4. Uitvoeringsprogramma college 2018 - 2022
4.4. De samenleving
De gemeente Aalten bevindt zich in een periode van grote veranderingen binnen het sociaal domein.
Er zijn nog steeds ontwikkelingen die vragen om verdere vormgeving. In de komende raadsperiode moet er verder doorgepakt worden richting transformatie.
Transformatie gaat over ’de eigen kracht’ van iedere inwoner. Bij vragen om ondersteuning wordt eerst gekeken naar wat de mensen zelf kunnen, wat hun ‘ talenten’ zijn en wat zij zélf zouden willen en kunnen veranderen. Daarbij wordt gezocht wat zij hieraan zelf kunnen bijdragen, of in hun eigen omgeving aan steun kunnen aanboren, wat de vrij toegankelijke maatschappelijke organisaties kun-nen bieden en wat de vraag is naar geïndiceerde zorg. Of het nu gaat om jeugdhulp, inkomensonder-steuning, dagbesteding of huishoudelijke hulp, bij al deze vormen van ondersteuning wordt de omslag van ‘zorgen voor … naar zorgen dat …’ gemaakt. Voor zowel de Aaltense samenleving als voor de gemeentelijke organisatie betekent dit een investering in en verandering van cultuur en mentaliteit.
Belangrijk is om te komen tot een integrale benadering waar de schotten tussen de drie wetten, de jeugdwet, de Wmo en de participatiewet verdwijnen. We gaan daarbij creatieve oplossingen, die soms niet voor de hand liggen, niet uit de weg. Zeker niet als ze goed zijn voor de inwoners van de gemeen-te Aalgemeen-ten. Mensen moegemeen-ten kunnen rekenen op hulp van de gemeengemeen-te als die nodig is.
Het college wil het sociale beleid graag voortzetten en zet onder andere in op een effectieve aanpak van de verlaging van de armoede. Ook wil het college oog hebben voor mensen die
echt ondersteuning nodig hebben; mensen die daar zelf niet (snel) om vragen of niet weten hoe het zit, moeten ook bereikt worden. De gemeente moet hulp bieden die echt helpt en als het kan via maatwerk. Mensen moeten zelf de regie blijven houden en ze hebben keuzevrijheid. Ze kunnen zelf de hulpverleningsinstantie kiezen evenals de manier waarop het wordt gefinancierd. In dat kader moet ook worden ondersteund bij hun hulpvragen op andere terreinen, zoals eenzaamheid, dag-besteding et cetera: één gezin, één plan, één regisseur.
Het college is zich er van bewust dat het beroep op zorg zal kunnen toenemen, niet alleen vanwege de demografische ontwikkelingen, maar als gevolg van rijksbeleid. Daarnaast kunnen de kosten stijgen door verplichte tariefsverhogingen. Voorbeelden hiervan zijn de invoering van het
abonnementstarief in de Wmo en de AMvB reële prijzen ook in de Wmo. Deze niet beïnvloedbare maatregelen kunnen een behoorlijke budgetverhoging met zich meebrengen, die vooreerst uit de reserve sociaal domein kan worden gedekt, maar bij verdere stijgingen toch ook de begroting raakt.
Bij de voorjaarsnota geven we een analyse over de mogelijke aanzuigende werking van het abonnementstarief en de effecten voor de begroting 2019 voor zover op dat moment mogelijk is.
In de onderstaande paragrafen concretiseren wij onze ideeën met betrekking tot dit onderwerp.
Sport, verenigingen en accommodaties voor een zinvolle vrijetijdsbesteding
Sportbeoefening staat mede in het teken van gezondheid, sociale contacten en een zinvolle dag-besteding. Dat geldt voor individuen en verenigingen.
De gemeente Aalten kent een rijk verenigingsleven, prima sportfaciliteiten en een gevarieerd aanbod aan culturele voorzieningen. Het is Aaltens om samen dingen te organiseren en te ondernemen. We zien het verenigingsleven als de verbindende factor waarbij vrijwilligers onontbeerlijk zijn. We investe-ren in infrastructuur en het beheer en onderhoud van sport-, welzijns- en overige accommodaties.
Door demografische ontwikkelingen vraagt dat aandacht. De raad vindt het belangrijk steeds te blijven sturen op multifunctionele accommodaties en andere creatieve oplossingen. Fusies kunnen in dat verband ook oplossingen bieden. Noodzaak doorbreekt soms tradities, maar dat is beter dan verval.
De gemeente stimuleert samenwerking tussen maatschappelijke partijen en het verenigingsleven.
28. Verenigingscontactfunctie (P3.001)
De raad ziet het verenigingsleven als de verbindende factor waarin vrijwilligers onontbeerlijk zijn.
Daarom wordt in het raadsprogramma gepleit voor een verenigingscontactfunctie. Het college doet de raad in het tweede kwartaal van 2019 een voorstel met betrekking tot de invulling van combinatie-functies. De wens vanuit de raad om verenigingen meer/beter te ondersteunen bij financiële, bestuur-lijke en organisatorische vraagstukken maakt hiervan onderdeel uit.
De mogelijkheden voor de zogenaamde combinatiefuncties zijn echter breder dan dat en worden samen met de verenigingen/toekomstige ‘gebruikers’ nader uitgewerkt. Zolang de provinciale regeling geldt, betreft dit een uitbreiding van de cofinanciering. Hiervoor wordt vanaf 2020 structureel een bedrag van € 35.000 in de begroting opgenomen. Het totaal beschikbare bedrag voor combinatie-functionarissen is dan € 85.000.
29. Evaluatie en herijking Naoberfonds
Het college gaat, zoals eerder afgesproken, de subsidieregeling Naoberfonds uiterlijk het eerste kwar-taal 2020 evalueren/herijken. De wens van de raad om de werking van het fonds verder uit te rollen in de Achterhoek, c.q. samenwerking met andere gemeenten mogelijk te maken, wordt daarbij betrokken.
30. Gebruik openbare ruimte voor individuele sportbeoefening
Het buitengebied is reeds ruim voorzien van fiets- en wandelpaden. Dit neemt niet weg dat het college bij voorkomende ruimtelijke plannen oog blijft houden voor fiets- en wandelpaden, maar ook voor ruiterpaden. De beleidsnota ‘Fiets’ wordt in de tweede helft van 2019 geëvalueerd. Daarbij wordt ook aangeven welke mogelijkheden er liggen voor een fietsroute langs Aalten (bijvoorbeeld bij Dago).
Daarnaast is er een initiatief om het ontbrekende stuk fietspad langs de Keizersbeek aan te leggen.
Overigens hebben beide projecten al de aandacht van het college. Het college wil ook een duidelijke verbinding maken met de mogelijkheden en samenwerking met het project “Achterhoek in Beweging”.
Kunst, cultuur en erfgoed een waardevolle plek geven
Dit college hecht veel waarde aan cultuur, kunst en erfgoed. Met een actief beleid gericht op instand-houding en stimulatie wordt iets wezenlijks toegevoegd aan de lokale samenleving.
Cultuur is belangrijk voor de beleving van de eigen identiteit, inspireert de creativiteit en het versterkt de sociale samenhang. Culturele voorzieningen en evenementen zijn verder belangrijk omdat ze bijdragen aan een aantrekkelijke woonomgeving. Ook de waarde die cultuur, kunst en erfgoed voor onze toeristische aantrekkingskracht heeft is groot.
31. Herijking van de Kadernota Kunst en Cultuur in 2019
De raad onderschrijft dat met een actief kunst- en cultuurbeleid gericht op het in stand houden en stimuleren iets wezenlijks wordt toegevoegd aan de lokale samenleving.
Het college heeft de herijking van de Kadernota Kunst en Cultuur voor 2019 in de planning staan.
Daarbij gelden de uitgangspunten uit het raadsprogramma. In de herijking is ook plaats voor nieuwe initiatieven.
32. 75 jaar bevrijding WO II (P4.002*)
In 2020 viert Nederland 75 jaar bevrijding. Er is een regionaal plan in ontwikkeling waarin ook de gemeente Aalten participeert. Ons Nationaal Onderduikmuseum is door de provincie Gelderland gevraagd als trekker en aanjager op te treden. De provincie stelt hier budget voor beschikbaar ter cofinanciering. De verwachting is dat dit jubileumjaar ook in Aalten activiteiten genereert. Het college stimuleert en ondersteunt initiatieven uit de samenleving.
Niet alleen dient te worden herdacht, maar ook dienen de waarde van onze vrijheid en de bedreig-ingen daarvan aandacht te krijgen. Jongeren zijn daarbij een belangrijke doelgroep.
Wij nemen hiervoor alvast € 25.000 op.
33. Oefenruimten voor popbands in Kulturhusen
Met betrekking tot de passage in het raadsprogramma over oefenruimten voor popbands, schat het college in dat er in onze gemeente voldoende oefenruimten zijn. Overigens rekent het college het beschikbaar stellen van dergelijke ruimten niet tot de kerntaken van de gemeente. Wel brengen we dit onder de aandacht van Figulus.
34. Samenwerking Kulturhusen
Het college draagt de Kulturhusen een warm hart toe en wil, daar waar mogelijk, in algemene zin faciliteren en ondersteunen. De Kulturhusen zijn zelf verantwoordelijk voor de exploitatie, de
programmering en eventuele onderlinge afstemming/samenwerking. Het pasgevormde Platform mag op de steun van het college rekenen. In de eerste helft van 2020 komt het college met een notitie als reactie op het rekenkamer rapport.
Onderwijs en kansen voor de jeugd optimaliseren
In de gemeente Aalten wordt met een positieve blik gekeken naar jongeren. Alle jongeren horen erbij en moeten mee kunnen doen. We willen inzetten op het vergroten van kansen, in plaats van het bestrijden van overlast.
De gemeente Aalten is voorstander van brede scholen. Jeugdzorg, kinderopvang, peuterspeelzalen en scholen werken samen, of moeten dit gaan doen, in buurtscholen of in integrale kindcentra.
De gemeente moet een actieve rol vervullen in het samenbrengen van onderwijs, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven.
Elk kind heeft recht op een zorgzaam gezin, elk gezin verdient een betrokken dorp of stad, en elk dorp of stad verdient een verantwoordelijke gemeente. In de gemeente Aalten kunnen kinderen, jongeren, ouders en verwijzers de gemeente goed vinden. Jeugdproblematiek wordt zo vroeg mogelijk
gesignaleerd en alle partijen in het zorglandschap die werkzaam zijn met of voor kinderen, jongeren en hun ouders weten elkaar te vinden en zijn op de hoogte van elkaars expertise en deskundigheid.
Preventief Jeugdbeleid is stevig opgezet door de inzet van het Preventie Platform Jeugd. Dit Platform zet zich in voor het gezond, stabiel en veilig opgroeien van kinderen en jongeren tot en met 23 jaar.
Het is een samenwerkingsverband in Achterhoek Oost. De deskundigheid van verschillende organisaties die werken met kinderen, jongeren en/of opvoeders wordt gebundeld en in gezamenlijk-heid wordt een preventief aanbod ontwikkelt rondom verschillende thema’s en signalen.
Passende hulp is tijdig voorhanden en kan ingezet worden. Uitgangspunt is dat ‘kinderen thuis horen op te groeien en als dit niet kan zo thuis mogelijk’.
De jeugdprofessional is van A tot Z betrokken bij het gezin; vanaf het uitvragen van de hulpvraag, de keuze voor de in te zetten zorg, het volgen van het proces, het monitoren van de resultaten en de nazorg (eén gezin, één plan, één regisseur). De jeugdprofessional is dusdanig gepositioneerd en toe-gerust dat in casussen waar sprake is van veiligheidsrisico’s de professional adequaat kan handelen.
35. Eigen initiatieven van jongeren en jongerenontmoetingsplaatsen
Figulus werkt al volgens de methodiek “Jongeren voor Jongeren”. Deze ingezette lijn/methodiek blij-ven wij volgen en nemen deze op in de prestatieafspraken met Figulus 2019-2020. In de gesprekken over diezelfde prestatieafspraken gaan we de noodzaak voor extra jongerenwerkers voor de diverse doelgroepen en extra ontmoetingsplekken voor jongeren na.
36. Behoud, versterking en samenwerking onderwijs, ondernemers en maatschappelijke organisaties (P1.013*)
Zowel met het primair als met het voortgezet onderwijs vindt overleg plaats over de toekomst.
Toekomstige huisvesting is een belangrijk onderdeel van dit overleg. Voor het primair onderwijs wordt een gemeente-brede visie (‘vlekkenplan’) ontwikkeld die uiteindelijk de basis vormt voor een integraal huisvestingsplan eind 2019/begin 2020. Hierbij vinden wij het van belang dat constructief overleg met alle schoolbesturen een van de belangrijkste uitgangspunten is bij toekomstig beleid.
Voor met name het voortgezet onderwijs vindt regionale afstemming plaats tussen de schoolbesturen, directies en gemeenten. Daarbij spelen voor ons drie thema’s:
1. Een goede afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt.
2. Wie organiseert, bij een dalend aantal leerlingen, waar welke vakken/opleidingen.
3. Wat zijn de bouwtechnische en financiële consequenties van het voorgaande.
Tenslotte vindt met Schaersvoorde overleg plaats over de toekomst van het gebouw aan de Slinge-laan. Om goed in voornoemde ontwikkelingen te kunnen participeren, vindt het college het nood-zakelijk de ambtelijke capaciteit hiervoor met een halve fte te verhogen. Hiervoor nemen we vanaf 2019 € 35.000 op in de begroting.
37. Maatschappelijke stage
Het college juicht de activiteiten van het Christelijk College Schaersvoorde met betrekking tot maat-schappelijke stages toe. Daar waar dit nodig en mogelijk is, wil het college dit ondersteunen.
38. Leerlingenvervoer (P3.002*)
Het verzoek vanuit de raad om de vervoerskosten van kinderen die het (voorgezet) speciaal onderwijs bezoeken niet door te berekenen aan de ouders, neemt het college mee bij de eerstvolgende
evaluatie/herijking van de Verordening Leerlingenvervoer. De kosten daarvan (€ 2.500 in 2019 en
€ 5.000 vanaf 2020) nemen wij op in de begroting.
Zorg en aandacht besteden aan mensen die dat nodig hebben Mantelzorg
We willen bevorderen dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen en zelfredzaam zijn.
Mantelzorgers en vrijwilligers spelen hierbij een centrale rol. We willen meer gemeentelijke aandacht voor mantelzorgers, hen waarderen en als het kan, hen ook ontlasten.
39. Mantelzorgmakelaar
De gemeente Aalten ondersteunt vrijwillige intensieve thuiszorg (VIT) met een bijdrage van ruim
€ 93.000 per jaar ten behoeve van de ondersteuning van mantelzorgers. Naast deze ondersteuning bieden onder andere Humanitas en Figulus aanvullende ondersteuning. Een voorbeeld daarvan is het project ‘Financiële thuisadministratie’. Bij de evaluatie van de werkzaamheden van VIT in de tweede helft van 2019 bezien wij wat nog echt nodig is. Daarbij betrekken wij ook de suggestie vanuit de raad met betrekking tot mantelzorgmakelaars.
Ouderen
Ouderen betekenen veel voor onze samenleving. Ze verdienen aandacht en steun. Als ouderen minder mobiel zijn en meer klachten krijgen, zorgt de gemeente Aalten voor informatie, zodat ze er mee bekend zijn hoe ze de benodigde zorg kunnen krijgen. De gemeente communiceert hier actief over. Het gaat dan niet alleen over zorg, maar ook over mogelijkheden om ouderen te helpen vitaal te blijven. Dat kan door aan diverse activiteiten in de gemeente aan te sluiten of door nieuwe activiteiten in de gemeente te starten.
40. Structurele aanpak activiteiten voor ouderen
Met Figulus, maar ook met andere maatschappelijke organisaties, stemmen wij af hoe en waar activiteiten voor ouderen georganiseerd kunnen worden op het vlak van zingeving, gezondheid (bewegen en voeding), zelfredzaamheid en bewustwording. Ook Kulturhusen leveren daaraan een belangrijke bijdrage, zoals ontmoeting en gezamenlijke activiteiten. Wij zien hierin mede een rol weggelegd voor het regionale netwerk van “Achterhoek in Beweging”. Tevens past de gewenste structurele aanpak in de door het college ingezette versterking van het voorveld: de kracht van de samenleving buiten de organisaties en instituten.
41. De inclusieve samenleving/VN-verdrag
Wij presenteren de raad in 2020 een kadernota over een inclusieve samenleving in Aalten, zoals bedoeld in het ‘VN-verdrag Handicap’. Omdat dit een gemeente- en organisatiebreed onderwerp be-treft dat zich uitstrekt over meerdere portefeuillehouders, heeft het college een coördinerend
/verantwoordelijk portefeuillehouder aangewezen.
Participatie
Eenzaamheid is ook in de gemeente Aalten een divers en complex probleem, en het beperkt zich niet alleen tot ouderen. Er bestaan geen simpele oplossingen om eenzaamheid op te lossen. Daarom is het belangrijk om te werken aan langjarige aandacht voor en een duurzame aanpak van eenzaam-heid. Zo'n aanpak vraagt een lange adem en om samenwerking van maatschappelijke organisaties, vrijwilligers, overheid en bedrijfsleven.
42. Eenzaamheid
Het college bespreekt met maatschappelijke organisaties hoe eenzaamheid onder inwoners van deze gemeente bestreden kan worden. Voor zover nodig passen wij de prestatieafspraken met Figulus met ingang van 2020 daarop aan.
43. Armoedebeleid
Bij de eerstvolgende evaluatie van het Armoedebeleid bezien wij de mogelijkheden van een Anti Armoede Pact. Dit Pact gaat zich dan vooral richten op samenwerking met de particuliere initiatieven.
Werk en inkomen
Laborijn is de uitvoerder van de Participatiewet voor de gemeente Aalten. Hiermee is Laborijn verantwoordelijk voor uitkeringsverstrekking als iemand een beroep moet doen op een inkomens-regeling. Daarnaast is Laborijn verantwoordelijk voor de integratie naar werk voor mensen met een uitkering, voor mensen met een arbeidshandicap en voor mensen met een sociale werkvoorziening (SW-dienstverband). Laborijn en de gemeente Aalten stellen samen met de regionale partners beleid op om deze taken zo goed mogelijk uit te voeren.
44. Participatiewet
Het houden van een klanttevredenheidsonderzoek onder mensen in de Participatiewet en de oude wet sociale werkvoorziening (WSW’ers) is geen verantwoordelijkheid en bevoegdheid van het college.
In het vierde kwartaal van 2018 brengen wij dit bestuurlijk in bij Laborijn.
45. Statushouders
Begin 2019 komen wij met een actieplan ‘Statushouders aan het werk’, waarin in elk geval de taken van alle actoren afgebakend worden.