Tekst door: Willem Blauw
De Franse minister van Volksgezondheid waarschuwde begin maart geen ibuprofen te gebruiken als je besmet bent met het coronavirus, omdat dit de klachten zou verergeren. Maar klopt dit wel? Journalist Willem Blauw zocht het uit. En wat blijkt, hij kan geen enkel onderzoek vinden dat het gebruik van ibuprofen bij besmetting met het coronavirus, heeft onderzocht.
Bewering
Het gebruik van ibuprofen bij besmetting met het coronavirus verergert de klachten.
Oordeel
Ik beoordeel de bewering als onwaar.
Bron van de bewering
Op het Twitter-account van de Franse minister van Volksgezondheid, Olivier Veran, vind ik een tweet van 14 maart. De minister, en tevens arts, raadde het mensen af om
ontstekingsremmende medicijnen, zoals ibuprofen, te slikken bij besmetting met het coronavirus. Volgens hem zou dit de klachten verergeren. Ook het WHO waarschuwde voor het gebruik van ibuprofen bij besmetting met het coronavirus, maar zij trokken kort daarna deze waarschuwing weer in. Ik kom erachter dat in Whatsapp- en Facebookgroepen
verschillende berichten over het gebruik van ibuprofen circuleren. Het Dagblad van het Noorden kreeg een van deze Whatsapp-berichten in handen. In het bericht staat dat een neuroloog van het Nederlandse Treant, een medische organisatie, waarschuwt voor het gebruik van ibuprofen. Verscheidene media, waaronder de Telegraaf, het AD en Linda.nl, brachten naar aanleiding van dit nieuws dat je beter paracetamol dan ibuprofen kan slikken als je besmet bent met corona.
47 Waarom klopt dit niet?
Allereerst is het geen neuroloog van Treant die deze waarschuwing verspreidde. Op de website van Treant vind ik een statement waarin zij laten weten: “Het bericht zou bij de afdeling Neurologie van Treant vandaan komen. Dit bericht is niet afkomstig van Treant.”
Naast de waarschuwing van de neuroloog, wordt er in het Whatsapp-bericht gelinkt naar een wetenschappelijk artikel uit het tijdschrift The Lancet. Ik zoek uit welk onderzoek dit is en het blijkt een artikel te zijn van de longonderzoekers Lei Fang en Michael Roth, verbonden aan de Universiteit van Bazel, en farmacoloog George Karakialuk, verbonden aan de Griekse Aristoteles-universiteit. Het onderzoek is onlangs verschenen; begin april dit jaar werd het gepubliceerd.
De onderzoekers halen drie recentelijke onderzoeken aan waaruit blijken dat ernstig zieke coronapatiënten (opgenomen in het ziekenhuis of eraan overleden) vaker last hebben van een hoge bloeddruk, diabetes, coronaire hartaandoeningen of cerebrovasculaire ziektes.
Het onderzoek staat vol met ingewikkelde vaktermen en om mijn kennis over het coronavirus op te frissen raadpleeg ik het Radboud UMC. Het coronavirus probeert lichaamscellen
binnen te dringen, lees ik op hun website. Om zich toegang te verschaffen tot deze cellen, gebruikt het virus het enzym ACE2, een soort sleutel, waarna het virus zich kan
vermenigvuldigen.
De onderzoekers van het Lancet-artikel stellen een aantal hypotheses. Zo schrijven ze dat bij de behandeling van hoge bloeddruk en diabetes het enzym genaamd ACE2 toeneemt, wat zou kunnen betekenen dat het makkelijker is voor het coronavirus om het lichaam binnen te dringen. Ook ibuprofen stimuleert dit, aldus de onderzoekers.
Hierdoor zetten zij vraagtekens bij de behandeling van deze patiënten met ACE2- stimulerende medicijnen. Deze behandeling vergroot het risico op een ernstig of fataal verloop van het coronavirus – mits hun hypotheses kloppen. Dit is een groep patiënten die al onderliggende klachten heeft. De onderzoekers blijven dus vooral bij een theoretisch verhaal maak ik hieruit op. Echt onderzocht is het nog niet.
Ik zoek uit of er nog andere onderzoeken zijn over het gebruik van ibuprofen bij besmetting met het coronavirus. Onderzoekers Mohit Sodhi en Etminan, afdeling oogheelkunde en visuele wetenschappen aan de Universiteit van Brits-Columbia, schrijven naar aanleiding van het Lancet-artikel dat het huidige wetenschappelijke bewijs niet sterk genoeg is om een
48
causaal verband te trekken tussen het gebruik van ibuprofen en het verloop van de corona- infectie. Er moet voorzichtig worden omgegaan met conclusies die gebaseerd zijn op bewijs uit de theoretische farmacologie, aldus de onderzoekers.
Ook het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) zijn het hiermee eens. Ton de Boer, voorzitter van het CBG, schrijft op hun website: “Er is onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat pijnstillers met een ontstekingsremmende werking (ook wel NSAIDs genoemd,
waaronder ibuprofen) het verloop van de infectie zou kunnen verergeren.” Wel adviseert De Boer om paracetamol te gebruiken. Dit is een ‘veilige en betere keus’ om koorts en pijn te verlichten, omdat paracetamol minder bijwerkingen heeft dan ibuprofen.
Conclusie
Het is niet onderzocht of ibuprofen de klachten van het coronavirus verergert. De bewering is gebaseerd op slechts een onderzoek waarbij de onderzoekers deze bewering theoretisch benaderen. Het onderzoek is gericht op coronapatiënten met onderliggende ziektes, waarbij hypothetisch gezien de behandeling van deze ziektes het herstel van corona zou kunnen tegenwerken. Maar voor deze hypothese is nog onvoldoende bewijs. Paracetamol wordt in het algemeen verkozen boven ibuprofen, omdat dit medicijn minder bijwerkingen heeft.
49 Niet-transparant factcheckartikel
Factcheck: Ibuprofen verergert niet coronaklachten, maar je
kan beter paracetamol slikken
Tekst door: Willem Blauw
De Franse minister van Volksgezondheid waarschuwde begin maart geen ibuprofen te gebruiken als je besmet bent met het coronavirus. Hij stelde ten onrechte dat dit de klachten zou verergeren, maar er is geen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het gebruik van ibuprofen bij corona.
Bewering
Het gebruik van ibuprofen bij besmetting met het coronavirus verergert de klachten.
Oordeel
De bewering is onwaar
Bron van de bewering
De Franse minister van Volksgezondheid Olivier Veran liet via Twitter weten dat mensen die besmet zijn met het coronavirus geen ontstekingsremmende medicijnen, zoals ibuprofen, mogen gebruiken omdat dit de klachten verergert. Ook het WHO waarschuwde voor het gebruik van ibuprofen bij een mogelijke besmetting, maar trok kort daarna deze
waarschuwing weer in. Daarnaast gaan in WhatsApp- en Facebookgroepen verschillende berichten rond waarbij een neuroloog van een Nederlandse medische organisatie, zou waarschuwen voor het gebruik van ibuprofen. Ten slotte brachten verscheidene media dat je beter paracetamol dan ibuprofen kan slikken als je het coronavirus hebt.
Waarom klopt dit niet?
Het blijkt geen neuroloog van een medische organisatie te zijn die deze waarschuwing verspreidde. Op hun website laat zij weten dat het bericht niet afkomstig is van hun afdeling Neurologie.
In het Whatsapp-bericht wordt er gelinkt naar een wetenschappelijk artikel. In dit artikel vergelijken onderzoekers drie recentelijke onderzoeken waaruit blijken dat ernstig zieke
50
coronapatiënten (opgenomen in het ziekenhuis of eraan overleden) vaker last hebben van een hoge bloeddruk, diabetes, coronaire hartaandoeningen of cerebrovasculaire ziektes.
De onderzoekers stellen een aantal hypotheses. Bij de behandeling van patiënten met hoge bloeddruk en diabetes neemt het enzym genaamd ACE2 toe. Ook ibuprofen stimuleert dit, schrijven de onderzoekers. ACE2 is het enzym dat het coronavirus gebruikt om
lichaamscellen binnen te dringen. Het is een soort sleutel waarmee het virus zichzelf toegang verschaft tot het lichaam, waarna het virus zich kan vermenigvuldigen. Volgens de
onderzoekers kan een toename van ACE2 betekenen dat het coronavirus makkelijker het lichaam binnendringt.
Hierdoor zetten de onderzoekers vraagtekens bij de behandeling van deze patiënten met ACE2-stimulerende medicijnen. Zij suggereren dat deze behandeling het risico op een ernstig of fataal verloop van het coronavirus vergroot. Deze groep patiënten heeft al onderliggende klachten waarbij hun behandeling dit zou kunnen verergeren. Het is echter een hypothese, waardoor het bij een theoretisch verhaal blijft. Echt onderzocht is het nog niet.
Naar aanleiding van het artikel schrijven Canadese wetenschappers dat het huidige
wetenschappelijke bewijs niet sterk genoeg is om een causaal verband vast te stellen tussen de schadelijke effecten van ibuprofen bij coronapatiënten. Er moet voorzichtig worden omgegaan met de conclusies die gebaseerd zijn op bewijs uit de theoretische farmacologie, aldus de onderzoekers.
Verschillende Nederlandse gezondheidsinstanties zijn het hiermee eens. De voorzitter van een gezondheidsinstantie schrijft: “Er is onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat pijnstillers met een ontstekingsremmende werking (ook wel NSAIDs genoemd, waaronder ibuprofen) het verloop van de infectie zou kunnen verergeren.” Wel luidt het advies om paracetamol te gebruiken. Dit is een ‘veilige en betere keus’ om koorts en pijn te verlichten, omdat
paracetamol minder bijwerkingen heeft dan ibuprofen.
Conclusie
Het is niet onderzocht of ibuprofen de klachten van het coronavirus verergert. De bewering is gebaseerd op slechts een onderzoek waarbij de onderzoekers deze bewering theoretisch benaderen. Het onderzoek is gericht op coronapatiënten met onderliggende ziektes, waarbij hypothetisch gezien de behandeling van deze ziektes het herstel van corona zou kunnen tegenwerken. Maar voor deze hypothese is nog onvoldoende bewijs. Paracetamol wordt in het algemeen verkozen boven ibuprofen, omdat dit medicijn minder bijwerkingen heeft.
51