Functies van gesproken tekst en beeld

In dit onderzoek zijn fenomenen opgespoord in het materiaal waaruit blijkt hoe filmmakers documentaires geschikt maken voor de kijker, met andere woorden hoe de common ground toegankelijk gemaakt wordt voor de kijker waardoor de kijker juiste inferenties kan maken. In hoofdstuk 8 zijn de functies van de fenomenen uitgelegd aan de hand van voorbeelden uit het materiaal en hieruit is een drietal modellen naar voren gekomen. De modellen zullen in de laatste twee stappen van dit onderzoek besproken worden.

Stap 6. Functies geven aan de gesproken tekst

In de documentaire-interviews was vooral de geïnterviewde aan het woord. De interviewer is bij de eindmontage van de documentaire bijna helemaal weggevallen. Alleen wanneer gesproken tekst van de interviewer echt belangrijk was voor het interview is de interviewer te horen. Ook is de interviewer in geen één fragment in beeld te zien, terwijl er wel allerlei geïnterviewden te zien zijn in de documentaires. Aangezien er weinig fragmenten waren waarin de interviewer te horen was en de interviewer ook nergens in beeld te zien was, is het lastig om iets te zeggen over de functies van de gesproken tekst van de geïnterviewde, dit is dan ook niet de basis van dit onderzoek. Echter dit materiaal kan ook niet buiten beschouwing gelaten worden, omdat de tekst die voorkomt onmisbaar is en soortgelijke gevallen in andere documentaire-interviews wel interessant zijn om te onderzoeken. Daarom is ervoor gekozen om de tekstuele functies van de gesproken tekst van de interviewer, die uit dit onderzoek zijn gebleken, toch in een schema te zetten. Het onderstaande schema is dus alleen bruikbaar voor documentaire-interviews waarin de rol van de interviewer zeer klein is.

De gesproken tekst van een interviewer & Common ground

Functie* Common ground

Ontbrekende informatie achterhalen Ontbrekende informatie is nodig om de common ground toegankelijk te maken voor de kijker.

Relaties duidelijk maken tussen informatie delen

Relaties tussen de geïnterviewde en de persoon waarover hij/zij spreekt wordt duidelijk voor de kijker.

Attitude uitlokking De interviewer deelt zijn kennis over de mening van de geïnterviewde met de kijker.

Verifiëren Informatie die niet overeenkomt met de

wereldkennis van de kijker wordt geverifieerd. De wereldkennis wordt

geheeld.

Overschakeling op ander onderwerp De interviewer kan wendingen geven aan het interview en maakt zo op verschillende manieren de common ground toegankelijk voor de kijker.

Samenvatting achteraf Een samenvatting van een stuk tekst door de interviewer verschaft duidelijkheid aan de kijker over het verhaal.

*Combinaties van functies zijn mogelijk.

Zoals al eerder gezegd is, zijn de meeste fragmenten van gesproken tekst van de geïnterviewde. Net als de gesproken tekst van de interviewer, is ook de gesproken tekst van de geïnterviewde onderzocht. De verschillende functies die deze tekst kan hebben om de common ground toegankelijk te maken voor de kijker zijn in het onderstaande schema verwerkt.

De gesproken tekst van een geïnterviewde & Common ground

Functie* Common ground

Voorbeelden De tekstuele voorbeelden sluiten aan bij de

wereldkennis van de kijker.

Concretiseren Een vergelijking met iets dat aansluit op de wereldkennis van de kijker.

Focus-signaal De kijker krijgt toegang tot de denkwijze

van de geïnterviewde. De geïnterviewde opent een toegang tot een nieuw perspectief of probleem en geeft antwoord.

Verwijzing naar gedeelde kennis Signaal (bijvoorbeeld ‘you know’) naar de kijker dat er een uitleg gegeven gaat worden door de geïnterviewde.

Samenhangrelatie Door middel van herhaling en chronologie wordt ordening aangebracht. De situatie of gebeurtenis wordt verduidelijkt aan de kijker.

Parafraseren Zelf-correctie en verduidelijking van de

geïnterviewde, nieuwe woorden sluiten beter aan bij de kennis van de kijker. *Combinaties van functies zijn mogelijk.

Stap 7. Functies geven aan de beelden in combinatie met de gesproken tekst

Niet alleen door middel van gesproken tekst kan de common ground toegankelijk gemaakt worden voor de kijker, maar ook door middel van beeld kan de common ground toegankelijk gemaakt worden voor de kijker. Beelden worden echter bijna nooit getoond zonder dat er gesproken tekst te horen is, daarom zijn in dit onderzoek de functies van het beeld gecombineerd met de gesproken tekst. In het onderstaande schema zijn de verschillende functies van het beeld verwerkt.

Beelden en gesproken tekst van een geïnterviewde & Common Ground

Functie* Common ground

Parallellie Beeld en tekst komen overeen, dit wordt

overcompleetheid genoemd. Beelden verduidelijken de tekst of vice versa. De kijker krijgt meer inzicht in een gebeurtenis of een persoon.

Introductie van persoon De filmmaker deelt zijn kennis over een persoon met de kijker door middel van beeld. Persoonlijke voornaamwoorden in de tekst identificeren de persoon in beeld. Setting creëren van plaats en/of tijd Concrete beelden over het onderwerp

waarover gesproken wordt ontbreken. De kijker krijgt meer inzicht in de situatie of de omgeving.

Dramatisering Gebeurtenissen worden indrukwekkender

of emotioneler gemaakt voor de kijker. De filmmaker deelt zijn kennis over een indrukwekkende of emotionele gebeurtenis met de kijker.

Metonymische weergave Een gebeurtenis of situatie wordt indirect in beeld gebracht. Niet de gebeurtenis zelf maar het objecten en/of middel kan in verband worden gebracht met het onderwerp.

Personen opnieuw in beeld De filmmaker deelt zijn kennis over een persoon met de kijker door middel van beeld. Door middel van persoonlijke, bezittelijke- en aanwijzende

voornaamwoorden worden de personen in beeld geïdentificeerd.

*Combinaties van functies zijn mogelijk.

Nadat alle stappen doorlopen zijn, is alles in één groot schema gezet met vijf kolommen. Aan de hand van het volgende fragment uit de documentaire ‘Mafia going global’ zal het gehele schema worden besproken.

Voorbeeld. Fragment 4 uit: Mafia going global Tekst coherentie Tekst Tekst/Beeld Relatie Beeld Beeld coherentie

11.33 The word that filled

down… Aanvullend→ Originele beelden – Dominick Montiglio als kind Persoon opnieuw in beeld

11.34 …just say you know if you got caught you know dealing drugs, you know was an immediate death sentence. Verwijzing naar gedeelde kennis Geïnterviewde man – Dominick Montiglio (voice of authority) Contrast 11.42 Tegenstelling

But the real message that came down was just don’t get caught.

← Specificatie-illustratie Nagespeelde beelden – drugs wordt in zakjes gedaan. Metonymische weergave Contrast 11.48 Vorige gebeurtenis At that time I couldn’t think of one crew that I knew that wasn’t involved in it, because the money was to was to lucrative to pass up.

← Specificatie-illustratie Nagespeelde beelden – drugs wordt in zakjes gedaan en afgewogen. Metonymische weergave Volgende gebeurtenis

Het gehele schema ziet er dus als volgt uit:

Kolom 1: Tekst coherentie (verbale linking) inclusief tijd

Kolom 2: De getranscribeerde tekst elementen en de functie van de tekst. Zowel de functie van de gesproken tekst van de geïnterviewde als de interviewer worden hierin dikgedrukt benoemd.

Kolom 3: Tekst / beeld relatie (visueel-verbale linking) De relaties worden met pijlen aangegeven.

Kolom 4: De beelden worden benoemd en beschreven. De functie van het beeld in combinatie met de tekst wordt hierin dikgedrukt benoemd.