In het jaar 2019 is er naast de inhoudelijke prestaties gestaag doorgewerkt aan de ontwikkeling van de organisatie. HDSR beweegt niet naar een beheer- en ontwikkelorganisatie: HDSR is het steeds meer. De grote projecten zoals de Sterke Lekdijk, zorgen ervoor dat de organisatie een sprong in schaalvergroting maakt met de daarbij behorende professionaliseringsslag die noodzakelijk is om de opgaves te kunnen realiseren. Vanuit het in 2018 gekozen motto ‘trots en kwetsbaar’ neemt de trots toe en slaagt de organisatie er steeds beter in om de kwetsbare onderdelen van de organisatie te spotten en van oplossingen te voorzien. Vanuit een steeds gezondere basis groeit de organisatie zo toe naar een situatie waarin er naast doorontwikkeling ook de volgende stap wordt doordacht: het werken met een strategische agenda, een wens van het nieuwe AB.
Omvang van de organisatie
De groei in aantal medewerkers heeft zich in 2019 nog iets doorgezet, maar lijkt af te vlakken. Nog steeds zijn binnen HDSR de grote projecten debet aan de groei. De piek in de omvang, inclusief inhuurkrachten, wordt overigens verwacht in 2021. Er wordt sinds dit jaar onderscheid gemaakt in de omvang van de HDSR organisatie en het onderdeel Muskusrattenbeheer (MRB), dit om in de toekomst vergelijkingen in de benchmark verder te kunnen benutten. De personeelsomvang nam toe van 398 medewerkers (371,5 fte) naar 416 medewerkers (388,7 fte). Er waren 105 inhuurkrachten werkzaam. Bij het onderdeel MRB was eveneens sprake van een groei (van 119 medewerkers (114 fte) naar 124 medewerkers (119 fte)). De groei bij dit onderdeel is het gevolg van een bewuste strategie van verjonging van het personeel. In 2019 is gericht gewerkt aan het creëren van stageplaatsen, waardoor 19 mensen stage hebben gelopen bij HDSR en één bij MRB.
De groei van de organisatie, het werken met inhuurkrachten en de schaarste op de arbeidsmarkt vraagt veel van HR recruitment. Naast het voeren van veel meer campagnes in 2019 is er een actieve start gemaakt met gerichte arbeidsmarktcommunicatie en recruitment via social media.
Ontwikkeling van de organisatie
Als organisatie in een veranderende wereld, veranderen we als organisatie mee en werken we gestaag door aan de ontwikkeling van de organisatie. De grotere trajecten als IB 2.0 (het professionaliseren van het ingenieursbureau en de projectorganisaties) en de integratie van ‘Waterbeheer binnen en buiten zijn’
afgerond met een nieuwe ordening van werken. Kernwoorden zijn aandacht voor het onderscheid tussen strategisch, tactisch en operationeel werken, samenwerking vanuit werkprocessen, verzakelijking en het werken met assetmanagement. Waar in 2018 asset management vooral werd toegepast door een voorhoede van de organisatie heeft een intensief proces ertoe geleid dat het nu een integraal onderdeel is van de werkprocessen binnen de beheer- en uitvoeringsafdelingen. Regelmatig contact met het strategisch niveau heeft gezorgd voor meer grip op prestaties, risico’s en kosten. Het werk is daarmee niet af, maar wel op hoger plan van beheersing van werkprocessen gebracht.
Op het domein van bedrijfsvoering zijn ook grote noodzakelijke stappen gezet om de groei en veranderingen van de organisatie adequaat te ondersteunen. Zo zijn de financiële - en controlcapaciteit kwalitatief en kwantitatief op een hoger plan gebracht als voorbereiding voor het Toekomstbestendig begroten. Op het terrein van inkoop worden de nodige stappen gemaakt, wat ook noodzakelijk is gelet op de grote opgaves waar HDSR voor staat en de scherpe aanbestedingsregels.
Informatiemanagement & Automatisering is een domein wat aandacht blijft vragen. Met de digitale transformatie blijven we werken aan drie pijlers: de basis op orde houden, bij blijven bij de ontwikkelingen binnen de sector en het innoveren. Dit betreft naast informatiemanagement en kantoorautomatisering vooral ook de procesautomatisering en datamanagement in het primaire proces. Met relatief weinig capaciteit worden grote resultaten geboekt. Zo is in 2019 de overgang naar Windows 10 gemaakt en scoren we op het gebied van cybersecurity relatief goed in vergelijking met andere waterschappen.
Bestuursverslag 2019 41 Ontwikkeling van de mens in de organisatie
Er is binnen de organisatie veel aandacht voor de mens, de daarbij behorende kwaliteit van werken en het aantrekkelijk houden van werken binnen waterschappen. Naast een centraal opleidingsbudget hebben medewerkers een eigen PBB budget om te investeren in hun eigen ontwikkeling (CAO 2016). Het aantal medewerkers die budget inzetten stijgt, ongeveer 70% van de medewerkers heeft budget gebruikt. Bij het onderdeel MRB ligt dit lager (circa 50%), maar daar zijn in september 2019 19 medewerkers gestart met een eigen MBO-opleiding die twee jaar duurt.
Het gemiddelde ziekteverzuim was bij HDSR 5,0 %. Bij het onderdeel MRB was dit 5,5 %, een daling tov de 8,5
% in 2018. Dit is een prestatie, omdat er bij MRB nu eenmaal sprake is van fysiek zwaar werk. De aandacht voor duurzame inzetbaarheid lijkt daarmee zijn vruchten af te werpen.
HDSR heeft in 2019 veel kunnen doen op het gebied van social return voor mensen met een grote(re) afstand tot de arbeidsmarkt. Bij de uitvragen en aanbestedingen groter dan € 100.000 heeft ons waterschap een Social Return on Investment (SROI)-bijdrage van 1-5% van de opdrachtwaarde als eis opgenomen. In 2019 is een bedrag van ruim € 1,1 miljoen gerealiseerd, wat voor het grootste deel afkomstig is van de bijdrage uit de bouw van de rioolwaterzuivering in Utrecht. Wanneer we de SROI omrekenen naar inzet van arbeidsbeperkte medewerkers, de zogenaamde garantiebanen, voldoen we ruimschoots aan de gestelde doelstelling.
Bovendien is er één plek in het kader de participatiewet gerealiseerd. Onze ambities hierbij zijn hoger, echter er moesten in 2019 ook meerdere reïntegratiekandidaten, die op basis van hun beperkte duurzame
inzetbaarheid herplaatst worden.
» naar Kosten en opbrengsten Bestuur, middelen & maatschappij
Bestuursverslag 2019 42
2019 in cijfers
Exploitatieresultaat 2019
Het exploitatieresultaat 2019, het verschil tussen de netto baten en de netto lasten bedraagt € 5,348 miljoen.
Hiervan was € 3,831 miljoen begroot. Het verschil van € 0,414 miljoen op de netto baten, dus de netto belastingontvangsten, wordt toegelicht bij het onderdeel “Belastingen” op pagina 45. De verschillen bij de netto lasten, dus het saldo van de kosten en de overige opbrengsten van € 5,762 mln vóór de mutaties in de bestemmingsreserves, wordt per programma toegelicht in bijlage 1, pagina 77.
Bedragen zijn in duizenden euro's BW: Begrotingswijziging
Hoofdlijnenen exploitatieresultaat 2019
Begroting 2019
na BW Realisatie 2019 Verschil
Netto baten 125.868 125.454 414 Netto lasten 120.930 115.168 5.762 Verschil voor mutatie Bestemmingsreserves 4.938 10.286 5.348-Mutatie Bestemmingsreserves 1.107- 4.939- 3.832 Mutatie reserves 3.831 5.347
1.516-Bestuursverslag 2019 43
Investeringen
Algemeen
In onderstaande tabel treft u de investeringsuitgaven aan, zoals begroot en gerealiseerd in de jaarschijf 2019.
In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de investeringen die op een projectmatige manier worden gerealiseerd en die tot toekomstige afschrijvingskosten leiden. Andere uitgaven zijn niet in deze selectie meegenomen, zoals bijvoorbeeld het buiten gebruik stellen van oude activa (waaronder sloop), kleinere niet-projectmatige inspanningen (zoals periodiek onderhoud aan het kantoorpand) en aan- en verkopen waar niet op wordt afgeschreven (gronden, met uitzondering van aankopen t.b.v. Sterke Lekdijk, vanwege de omvang).
Dit betekent dat deze selectie een andere is dan de selectie die wordt gebruikt voor de weergave van de investeringen in de jaarrekening bij de staat van de materiële vaste activa (pagina 11).
Tabel I - Overzicht investeringsuitgaven 2019
(Bedragen zijn in duizenden euro’s)
Toelichting:
Algemeen
In de begroting is, na de 3e begrotingswijziging, een (taakstellend) investeringsniveau van € 62,7 mln.
vastgesteld. Dit is inclusief de grote projecten (rwzi Utrecht, Gekanaliseerde Hollandsche IJssel, Sterke Lekdijk en Klimaatbestendige Water Aanvoervoorzieningen). Over heel 2019 is voor € 53,6 mln. aan
investeringsuitgaven gerealiseerd, wat overeen komt met een uitputting van 85% ten opzichte van de begroting na derde wijziging.
Het investeringsniveau van programma’s is voor 94% uitgeput; van bedrijfsvoering investeringen 70% en van de speciale projecten voor 76%. Meer informatie over de voortgang van de projecten kunt u lezen in de diverse project specifieke rapportages en nieuwsspecials die periodiek worden opgesteld.
Thema/ programma/ doelstelling/ project Begroting 2019, initieel
Bestuursverslag 2019 44