De geïnterviewde aan het woord

Echter de meeste fragmenten die geselecteerd zijn voor dit onderzoek bevatten geen vragen van een interviewer. De enige die te horen en te zien is, is de persoon die geïnterviewd wordt. Deze persoon moet zijn uitspraken geschikt maken voor de kijker zodat de common ground toegankelijk wordt. Het geschikt maken van gesproken teksten voor de overhearer van een documentaire-interview wordt op verschillende manieren bewerkstelligd.

Het eerste voorbeeld is afkomstig uit de documentaire ‘Droomwereld’. In het fragment is Christine aan het woord, zij is een speler van ‘Second Life’ en heeft in het spel al veel

vrienden gemaakt. Ze beschrijft haar personage, wat haar personage doet en hoe haar karakter is.

Voorbeeld. Fragment 4 uit: Droomwereld.

Christine is een speler van het spel Second Life, ze geeft uitleg over wat ze doet in het spel. 1 C In World we have like uhm kind a like a commun, kinky kind.

Like we all hang out in like parties, swim and do things that.. In real life it’s different so..

I would almost describe my character as if she is on like speed or coke or something, cause she is really maddy.

Christine beschrijft in de eerste zin de groep waarin zij zich bevindt in het spel: ‘In World we have like uhm kind a like a commun, kinky kind.’. In de volgende zin geeft ze een voorbeeld van wat ze bedoelt met ‘…commun kinky kind.’ Ze leidt dit voorbeeld in met het woord ‘like’, hierdoor weet de kijker dat er een uitleg gaat komen over de kinky groep (van Leeuwen, 2005:225). Aan het einde van het voorbeeld geeft de geïnterviewde de kijker nog aanvullende informatie wat betreft haar personage in het spel. Door middel van het geven van een voorbeeld kan de geinterviewde dus de common ground toegankelijk maken voor de kijker.

Het volgende fragment is afkomstig uit de documentaire ‘Krakatoa Revealed’. Deze documentaire gaat over de uitbarsting van de vulkaan Krakatoa in 1883 en de nieuwe vulkaan die uit deze oude vulkaan ontstaan is, Anak Krakatoa. In het fragment beklimt vulkaanexpert Nick Petford de vulkaan Anak Krakatoa.

Voorbeeld. Fragment 5: Krakatoa Revealed.

Nick Petford is een vulkaanexpert, hij legt een aantal dingen uit over de vulkaan Anak Krakatau. 1 NP The height of Anak now is 300 meters more or less above sea level.

In 1883 the Krakatoa volcano would have been three times as high. It was twice the size of the empire state building.

You can really smell the sulphur.

This is amazing, here we are at ring of Anak Krakatoa.

You can see evidence of previous eruptions boulders big ones and small ones are littering the floor. You can see the steam, the sulphur fuels behind me.

Volcanoes (…) in 4 levels.

Four is an eruption more or less, this is level one so it’s relatively save at the moment.

In het fragment vertelt Nick hoe groot de vulkaan Anak Krakatoa is. Hij legt eerst uit dat Anak Krakatoa op dit moment veel kleiner is dan de Krakatoa was op het moment van de uitbarsting. De Krakatoa was drie keer zo groot. Door aan de kijker duidelijker te maken hoe groot de vulkaan Krakatoa was, maakt Nick Petford gebruikt van een vergelijking. Hij vergelijkt Krakatoa met het empire state building in Amerika, voor de meeste mensen een bekend zeer groot gebouw. Deze vergelijking is dus gebaseerd op de wereldkennis van de kijker, het onderwerp waarover Nick spreekt wordt op deze manier geconcretiseerd voor de kijker. Door deze vergelijking te trekken met de vulkaan maakt Nick Petford het publiek er nog meer bewust van dat de Krakatoa heel erg groot is geweest en wordt rekening gehouden met het design voor de kijker.

Het volgende voorbeeld is opnieuw afkomstig uit de documentaire ‘Droomwereld’. In het fragment vertelt John Lester, één van de makers van het spel ‘Second Life’, wat je online kan doen met je gecreëerde personage in het spel.

Voorbeeld. Fragment 2 uit: Droomwereld.

John Lester legt een aantal zaken uit over het spel ‘Second Life’.

1 JL You can create your own clothing, you can create thinks that you attach to an avatar like backpacks or wings.

And everything that you create is your own.

And you are free to do with it whatever you whatever you wish.

We wanted to give people the ability to have a very rich three-dimensional environment that is persistent that is networked meaning people from all around the world can be in it at the same time. We wanted to give people the ability to create their own avatar being a representation of themselve in the world.

In het eerste deel van het fragment legt John Lester uit dat je alles kan toevoegen aan het personage die je maakt in het spel, zoals kleding, een rugzak of zelfs vleugels en dat je met je personage kan doen wat je wilt. Vervolgens zegt hij ‘We wanted to give people the ability to have a very rich three-dimensional environment that is persistent that is networked(…)’. John Lester realiseert zich echter dat deze uitleg vaag is voor de kijker en daarom zegt hij ‘…meaning people from all around the world can be in it at the same time.’. Hij legt de woorden ‘persistent’ en ‘networked’ nu anders uit, namelijk dat het spel beschikbaar is voor spelers van ‘all around the world’. Door deze vergelijking te maken met iets was beter aansluit bij de wereldkennis van de kijker, kan de kijker het verhaal beter begrijpen.

Het volgende fragment is afkomstig uit de documentaire ‘De voorste linie’. H. Berendsen, een oud soldaat, kon nadat hij gevochten had in Nederlands Indië nergens meer terecht. Hij heeft toen besloten om zich opnieuw in te schrijven als soldaat voor de oorlog in Zuid-Korea. In het onderstaande fragment legt hij uit waarom hij na de oorlog in Nederlands Indië wraakgevoelens had.

Voorbeeld. Fragment 1 uit: De voorste linie.

H. Berendsen legt uit waarom hij als Indische jongen bepaalde wraakgevoelens had na de oorlog. 1 HB Ik zat bij de zware wapens.

Ik was 22 jaar.

En vanaf dat moment dat de dat de dat de oorlog in Nederlands Indië afgelopen was, was je gewoon iedere keer op zoek naar avonturing, avontuur.

En ook een klein beetje op wraak. En waarom op wraak?

Mijn vader is door de Jappen vermoord, velen van mijn vrienden zijn door de Indonesiërs vermoord.

Dus je zoekt, je zint op wraak, wat niet goed is maar je hebt het wel gedaan.

In dit fragment zegt H. Berendsen dat hij op zoek was naar wraak. Vervolgens stelt hij zelf een vraag: ‘En waarom op wraak?’. Door het stellen van deze vraag wordt de kijker gealarmeerd, de kijker weet dat er waarschijnlijk snel een antwoord gaat komen op de vraag door de kennis die de kijker heeft wat betreft het frame van een vraag (Ensink en Sauer, 2003). Deze vraag dient als focus signaal voor de kijker. H. Berendsen opent een toegang tot een nieuw probleem en geeft hierop antwoord. De kijker krijgt vervolgens meer inzicht in de denkwijze van de geïnterviewde.

In het onderstaande fragment, afkomstig uit de documentaire ‘De laatste dans in Shakopee’, spreekt de Indiaan Leonard Prescott over zijn situatie in het reservaat. Hij heeft vroeger in het bestuur gezeten van het reservaat en het casino, maar is het nu niet meer eens met het beleid en is waarschijnlijk door andere bewoners van het reservaat ontslagen uit het bestuur. Volgens hem moet er strenger gecontroleerd worden wie er toegelaten wordt tot het reservaat. Mensen die worden toegelaten moeten een bepaalde hoeveelheid Indiaans bloed in zich hebben, alleen het huidige bestuur gaat hier soepel mee om. Volgens Leonard Prescott komen er door toe doen van het bestuur steeds meer niet-Indiaanse mensen in het reservaat wonen die alleen maar uit zijn op het geld dat met het casino verdiend wordt. De winst die namelijk wordt gemaakt met het casino wordt verdeeld over de inwoners van het reservaat.

Voorbeeld. Fragment 9 uit: De laatste dans in Shakopee.

Leonard Prescott vertelt over zijn onenigheid met de Crooks family, die in het bestuur van het reservaat zit. 1 LP My ancestors are buried here.

My ancestors are buried one mile from here.

And the Crooks family tells me that I don’t belong here.

They tell me that my mother doesn’t belong here and that I belong somewhere in South Dakota. But do they have any relatives borrow buried around here?

No, they get buried in Fort Snelling and they go somewhere else, I don’t know. The person across this street, where did they come from?

Did they qualify for this community?

No they don’t, they don’t qualify for the community.

But they gonna start there as long they’re gonna supp.. as long as the money is coming in. They don’t care whether or not they qualify.

Leonard Prescott vertelt in het bovenstaande fragment dat zijn voorouders op het reservaat begraven liggen maar dat de familie Crooks vindt dat hij niet thuishoort in het reservaat. Vervolgens verdedigt Leonard Prescott zijn plaats in het reservaat door zelf een aantal vragen te stellen: ‘But do they have any relatives borrow buried around here?’, ‘The person across this street, where did they come from?’, ‘Did they qualify for this community?’. Net als in het vorige fragment wordt de kijker gealarmeerd en blijven ze geboeid omdat ze weten dat er waarschijnlijk een antwoord gaat komen op de vragen. Deze vragen dienen dus opnieuw als focus-signaal voor de kijker. Door de antwoorden die Leonard Prescott vervolgens op de vragen geeft, krijgt de kijker meer inzicht in de denkwijze van de spreker.

In het volgende fragment, afkomstig uit de documentaire ‘Mafia, what mafia?’, vertelt voormalig gangster Henry Hill waarom hij als kleine jongen zich aangetrokken voelde tot de maffia. Voordat hij echt een gangster werd heeft Henry eerst allerlei andere klusjes gedaan voor de maffia, zoals auto’s wassen en schoenen poetsen.

Voorbeeld. Fragment 7 uit: Mafia, what mafia?

Henry Hill vertelt waarom de maffia voor hem zo aantrekkelijk was. 1 HH You see those cadillacs.

You know, guys in suits, really black suits and diamante rings like the size of a quarter you know beautiful woman.

‘What the fuck is this, you know?’

So I walked doing that job, washing cars sweeping them out you know just to hang out there. And that’s how I started hanging out over there. It was exciting you know.

Henry Hill geeft eerst een aantal voorbeelden van wat hij vroeger allemaal van de maffia zag, zoals ‘cadillacs’ en ‘diamante rings’. Door middel van deze voorbeelden wil hij duidelijk maken hoe imposant de maffia op gewone straatjongens, zoals hijzelf, overkwam. Vervolgens stelt hij een vraag ‘What the fuck is this, you know?’ en zegt hij ‘…you know just to hang out there.’ en ‘It was exciting you know.’. Door de woorden ‘you know’ verwijst de geïnterviewde telkens naar gedeelde kennis tussen hem en de interviewer en waarschijnlijk ook de kijker. In dit geval gaat het om de kennis van het zien van indrukwekkende mensen met veel spullen en dat je als jonge jongen met weinig geld deze mensen wel interessant vindt maar niet weet hiermee goed om te gaan.

Het onderstaande fragment komt uit de documentaire ‘Mafia, going global’. Deze documentaire beschrijft de levens van de grootste maffia bazen uit de Verenigde Staten. Joseph Pistone, beter bekend als Donnie Brasco, was een geheimagent die moest infiltreren bij de maffia. In het onderstaande fragment vertelt hij over zijn leven als geheimagent bij de maffia.

Voorbeeld. Fragment 5 uit: Mafia, going global.

Joseph Pistone was geheimagent, hij vertelt over zijn leven als maffialid.

1 JP Being of an Italian, Italian ancestor and knowing the street and knowing how the mafia operates. You know, you speak when you spoken to, you mind your own business, you don’t get involved in conversation that that don’t concern you.

They don’t just you know embrace you and take you in.

And you have to just laid back, be patient and and work your way.

In het fragment legt Joseph Pistone uit hoe hij onopgemerkt kon infiltreren bij de maffia. De geïnterviewde verwijst in dit fragment naar gedeelde kennis tussen hem en de interviewer en waarschijnlijk ook de kijker. Dit gebeurt ten eerste in de volgende zin: ‘You know, you speak when you spoken to, you mind your own business, you don’t get involved in conversation that that don’t concern you.’ Door de woorden ‘you know’ verwijst de geïnterviewde naar gedeelde kennis over hoe de maffia werkt. Tevens verwijst Joseph Pistone naar gedeelde kennis in deze zin: ‘They don’t just you know embrace you and take you in.’. In deze zin verwijzen de woorden ‘you know’ naar kennis over dat men niet gemakkelijk tot de maffia kan behoren, niet iedereen wordt zomaar geaccepteerd.

Het volgende fragment is afkomstig uit de documentaire ‘Westerbork girl’. In het fragment vertelt Hannelore hoe zij afleiding vond in het kamp, namelijk door middel van toneel spelen.

Voorbeeld. Fragment 1 uit: Westerbork girl.

Hannelore Eisinger vertelt hoe zij op het toneel het leven in het kamp een beetje vergat. 1 HE We were happy.

It was like playing a game, you know like kids playing a game, we had fun. And you didn’t feel like we were unconsecrated.

You know you felt more like, it could have been on the outside.

De eerste zin in dit fragment is: ‘We were happy.’, wat een opmerkelijk begin is omdat kamp Westerbork niet bekend staat als een fijne plek. In de rest van het fragment probeert Hannelore dan ook uit te leggen waarom ze ‘happy’ was. Ten eerste probeert ze haar

blijheid uit te leggen in haar tweede zin: ‘It was like playing a game, you know like kids playing a game, we had fun.’. Ze maakt in deze zin een vergelijking die aansluit op de wereldkennis van de kijker, namelijk ‘…like kids playing a game…’, hiermee concretiseert ze haar uitleg aan de kijker. Tevens verwijst ze met de woorden ‘you know’ naar gedeelde kennis tussen haar en de interviewer en het publiek.

De term ‘happy’ wordt echter pas echt duidelijk wanneer ze in haar laatste zin zegt: ‘You know you felt more like, it could have been on the outside.’ Opnieuw wordt er door middel van de woorden ‘you know’ verwezen naar de gedeelde kennis tussen de geïnterviewde en de interviewer en de kijker. In de zin legt Hannelore opnieuw een link met de wereldkennis van de kijker, namelijk dat het in de wereld buiten het kamp veel beter was. Op deze manier moet de kijker het woord ‘happy’ in deze context begrijpen. Het onderstaande fragment is afkomstig uit de documentaire ‘De laatste dans in Shakopee’. Vroeger, toen het casino nog niet was gebouwd in Shakopee, hadden de inwoners van het reservaat erg weinig geld in tegenstelling tot nu. In het fragment vertelt Amos Crooks, hoe het leven nu is in vergelijking met vroeger.

Voorbeeld. Fragment 4 uit: De laatste dans in Shakopee.

Amos Crooks vertelt over vroeger toen hij en z’n gezin weinig geld hadden.

1 AC And I wonder around through the stores, and I see all the things that I wish I would have years ago, that I got now.

And I go to the store and I can’t buy anything. If I buy it, I don’t need it.

So what’s the sense of buying it?

So as far as the foods, concern there’s only two of us, then we have to go easy, because we can’t eat to much food.

Like before we used to, all the money we’ve got, we used to the store. They are glad to see us come in, because all our money went for food.

Feed our kids you know.

That they could last to the next pay day.

Now we just buy a little bit, want some more, we just go and get it, instead of buying a whole lot.

In tegenstelling tot vroeger, kan Amos Crooks nu alles kopen in de winkel wat hij wil. Echter hij wil geen dingen kopen die hij niet nodigt heeft en alles wat hij nodigt heeft heeft hij al, dus hij weet niet meer wat hij moet kopen in de winkel. Als gevolg hiervan stelt hij de volgende vraag: ‘So what’s the sense of buying it?’. Deze vraag dient als focus signaal voor de kijker, de kijker is nu alert omdat er op een vraag meestal een antwoord volgt. Tevens opent de geïnterviewde een toegang tot een nieuw perspectief voor de kijker. In de zin die hierop volgt geeft Amos Crooks een soort van antwoord op de vraag, namelijk dat hij en zijn vrouw niet veel kunnen eten en dus ook niet veel eten nodig hebben. Vervolgens gaat hij terug in de tijd toen hij en zijn vrouw geen geld hadden. Hij geeft een voorbeeld van hoe het vroeger was toen ze naar de winkel gingen: ‘Like before we used to, all the money we’ve got, we used to the store. They are glad to see us come in, because all our money went for food. Feed our kids you know.’. Dit voorbeeld sluit aan bij de wereldkennis van de kijker aangezien voedsel één van de eerste levensbehoeften is van de mens. Met de woorden ‘you know’ verwijst Amos Crooks ook nog naar gedeelde kennis van hem met de interviewer en het publiek. De gedeelde kennis heeft in deze zin betrekking op het geven van eten aan je kinderen en dat je als ouders hier alles voor doet.

Het volgende voorbeeld komt uit de documentaire ‘De voorste linie’. W. van der Veer, een oud soldaat, vertelt over een aanval die de soldaten tijdens de Zuid-Korea oorlog tegen de Chinezen hebben uitgevoerd.

Voorbeeld. Fragment 6 uit: De voorste linie.

W. van der Veer heeft gevochten in Zuid-Korea en vertelt over een aanval die uitgevoerd werd. 1 WV En toen eh was er een heuvel en die was bezet door de Chinezen.

Van die heuvel kon je heel veel gebieden bestrijken he met mitrailleurs en raketten en van alles en nog wat.

Dus ten koste van wat dan ook moest die heuvel genomen worden, maar die was bezet door de Chinezen.

En terwijl wij bezig waren om, om tegen die top van die heuvel op te komen kregen we erg veel tegenvuur want die Chinezen zaten op de top dus die hoefden alleen maar hun granaten te laten rollen, zeg maar.

In document ‘Audience Design in documentaire-interviews’ (pagina 73-81)