CASESTUDIE ANNA PAULOWNA EN OOSTPOLDER (LAAG NEDERLAND)
FIGUUR 3.5 BATEN-KOSTENRATIO IN € CASESTUDIEGEBIED, KLIMAATSCENARIO W+ 2050 ALLEEN POSITIEVE BATEN-KOSTENRATIO
3.5.3 COMMUNICATIEMIDDEL RICHTING AGRARIËRS
De Regioscan Zoetwatermaatregelen kan door de waterbeheerder worden gebruikt ter onder- steuning van de communicatie met de agrariërs. Hierbij is wel goede kennis van de achter- gronden en schematisaties achter de Regioscan Zoetwatermaatregelen noodzakelijk om de resultaten juist te interpreteren (zie hoofdstuk 6).
Naast het verkrijgen van inzicht in de mogelijkheden voor optimalisatie van het waterge- bruik op basis van de Regioscan Zoetwatermaatregelen, kunnen gebruikers ook zelf aan de knoppen van de Regioscan zitten. Met de interactieve tool kan de gebruiker het effect inzich- telijk maken van afzonderlijke maatregelen, door één van de maatregelen te selecteren en het opgeven van het percentage van de bedrijven die deze maatregel gaat doorvoeren. Zo wordt voor iedere maatregel inzichtelijk voor welke typen bedrijven en in welke deel van de polder de maatregel rendabel is (positief baten-kosten ratio). Ook wordt het effect van de maatregel op de voor het waterschap relevante indicatoren zichtbaar: onder andere verandering in de
watervraag, verandering in emissie van nutriënten en kosten voor landbouwers. De waterbe- heerder kan door het gebruik van de Regioscan Zoetwatermaatregelen zijn kennisbasis over de maatregelen vergroten.
In een interactieve sessie met landbouwers kan het waterschap de te verwachten effecten, kosten en baten van maatregelen doorlopen met alle deelnemers. Hiervoor is een interactieve tool in Excel ontwikkeld, waarmee de resultaten van de Regioscan Zoetwatermaatregelen eenvoudig gepresenteerd kunnen worden. Dit kan het startpunt vormen voor een gesprek, waarbij zowel de agrariërs als het waterschap hun kennis kunnen toevoegen aan de resulta- ten van de Regioscan Zoetwatermaatregelen. Deze kennis kan of leiden tot nadere aanpassing van de input van de Regioscan (bijvoorbeeld een andere inschatting van de kosten), of tot een doorrekening van enkele maatregelen met een regionaal grondwatermodel. Een van de aandachtspunten bij dergelijke toepassingen met de huidige versie van het instrument is dat het onderscheidend vermogen van de Regioscan Zoetwatermaatregelen nog niet is getoetst. Als gevolg van onzekerheden en schematisaties in de onderliggende maatregeleninformatie kunnen de berekende verschillen tussen de maatregelen niet significant zijn, zodat de prio- ritering van maatregelen af kan wijken van de werkelijkheid. Voor andere aandachtspunten verwijzen wij naar de discussie (paragraaf 6.1).
Door de modelvereenvoudigingen zullen de resultaten van de Regioscan Zoetwatermaatregelen af kunnen wijken van de (werkelijke) situatie in de polder zoals de agrariërs die kennen. In de interactieve sessie moet ruimte worden ingeruimd om de modelresultaten met de deel- nemers te bespreken, zodat gezamenlijk de waarde van de Regioscan Zoetwatermaatregelen kan worden bepaald.
3.6 CONCLUSIES
De eerste vraag in deze case was: wat zijn gunstige locaties voor lokale zoetwatermaatregelen in de Anna Paulownapolder en in de Oostpolder? Hiervoor zijn hypotheses opgesteld die ver- volgens met de Regioscan getoetst zijn. De conclusie is dat de Regioscan Zoetwatermaatregelen plausibele resultaten geeft en geschikt is voor toepassing in dergelijke studies. Kansrijke zoetwatermaatregelen voor de Oostpolder komen overeen met de hypothese. Voor de Anna Paulownapolder geeft de Regioscan Zoetwatermaatregelen systeemgerichte drainage aan als net rendabeler dan ondergrondse opslag; de laatste maatregel geldt binnen Spaarwater ech- ter als kansrijker in de polder. De resultaten voor de baten-kostenratio ondersteunen wel de hypothese dat zoetwatermaatregelen in de Anna Paulownapolder grotere baten zullen ople- veren dan in de Oostpolder en hiermee eerder een positief resultaat levert.
Op de tweede vraag of de Regioscan geschikt is als communicatiemiddel richting agrariërs kan nog geen antwoord worden gegeven. De conclusie kan worden getrokken op het moment
en aanbevelingen. De eerste aanbeveling richt zich op de toepassingsschaal. In de Regioscan Zoetwatermaatregelen wordt de maatregel direct toegepast op het volledige areaal van het bedrijf. In werkelijkheid zien we dat telers, zeker in het geval van innovatieve technieken, enkel op een gedeelte van hun bedrijf zullen investeren, en dan met name bij de hoogren- derende gewassen. Bij positieve resultaten en ervaring zullen zij overgaan tot opschaling op bedrijfsniveau (ook dan voor de hoogrenderende gewassen). Deze veronderstelling in de Regioscan leidt tot een afwijking ten opzichte van de werkelijkheid met name voor de inschat- ting van het areaal, de kosten en baten en het belangrijkst, de m3 besparing die kan worden
gerealiseerd. De aanbeveling is dan ook om variatie aan te brengen in de toepassingsschaal op het bedrijf (bijvoorbeeld op basis van aandeel van hoogrenderende gewassen). Deze aanpak levert een integratie van de hydrologische invalshoek met de bedrijfseconomische. Dit is een belangrijke stap binnen het opschalingsproces op lange termijn.
De twee aanbeveling is het toevoegen van de mogelijkheid om te kunnen schakelen tussen maatregelen. Op dit moment geeft de Regioscan een relatief statische weergave van de opti- male set maatregelen en is het niet mogelijk om makkelijk te schakelen tussen maatregel- combinaties die een voorkeur verdienen. Voor zowel de waterbeheerder als de agrariër wordt het interessant als maatregelen makkelijk met elkaar vergeleken kunnen worden. Zo kan de beoogde communicatie met de telers, in de vorm van gebiedsprocessen, zo goed mogelijk worden gefaciliteerd. Aandachtspunt hierbij is dat de Regioscan Zoetwatermaatregelen uit- gaat van lineaire stapeling van maatregeleneffecten, en cumulatieve effecten niet integraal doorrekend. Hiervoor is de toepassing van geavanceerdere modellen vereist.
De derde aanbeveling is om de interactieve Excel tool goed over te dragen aan het Hoogheem- raadschap en hiermee hun kennis te vergroten. Deze vorm van implementatie draagt bij aan het gebruik van de Regioscan Zoetwatermaatregelen als communicatiemiddel richting de agrariërs in de gebiedsprocessen. Binnenkort wordt deze aanbeveling in de praktijk getoetst. Om misinterpretaties te voorkomen is het hierbij vooralsnog wel van belang dat gebrui- kers goed bekend zijn met de aannames en schematisaties achter de Regioscan Zoet water- maatregelen.
Voor het gebruik als communicatiemiddel is het verder aan te bevelen meer verhelderende maatregeleninformatie op te nemen in het instrument.