GEMEENTE V Straathandel en drugspanden

I

n dit hoofdstuk behandelen we de resultaten van het verdiepende veldwerk in een middelgrote grensgemeente in de regio Oost-Nederland. Deze gemeente is geselecteerd, omdat alle drie onderwerpen die voortkomen uit de eerste fase (handhaving I-criterium, verplaatsing en scheiding der markten) hier een rol spelen. De gemeente bestaat uit een grote stad met een buitengebied met meerdere dorpen. De stad heeft door haar centrum met een markt en ligging bij de grens een grote aantrekkingskracht op toeristen uit het buitenland. Zowel in 2014 als in 2015 wordt aangegeven dat er (zeer) veel coffeeshoptoeristen naar de gemeente zouden komen, maar ook dat er (zeer) veel softdrugstoeristen zijn. Het I-criterium wordt in deze gemeente niet gehandhaafd.

Het zouden voornamelijk drugstoeristen uit Duitsland zijn die overlast veroorzaken. De overlast is in 2015 bovendien toegenomen ten opzichte van 2014 (zie figuur 6.1). Daarnaast zeggen experts dat er (zeer) veel straatdealers en 06-dealers actief zijn. Een deel van de straatdealers zou afkomstig zijn uit de Randstad en sommigen zouden ook als dealer of runner actief zijn geweest in het zuiden van het land. Verder is het goed mogelijk dat de Duitse drugstoeristen naast softdrugs ook harddrugs bij hen kopen. Van een scheiding van de markten voor soft- en harddrugs lijkt niet altijd sprake te zijn. Een bijkomende reden om deze gemeente te selecteren is dat de gemeente ook in de vorige meting (in de zomer van 2015) als verdiepingsgemeente was opgenomen, hetgeen een vergelijking tussen beide metingen mogelijk maakt.

Figuur 6.1 Geregistreerde overlast-, softdrugs- en harddrugsincidenten in verdiepingsgemeente I

0 50 100 150 200 Overlast Softdrugs Harddrugs

We hebben in deze gemeente twee hotspots vastgesteld. De eerste hotspot, waarin één coffeeshop ligt, is ook in de vorige meting van de monitor onderzocht. In totaal zijn voor deze hotspot acht lokale experts geraadpleegd, 12 informele gesprekken gevoerd op de hotspot, 19 omwonenden geënquêteerd, 20 softdrugsgebruikers bevraagd en 27

observaties uitgevoerd. De tweede hotspot is niet in de vorige meting onderzocht. In deze hotspot ligt eveneens één coffeeshop. In totaal zijn hier zes lokale experts geraadpleegd, 11 informele gesprekken gevoerd op de hotspot, 20 omwonenden, 20 softdrugsgebruikers geënquêteerd en 24 observaties uitgevoerd.

6.1 Beschrijving hotspots

In deze paragraaf geven we een beschrijving van de twee hotspots en zetten we kort uiteen waarom voor deze hotspots is gekozen.

Beschrijving eerste hotspot

De eerste hotspot bevindt zich in het centrum van de gemeente. De kern van het gebied ligt tussen het station en het oude centrum van de stad en bestaat uit een plein met enkele nabijgelegen straten. Aan één zijde van de hotspot liggen een hotel en theater met daarachter het treinspoor dat deze stad met Duitsland verbindt. De andere zijde wordt gevormd door een straat die als een ringweg om de binnenstad ligt. Aan de derde zijde ligt het station, het stationsplein en een winkelstraat. Hier tegenover liggen een woon-, winkel- en een uitgaansgebied dat tegen de binnenstad aanligt.

Het plein is enkele jaren geleden geheel gerenoveerd en op het plein staan drie banken. Achter de banken staat een muur die het plein afschermt van enkele woonhuizen. Verder zijn er op het plein meerdere stenen blokken geplaatst die door bezoekers als zitgelegenheid worden gebruikt. Uit enkele informele gesprekken blijkt dat het plein één van de weinige plekken is waar bezoekers en omwonenden in de directe omgeving van het centrum van de stad comfortabel kunnen zitten.

Aan het plein zijn een muziekpodium, een hotel, enkele restaurants met terrassen, enkele appartementencomplexen en een bewaakte fietsenstalling gevestigd. De meeste gebouwen bestaan uit meerdere verdiepingen. Het plein is niet toegankelijk voor auto’s. Het zijn vooral wandelaars en fietsers die zich over het plein bewegen. Af en toe rijdt er een brommer of scooter.

Het nabijgelegen stationsplein bestaat uit een grote open ruimte waar het een komen en gaan van wandelaars en fietsers is. De straat die vanaf het plein op de hotspot richting het centrum loopt is relatief rustig, er lopen en fietsen weinig bezoekers. In deze straat staat een verscheidenheid van oude en nieuw panden waarin enkele horecagelegenheden en meerdere winkels zijn gevestigd. In deze straat ligt ook de enige coffeeshop van de hotspot. Deze straat loopt uit op een drukke winkelstraat die richting station gaat en waar diverse winkels en horecagelegenheden zijn gevestigd. Ook is hier een winkel waar ook gebruiksvoorwerpen voor drugsgebruik worden verkocht.

In het gebied zien we vooral jongeren en mensen van middelbare leeftijd lopen. Het gaat om scholieren, studenten en winkelend publiek. Overdag komen er ook gezinnen.

Gemeente V – Straathandel en drugspanden 63

Alleen ouderen zien we hier minder. In het gebied is cameratoezicht. Op borden is dat duidelijk zichtbaar aangegeven.

Beschrijving tweede hotspot

De tweede hotspot ligt aan de rand van de gemeente, pal tegen de grens met Duistland aan. De kern van de hotspot is een coffeeshop. Voor de coffeeshop loopt een drukke verbindingsweg die vanuit het centrum van de gemeente richting Duistland gaat. Tegenover de coffeeshop aan de overkant van de verbindingsweg ligt een plein. Op een paar minuten lopen ligt een treinstation. Op een paar honderd meter richting het centrum van de gemeente zijn winkels en bedrijfspanden gevestigd. Aan de achterzijde van de coffeeshop begint een woonwijk.

Er bevinden zich aan twee kanten van het plein vooral ouderenwoningen, er is onder meer een groot verzorgingstehuis gevestigd. Verder zijn er diverse appartementen-blokken en in de achter de coffeeshop gelegen woonwijk staan vooral twee-onder-één-kapwoningen. In het pand waarin ook de coffeeshop is gevestigd zitten meerdere zaken die ook eigendom zijn van de coffeeshopeigenaar. Hiernaast ligt een parkeerplaats waar bezoekers van de winkels en de coffeeshop hun auto kunnen parkeren. Er hangt bij de parkeerplaats en bij de ingang van de coffeeshop een bord waarop is vermeld dat er videobewaking is.

Op de verbindingsweg is het een komen en gaan van auto's. Vooral aan het eind van de middag zien we dat de verkeersdrukte toeneemt om later op de avond weer af te nemen. Langs de weg staan diverse auto's geparkeerd. De nabijgelegen straten zijn geen doorgaande wegen en worden gebruikt door bewoners. Deze straten zijn qua verkeer aanzienlijk rustiger.

Het plein ligt er wat verlaten bij. Heel af en toe zit er eens een groepje jongeren of loopt er een bewoner met zijn hond. Meer dan tien personen tegelijkertijd hebben we op het plein niet gezien.

Reden voor keuze hotspots

De eerste hotspot is gekozen omdat de drugsproblematiek in het gebied ernstig zou zijn. Wanneer op het station een trein uit Duitsland arriveert zouden straatdealers bij wijze van spreken boven op de Duitse treinreizigers springen. Dit gebeurde door groepjes dealers, maar omdat de politie er scherper op is gaan letten, gebeurt dit nu niet meer in groepsverband maar door individuen. Naast dat zij zich met dealen bezighouden zouden dealers ook alcohol en softdrugs in de openbare ruimte gebruiken. Binnen de hotspot zouden de activiteiten van de dealers zijn verschoven naar de kern van de hotspot, het culturele plein. Volgens een lokale expert is dit het gevolg van het plaatsen van cameratoezicht.

De tweede hotspot is geselecteerd omdat er harddrugshandel zou plaatsvinden. Het gebied waar de problematiek zich voordoet, is groter dan bij de eerste hotspot. Ook de aard van de drugshandel is anders, de handel vindt voornamelijk plaats vanuit woningen. De overlast zou met name worden veroorzaakt door Duitse

harddrugsgebruikers die hier hun harddrugs kopen en gebruiken om vervolgens weer terug naar Duitsland te gaan. De locatie is voor deze gebruikers gemakkelijk bereikbaar omdat het direct aan de grens ligt.

6.2 Coffeeshops en coffeeshoptoerisme

In deze paragraaf behandelen we hoe de situatie in en rondom de coffeeshops eruit ziet en of er sprake is van coffeeshoptoerisme.

Situatie coffeeshops

Hieronder beschrijven we eerst de situatie in en rondom de coffeeshop in de hotspot rond het plein en vervolgens die aan de grens.

In document Lokaal gezien (pagina 73-76)