Oldenburger et al. (2010, p.27) geven aan dat het aandeel gecertificeerd hout binnen het totale volume hout dat door bouw en GWW wordt verwerkt ongeveer 53% bedraagt. Binnen de GWW is circa 28% (71.000 m3 r.e.) van het verwerkte volume gecertificeerd. Ook hier betreft
het hout uit zowel gematigde als tropische streken. In Tabel 2.2 is dat gespecificeerd naar gezaagd naaldhout, gezaagd loofhout en plaatmateriaal.
Gecertificeerd zachthout
Voor naaldhout/hout uit gematigde streken is vooral hout beschikbaar onder een PEFC- certificaat en daarnaast FSC (Respondenten). In de bouwtoelevering is al een grote hoeveelheid PEFC beschikbaar. Veel toeleveranciers aan aannemers in de bouwsector hebben dan ook een PEFC-gecertificeerde handelsketen (CoC) (Respondent).
Gecertificeerd tropisch hout
Gecertificeerd tropisch hardhout in de GWW-sector wordt in de meeste gevallen onder een FSC-certificaat verkocht, terwijl het hout uit de gematigde streken onder een PEFC-certificaat vallen. Het FSC-hout komt voor een groot aandeel uit Brazilië (vanaf 1997), sinds 2006 ook uit Afrika en een kleiner aandeel uit Azië. Aanbieders van tropisch hardhout met eigen concessies leveren vanuit een specifiek herkomstgebied, zo betrekken bijvoorbeeld de bedrijven Koninklijke Houthandel G. Wijma en Zonen en de Reef Hout Groep FSC-gecertificeerd hout uit Kameroen en het bedrijf Precious Woods Europe B.V. FSC-gecertificeerd hout uit Brazilië en Gabon.
De respondenten geven aan dat FSC-gecertificeerd hout over het algemeen goed beschikbaar is, wellicht met uitzondering van enkele speciale maten. PEFC speelt voor tropisch hout een bescheiden rol. Het tropisch hardhout uit Maleisië valt onder PEFC (ook als MTCS aangeduid). Het is door TPAC getoetst en in eerste instantie erkend, maar na een bezwaarprocedure is dat weer ingetrokken (TPAC, 2010). PEFC is verder tropisch vertegenwoordigd in Australië en Tasmanië, Chili en Brazilië (Respondent).
Voorbeeld: FSC in West-Afrika
In december 2005 vond in West-Afrika de eerste FSC-certificering plaats van ongeveer 45.000 hectare bos in het Kongo Basin (Wijma). Dit areaal is de laatste vijf jaar uitgebreid: het honderdvoudige is nu FSC-gecertificeerd in West-Afrika: 4,5 miljoen hectare (Respondent).
Bron: Global FSC certificates: type and distribution (august 2010) http://www.fsc.org/ppt_graphs.html?&no_cache=1&dlpath=facts_figures
5.3.
De schakels op de Nederlandse markt
Het houtgebruik binnen de grond-, weg- en waterbouw heeft veelal een projectmatig karakter. Bij de bouwfasen spelen verschillende partijen een rol (FSC 2006):
Opdrachtgever van het project (overheid en bedrijfsleven); Projectontwikkelaars;
Bestek en aanbesteding: contracteren van aannemer en andere uitvoerende partijen; Eventueel: importeur, groothandel en /of timmerfabrieken;
Uitvoering: bouwbedrijven.
De opdrachtgevers
De grootste afnemer van hout in de GWW-sector is de overheid, met 51%. Daarna komt het bedrijfsleven (49%) (Marten en Van der Laan 2003). Ook andere Europese overheden zijn afnemers van hout bij de Nederlandse bedrijven.
De overheid
De overheid speelt op twee manieren een rol: als beleidsmaker en als opdrachtgever van eigen bouwprojecten. De rijksoverheid hanteert de volgende doelstelling voor het eigen gebruik van duurzaam hout: 100% duurzaam inkopen vanaf 2010. Als opdrachtgever treden op (Marten en Van der Laan 2003):
Waterschappen, gemeenten en provincies (39%); Het Rijk (12%);
Overig: o.a. Prorail.
Rijkswaterstaat
Binnen de Rrjksoverheid is Rijkswaterstaat (RWS) is een grote opdrachtgever in de bouw. Ze gebruikt jaarlijks 10.000 m3 r.e. tropisch hardhout en is daarmee de grootste gebruiker van
tropisch hardhout (Milieudefensie 2006). In de GWW-sector is RWS is een van vele kleine spelers, maar wel de grootste van de kleine (Respondent). Het zijn de regionale kantoren van RWS die de projecten uitvoeren.
Er is geen recent overzicht van het gebruik aan gecertificeerd tropisch hardhout. In 2004 was tropisch hardhout 53% van de totale gebruikte hoeveelheid hout van RWS (RWS 2004). Van het tropische hardhout dat in RWS-projecten omging was in 2004 62% gecertificeerd hout en 38% hout zonder keurmerk. Van het hout met keurmerk had de helft een FSC certificaat, en 13% betrof hergebruikt hout (Azobé en Basralocus) (RWS 2004)28.
Waterschappen
De inkoop van de 26 waterschappen in Nederland is een zaak van de afzonderlijke waterschappen. Waterschappen passen ieder voor zich duurzaamheidscriteria toe. Een deel van de waterschappen heeft hiertoe een convenant met FSC Nederland afgesloten. Daarmee committeren zij zich aan enkel het gebruik van FSC-gecertificeerd hout. Het daadwerkelijke gebruik van gecertificeerd hout door de Waterschappen kon in het interview niet worden ingeschat.
De Unie van Waterschappen streeft ernaar dat in 2010 50% van het totale volume van het hout in de sector duurzaam is ingekocht en in 2015 minimaal 75%, en adviseert daarbij om de TPAC-criteria te volgen. Om dit te bereiken is eind 2009 een convenant afgesloten met I&M, de VVNH en de Nederlandse Bond voor Timmerfabrieken (NBvT) (VVNH et al. 2009).
Gemeenten
In de GWW-sector zitten gemeenten dicht op het houtinkoopproces. Gemeenten zijn niet geraadpleegd in het kader van dit onderzoek. Gemeenten streven naar 75% duurzaam inkopen in 2010 en 100% in 2015. Ook gemeenten zijn vrij om hiervoor eigen duurzaamheidscriteria te hanteren. Zo‟n 26 gemeenten hebben hiervoor een convenant afgesloten met FSC Nederland. Zij hebben zich voorgenomen om in alle projecten FSC-gecertificeerd hout toe te passen (Binnenlands Bestuur 2009).
Overige opdrachtgevers
Bedrijfsleven;
Woningbouwcorporaties. Bijna 50 woningcorporaties hebben een convenant met FSC Nederland (Binnenlands Bestuur 2009).
Exclusief gebruik van FSC hout?
Zowel waterschappen als gemeenten gebruiken veel FSC-hout, en sommige hebben daartoe convenanten afgesloten. Het exclusief gebruiken van een bepaald keurmerk wijkt af van de door TPAC goedgekeurde systemen voor overheidsinkopen. Het kan ook leiden tot de het verwijt dat in strijd gehandeld wordt met de Europese aanbestedingsregels (VNG 2009). Het probleem is momenteel nog wel dat er nauwelijks PEFC tropisch hout beschikbaar is, zeker nu TPAC MTCS niet heeft geaccepteerd (TPAC 2010).