2.3 Beschrijving van het biotisch milieu
2.3.4 Fauna
In het kader van dit beheerplan werden enkel de amfibieën via fuiken geïnventariseerd. De overige faunagroepen werden niet gericht onderzocht. De onderstaande veldwerkgegevens voor deze groepen beslaan dus enkel waarnemingen die toevallig werden verzameld tijdens het uitvoeren van het terreinwerk voor dit rapport. Als aanvulling werden andere bronnen geraadpleegd, met name de verschillende beschikbare databanken (bv. Hyla-databank, Broedvogelatlas) en waarnemingen.be.
Waarnemingen.be is een laagdrempelig systeem waar iedereen zonder systematische controle gegevens kan invoeren, waardoor rekening moet gehouden worden met een grotere foutenmarge.
2.3.4.1 Amfibieën
Tabel 17 bevat een overzicht van de waargenomen amfibieën binnen het projectgebied. In het kader van dit beheerplan werden de kasteelvijver en de vijf poelen via fuiken onderzocht (2 fuiken in de kasteelvijver en telkens 1 fuik per poel). In de kasteelvijver, poel 1 en poel 3 werden m.b.v. de fuiken geen amfibieën waargenomen.
Tabel 17: Overzicht van de waargenomen amfibieën. Bron: 1. Fuikenonderzoek 15/05/2012, 2. Hyla-databank, 3. Waarnemingen.be (m: mannetje; v: vrouwtje; juv: juveniel; ad: adult; ex: exemplaar).
Plaats Nederlandse naam Wetenschappelijke naam
Aantal Datum Bron
Kasteelvijver Roodwangschildpad Trachemys scripta elegans
Bruine kikker Rana temporaria 2 juv 15-05-2012 1
Bruine kikker Rana temporaria 2 ad 1-05-2006 2
Alpenwatersalamander Ichthyosaura alpestris 1 v 1-05-2006 2 Kleine watersalamander Lissotriton vulgaris 1 m + 1 v 1-05-2006 2 Poel 4
(bestand 2d)
Alpenwatersalamander Ichthyosaura alpestris 8 m + 5 v 15-05-2012 1 Kleine watersalamander Lissotriton vulgaris 1 m 15-05-2012 1 Bruine kikker Rana temporaria 14 juv 15-05-2012 1 Poel 5
(bestand 3e)
Alpenwatersalamander Ichthyosaura alpestris 1 m + 1 v 15-05-2012 1
De waargenomen soorten hebben de Rode Lijst-status ‘momenteel niet bedreigd’ (Bauwens & Claus 1996). De schildpadden zijn exoten.
2.3.4.2 Vissen
Tabel 18 geeft een overzicht van de via fuiken gevangen vissen op 15-05-2012. Zowel de tiendoornige als de driedoornige stekelbaars komen algemeen voor. Ze hebben de Rode Lijst-status
‘momenteel niet bedreigd’ (Vandelannoote & Coeck 1998). In poel 4 werden geen vissen gevangen.
Tabel 18: Overzicht van de waargenomen vissen via fuiken op de kasteelvijver en de poelen.
Plaats Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Aantal
Kasteelvijver Tiendoornige stekelbaars Pungitius pungitius 2 Poel 1 (bestand 2e) Tiendoornige stekelbaars Pungitius pungitius 11 Poel 2 (bestand 2d) Tiendoornige stekelbaars Pungitius pungitius 2 Poel 3 (bestand 2d) Tiendoornige stekelbaars Pungitius pungitius 2 Poel 5 (bestand 3e) Driedoornige stekelbaars
Tiendoornige stekelbaars broedgevallen van boomklever (Sitta europaea) en groene specht (Picus viridis) binnen het projectgebied. Op de Rode Lijst van de Vlaamse broedvogels uit 2004 behoren ze tot de categorie
‘momenteel niet bedreigd’ (Vermeersch et al. 2004).
De groene specht wordt voornamelijk aangetroffen in gebieden met een afwisseling van voldoende oude loofbomen (nestgelegenheid) en geschikte foerageergebieden zoals open bosgebieden, kleinschalig landbouwgebied, hoogstamboomgaarden en grote tuinen in een bosrijke omgeving (Vermeersch et al. 2004). De boomklever is een echte bosvogel met een duidelijke voorkeur voor oude loofbossen of parken met eik of beuk, vaak met een ondergroei van hazelaar. Het zijn holenbroeders die vaak oude spechtenholen gebruiken om in te nestelen (Vermeersch et al. 2004).
Muskuseend heeft in 2009 gebroed met de parkeenden (Bron: waarnemingen.be). Sinds ongeveer 10-15 jaar is een populatie halsbandparkiet aanwezig in het gemeentepark. Broedgevallen van deze soort in het park zijn mogelijk.
Naar alle waarschijnlijkheid broeden er meer vogelsoorten in het gemeentepark. Bijkomende gegevens zijn echter niet voorhanden.
2.3.4.3.2 Niet-broedvogels
Op Waarnemingen.be werden in de periode 2007-2012 volgende vogelsoorten geregistreerd.
Toevallige passanten en overvliegende soorten zijn niet opgenomen.
Nederlandse naam Wetenschappelijke naam
Nederlandse naam Wetenschappelijke naam
Nijlgans1 Alopochen aegyptiaca Zwarte mees Periparus ater
Muskuseend1 Cairina moschata Kuifmees Lophophanes cristatus
Chileense smient1 Anas sibilatrix Koolmees Parus major
Wilde eend Anas platyrhynchos Pimpelmees Cyanistes caeruleus
Krooneend2 Netta rufina Staartmees Aegithalos caudatus
Buizerd Buteo buteo Tjiftjaf Phylloscopus collybita
Torenvalk Falco tinnunculus Zwartkop Sylvia atricapilla
Boomvalk Falco subbuteo Grasmus Sylvia communis
Waterhoen Gallinula chloropus Goudhaan Regulus regulus
Meerkoet Fulica atra Winterkoning Troglodytes troglodytes
Houtduif Columba palumbus Boomklever Sitta europaea
Halsbandparkiet1 Psittacula krameri Boomkruiper Certhia brachydactyla Oranjevleugelamazone1 Amazona amazonica Merel Turdus merula
Bosuil Strix aluco Koperwiek Turdus iliacus
Gierzwaluw Apus apus Zanglijster Turdus philomelos
Ijsvogel Alcedo atthis Roodborst Erithacus rubecula
Grote bonte specht Dendrocopos major Heggenmus Prunella modularis Groene specht Picus viridis Grote gele kwikstaart Motacilla cinerea Gaai Garrulus glandarius Witte kwikstaart Motacilla alba
Ekster Pica pica Vink Fringilla coelebs
Zwarte kraai Corvus corone Groenling Carduelis chloris
Kauw Coloeus monedula Sijs Carduelis spinus
1 exoot, 2 vrij tam, mogelijk ergens ontsnapt
2.3.4.4 Zoogdieren
Tabel 19 geeft een overzicht van de zoogdiersoorten in het projectgebied.
Tabel 19: Overzicht van de waargenomen zoogdieren. Bron: 1. Veldwerk (2012), 2. Waarnemingen.be (periode 2005-2012), 3. Info gemeente.
Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Rode Lijst (Criel et al. 1994) Bron
Egel Erinaceus europaeus momenteel niet bedreigd 2
Eekhoorn Sciurus vulgaris momenteel niet bedreigd 1, 2
Mol Talpa europaea momenteel niet bedreigd 1
Bruine rat Rattus norvegicus momenteel niet bedreigd 1
Gewone dwergvleermuis Pipistrellus pipistrellus momenteel niet bedreigd 2 Watervleermuis Myotis daubentonii momenteel niet bedreigd 2
Ree Capreolus capreolus momenteel niet bedreigd 3
2.3.4.5 Libellen
Tabel 20 geeft een overzicht van de libellensoorten in het projectgebied. Door de aanleg van poelen en de heraanleg van de kasteelvijver werd het habitat voor libellen sterk uitgebreid. In totaal werden tot nu toe 23 soorten in het gemeentepark waargenomen.
Tabel 20: Overzicht van de waargenomen libellen. Bron: 1. Veldwerk (2012), 2. Waarnemingen.be (periode 2009-2012). 3. Natuurpunt Schoten (periode 2007-2009).
Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Rode Lijst (De Knijf 2006) Bron Houtpantserjuffer Lestes viridis momenteel niet bedreigd 1, 2, 3 Zwervende pantserjuffer Lestes barbatus momenteel niet bedreigd 3 Gewone pantserjuffer Lestes sponsa momenteel niet bedreigd 3
Tengere pantserjuffer Lestes virens zeldzaam 3
Azuurwaterjuffer Coenagrion puella momenteel niet bedreigd 1, 2, 3 Watersnuffel Enallagma cyathigerum momenteel niet bedreigd 3 Grote roodoogjuffer Erythromma najas momenteel niet bedreigd 2, 3 Kleine roodoogjuffer Erythromma viridulum momenteel niet bedreigd 3
Koraaljuffer Ceriagrion tenellum zeldzaam 3
Blauwe breedscheenjuffer Platycnemis pennipes momenteel niet bedreigd 1, 3 Lantaarntje Ischnura elegans momenteel niet bedreigd 1, 2, 3 Vuurjuffer Pyrrhosoma nymphula momenteel niet bedreigd 1, 2, 3 Blauwe glazenmaker Aeshna cyanea momenteel niet bedreigd 1, 2 Bruine glazenmaker Aeshna grandis momenteel niet bedreigd 3
Paardenbijter Aeshna mixta momenteel niet bedreigd 1, 2, 3
Grote keizerlibel Anax imperator momenteel niet bedreigd 2, 3
Smaragdlibel Cordulia aenea momenteel niet bedreigd 2
Platbuik Libellula depressa momenteel niet bedreigd 2, 3
Viervlek Libellula quadrimaculata momenteel niet bedreigd 2 Gewone oeverlibel Orthetrum cancellatum momenteel niet bedreigd 2, 3 Bloedrode heidelibel Sympetrum sanguineum momenteel niet bedreigd 2, 3 Bruinrode heidelibel Sympetrum striolatum momenteel niet bedreigd 3
Steenrode heidelibel Sympetrum vulgatum momenteel niet bedreigd 1, 2, 3 De twee soorten met als Rode Lijst ‘zeldzaam’ werden waargenomen in 2007. In Vlaanderen zijn beide beperkt tot de Kempen. Ze zijn gebonden aan oligo- en mesotrofe plassen en verwijderen zich meestal niet ver van het water (De Knijf et al. 2006).
2.3.4.6 Dagvlinders
Tabel 21 geeft een overzicht van de waargenomen dagvlinders in het projectgebied. In totaal werden 13 soorten waargenomen. Het merendeel zijn algemeen voorkomende soorten, die geen specifiek soortgericht beheer vereisen. Een algemeen vlindervriendelijk beheer volstaat.
Tabel 21: Overzicht van de waargenomen dagvlinders. Bron: 1. Veldwerk (2012), 2.
Waarnemingen.be (periode 2008-2012).
Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Rode Lijst (Maes et al. 2011) Bron Groot dikkopje Ochlodes sylvanus momenteel niet in gevaar 1, 2 Groot koolwitje Pieris brassicae momenteel niet in gevaar 1, 2 Klein koolwitje Pieris rapae momenteel niet in gevaar 1, 2 Oranje luzernevlinder Colias croceus momenteel niet in gevaar 2
Citroenvlinder Gonepteryx rhamni Bijna in gevaar 2
Kleine vuurvlinder Lycaena phlaeas momenteel niet in gevaar 1, 2 Boomblauwtje Celastrina argiolus momenteel niet in gevaar 2 Icarusblauwtje Polyommatus icarus momenteel niet in gevaar 2
Atalanta Vanessa atalanta momenteel niet in gevaar 1, 2
Landkaartje Araschnia levana momenteel niet in gevaar 2
Bont zandoogje Pararge aegeria momenteel niet in gevaar 1, 2 Gehakkelde aurelia Polygonia c-album momenteel niet in gevaar 1
Dagpauwoog Aglais io momenteel niet in gevaar 1
2.3.4.7 Overige insecten
Van de overige insectengroepen zijn weinig gegevens voorhanden. Tijdens het veldwerk voor dit rapport werden veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje (Harmonia axyridis) en zevenstippelig lieveheersbeestje (Coccinella septempunctata) waargenomen.