Faciliterende functie

4.5.2.1. Resultaten interviews Provincie Zuid-Holland

Coördinatie tussen bestuurslagen is beperkt. Omdat is afgesproken dat bijvoorbeeld gemeenten zelf verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van stresstesten zijn de rollen bekend (R1; R2). Wel wordt door de bestuurlijke tafels rondom Ruimte, Economie en Wonen vanuit de Provincie een platform geboden voor wethouders en waterschapsbestuurders om met elkaar in gesprek te gaan over lokale en bovenregionale onderwerpen. Een onderwerp wat besproken wordt is klimaatadaptatie (R3).

Een andere vorm van coördinatie gebeurt in zogenaamde knikpuntgebieden. Door bodemdaling staat de agrarische functie onder druk. Daar wordt gezamenlijk met gemeenten en waterschappen een projectmanager ingehuurd om samen met het gebied na te denken over de toekomst van het gebied en mogelijke functiewijzigingen. De Provincie Zuid-Holland wil zo de kennis en kunde van verschillende partijen bij elkaar brengen om te kijken “wat goed is voor

dit gebied” (R3).

De Provincie Zuid-Holland neemt wel een grote ondersteunende rol in door het brengen van middelen. Prominent zijn hier de klimaatatlas en klimaateffectatlas (R1; R2; R3). De klimaatatlas is geproduceerd door de Provincie Zuid-Holland in samenwerking met de waterschappen. Hierin zijn de effecten van klimaatverandering (wateroverlast, droogte, hitte, overstromingen) weergegeven om de gemeenten in Zuid-Holland te ondersteunen bij het in

53

beeld brengen van de klimaatopgaven. “Door een gedetailleerde bepaling van de knelpunten

kunnen gemeenten in Zuid-Holland hun klimaatadaptatiestrategie concreet maken en kunnen zij ook andere partijen zoals bewoners, bedrijven en belangengroepen betrekken bij de probleemanalyse en ook de mogelijke oplossingen.” (Provincie Zuid-Holland, 2018b). De

klimaateffectatlas is in opdracht van de provincie Zuid-Holland in samenwerking met o.a. het KNMI en stichting CAS gemaakt om de effecten van klimaatverandering en bodemdaling in Zuid-Holland in beeld te brengen (Provincie Zuid-Holland, 2018c). Deze twee atlassen ondersteunen de gemeenten bij het uitvoeren van hun verantwoordelijkheid die is afgesproken in het NAS, waaronder het uitvoeren van stresstesten en risicodialogen (R1; R2). Voor de lancering hiervan organiseren de Provincie Zuid-Holland en de Zuid-Hollandse waterschappen een gebruikersdag voor de professionals die met de kaarten aan de slag gaan. Het eerste doel van deze dag is dus de kennis die is verzameld met de kaarten te delen met de bestuurlijke regio’s en gemeenten binnen de provincie. Ook wordt ze verteld hoe ze deze informatie kunnen gebruiken en gaan ze er gelijk mee aan de slag. Het tweede doel is het uitwisselen van (best)

practices (Provincie Zuid-Holland, 2018e) (observatie expertmeeting, 14 mei 2018).

Deze atlassen kunnen ook zorgen voor een gevoel van urgentie en adaptieve spanning. Gemeenten wordt gewezen op mogelijke knelpunten in de toekomst. Deze twee leiderschapstaken zijn ook aan de orde bij het agenderen op diverse bestuurlijke tafels in de regio. Het onderwerp klimaatadaptatie is geagendeerd op de bestuurlijke tafels Ruimte, Wonen en Economie. Dit zijn overlegtafels binnen een bepaalde regio tussen de betrokken gemeenten, waterschappen en de Provincie. Dit heeft gezorgd voor bewustwording (R1).

De Provincie Zuid-Holland probeert naast bovengenoemde atlassen ook op andere manieren kennis te verzamelen en te verspreiden. Er is veel contact met kennisinstellingen, zoals de Technische Universiteit Delft en Deltares. De Provincie Zuid-Holland geeft opdracht voor verschillende onderzoeken (R3). Onderzoek naar bijvoorbeeld hittestress wordt verzameld door het organiseren van interne masterclasses, zodat stedenbouwkundigen van de Provincie Zuid- Holland die kennis kunnen benutten. Vervolgens worden ook externe masterclasses en bijeenkomsten georganiseerd, om die kennis te verspreiden naar gemeenten en waterschappen (R1). De Provincie probeert ook zelf kennis door te geven van de ene naar de andere gemeente:

“Als wij met regio’s met elkaar om tafel zitten en we horen in de nee regio dit en de andere regio weet dat nog niet, dan kunnen wij een rol spelen om dat bij elkaar te krijgen” (R2). Een

ander belangrijk onderwerp waarnaar de Provincie Zuid-Holland onderzoek laat doen is bodemdaling (R3).

54

De hierboven genoemde bijeenkomsten zorgen er ook voor dat interactie tussen partijen wordt bevorderd. Door het organiseren van dergelijke bijeenkomsten worden partijen betrokken bij het onderwerp en met elkaar in contact gebracht. Op ambtelijk niveau wordt per gemeente geprobeerd één persoon te vinden die betrokken is bij klimaatadaptatie. Voor dit ambtelijke netwerk worden regelmatig bijeenkomsten georganiseerd, om te vragen “wat helpt jou bij de

volgende stap, wat heb je nodig aan kennis?” en ze op de hoogte te houden van de nieuwste

ontwikkelingen (R1). Dit leidt ook (op bijvoorbeeld de expertmeeting) (observatie expertmeeting, 14 mei 2018) tot het informeren over en uitwisselen van aanpassingsstrategieën, door het uitwisselen van best practices.

Ten slotte voelt de Provincie Zuid-Holland zich verantwoordelijk om te zorgen dat gemeenten, waarbij klimaatadaptatie nog in de kinderschoenen staat, te helpen met kennis, organisatiekracht of geld. Zo worden ze enerzijds met middelen zoals kennis ondersteund (R1; R3). Anderzijds vraagt de Provincie bij het Rijk ook aandacht voor deze gemeenten. “Als een

gemeente al verder is in wat die wil en wat voor projecten die wil, dan is die ook sneller bij de potjes met geld waar die aanspraak op kan maken bij het Rijk.” (R1). De Provincie heeft geen

rol in de verdeling van dit Rijksgeld, maar probeert wel opstartende te gemeenten in de aandacht te brengen en het geld eerlijk te verdelen (R1; R2). Daarnaast is alle kennis die de Provincie Zuid-Holland toegankelijk voor alle partijen en zijn de bestuurlijke tafels open voor alle wethouders binnen de provincie. “Het is niet zo dat wij prefered partijen hebbend ie we bewust

meer laten mee beslissen.” (R3).

4.5.2.2. Resultaten surveyonderzoek

Wat betreft afstemming en coördinatie tussen verschillende overheidslagen wordt gezegd dat deze taak wordt vervuld (36%) of in kleine mate wordt vervuld (36,8%). Dit beeld lijkt redelijk overeen te komen met de resultaten uit de interviews en de onderzochte documenten. Als het gaat om het verzamelen en verspreiden van kennis geeft slechts 17,6% van de respondenten aan dat de taak in (hele) grote mate wordt vervuld, hoewel in voorgaande subparagraaf deze rol het meest prominent is. 52,9% van de respondenten aan dat deze taak wordt vervuld en 25% geeft aan dat de rol nauwelijks of niet wordt vervuld. De taak over het stimuleren van klimaatadaptatie door het verminderen van regels is het meest onbekend, bijna de helft van de respondenten weet niet wat de Provincie Zuid-Holland wat dit betreft doet. Een kwart geeft aan dat deze taak niet wordt vervuld. Ongeveer 47,1% van de respondenten geeft aan dat de

55

Provincie Zuid-Holland informeert over de risico’s en consequenties van klimaatverandering. Dit beeld komt redelijk overeen met de resultaten uit de interviews en documenten. Het betrekken van alle relevante partijen bij het onderwerp klimaatadaptatie gebeurt door de Provincie Zuid-Holland. 10,4% van de respondenten geeft aan dat dit in (hele) grote mate gebeurt, 41,8% zegt dat deze taak wordt vervuld en 34,3% geeft aan dat deze taak nauwelijks of niet wordt vervuld. Ten slotte geeft 19,6% van de respondenten aan dat de Provincie Zuid- Holland in (hele) grote mate bijeenkomsten organiseert omtrent klimaatadaptatie, 56,7% zegt dat dit in gewone mate gebeurt. Bij deze taak geven de meeste respondenten aan die in (hele) grote mate wordt uitgevoerd. In Tabel 5 staan alle genoemde percentages weergegeven.

Taak wordt in (hele) grote mate vervuld Taak wordt vervuld Taak wordt nauwelijks of niet vervuld Weet ik niet Total De Provincie Zuid-Holland

zorgt voor afstemming tussen de werkzaamheden voor klimaatadaptatie van verschillende overheidslagen. 13,2% 9 36,8% 25 36,8% 25 13,2% 9 68 100% De Provincie Zuid-Holland

verzamelt en verspreidt kennis over klimaatadaptatie naar betrokken partijen.

17,6% 12 52,9% 36 25,0% 17 4,5% 3

68 100% De Provincie Zuid-Holland

stimuleert klimaatadaptatie door het verminderen van regels.

1,1% 1 9,0% 6 43,3% 29 46,3% 31

67 100% De Provincie Zuid-Holland

informeert over de risico’s en consequenties van

klimaatverandering.

8,8% 6 47,1% 32 33,8% 23 10,3% 7

68 100% De Provincie Zuid-Holland

zorgt ervoor dat alle relevante partijen betrokken zijn bij het onderwerp klimaatadaptatie. 10,4% 7 41,8% 28 34,3% 23 13,4% 9 67 100% De Provincie Zuid-Holland organiseert bijeenkomsten omtrent klimaatadaptatie. 19,6% 18 56,7% 38 11,9% 8 4,5% 3 67 100%

Tabel 5 Huidige faciliterende rol

Wat opvalt, is dat in de interviews en documenten de faciliterende rol en dat met name de taak over het verzamelen en verspreiden van kennis het meest prominent worden uitgevoerd door

56

de Provincie Zuid-Holland. Toch wordt in de enquête het antwoord ‘Taak wordt in (hele) grote mate vervuld’ relatief weinig gebruikt.