Empiriese ondersoek 

Die intervensie‐navorsingsmodel (D&D Model) is gevolg en daar is op al die fases van die  model gefokus.   Gepaard  met die empiriese  ondersoek is ʼn literatuurstudie onderneem  om die bevindings te toets, te ondersteun of te verwerp, en nuwe insigte uit te lig.  Data  is  ingesamel  deur  gebruikmaking  van  ʼn  gelyktydige  kombinasie  van  kwalitatiewe  en  kwantitatiewe  data‐insameling.    Kwantitatiewe  data  is  ingesamel  om  ʼn  beter  en  meer  betroubare profiel van die deelnemers te kon saamstel.  Die ondersoek fokus eerstens op  die profiel van die mentor en die mentee en tweedens op die bemagtigingsprogram en  die  uitwerking  daarvan.    Elkeen  van  hierdie  subtemas  is  weer  onderverdeel  in  kleiner  meer  hanteerbare  en  verstaanbare  temas.    Hierdie  temas  gaan  gepaard  met  die  literatuurondersoek. 

2.1.2.1 Subtema 1: Die profiel van die deelnemers 

Volgens die sneeubaltipe steekproef is 17 deelnemers vir die ondersoek geselekteer.  Dit  sluit die deelnemers in wat aan die fokusgroep deelgeneem het.  Tien van die deelnemers  was volwasse mans wat as mentors intree vir seuns en sewe van die deelnemers is seuns  wat  gementor  word.    Vier  van  die  mentors  en  hulle  mentees  is  betrek  by  ʼn  aktiwiteit‐ georiënteerde bemagtigingsprogram – ʼn totaal van agt deelnemers dus.  Inligtingsbriewe  en toestemmingsbriewe is aan die deelnemers voorsien alvorens hulle aan die ondersoek  kon deelneem. (Sien Addendums 1, 2 en 3.)   

Die data wat ingewin is, tesame met die data wat uit die behoeftebepaling bekom is, het  die  navorser  in  staat  gestel  om  ʼn  profiel  van  die  twee  groepe  deelnemers,  naamlik  die  mentors  en  die  mentees,  te  kon  saamstel.    Hierdie  profiel  is  vergelyk  met  en  word  ondersteun deur die profiel wat deur die literatuur voorgehou is.  Data is ingewin deurdat  die  deelnemers  verskeie  vraelyste  ingevul  het.    Die  deelnemers  wat  aan  die 

Afd

eling

 C

elkeen  individueel  gevoer  en  hulle  het  ʼn  herevalueringsvraelys  en  natoets  ingevul.    Die  onderhoude  het  plaasgevind  aan  die  hand  van  ʼn  semi‐gestruktureerde  onderhoudskedule. 

2.1.2.2 Subtema 2: Bemagtigingsprogram en uitwerking van die program 

Die agt deelnemers wat aan die bemagtigingsprogram deelgeneem het, staan reeds in ʼn  gevestigde natuurlike mentorverhouding.  Genoemde program was kwalitatief van aard.   Dit  is  op  unieke  wyse  ontwerp  deurdat  die  deelnemers  ruim  tyd  saam  kon  deurbring,  maar steeds deel kon uitmaak van die groter groep. 

Die  temas  wat  gedurende  die  bemagtigingsprogram  bespreek  is,  het  uit  die  behoeftebepaling  uitgekristalliseer.    Genoemde  behoeftebepaling  is  ʼn  gedeelte  van  die  navorser  se  voorafgaande  ondersoek,  naamlik  Mentorskap  in  die  maatskaplike  funksionering van die seun in sy laat‐middelkinderjare. 

Die program is saamgestel deurdat die behoeftes wat by mentees geïdentifiseer is, in die  program geïnkorporeer is.  Hierdie behoeftes is ondervang deur die aanbied van verskeie  kontaksessies  en  die  geleentheid  tot  deelname  aan  aktiwiteite.    Die  deelnemers  is  die  geleentheid gegun om elke kontaksessie na afloop daarvan te kon evalueer.  Die program  is aangebied in die vorm van ʼn kamp op ʼn plaas in die Velddrif‐distrik aan die Weskus.  Na  afloop van die program het die deelnemers dit geëvalueer.  Sewe tot tien dae na afloop  van die program het die navorser ʼn individuele onderhoud met elke van die deelnemers  gevoer.    Twee  maande  na  afloop  van  die  program  het  die  deelnemers  ʼn  herevalueringsvraelys  ingevul.    Die  natoets  het  deel  uitgemaak  van  die  herevalueringsvraelys.  Dieselfde vraelys is vir die na‐ en voortoets aangewend.    Data wat hieruit verkry is, het die navorser in staat gestel om die program wat aangebied  is, te evalueer.  Die deelnemers se insette en belewings en die waarde wat hulle aan die  program heg, is by die verslag ingewerk. 

2.2

Uit  sowel  die  literatuurstudie  as  die  empiriese  ondersoek  is  bevind  dat  volwasse  mans  dekades gelede  begin  het  om  seuns  te  bemagtig  deur  middel  van  ʼn  mentorverhouding.   Hierdie  mentorverhouding  het  egter  al  bestaan  nog  voor  die  woord  mentorskap  in 

   C   gebruik geneem is.  Die behoefte aan ʼn mentor by adolessente seuns is egter nie net ʼn  Westers kulturele behoefte soos in Suid‐Afrika en die VSA nie; dit is ook as sodanig in die  Ooste geïdentifiseer.   

Aan  die  Weskus  in  Suid‐Afrika  is  mentorskap  en  mentorverhoudinge  ʼn  heel  nuwe  en  onontdekte veld, veral gesien vanuit ʼn psigososiale perspektief.  Van die mentees het ook  ander  mentors.    ʼn  Skrale  meerderheid  van  die  mentors  is  bereid  om  ʼn  seun  buite  die  gesinsisteem  te  mentor.    Mentorskap  stel  die  mentee  bloot  aan  breër  maatskaplike  netwerke.  Min van hierdie deelnemers wat bereid is om ʼn ander seun te mentor, staan  in ʼn mentorverhouding met ander seuns.   

Die  meerderheid  deelnemers  aan  die  empiriese  ondersoek  het  aan  die  einde  van  ouderdomskategorie vroeë volwassenheid gelê.  Volgens hulle generasiekategorie lê hulle  op die grens tussen die Boomers en die X‐ers, maar met ʼn neiging meer na die X‐ers.  Soos  die  literatuur  op  een  van  die  eienskappe  van  die  X‐ers  dui,  blyk  dit  dat  die  mentors  ʼn  meer stabiele gesin het deurdat nie een van hulle geskei is nie en almal tans getroud is.   Die  meerderheid  deelnemers  is  egter  ook  die  bestuurder  of  eienaar  van  ʼn  eie  onderneming.    Die  gesin  is  dus  van  die  mentor  afhanklik  vir  ʼn  finansiële  inkomste.   Hierdie  mentorverhouding  is  nie  korporatief  van  aard  nie  –  dit  het  ʼn  psigososiale  oorsprong. 

Die gesinsamestelling van die mentors blyk almal in dieselfde rigting te neig deurdat hulle  almal óf meer seuns as dogters, ʼn gelyke aantal óf net seuns in die gesin het.  Nie een van  die  deelnemers  het  meer  dogters as  seuns  in die gesin  nie,  of  het  net  dogters  nie.    Die  persoonlikheid  van  die  mentor  speel  ʼn  sterk  rol  in  die  mentorverhouding.    Sekere  karaktereienskappe van die mentor is egter opvallend by die mentees.  Die mentors stel  duidelike grense aan die mentees.  Hulle is vasberade, dog tree sagmoedig op teenoor die  mentee en blyk meestal in die beste belang van die mentee op te tree.  Die biologiese pa  as mentor is egter minder daartoe geneë  om iemand buite die  gesinsisteem  toe te laat  om sy biologiese kind te mentor. 

Die  geestelike  dimensie,  of  die  behoefte  aan  transendensie,  soos  Maslow  in  sy  behoeftehiërargie  daarna  verwys,  is  ʼn  baie  belangrike  element  vir  die  mentor  in  die  mentorverhouding.  Die kern rede waarom mentors hulle seuns mentor, is dat hulle lief is 

Afd

eling

 C

vir  seuns,  hulle  die  beste  vir  die  mentee  wil  hê  en  hulle  die  adolessente  mentee  emosioneel en geestelik wil voorberei sodat hy ʼn sukses van sy lewe kan maak.    Die mentors is verder die mening toegedaan dat die mentorverhouding waarde toevoeg  tot die leefwêreld van die mentee en dat die mentee ook ʼn invloed op die mentor se lewe  het.  2.2.2 Gevolgtrekking  Weens die feit dat mentorskap deur ʼn persoon buite die gesinsisteem ʼn nuwe konsep aan  die Weskus is, is die meerderheid deelnemers aan die ondersoek ook juis die biologiese  pa van die mentee.  Alhoewel van die deelnemers bereid is om ʼn persoon buite die gesin  te mentor, is daar maar ʼn skrale hoeveelheid wat dit wel doen. 

Die  meerderheid  deelnemers  is  in  die  lewenstydperk  vroeë  volwassenheid.    Dit  het  die  gevolg  dat  hulle  in  die  oorgang  van  die  X‐er‐  na  die  Boomer‐generasie  val.    Elkeen  van  hierdie generasies het unieke sienswyses en lewensbeskouinge wat op sigself anders is as  dié  van  die  Millenniums.    Weens  die  feit  dat  die  meerderheid  deelnemers  selfonderhoudend  is,  blyk  hulle  ʼn  sterk  ontwikkelde  verantwoordelikheidsin  teenoor  hulle finansies te openbaar. 

Nie  een  van  die  deelnemers  is  geskei  nie.    Dit  wil  voorkom  of  die  gesinsisteem  vir  die  mentor baie belangrik is.  Weens die feit dat die mentor vaste grense neerlê en daarby  hou, verskaf dit aan die mentee meer sekuriteit.  Nieteenstaande die feit dat die mentor  min tyd aan sy gesin bestee, blyk dit tog dat hy meer tyd saam met sy gesin deurbring as  wat  in  die  literatuur  aangedui  is.    Die  mentor  blyk  ook  ʼn  persoon  te  wees  wat  minder  betrokke is by die gebruik en misbruik van substanse en ook minder met die gereg bots. 

2.3