In Nederland vindt 87% van de Nederlanders het behoud van ons Cultureel erfgoed belangrijk. Dit blijkt uit diverse enquêtes, wetenschappelijke onderzoeken en bezoeken aan onder andere de landelijke Open Monumentendagen. Ook voor Valkenswaard dus. De besteding en opbrengsten uit Erfgoed zijn hierbij eveneens wetenschappelijk gekwantificeerd en doorberekend. Hieruit blijkt dat uit elke Euro die wordt verdiend, 65% komt uit erfgoed gerelateerde zaken (o.a. Eigen Haard Goud Waard). Verder blijkt dat vastgoed in een monumentale omgeving meer opbrengst genereert dan een ‘normale’
hedendaagse woonomgeving (De aantrekkingskracht van een historische binnenstad als Den Bosch of jaren 30-woning zijn hiervan goede voorbeelden).
De gemeente Valkenswaard heeft een groot aantal toeristische trekpleisters en vindt het belangrijk om de toeristische mogelijkheden in Valkenswaard samen met inwoners en ondernemers verder uit te bouwen. Toerisme en recreatie leveren een belangrijke bijdrage aan de versterking van de economische diversiteit van de gemeente. De ruimtelijke kwaliteit, de herkenbaarheid en identiteit van de
afzonderlijke kernen wordt versterkt door het benadrukken van de kwaliteiten van het aanwezige erfgoed. De emotie die een straat met een hoge historische en ruimtelijke kwaliteit oproept, lokt het winkelend publiek. Een combinatie van een karakteristieke winkelstraat en een goed winkelaanbod (beleidsgebied economie) maakt de kernen zowel voor de inwoners als eventuele dagjesmensen een interessante plek om te verblijven.
Door verbindingen te leggen tussen natuurrecreatie, erfgoed/musea, wandelen en fietsen met horeca en andere lokale ondernemers ontstaan ‘cross overs’ die nieuwe kansen bieden. Nieuwe kansen kunnen daarbij natuurlijk ook worden gecreëerd door leegstaand gebouwd erfgoed een toeristische bestemming te geven, zoals bijvoorbeeld een bed & breakfast of horecagelegenheid. Het leggen van verbindingen is één van de speerpunten van beleid. Erfgoed vormt een belangrijk onderdeel van dit beleid. De gemeente streeft ernaar om samen met marktpartijen de verantwoordelijkheid voor het onderhouden en op respectvolle wijze ontwikkelen van het cultureel erfgoed van Valkenswaard te dragen (denk aan het openbaar gebied bij winkeliers en horeca aan de Markt die profijt hebben van de historische uitstraling).
Zicht op de Markt in Valkenswaard met aantrekkelijk gelegen terrassen rond het plein (bron:
https://valkenswaard.nieuws.nl/informatie/2280/is-hoe-mooie-valkenswaard-is-ontstaan/attachment/markt-valkenswaard/).
Het erfgoed kan verder een effectieve bijdrage leveren aan de uitwerking van het beleid op gebied van toerisme en recreatie, door o.a. wandel- en fietsroutes te leiden langs de mooiste plekjes en het
68 bijzondere erfgoed van Valkenswaard. De erfgoedkaart kan via de Erfgoed Geowiki worden aangevuld met de verhalen van Valkenswaard. Er kunnen o.a. wandelingen en fietsroutes langs interessante plekken worden ontwikkeld, waarbij de mobiele telefoon via GPS informatie geeft over de plek. Dat kan een tekstje zijn, maar ook een foto van de vroegere situatie, een gesproken verhaal of zelfs een (historisch) filmpje! Zo kan het leven van vroegere dagen eventjes opnieuw tot leven worden gebracht in woord en beeld. Daarnaast kan ook gebruik worden gemaakt van traditionele middelen zoals het plaatsen van informatieborden bij erfgoedlocaties. Op deze wijze wordt het erfgoed interessant voor toeristen en het grotere publiek.
De regio Eindhoven wil na 2020 tot de wereldtop behoren als technologieregio en een sterke economie combineren met hoge ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid (de Regionale Agenda MRE).
Een dergelijk ambitie vraagt om een excellent regionaal leisureaanbod. Het erfgoedtoerisme behoort tot dit ‘leasureaanbod’. Door een krachtige proactieve aanpak en samenwerking kan maximaal gebruik gemaakt worden van financieringsmogelijkheden o.a. binnen de Agenda van Brabant en Europese regelingen.
Het erfgoedtoerisme is met 35% van de totale omzet binnen de totale Nederlandse toeristische sector in 2009, de grootste ”speler”. Erfgoed is dus van belang voor de economische vitaliteit van een dorp en gemeente. Er is een belangrijke rol weggelegd voor ondernemers uit het toeristisch bedrijfsleven. De gemeente, VVV en ondernemers kunnen samen cultureel erfgoed in de markt zetten en economisch rendement behalen.
Uit recente onderzoeken blijkt dat een investering in erfgoed een duurzame en rendabele investering is, die op (midden)lange termijn wordt terugverdiend. Erfgoed kan een mooie locatie zijn voor bijv.
musea, horeca, etc. Het is de uitdaging dit te realiseren met behoud of versterking van de
monumentale waarden, en de ondernemer daarin mee te nemen. Het is zaak ondernemers procedureel en anderszins te faciliteren bij (her-)gebruik van gebouwd erfgoed, zodat er een win-win-situatie kan ontstaan.
Bloemencorso Valkenswaard; er wordt naar gestreefd om deze typische Nederlandse traditie op de Unesco lijst van Immaterieel Erfgoed te krijgen (bron Eindhovens Dagblad).
Herdenking van Operation Market Garden trekt steeds meer publiek (bron: Omroep Brabant).
69 Reconstructie van de verdwenen middeleeuwse kerk op het oude kerkhof van Valkenswaard (naar Har
Kuijpers, provincie Noord-Brabant)
De geschiedenis van de Dommelsche Bierbrouwerij is het verhaal van een kleine dorpsbrouwerij zoals er door de eeuwen heen vele honderden waren. De Dommelsche Bierbrouwerij wist te overleven en
heeft zich ontwikkeld tot een modern bedrijf.
70
7 Organisatie en Financiën
De gemeentelijke overheden in Nederland hebben in het kader van de decentralisatie de
verantwoordelijkheid voor het Cultureel Erfgoed. De gemeente Valkenswaard dient dus voor deze zorgtaak enerzijds invulling te geven aan haar wettelijke taak en anderzijds aan de beleidstaken op dit vakgebied. Voor het uitvoeren van deze taken kunnen in de organisatie bepaalde voorzieningen en taken niet ontbreken. Aan deze uitvoeringstaken zijn organisatie kosten en ook baten verbonden.