Ervaringen in gemeente Apeldoorn
Gemeente Apeldoorn heeft 156.000 inwoners verdeeld over 63.500 huishoudens.
Hiervan woont 77 procent in laagbouw en 23 procent in hoogbouw. Opgemerkt wordt dat het plaatsen van ondergrondse containers in gemeente Apeldoorn niet is toegerekend aan de invoering van diftar.
Verwachtingen
In november 2000 heeft de gemeenteraad besloten diftar op basis van volume/frequentie in te voeren en op 1 januari 2004 was de daadwerkelijke invoering een feit. De verwachte effecten waren:
• Reductie restafval : 25%
• Reductie gft-afval: 15%
• Reductie grof huisafval: 25%
• Vermindering aanbiedingen van minicontainers: 40%
• Stijging gescheiden ingezamelde hoeveelheden glas en papier
• Gemiddelde verlaging van kosten per huishouden met €4,80 in 2004 oplopend tot
€11,82 in 2013. 31
De gemeente Apeldoorn heeft diverse flankerende beleidsmaatregelen uitgevoerd voor het in goede banen leiden van de invoering van diftar. Dit zijn onder andere de invoering van een pasjessysteem voor het afvalbrengpunt, intensivering van toezicht en handhaving en extra takkenroutes en bladrondes.
Resultaten
Een jaar na de invoering van diftar zijn de volgende resultaten behaald:
• Reductie restafval: 22,6%
• Reductie gft-afval: 37,8%
• Reductie grof huisafval: 52%
• Vermindering aanbiedingen van minicontainers: 49%
• Stijging gescheiden ingezamelde hoeveelheden glas (+30%) en papier (+13%).
• Gemiddelde verlaging van kosten met €28,- per huishouden ten opzichte van 2003. Van de huishoudens betaalde 78% een lagere heffing, 22% een hogere.32 De gemiddelde verlaging van kosten is dus een stuk hoger dan verwacht.
31 Presentatie diftar-project Apeldoorn in gemeente Hengelo, 20 juni 2006
32 Presentatie diftar-project Apeldoorn in gemeente Hengelo, 20 juni 2006
Ruim een jaar na de invoering van diftar is in Apeldoorn een bewonersonderzoek uitgevoerd naar het gedrag, de wensen, ervaringen en de beleving met betrekking tot de afvalinzameling en -scheiding en diftar. De respons was 80 procent. Hieruit mag geconcludeerd worden dat de bereidheid deel te nemen aan het onderzoek, hoog was en het onderzoek representatief. Gebleken is dat van de burgers met een mening 60 procent diftar een goed systeem vindt, 40 procent vindt diftar geen goed systeem.33 Opgemerkt wordt dat de invoering van diftar in gemeente Apeldoorn moeizaam is verlopen. De publieke weerstand voor de invoering van diftar was groot, mede vanwege de lobby van diverse actiegroepen tegen diftar. Deze actiegroepen hebben zich vooral gericht op de ondergrondse containers bij hoogbouwaansluitingen. Onder andere het feit dat verschillende volumen inwerptrommels stonden opgesteld, 60 en 80 liter trommels, terwijl het bedrag per lediging voor iedere opening gelijk was, is aangegrepen voor acties.
Ervaringen in gemeente Zutphen
Gemeente Zutphen heeft 1 januari 2006 diftar ingevoerd. Hiervoor zijn twee doelstellingen geformuleerd:
- Vermindering van de totale hoeveelheid afval per inwoner
- Optimalisering van de inzamelstructuur gericht op hergebruik van afvalstoffen en kostenbeheersing.
In 2005 zijn containers bechipt en kwam een containerregistratie tot stand. Ook heeft regelmatig communicatie naar de inwoners plaatsgevonden. Aan de hand van inzamelgegevens en bewonersonderzoeken in 2005, 2006 en 2007 blijkt dat de invoering van diftar heeft geleid tot het behalen van de doelstellingen. Dit is in tabel 1 toegelicht aan de hand van het milieurendement, de kosten en de service. Geconcludeerd kan worden dat met name de scheiding nog voor verbetering vatbaar is. De landelijke doelstelling wordt niet gehaald.
33 Bewonersonderzoek DIFTAR, gemeente Apeldoorn april-mei 2005
Tabel 1 Overzicht van een aantal veranderingen na invoering van diftar in gemeente Zutphen
Milieurendement 2005 2006
Hoeveelheid restafval 235 kg/inwoner 184 kg/inwoner
scheidingspercentage 44,6 % 48,6 %
Kosten 2004 2006
Per aansluiting €241 €207
Afvalstoffenheffing €295 €262
Inzameling rest/gft €47 €31
Verwerking rest/gft €116 €81
Tevredenheid 2006 2007
Ondergrondse containers 58 % 80 %
Loopafstand ondergrondse containers 61 % 85 %
Milieurendement
Het aanbod restafval is na invoering van diftar met circa 22 procent gedaald.
Tegelijkertijd is het aanbod van papier, glas en drankpakken toegenomen. Van het restafval is overigens nog 60 procent geschikt voor hergebruik.34
Sinds invoering van diftar is circa 50 procent minder herbruikbaar papier in het restafval aanwezig. Opgemerkt wordt dat tegelijkertijd met de invoering diftar individuele papiercontainers zijn geintroduceerd.
In 2006 werd, ten opzichte van 2004, 50 procent minder gedumpt afval geconstateerd.
Dit wordt mede te verklaren doordat frequente reinigingscontroles zijn ingesteld.
Kosten
Na het invoeren van diftar zijn de kosten per aansluiting gemiddeld met circa 15 procent gedaald. Factoren die hierbij een rol hebben gespeeld zijn het gebruik van ondergrondse containers, een daling van de bedrijfskosten van de inzamelaar en de samenvoeging met gemeente Warnsveld. In 2010 wordt een verdere daling verwacht door het wegvallen van afschrijvingen.
De totale inzamelkosten zijn door minder ledigingen met 8% gedaald. Door de vermindering van de hoeveelheid zwerfvuil zijn ook hiervan de (afvoer)kosten gedaald, met meer dan 20 procent.
34 Met kunststoffen meegerekend is dit 85 procent.
Service
Voordat diftar daadwerkelijk werd ingevoerd zijn de inwoners geïnformeerd middels een communicatiecampagne. Circa 75 procent van de inwoners was destijds op de hoogte van wat diftar inhoudt en vond de communicatie vooraf een meerwaarde hebben.
De afhandeling van klachten over de uitvoering van de afvalinzameling is uitbesteed aan de inzamelaar. Er wordt een dalende trend gemeld in het aantal klachten.
Bij het produceren van de aanslagen en het innen kreeg de afdeling Belastingen problemen door verouderde software. Dit heeft geen verstrekkende gevolgen gehad.
Invoering van diftar ging gepaard met de ingebruikname van ondergrondse containers.
Verder zijn er bladkorven geplaatst, is de papiercontainer geïntroduceerd en wordt KCA op afroep opgehaald. Dit heeft er voor gezorgd dat het serviceniveau na invoering van tariefdifferentiatie op basis van aanbiedfrequentie ingevoerd. Per 1 januari 2000 funtioneert het systeem van gewicht-/frequentie. gescheiden afvalstromen papier (toename 15 procent), glas (toename 37 procent) en textiel (toename 25 procent)+.
Kosten
Voor het jaar 2007 is de gemiddelde afvalstoffenheffing in gemeente Veghel vergeleken met de gemiddelde heffing in diftargemeenten en in Noord-Holland en Noord-Brabant. In Veghel was de gemiddelde heffing € 237 tegenover € 273 in Noord-Holland en € 268 in Noord-Brabant. De gemiddelde afvalstoffenheffing in diftargemeenten was € 225.
35 Evaluatie tariefdifferentatiatie-systeem in de gemeente Veghel, 2000, presentatie van gemeente Veghel voor gemeente Haarlemmermeer, november 2007.
Waardering burgers
Bijna tweederde van de bevolking van gemeente Veghel is van mening dat het betalen per kilogram in combinatie met aanbieding stimuleert tot een beter scheidingsgedrag.
Van de huishoudens met een mening vindt 57 procent dat de voordelen van het betalen per aanbieding groter zijn dan de nadelen. Daarnaast geeft 55 procent van de huishoudens aan het afval sinds de invoering van diftar beter en consequenter te zijn gaan scheiden.