
Simmons & Simmons 1999
Simmons & Simmons. (1999, augustus). ‘Administrative Practices in Taxa- tion, A report prepared for the European Commission on Administrative Prac- tices in Taxation likely to affect the location of business in the European
Union’. Geraadpleegd op https://www.nu.nl/files/doc%201%20-%20STUDY.doc.pdf Van den Berg 2001
Van den Berg, S. (2001). Besluiten inzake de nieuwe APA- en ATR-praktijk Publicatie achttal besluiten van de staatssecretaris van Financi¨en op 30 maart 2001 waarin hij de advance pricing agreement (APA) en advance tax ruling (ATR)-praktijk met ingang van 1 april 2001 heeft vastgelegd. Ondernemings- recht, 7, 245.
Van de Streek & Nouwen 2016
Van de Streek, J. L., Nouwen, M. F. (2016, 17 januari). De nieuwe Euro- pese pseudowetgeving voor belastingrulingpraktijken van EU-lidstaten en de gevolgen voor de huidige Nederlandse praktijk. Amsterdam Centre for Tax Law.
Besluiten staatssecretaris van Financi¨en
Besluit staatssecretaris van Financi¨en 3 juni 2014, DGB 2014/296M. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 3 juni 2014, DGB 2014/3098. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 3 juni 2014, DGB 2014/3099. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 3 juni 2014, DGB 2014/3101. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 30 maart 2001, IFZ2001/292M. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 30 maart 2001, IFZ2001/293M. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 30 maart 2001, IFZ2001/294M. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 30 maart 2001, IFZ2001/295M. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 30 maart 2001, RTB2001/1195M. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 30 maart 2001, RTB2001/1365M. Besluit staatssecretaris van Financi¨en 30 maart 2001, RTB2001/1379M.
Besluit staatssecretaris van Financi¨en 30 maart 2001, BOB2001/698M
Brieven staatssecretaris van Financi¨en
Brief staatssecretaris van Financi¨en 17 februari 1995, Brief minister over hoofd- lijnen rulingsbeleid – rulingbeleid, kenmerk 24086 nr.1.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 22 februari 2010, Multilateraal verdrag in- zake wederzijdse administratieve bijstand in belastingzaken (WABB-Verdrag), Brief staatssecretaris over voorgenomen wijziging WABB-verdrag, kenmerk 32331, nr. 1.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 12 januari 2017, Brief regering; Update stand van zaken uitwisseling van informatie over rulings - Belastingdienst –, kenmerk 31066, nr. 326.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 23 mei 2017, Beschrijving APA-ATR prak- tijk, kenmerk 2017- 0000100477.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 24 oktober 2017, Beantwoording van vra- gen van het lid Leijten (SP) over de nieuwe Europese pseudowetgeving voor belastingrulingpraktijken van EU-lidstaten en de gevolgen voor de huidige Ne- derlandse praktijk, kenmerk 2017-0000196195.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 4 december 2017, OESO peer review uit- wisseling informatie over rulings, kenmerk 2017-0000227792.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 12 december 2017, Brief naar aanleiding van berichtgeving in de media dat Nederland dwarsligt bij de EU-aanpak van belastingontwijking, kenmerk 2017-0000233470.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 18 februari 2018, Onderzoek rulings met een internationaal karakter, kenmerk 2018-000002459.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 30 augustus 2018, Aanbiedingsbrief beant- woording Kamervragen over vaststellingsovereenkomsten, kenmerk 2018-00001 44582.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 22 november 2018, Vernieuwde rulingprak- tijk, kenmerk 2018-0000185524.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 26 februari 2019, Beantwoording Ka- mervragen Snels over Nederland als fiscaal doorsluisland en het nieuwe ruling- beleid en motie Asscher/Buitenweg, kenmerk 2019-0000030057.
Brief staatssecretaris van Financi¨en 23 april 2019, Beleid vernieuwde ruling- praktijk, kenmerk 2019-0000063508. Kamerstukken Aanhangsel Handelingen II 2017/18 nr. 992. Aanhangsel Handelingen II 2017/18, nr. 2526. Kamerstukken II 1986/87, 19 700 hfdst. IX B, nr. 25. Kamerstukken II 1987/88, 20 200 hfdst. IXB, nr. 11. Kamerstukken II 1994/95, 24086, nr.1. Kamerstukken II 2011/12, 33245, nr.3. Kamerstukken II 2014/15, 25087, nr. 78. Kamerstukken II 2017/18, 25087, nr. 180. Kamerstukken II 2017/18 25087, nr. 187. Kamerstukken II 2017/18 25087, nr. 188. Kamerstukken II 2017/18 25087, nr.190. Kamerstukken II 2017/18 25087 nr.207. Kamerstukken II 2017/18 34785 nr. F. Kamerstukken II 2018/19 25087, nr.187. Kamerstukken II 2018/19 25087 nr. 223.
Het Nederlands Tijdschrift voor Fiscaal Recht NTFR 2018/2841.
Nederland Juristenblad NJB 2015/678.
Vakstudienieuws V-N 1997/4702,9. V-N 2000/54.5. V-N 2000/6.6. V-N 2015/10.3. V-N 2015/32.6. V-N 2015/56.2. V-N 2017/31.3. V-N 2018/6.8. V-N 2018/11.13. V-N 2018/16.7. V-N 2018/20.13. V-N 2018/35.10. V-N 2018/62.6. V-N 2019/6.10.
Weekblad fiscaal recht WFR 2005/1659. WFR 2016/50. WFR 2017/87.
Overige publicaties
De Algemene Rekenkamer 2014
De Algemene Rekenkamer. (2014, 5 december). Belastingontwijking. Een verdiepend onderzoek naar belastingontwijking in relatie tot de fiscale regels en het verdragennetwerk. Geraadpleegd van https://www.rekenkamer.nl/
publicaties/rapporten/2014/11/06/belastingontwijking De Belastingdienst 20e halfjaarsrapportage. De Belastingdienst 21e halfjaarsrapportage.
Interne werkgroep ministerie van Financi¨en/Belastingdienst 2018 Interne werkgroep ministerie van Financi¨en/Belastingdienst. (2018, 30 Augus- tus). ‘Werkdocument voor de herziening van de rulingpraktijk’. Geraadpleegd van https://www.internetconsultatie.nl/rulingpraktijk/document/3895
Rijksoverheid. 2018 (nieuwsbericht).
Rijksoverheid. (2018, 28 december). ‘Nederland stelt zelf lijst laagbelastende landen vast in strijd tegen belastingontwijking’ (nieuwsbericht). Geraadpleegd van https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2018/12/28/nederland-stelt- zelf-lijst-laagbelastende-landen-vast-in-strijd-tegen-belastingontwijking
Stb. 2016, 543
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden 2016, 543. Stcrt. 1989, 253
Staatscourant. 1989, 253. Stcrt. 2014, 15956
Staatscourant. 2014, 15956.
Internationale en Europese publicaties
Conclusies van de Raad (ECOFIN) 1997
Conclusies van de Raad (ECOFIN) van 1 december 1997, inzake het belasting- beleid - Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen der Lidstaten, in het kader van de Raad bijeen van 1 december 1997 betreffende een gedragscode inzake de belastingregeling voor ondernemingen, pbEU 1998, C002.
Conclusies van de Raad (ECOFIN) 2016
Conclusies van de Raad (ECOFIN) van 6 december 2016, doc. nr. 15206/16. De Groep gedragscode 2002, nr. 8848/02
De Groep gedragscode (2002, 14 mei), Gedragscode (Belastingregeling voor ondernemingen), nr. 8848/02.
Europese Commissie 2015
Europese Commissie (2015) besluit van 21 oktober 2015 betreffende steun- maatregel SA.38374 (2014/C ex 2014/NN) die Nederland ten gunste van Star- bucks ten uitvoer heeft gelegd, (C(2015) 7143 final.).
Europese Commissie 2016
Europese Commissie. (2016). Mededeling van de Commissie betreffende het begrip ‘staatssteun’ in de zin van artikel 107, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, pbEU 2016 C 262.
Europese Commissie 2018
Europese Commissie (2018). Steunmaatregelen van de staten — Nederland — Steunmaatregel SA.46470 (2017/C) (ex 2017/NN) — Mogelijke staatssteun ten faveure van Inter IKEA — Uitnodiging om, overeenkomstig artikel 108, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, opmerkingen te maken. pbEU 2018, C 121.
OECD 2000
OECD (2000), Towards Global Tax Co-operation, Progress in Identifying and Eliminating Harmful Tax Practices, OECD Publishing, Paris.
OECD 2015
OECD (2015), Countering Harmful Tax Practices More Effectively, Taking into Account Transparency and Substance, Action 5 – 2015 Final Report, OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project, OECD Publishing, Pa- ris.
OECD 2017
OECD (2017), Harmful Tax Practices – Peer Review Reports on the Ex- change of Information on Tax rulings: Inclusive framework on BEPS: Action 5, OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project, OECD publishing Paris.
OECD 2018
OECD (2018), Harmful Tax Practices – 2017 Peer Review Reports on the Exchange of Information on Tax rulings: Inclusive framework on BEPS: Action 5, OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project, OECD publishing Paris.
Report from the Code of Conduct group 1999, SN 4901/99.
Report from the Code of Conduct group (1999, 23 november). Code of conduct (Business taxation), nr. SN 4901/99.
Richtlijn 2011/16/EU
Richtlijn 2011/16/EU van de Raad van 15 februari 2011 betreffende de admi- nistratieve samenwerking op het gebied van de belastingen en tot intrekking van Richtlijn 77/799/EEG, pbEU L 64.
Richtlijn 2015/2376/EU
Richtlijn 2015/2376/EU van de Raad van 8 december 2015 tot wijziging van Richtlijn 2011/16/EU wat betreft verplichte automatische uitwisseling van in- lichtingen op belastinggebied, pbEU L 332.