Gebruik lexicale intensiveerders nationale en regionale musea

In deze paragraaf zal het gebruik van lexicale intensiveerders in de geanalyseerde persberichten van nationale en regionale musea vergeleken worden. Op basis van de verschillende

tekstonderdelen in het persbericht zullen opvallende overeenkomsten of verschillen benoemd worden. Bij elk onderdeel zullen overzichtstabellen van het aantal intensiveerders getoond worden. De volledige tabellen zijn te vinden in bijlage 22 en 23.

4.3.1 Aankondiging 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Basisversterker 1 1 0 0 0 1 0 1 1 0 Tijdsaanduiding 0 0 1 0 0 0 1 1 1 0 Plaatsaanduiding 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kwantificator 1 0 0 1 0 1 0 0 0 0 Kwalificator 10 2 2 5 1 2 2 0 0 2 Preciseerder 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Onverwachtheidspartikel 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0

Tabel 3 Aankondiging nationale persberichten

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Basisversterker 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 Tijdsaanduiding 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Plaatsaanduiding 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kwantificator 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kwalificator 2 4 4 1 1 0 2 3 0 3 Preciseerder 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Onverwachtheidspartikel 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Tabel 4 Aankondiging regionale persberichten

In de aankondigingen van de nationale en regionale musea valt op dat zowel nationale als regionale musea vooral gebruik maken van kwalificatoren. Nationale musea zetten deze

Figuur 39

U bent van harte uitgenodigd voor de opening van de tentoonstelling op vrijdag 26 februari om 19:30 uur (inloop) in Taqa Theater De Vest. U kunt zich aanmelden bij Eva Groentjes.

32 intensiveerder zoals verwacht vaker in dan regionale musea (respectievelijk 26 en 21 keer). In de nationale persberichten hebben de kwalificatoren als overtuigingsdoel de uniciteit en de

bijzonderheid van de tentoonstelling te benadrukken door bijvoorbeeld aan te geven dat de werken ‘mooi’ of ‘zeldzaam’ zijn. In de regionale persberichten wordt hiermee ook vaak iets gezegd over de manier waarop een kunstwerk tot stand is gekomen.

Naast de kwalificatoren komen ook basisversterkers in de nationale en regionale persberichten regelmatig voor (respectievelijk vijf en vier keer). In beide gevallen wordt geprobeerd de lezer ervan te overtuigen dat de tentoonstelling uniek en bijzonder is door bijvoorbeeld aan te geven dat het de tentoonstelling met de ‘meeste’ schilderijen is.

Tijdsaanduidingen komen in de nationale persberichten iets vaker voor dan in de regionale persberichten (respectievelijk vier en twee keer). In beide gevallen wordt er door tijdsaanduidingen te gebruiken geprobeerd om de lezer te overtuigen het museum te bezoeken door recentheid en de nieuwswaarde van het museum of de tentoonstelling te benadrukken. Hiermee wordt aangegeven hoe uniek en exclusief een museum of tentoonstelling is. Wellicht maken nationale musea meer gebruik van deze tijdsaanduidingen omdat zij meer de drang hebben zich te onderscheiden van andere grote musea door te benadrukken dat zij de meeste recente en bijzonderste werken in hun collectie hebben.

In de nationale persberichten komen drie kwantificatoren voor, terwijl deze intensiveerder niet in de aankondiging van de regionale persberichten wordt gebruikt. De kwantificatoren geven meestal aan hoe weinig een bepaalde situatie of gebeurtenis voorkomt en benadrukken daarmee de exclusiviteit en bijzonderheid van het museum. De lezer wordt daardoor overtuigd het museum te gaan bezoeken, omdat de gebeurtenis heel bijzonder is.

Van de andere lexicale intensiveerders maken de nationale en regionale musea nauwelijks gebruik.

33 4.3.2 Verdieping 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Basisversterker 4 2 1 0 0 4 0 1 0 0 Tijdsaanduiding 0 0 1 1 3 1 0 0 2 0 Plaatsaanduiding 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 Kwantificator 2 1 1 1 0 0 0 0 1 0 Kwalificator 18 9 12 4 6 5 0 11 2 3 Preciseerder 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Onverwachtheidspartikel 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0

Tabel 5 Verdieping nationale persberichten

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Basisversterker 1 0 2 0 0 0 2 3 1 4 Tijdsaanduiding 0 0 0 1 0 2 0 0 0 2 Plaatsaanduiding 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kwantificator 0 0 0 0 0 1 1 2 0 0 Kwalificator 7 5 2 1 1 0 6 8 10 7 Preciseerder 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Onverwachtheidspartikel 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Tabel 6 Verdieping regionale persberichten

In de verdieping valt op dat er een groter aantal intensiveerders gebruikt wordt dan in de aankondiging, zodat het taalgebruik in dit onderdeel nog wervender is. Dit geldt name voor basisversterkers, tijdsaanduidingen, kwantificatoren en kwalificatoren. Het laatste type

intensiveerder, de kwalificatoren, worden het meest ingezet om het taalgebruik te verlevendigen en aantrekkelijker te maken. De nationale musea zetten deze intensiveerder zeventig keer in, de regionale musea 47 keer. Door kwalificatoren in te zetten wordt in beide gevallen benadrukt hoe de kunst eruitziet door een evaluatie te geven en wordt de kwaliteit en bijzonderheid van de kunst of de kunstenaar aangegeven. Door de nadruk te leggen op deze bijzonderheid zou het publiek ervan overtuigd kunnen worden dat het de moeite waard is het museum te bezoeken. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan door de collectie ‘hoogwaardig’, ‘sterk’ en ‘onderscheidend’ te noemen.

Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van basisversterkers. De regionale musea maken iets meer gebruik van basisversterkers dan de nationale musea (respectievelijk twaalf en dertien keer), terwijl verwacht werd dat nationale musea over het algemeen meer gebruik zouden maken van deze intensiveerder. Door deze intensiveerder te gebruiken in de verdieping benadrukken zowel nationale als regionale musea bepaalde eigenschappen en kwaliteiten van de kunstenaar of de

34 kunst die tentoongesteld wordt. Hiermee proberen de musea het publiek te overtuigen het

museum te bezoeken door aan te geven hoe uniek de situatie in het museum is en hoe goed de kwaliteit van de kunst of van de kunstenaar is. De bijzonderheid wordt benadrukt door aan te geven dat kunstenaars ‘goed’ vertegenwoordigd zijn of ‘grote’ indruk maken met hun kunst. Regionale musea maken wellicht meer gebruik van deze intensiveerder omdat een basisversterker minder evaluatief lijkt dan andere typen intensiveerders. Omdat regionale musea vermoedelijk meer behoefte hebben aan de aandacht van pers kan het zijn dat ze op deze manier de lezers alsnog willen overtuigen, maar voor de journalist het taalgebruik niet té aantrekkelijk en levendig willen maken.

In de verdieping maken nationale musea meer gebruik van tijdsaanduidingen dan regionale musea (respectievelijk acht en vijf keer). De musea geven met deze intensiveerder de uniciteit van de kunstenaar en het werk dat tentoongesteld wordt aan. Door te benadrukken dat iets ‘zelden’ of ‘sporadisch’ gebeurt wordt het publiek van de exclusiviteit van de tentoonstelling overtuigd. Wellicht gebruiken nationale musea tijdsaanduidingen vaker in de verdieping omdat ze in de aankondiging eerst aandacht willen trekken voor de tentoonstelling en vervolgens pas voor op de achtergrond van de kunstenaar en het werk.

De nationale en regionale musea maken respectievelijk zes en vier keer gebruik van een kwantificator. Door aan te geven hoe vaak iets zich voordoet wordt de exclusiviteit en uniciteit benadrukt en wordt de lezer ervan overtuigd dat het museum bijzonder is en het bezoeken waard.

De nationale musea maken drie keer gebruik van een onverwachtheidspartikel. Door een tegenstelling aan te geven tussen twee gegevens wordt de aandacht en de belangstelling van de lezer extra getrokken en wordt de bijzonderheid van de informatie in het persbericht bevestigd. Regionale musea maken geen gebruik van onverwachtheidspartikels. Wellicht heeft dit ook te maken met het feit dat ze het taalgebruik van de pers meer willen aanhouden.

De andere lexicale intensiveerders worden nauwelijks ingezet in de verdieping van de geanalyseerde persberichten.

35 4.3.3 Commentaar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Basisversterker - - - 1 0 - - - - - Tijdsaanduiding - - - 0 0 - - - - - Plaatsaanduiding - - - 0 0 - - - - - Kwantificator - - - 0 0 - - - - - Kwalificator - - - 3 3 - - - - - Preciseerder - - - 1 0 - - - - - Onverwachtheidspartikel - - - 0 0 - - - - -

Tabel 7 Commentaar nationale persberichten

Het toevoegen van een commentaar kan voor de pers aantrekkelijk zijn omdat zij in hun

nieuwsbericht een bron kunnen citeren en kan voor andere lezers extra overtuigend werken omdat een autoriteit aan het woord is. Hierdoor zou verwacht kunnen worden dat regionale musea meer gebruik maken van commentaar in hun persberichten dan nationale musea. Echter, in de

regionale persberichten wordt geen commentaar van iemand vanuit het bedrijf toegevoegd, terwijl dit in de nationale persberichten een aantal keer het geval is. In deze nationale

persberichten wordt één keer gebruik gemaakt van een basisversterker. Door het woord ‘zeer’ toe te voegen wordt versterkt hoe het museum tegenover de kunst staat en wordt door een bron die autoriteit heeft de bijzonderheid benadrukt.

Daarnaast wordt gebruikt gemaakt van een aantal kwalificatoren. Deze kwalificatoren benadrukken de kwaliteiten en uniciteit van de kunst en de kunstenaar en overtuigen de lezer ervan om het museum te bezoeken. Omdat het toevoegen van een commentaar vanuit het museum aantrekkelijk kan zijn voor de pers worden wellicht over het algemeen minder

intensiveerders gebruikt, zodat de pers het citaat direct kan overnemen. Voor de andere lezers kan enkel het opvoeren van een autoriteit al voor extra overtuigingskracht zorgen en zijn de

36 4.3.4 Contactgegevens en noot voor de redactie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Basisversterker 2 1 - 0 0 0 0 0 - - Tijdsaanduiding 0 0 - 0 0 0 0 0 - - Plaatsaanduiding 0 0 - 0 0 0 0 0 - - Kwantificator 0 0 - 0 0 0 0 0 - - Kwalificator 0 0 - 0 0 0 0 0 - - Preciseerder 0 0 - 0 0 0 0 0 - - Onverwachtheidspartikel 0 0 - 0 0 0 0 0 - -

Tabel 8 Contactgegevens en noot voor de redactie nationale persberichten

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Basisversterker 0 - - 0 0 0 0 0 0 0 Tijdsaanduiding 0 - - 0 0 0 0 0 0 0 Plaatsaanduiding 0 - - 0 0 0 0 0 0 0 Kwantificator 0 - - 0 0 0 0 0 0 0 Kwalificator 0 - - 0 0 0 0 1 1 0 Preciseerder 0 - - 0 0 0 0 0 0 0 Onverwachtheidspartikel 0 - - 0 0 0 0 0 0 0

Tabel 9 Contactgegevens en noot voor de redactie regionale persberichten

In de contactgegevens en de noot voor de redactie komen zowel in de nationale als de regionale persberichten intensiveerders voor, maar ze worden vrij sporadisch ingezet. In de nationale persberichten worden drie basisversterkers ingezet. Het gaat om dezelfde versterking, namelijk dat er een ‘rijk’ geïllustreerde catalogus te verkrijgen is bij de tentoonstelling. Door deze basisversterker toe te voegen wordt de lezer er extra van overtuigd dat de catalogus de moeite waard is. Het gaat hierbij echter niet om het overtuigen van de lezer om het museum te bezoeken, maar om tijdens het museumbezoek een catalogus aan te schaffen.

In de regionale persberichten wordt twee keer een kwalificator ingezet. Ook hier wordt twee keer dezelfde kwalificator ingezet. De pers wordt hierbij duidelijk aangesproken, ze wordt namelijk ‘van harte’ uitgenodigd om de perspreview bij te wonen. Door deze kwalificator toe te voegen wordt de pers niet extra overtuigd om het persbericht te gebruiken, maar wel

persoonlijker benaderd.

Omdat de contactgegevens en noot voor de redactie voornamelijk voor de pers bedoeld zijn wordt er waarschijnlijk minder gebruik gemaakt van lexicale intensivering ten opzichte van de rest van het persbericht. Voor andere lezers is de informatie die gegeven wordt over het algemeen praktisch en een vervolgstap op de voorafgaande tekst: als de lezer is overtuigd van de

37 bijzonderheid en kwaliteit van de tentoonstelling en het museum wil gaan bezoeken, dan kan hij hier de benodigde informatie vinden.

38