DEMETRIUS, DENOKRATES, ALBINUS, en Gevólg.
DEMETRIUS, tégen het Gevólg.
Vertrék. Denókratés, ik voel myn' léden beeven,
Om 't wrével antwoord, 't geen 't Orakel ons kwam geeven Door Priesters mond. Hoor eens die woorden, die myn bloed, Geheel deên stremmen, en ontroeren myn gemoed.
Noit wordt de groote troon betreeden Van Ténedós, door een' slavin. Verban haar Liefde uit uwen zin. Aanvaar weêr uwen staf op héden,
Of vrees de straffe van de Goôn, Zó gy haar voert op dézen troon!
O Góden! hebt ge my dat wreede lót beschooren, En de ondergangen van myn' ziel, óf troon gezwooren! Moet ik vergaan door liefde, óf myn beroemd gezag Zien storten plotslings neêr? ô al te zwaare slag! Ik kan niet leeven, moet ik haare schoonheid misschen! Hoe zal ik 't hémelsch beeld uit myn' gedachten wisschen? Getrouwe vriend, myn hart voelt zich ter dood bezwaard. Die schoone zon is my meêr, als de rykskroon, waard; Ja, als myn léven; maar getrouwene onderdaanen, Wier wélvaart my alleen koomt tót myn' plichten maanen. Hier prikkelt my de min: daar 't wélzyn van den staat.
Hoe worde ik heene en weêr geslingerd! ach, wat raad!
DENOKRATES.
Myn 's oordeels, was het nutst, dat gy uit uw' gedachten Haar deedt verbannen.
DEMETRIUS.
Ach, hoe zal ik dat betrachten;
Want myne ziel leeft in de haare! hoe kan ik Haar dan verbannen?
DENOKRATES.
'k Bid, myn vórst, ai weeg, en wik
Het groot belang des troons, en uwe min daar tégen! Gy zult bevinden, wat het allerzwaarst moet weegen. De glans der kroon maakt u ontzaglyk; daar deez' min Uw grooten roem vertreedt. Zó gy tót Kóningin Haar wilt verhéffen, staat u allen ramp te duchten.
DEMETRIUS.
Ik ben geboeid, en kan myn kétens niet ontvlugten, Wanneer ik denke aan haar lief wézen; dat gelaat Myn hart onmydelyk veel' zoete wonden slaat.
DENOKRATES.
Wilt gy der Góden wil vermétel tégen streeven? Gedénk hunne' toorne en magt.
DEMETRIUS.
Hoe, zoude ik konnen leeven,
En misschen myne zon, die myne ziel reeds heeft Veróverd, door haar glans! dat was vergeefsch gestreefd.
DENOKRATES.
Niets is onmoogelyk. Wil nimmer aan haar dénken. Herroep uw' moedigheid. Wil haar een ander schénken; Zó kunt gy uwe smart verwinnen; neem geduld.
DEMETRIUS.
Gy hebt alleen, van myne onlybre pyn, de schuld.
DENOKRATES.
Hoe ik! myn Prins?
DEMETRIUS.
Ja gy: gy kwaamt my op te draagen
Een beeld, dat op het eerst gezicht my kon behaagen. Op 't eerst gezicht wierd ik gedwongen, myn' slavin Te minnen, en haar aan te bidden Ach, 'k ben in
Een jammerpoel gestort, door haar' zielrukkende oogen! Ik voel myn' zinnen zyn vervoerd en opgetoogen. Gy wilt, dat ik haar zal een ander schénken, Goôn! Wie is zó waerdig, die haar eisschen durft tót loon Van zyn' verdiensten! wie dart naar haar' weêrmin dingen? 'k Acht niemand zó veel waerd van alle stérvelingen; Ja zelfs geen' Góden, van naar dat bezit te staan.
'k Zou haar wegschénken, en daar door my zelfs verraên.
DENOKRATES.
Des hémels voogden zyn uw' fiere liefde tégen.
DEMETRIUS.
Die zyn door óffers en gebéden te beweegen.
ALBINUS.
Dat 's waar: maar haar besluit staat onbeweeglyk pal.
DENOKRATES.
Wilt gy uw groot gezag zien daalen, ten geval
Van een' slavinne? heeft de heerschzugt geen vermógen, Op uw grootmoedig hart? is die zó haast vervloogen? Uw' dapperheid schynt gantsch verdoofd! herroep die weêr; En streeve op 't hélden spoor naar onverwélkbere eer. Ach, laat geen dwaaze liefde uw hart oit óverheeren! Aanvaar den schépter, wyl de Góden zulks begeeren. Uw vólk zal juichchen om dien dappren héldenäart: Zó blyft uw groote naam onstérfelyk vermaard.
DEMETRIUS.
Zoude ik dat schoone beeld, my zó veel waerd, verlaaten?
DENOKRATES.
Wilt gy ten grond zien gaan den troon, en uwe staaten?
DEMETRIUS.
Ik word geslingerd van haar' fiere liefde en van 's Rykswélvaart. Hémelliên, schept gy behaagen dan In my te moorden!
ALBINUS.
'k Zie de Kóningin genaaken.
Ja haar' regeerzugt zien wy uit haare oogen blaaken. Zy tracht u van den troon...
DEMETRIUS.
Gaa, gaa, Denókratés,
Gelei Amira, en myn' schoone zielsvoogdés, In déze zaal. 'k Zal u te saamen hier verwachten. Wil, niet de smarte, die ik om haar ly verächten. Dus, dus verstooren wy myn' moeders reên: wel aan: 'k Zal haar beproeven, óf ze naar myn staf durft staan.
ALBINUS.
Wat is 't, dat u op 't nieuw doet loozen zucht op zuchten?
Twede tooneel.
LAONIZE, DEMETRIUS, ALBINUS.
LAONIZE.
Myn Zoon, waarom tracht gy myn byzyn nu te ontvlugten? Wat smart voed uwe borst? óf is 't om dat de Goôn
Noit dulden willen een' slavin op dézen troon?
Ik heb hunn' wil verstaan; laat noit uw moedt verdrukken. Gy kunt van uwe min gewénschten' vruchten plukken, Naer uw' begeertens.
DEMETRIUS.
Ach, kan 't zyn! hoe ik, Mevrouw?
LAONIZE.
De Goôn verbieden niet aan u Isméne 's trouw; Maar dat gy nimmer haar zult op den troon verhéffen. Wat kan uw moedig hart dan zó gevoelig tréffen?
Daar gy, naer uwe wensch, dat beeld genieten kunt! Uw' beider echt is van het noodlót u vergund. Trouw haar gerust voor 't échtaltaar naer uw behagen, En laat uw grooten troon, door andren, onderschraagen. Gy hebt al eers genoeg verkreegen, in den stryd. De onstérflykheid is aan uw' glóry toegewyd.
Deez' onbesprooken' deugd zal élk volmondig pryzen. Men zal, gelyk voorheene, u 's Kónings eer bewyzen. Wat is 'er zoeter als de liefde? wat gevaar
Steekt niet in troonen te beheeren? wat een zwaar En lastig juk is 't niet de vólken te regeeren?
Deeze ongehoorde daad zal elk op 't hoogst waerdeeren. Zy is u waerdig. Ach, verlaat den last der kroon; Zy is u toegeschikt van 't lót en my, myn Zoon.
Gy kunt, bevryd van staats bewind, gantsch veilig leeven.
DEMETRIUS.
Gy zeide, dat Ismeen' door heerschzugt wierdt gedreeven: Ja, dat de kroon haar meêr behaagdde, als wel myn hart. Ze hadt u bits gehoond, en uw gezag gesart.
Gy zoudt noit dulden, datze myne zyd' bekleedde; Nu schynt gy tot die trouw geneegen! wat voor réde Heeft u gedrongen van dien echt my aan te raên? 'k Kan niet den grond van deez' verandering verstaan. Ontdék my, wat u heeft tót dit besluit bewoogen.
LAONIZE.
Uw wélzyn heeft myn hart gebragt tót médedógen.
DEMETRIUS.
Maar als Isméne blyft volharden, om den staf, Gelyk zy eischt...
LAONIZE,
Neen, haar gemoed was noit zó laf.
Dat zy der Góden wil zou willen tégenstreeven! Ze heeft veel' blyken van opréchter deugd gegeeven.
DEMETRIUS.
'k Vrees voor haar killig hart.
LAONIZE.
Ai vrees niet, groote Prins.
DEMETRIUS.
Ach, een verliefd gemoed is steeds in vrees.
LAONIZE.
Geensins
Moet gy uw' fiere ziel, door ydlen waan bedroeven; Maar wil Denókratés, en uw' Ismeen' beproeven: Gy zult bevinden, dat gy nimmer hadt gedacht: Gy moet niet laf zyn, maar betoonen uwe magt.
DEMETRIUS.
Waar in zal ik myn' magt betoonen? wil 't ontdékken; En myn ontroerd gemoed uit twyfelingen trékken.
LAONIZE.
Wel aan. Denókratés bemint Isména.
DEMETRIUS.
Ach!
LAONIZE.
Daarom weêrstreefd zy uw vermógen en gezag.
DEMETRIUS.
Wie heeft u dit ontdékt? wil my dat onderrichten. Gy zult my eeuwig, door dien dienst, aan u verplichten.
LAONIZE.
Weet, dat Offéllas my dit heeft ontdékt.
DEMETRIUS.
O pyn!
Moet dan Denókratés myn médeminnaar zyn?
Doe myn' geheimen Raadt, op staanden voet, hier koomen, Albinus.
ALBINUS.
Uw bevél wordt vlytig waar genoomen.
Derde tooneel.
LAONIZE, DEMETRIUS.
DEMETRIUS.
Kan ik de schoone Ismeen' genieten? ik staa af Vrywillig van de kroon. Geréchten' Goôn, uw' straf
En blixems moogen myn' gekroonde kruin verplétten, Zó ik myn' voeten meêr op dézen troon zal zétten, Als gy 't bezit my van myn' zielvoogdés vergundt, Die ik, als Gódlyk eer'! en gy, Vorstinne, kunt Den staf van 't groot gebied, gelyk voorheene, voeren, Naer uw behagen.
LAONIZE.
Ach, die reên myn hart ontroeren!
Zoude ik dien zwaaren last nóch tortschen; en alleen Uw ryk bestieren om uw' liefde? neen, ô neen.
Een' vrouw kan, naer den eisch, den troon niet onderschraagen. Verschoon my van dat juk.
DEMETRIUS.
Wel aan: Ik zal opdraagen
Dien aan Pisistratés, wen gy dien niet begeert. Zyne ondervinding heeft genoeg aan hem geleerd,
Hoe hy, naer waerde en plicht, den staat moet onderstutten. Hy zal dien voor verraad en lagen wel beschutten.
'k Ben óvertuigt van zyn staatkundig hart en trouw; Gy zyt met my eens van gevoelens?
LAONIZE.
Neen; hoe zou
Een onderdaan u, my, en 't moedig vólk gebieden! Zyn' wétten vólg ik noit: ik voel myn bloed reeds zieden Van gramschap. Wacht u van die schande, groote Zoon, Dat was, voor u en my, een onuitwisbre hoon!
Ik zal, om uwent wil, den dierb'ren troon betreeden: Hoe wel ik zulks zal doen met alle tégenhéden, Om dat noit onderdaan zich roemen zal, dat hy Den staf gevoerd heeft van uw groote Mónarchy. Gedénk eens, Vórst, wat ik om u zal onderwinden. Zoude ik in u die vlyt, voor uwe moeder vinden? Maar 'k zie Denókratés geleiden uw' Ismeen'.
DEMETRIUS.
Ziet gy dat hémels beeld, bezielt met gódlykheên, Niet als de middagzon door dit paleis heen' straalen?
Wie moet niet, door den glans dier lonkende oogen, dwaalen? Wie kan... Maar zacht, ik veins.
Vierde tooneel.
ISMENE, AMIRA, DENOKRATES, DEMETRIUS, LAONIZE.
DENOKRATES.
Geduchte Majesteit,
Ik hebbe, op uw gebód, hen in deez' zaal geleid.
DEMETRIUS.
Aanminnig beeld, ik voel op nieuw myn ramp vergrooten, En liefde op yder uur. Was 't by de Goôn beslooten, Dat ik u op den troon kon voeren; gy zoudt zien U óver myne ziel en onderdaans gebiên.
Maar, ach! 't órakel van Jupyn, het hoofd der Góden, Heeft, tót myn' bittre smart, gestréngelyk verbooden, O óverwreed gebód! dat ik u nimmermeer
Zal voeren op den troon, zó ik niet plotslings neêr Gestort wil zien 't gezag van myn' doorluchten' staaten. Nu ik verwinner keer, schynt 't noodlót my te haaten. Ik heb myn' driften reeds verwonnen, zielvoogdés. 'k Zal vólgen mynen plicht, en uw' gegeven' les. 'k Laat u uw' vrye keur; maar kon het u behaagen, 'k Zoude u Denókratés voor 't écht altaar opdraagen: Wyl my zyn liefde tót Isména is bewust.
'k Tracht te bewérken, voor myn ryk den vréde; en rust Te staaven voor myn hart. Ontfang dit waerdig téken... Maar hoe! gy schynt ontroerd! wat, wat belét u 't spreeken?
Nu myne goedheid u komt óverstroomen, in Uw' slaverny? ik weet uwe onderlinge min.
ISMENE.
Wie kan die deugd, in u, naer haaren eisch, waerdeeren! Maar, 'k voel in myne borst zich de achterdócht vermeeren! Hebt gy uw' fiere min verbannen uit het hart?
Of tracht gy héden my te toetschen in myn' smart?
DEMETRIUS.
Neen, schoone Isméne, 'k zal dat nimmer onderwinden. Myn wensch strekt om aan u myn Véldheer te verbinden: Wyl my dat groot geluk niet moog' gebeuren, om Uw' trouw te vieren; kies, kies hem tót Bruidegom. De Goôn belétten my dat heil, in 't droevig léven. Kom vólg myn wil.
ISMENE.
Helaas! waar word ik heen gedreeven! Mag ik 't gelooven, Goôn!
DEMETRIUS.
O ja, gy zult, Mevrouw,
Voor Junó 's groot altaar ontfangen zyne trouw.
ISMENE.
Zoekt gy myn boezem met meêr rampen te verdrukken?
DEMETRIUS.
Neen, gy zult nu de vrucht van uwe liefde plukken.
ISMENE.
Ik onderwérp my uw gebód.
DEMETRIUS.
Denókratés,
Ontfang, van myne hand, die hémelsche prinssés. 'k Heb last gegeeven, en den témpel doen versieren Met loof en palmen, om uw' échtverbond te vieren; Wyl my, voor uwe min, uw krygsroem heeft gepleit.
DENOKRATES.
Ik vólg myn plicht, ô Vórst, met onderdanigheid:
Maar is uw moedig hart door 't Staatsbelang verwonnen, Dat gy de heerschster van uw' ziel my wilt vergonnen. Ik ben onwaerdig van naar dat genót te staan.
Verschoon 't uw slaaf.
DEMETRIUS.
Het is myn wille; laat u raên.
DENOKRATES.
Ik kan onmoogelyk die zégepraal gelooven.
Wat deede uw fiere liefde, in u, dus haast, verdooven?
DEMETRIUS.
Gy wederstreeft myn' gunst, Denókratés.
DENOKRATES.
O neen!
'k Gehoorzaam uw bevél, en myne liefde alleen; Maar kunt gy van de min zó ligt'lyk u geneezen, Daar zy zó teêr uw' borst...
DEMETRIUS.
Wil my gehoorzaam weezen.
DENOKRATES.
Ja, Vórst, uw wille zy volstréktelyk de myn.
Uw' hartstógt zwigt voor uw rykswélvaart; kan het zyn!
DEMETRIUS.
Wil my, Denókratés, niet langer wéderstreeven; Maar uwe trouw en hand aan uwe Isméne geeven.
DENOKRATES.
Myn' ziel leeft in de haare: ik wéderstreef niet meêr Uw wille; maar ik buig my voor uw' voeten neêr.
DEMETRIUS.
Deez' list verzon de min, om beide u te beproeven. Zy is ons middag klaar gebleeken: wy behoeven
Geen' meerder blyken, neen; neen trouwlooze onderdaan; Durft gy de liefde van uw Prins dus tégengaan?
Daar gy, zó dier verknócht, zyt aan myn' gunst gehouden? Is dit tót dankbaarheid, dat wy u 't al vertrouwden?
DENOKRATES.
De liefde ziet nóg Vórst, nóg bloedverwantschap aan. Verwyt den Góden, die dit huwlyk wéderstaan.
DEMETRIUS.
Die zullen nimmer my dat échtverbond belétten,
Nog gy. 'k Zal, dezen dag, naer wensch het voort doen zétten, Ondanks uw wil, en 't lót.
DENOKRATES.
Gy zyt geen meester van
Isméne's zinnen, nóg gedachten; neen; verban Uw' minne driften. Gy, gy zult haer noit beleezen. Ik zal, voor uwe gunst, op 't nédrigst' dankbaar weezen, Die gy Denókratés betoond hebt steeds voorheen: Maar gy wordt nimmermeer bezitter van Ismeen' Zó lange ik leeve.
LAONIZE.
Hoe! durft gy, zó schimpig, dreigen Uw Vórst?
DEMETRIUS.
'k Zal zynen wil haast naar den mynen neigen. Zy is in myne magt, en zy behoort aan my.
DENOKRATES.
Aan my: want ik heb haer gevoerd in slaverny. Door my kwaamt gy alom de zége te behaalen.
'k Deê, door myne arm, u van gantsch Cyprus zégepraalen. Zy is myn oorlógsbuit, van my op 't hoogst geächt. Komt zy u toe, óf my? schoon ik haar in uw' magt Gelaaten heb? doet gy dus mynen dienst beloonen?
DEMETRIUS.
'k Begeer, dat gy u noit zult voor haar oog vertoonen, Of vreez myn' toorne. Heeft zy uwe borst gegriefd, Dat is my leet?
DENOKRATES.
En my, dat gy dus zyt verliefd.
'k Vrees geen gevaar nu ik haar' heerlykheid moet dérven. Gy wordt noit meester van dit beeld, óf ik moet stérven.
ISMENE.
'k Heb myne drift betoomd. Myn hart is toegewyd, En vast verbonden aan Denókratés. Altyd
Zal ik betrachten om myn' diergestaafden' eeden Te houden, en myn' min aan zyne te besteeden; Wyl onze zielen reeds gesmolten zyn in één.
'k Wil niet, ondanks de Goôn, den grooten troon betreên: De naam van Kóningin zal nimmer my behaagen,
Wanneer ik, tót myn' schand', dien zonder kroon zou draagen. Denk noit die lafheid van een hooggebooren hart.
Noit scheidt gy myne ziel van zyne, neen: een' smart En lót zal ik...
DEMETRIUS.
Ik zal uw' beider zielen scheiden.
Vertrék, vertrék terstond, en wil u zelf bereiden Voor eeuwig haar gezicht te myden; óf vrees vry Myn' toorne en uwe straf, zó wélverdiend.
DENOKRATES.
Ach my!
'k Zal gaan, ontzagbaar Vórst; maar aan een yder toonen, Dat gy wilt een' slavin, ondanks het nootlót, kroonen: Hoe gy verwaareloost den staat. O groote hoon! Wacht, dat de Ryksvórstin u bonsse van den troon. Vaar wel: maar eer dat gy Isméne zult genieten,
Moet gy myn moedig bloed, aan haar verpand, vergieten. Houd u standvastig, en vólg my tót in der dood. Dat hy geen meester worde oit van uw' kuisschen schoot, Laat hy tóch nimmer van uw harte zégepraalen.
Vyfde tooneel.
DEMETRIUS, LAONIZE, AMIRA, ISMENE.
DEMETRIUS.
Gaa, gaa, hoogmoedige, 'k zal u dien hoon betaalen. Mevrouw, myn léven óf myn dood hangt van u af. Zou 't u behaagen, dat uw minnaar daalde in 't graf? Ach, is uw haat zó groot, gebiedster myner zinnen! Laat myn' getrouwheid, in het einde, uw' ziel verwinnen; Of wilt gy eeuwig my verächten?
ISMENE.
Neen; uw staat
Verbiedt u mynen echt. Vreest gy der Góden haat Zó weinig? wilt ge uw ryk zien 't bóvenste onderkeeren? De Hémel laat zich van geen' ménschen oit trótseeren. Myn' trouw u haatlyk is, en schadelyk voor 't ryk. 'k Verächte u nimmermeer, waar gaf ik daar van blyk? Myn fier gemoed wierdt van geen' valsheid oit bestreeden. 'k Zal onophoudelyk den Goôn met myn' gebéden
Afeisschen, datze 't u berouwen doen, in 't end, Dat gy vervólgt een hart door dwaaling. Wat elénd Staat u te duchten? leer u zelf eens óverwinnen; Dat 's pryselyk. Laat af van meerder my te minnen: Denk op het Staatsbelang. Een moedig oorlógshéld Moet hebben zyne drift en hartstógt in gewéld Geen' laffe téderheid moet zyne borst verdrukken. Ach, zyt geene oorzaak van onnoemlyke ongelukken, Waar mêde uw magtig ryk gedreigd wordt! Prins, verlaat My te vervólgen; Gy, gy zult, door zulke een' daad, Uw grooten eernaam, met onkreukbre lauwren, kroonen. En alle deugden, die uwe édle ziel bewoonen,
Opluisteren. Myn hart is, al te vast, verknócht Aan eenen, die my heeft in slaverny gebrógt. Denókratés heb ik, op dierst, myn' trouw gezwooren. 't Is u bewust, myn Vórst.
DEMETRIUS.
Ik zal die trouw verstooren,
En u, nóch dézen dag, daar blyken van doen zien. Gy, gy tracht te vergeefsch myn groote min te ontvliên. Uw naam zag, door dien echt, veel grooter luister krygen; Uw roem ten tóp van eer, en heerlykhéden stygen.
LAONIZE.
Kunt gy weêrstreeven, en verächten 's Vórsten echt. En, schoon uw' ziel is aan Denókratés gehécht;
Nóchtans kan 's kónings magt dien band, hoe vast, verbreeken. Geen vórst hoeft zyn' slavin om wédermin te smeeken. Zyn' wil zy u een wet.
ISMENE.
Zó weet ook, dat ik meen,
Noit, zonder kroon op 't hoofd, in 't échtverbond te treên. Zó ik den grooten naam van Kóningin moet voeren... Maar 't schynt deez' réden uw regeerziek hart ontroeren. Wilt gy zien, dat de Prins de zége op my behaalt? Gedoog dan, tot dien prys, hy van my zégepraalt; Myn hart is, door dat loon, alleenig te óverheeren. Tót dézen prys kunt gy myn' wédermin begeeren. Ik wil hier heerschen en gebieden, als Vórstin.