5 ALTERNATIEVEN EN VARIANTEN
6.4 Effectbeschrijving ruimtegebruik
Hierna wordt eerst ingegaan op de relatie tussen het grondgebruik en de hiervoor toegepaste beoordelingscriteria (zie 6.4.1). Daarna worden de verwachte gevolgen
beschreven waarbij eerst aandacht voor het basisalternatief landbouw en vervolgens aan de overige alternatieven en varianten (zie 6.3.3 e.v.).
6.4.1 Beoordelingscriteria
De effecten op het ruimtegebruik worden voor een aantal functies beschreven: landbouw, recreatie en wonen (zie tabel 6.25). De keuze voor de verschillende beoordelingscriteria is gebaseerd op het beleid ten aanzien van deze functies. De geraadpleegde
beleidsinstrumenten zijn toegelicht in bijlage 1.
Tabel 6.15. Beoordelingscriteria ruimtegebruik
Functies Beleid Beoordelingscriteria Landbouw Reconstructieplan De Peel (Provincie
Noord-Brabant, 2005)
Nationaal Bestuursakkoord Water (Rijk e.a. 2002)
Omvang landbouwareaal en de economische betekenis daarvan
Opbrengstverliezen
Recreatie De Avance (Asten, 2006);
Beleidsplan stedelijk groen (Helmond 2007)
Voorzieningen
Wonen Drooglegging
Bereikbaarheid
Per alternatief c.q. variant wordt eerst ingegaan op de gevolgen voor de landbouw en daarna wordt aandacht besteed aan recreatie en wonen.
6.4.2 Basisalternatief landbouw Landbouw
In het basisalternatief landbouw blijft de omvang van het landbouwareaal onveranderd. Alle voorgenomen maatregelen liggen ruimtelijk gezien buiten deze functie.
De functie van waterberging heeft tijdelijk, negatieve gevolgen voor de productiviteit van de landbouwgrond die inundeert. De mate waarin waterberging optreedt, is op voorhand lastig in te schatten. Uit verkennende berekeningen blijkt dat de waterberging Diesdonk moet worden ingezet bij een afvoergolf met een herhalingstijd van T=10. Ofwel een afvoersituatie die zich met een kans van één keer in de tien jaar kan voordoen.
De duur van de waterberging bedraagt over het algemeen enkele dagen en de gemiddelde afvoersituatie herstelt zich binnen één a twee weken. De grondwaterstand ijlt nog enkele weken na. Het moment van inundatie ligt over het algemeen in de winter en/of in het vroege voorjaar. Naar aanleiding van klimatologische ontwikkelingen wordt verwacht dat deze
situaties de komende decennia ook vaker in het groeiseizoen voorkomen, in het voorjaar of in de zomer.
De landbouwschade die hierbij kan optreden is seizoensgebonden. Voor zover het gaat om inundatieschade (opbrengstverliezen) als gevolg van de inzet van waterberging Diesdonk wordt deze vergoed door het waterschap. Hiervoor bestaat is een schaderegeling.
Recreatie
In het basisalternatief landbouw worden geen voorzieningen voor de recreatie getroffen. De situatie is min of meer vergelijkbaar met huidige toestand.
Wonen
Uit het hydrologisch onderzoek blijkt dat de drooglegging van de woningen aan de
Oostappensedijk gedurende een korte periode kan afneemt. Deze woonlocaties liggen op de rand van het waterbergingsgebied waar de grondwaterstand zich aanpast aan het niveau van het waterpeil, gedurende een periode van enkele dagen. Vervolgens zakt deze weer langzaam terug naar zijn gemiddelde jaarstand. Hierdoor wordt geen schade veroorzaakt aan de aanwezige opstallen. Wel zou dit mogelijk kunnen betekenen dat gedurende een periode van enkele dagen de ondergrond op het erf vrij kwetsbaar is voor het gebruik van zware voertuigen. Om dit beter te kunnen vaststellen moeten de hoogteligging van de woonkavels worden ingemeten.
Alle woningen aan de Oostappensedijk zijn gedurende de periode van waterberging bereikbaar, zowel via de Aaweg als de Oostappensedijk.
6.4.3 Basisalternatief natuur Landbouw
In het basisalternatief natuur neemt de landbouwkundige functie van het plangebied over een periode van circa tien jaar af tot nul. Hiervoor in de plaats is het grondgebruik steeds meer gericht op natuurontwikkeling.
Het verlies aan landbouwgrond heeft naar verwachting een ontwrichtende invloed op de landbouwkundige functie in en rond Diesdonk. De nog aanwezige agrarische bedrijven komen enigszins ingeklemd te liggen tussen twee natuurgebieden en een beleid dat sterk gericht is op de ontwikkeling van de recreatie. Deze doorwerking op de landbouw in de omgeving is als ernstig negatief beoordeeld.
Recreatie
Het plangebied wordt ontsloten met enkele wandelroutes parallel aan de beek en oversteekmogelijkheden op meerdere plekken (zie figuur 5.4). Langs deze routes wordt informatie gegeven over bijvoorbeeld de geschiedenis van het gebied (de ligging van oude oversteeklocaties) of het bijzondere karakter van het dal van de Astense Aa (Gea object).
Deze ontwikkeling sluit aan op het ruimtelijk recreatief beleid van de gemeente Asten en Helmond en is daarom als zeer positief beoordeeld.
Wonen
De gevolgen voor de drooglegging en de bereikbaarheid van de woningen langs de Oostappensedijk zijn vergelijkbaar met de hiervoor beschreven effecten van het basisalternatief landbouw.
6.4.4 Basisalternatief plus Landbouw
In het basisalternatief plus zijn de effecten op de landbouw vergelijkbaar met de hiervoor beschreven gevolgen van het basisalternatief landbouw.
Recreatie
In het basisalternatief landbouw worden geen voorzieningen voor de recreatie getroffen. De situatie is min of meer vergelijkbaar met huidige toestand.
Wonen
Omdat in het basisalternatief plus het waterpeil in de berging oploopt naar 21.0 m + NAP komt de drooglegging van de woningen aan de Oostappensedijk extra sterk in het gedrang.
De periode van verhoogde grondwaterstand is te kort om schade aan gebouwen te veroorzaken. Alle woon en werkpercelen liggen volgens de Algemene Hoogtekaart Nederland op 21.0 m + NAP of hoger. Wel is de kans aanwezig dat gedurende een korte periode het draagvermogen van de aanwezige verharding onvoldoende is. Of dit zo hangt samen met de exacte hoogteligging van de verschillende huiskavels. Dit moet nader worden onderzocht.
Alle woningen aan de Oostappensedijk zijn gedurende de periode van waterberging bereikbaar, zowel via de Aaweg als de Oostappensedijk.
6.4.5 Varianten Ontgronding
- Verlies landbouwfunctie over een oppervlakte van ongeveer negen hectare.
Toekomstige functie is nog onduidelijk, agrarisch dan wel natuurgericht.
- Overige effecten met betrekking tot het grondgebruik zijn vergelijkbaar met het basisalternatief landbouw.
Kadeverhoging
- De effecten van deze variant stemmen zijn vergelijkbaar met de gevolgen van het basisalternatief plus (zie 6.4.4).
6.4.6 Evaluatie
Hierna worden de beschreven effecten op het grondgebruik beoordeeld. Eerst door ze te vergelijken met het nulalternatief en in tweede instantie in samenhang met het nulalternatief plus waarin wordt uitgegaan van stedelijke ontwikkeling in Diesdonk (i.c. de ontwikkeling van een regionaal bedrijventerrein).
Beoordeling gelet op het nulalternatief
In onderstaande tabel zijn de hiervoor beschreven gevolgen voor de in beschouwing genomen functies beoordeeld ten opzichte van het nulalternatief (zie tabel 6.16).
Tabel 6.16. Beoordelingscriteria ruimtegebruik t.o.v. het nulalternatief Ruimtegebruik Beoordelingscriteria
BA-landbouw BA-natuur BA-plus V-ontgronding V-kadeverhoging
Omvang 0 - - 0 - 0
Landbouw
Opbrengstverliezen - 0 - - -
Recreatie Voorzieningen 0 + + 0 0 0
Drooglegging 0/- 0/- - 0/- - Wonen
Bereikbaarheid 0 0 0 0 0
Landbouw
Uit de beoordeling blijkt dat de verschillen tussen de alternatieven en varianten divers zijn.
Het ligt voor de hand dat het basisalternatief natuur een sterk negatieve uitwerking heeft op de landbouw. Dat is niet verwonderlijk aangezien dit in feite een uitgangspunt van dit alternatief vormt. De economische betekenis van de landbouwgrond is op regionaal niveau relatief gering. Toch is het verlies, mede gelet op de overlevingskansen van de locale landbouwsituatie als ernstig negatief beoordeeld.
In alle in beschouwing genomen alternatieven en varianten treedt landbouwschade op. In het basisalternatief plus is deze omvangrijker dan bij de overige alternatieven, omdat de
inundatieoppervlakte circa 80 hectare groter is. De opbrengstverliezen zijn marginaal indien de waterberging plaatsvindt buiten het groeiseizoen. Indien deze in de zomer plaatsvindt gaat de jaaropbrengst grotendeels verloren. De kans hierop is voorlopig vrij klein maar zal naar de toekomst toenemen. Aangezien in het basisalternatief natuur de landbouwfunctie aan het gebied is onttrokken, is er geen sprake van opbrengstverliezen. Vandaar de neutrale beoordeling.
Recreatie
De recreatie spint vooral garen bij de realisatie van het basisalternatief natuur. Niet verwonderlijk want de versterking van deze functie vormt een uitgangspunt van dit
alternatief. Doordat het plangebied in dit alternatief wordt ontsloten voor wandelaars en deze functie waar mogelijk wordt ondersteund met informatieborden en mogelijkheden voor verpozing zal het aantal bezoekers toenemen.
De overige alternatieven en in beschouwing genomen varianten hebben geen gevolgen voor de recreatie.
Wonen
In alle alternatieven en varianten blijven de aanwezige woningen goed bereikbaar, ook tijdens situaties van waterberging. De drooglegging van de woningen aan de
Oostappensedijk kan gedurende korte periodes (enkele dagen) sterk verminderen, namelijk bij maximale inzet van het waterbergingsgebied. Dit leidt mogelijk tot problemen in verband met het gebruik van de bedrijfskavel gedurende die periode. De kans hierop moet nog nader worden onderzocht. Het basisalternatief plus en de variant kadeverhoging zijn in dit opzicht als negatief beoordeeld omdat in deze situatie de grondwaterstand rond een of twee woningen kritiek kan worden.
Op basis van aanvullende hydrologisch onderzoek waarvoor de hoogteligging van de huiskavel moet zijn ingemeten, kan worden vastgesteld of er extra maatregelen moeten worden genomen om de drooglegging tot een bepaald maximum te kunnen garanderen. Dit laatste vormt onderdeel van het meest milieuvriendelijk alternatief.
Beoordeling gelet op het nulalternatief plus
De stedelijke ontwikkeling van Diesdonk in het nulalternatief plus heeft naar verwachting een negatieve invloed op de ontwikkelingsmogelijkheden van de landbouw en de recreatie. De waterberging komt in een groene enclave te liggen. Door de geïsoleerde ligging ten opzichte van andere agrarische gebieden neemt de landbouwkundige betekenis af. De beleving van het gebied wordt sterk beïnvloed door de aanwezigheid van gebouwen en bedrijvigheid op de hoger gelegen gebiedsdelen. De stedelijke druk (verkeer, bedrijfsgeluid, wandelaars) neemt naar verwachting sterk toe waardoor vormt de dominante factor.
Wat betekent dit voor de effectbeoordeling? Wat betreft landbouw wordt de mogelijke schade als gevolg van waterberging als marginaal negatief beoordeeld. Ook het verlies van landbouwgrond in het basisalternatief natuur wordt als minder ernstig beoordeeld; de omgeving dwingt dit min of meer ook al af.
De recreatieve potentie van het plangebied neemt door de stedelijke ontwikkeling van Diesdonk sterk af. De aantrekkelijkheid kan alleen worden verhoogd door de groenstructuur van het gebied te verdichten en de beslotenheid te accentueren. Ook het basisalternatief natuur scoort in dit opzicht minder positief dan in de hiervoor beschreven vergelijking met het nulalternatief.
In onderstaande tabel zijn de hiervoor beschreven gevolgen beoordeeld ten opzichte van het nulalternatief plus (zie tabel 6.17).
Tabel 6.17. Beoordelingscriteria ruimtegebruik t.o.v. het nulalternatief plus
Ruimtegebruik Beoordelingscriteria
BA-landbouw BA-natuur BA-plus V-ontgronding V-kadeverhoging
Omvang 0 - 0 0/- 0
Landbouw
Opbrengstverliezen 0/- 0 0/- 0/- 0/-
Recreatie Voorzieningen 0 + 0 0 0
Drooglegging 0/- 0/- - 0/- - Wonen
Bereikbaarheid 0 0 0 0 0