Cultuurprogramma in Brussel

“Ik weet dat er veel dingen gebeuren, Brussel is groot, wij zien haar als klein. Je moet gewoon vinden met wie je kan gaan.” (Halima, 74 jaar)

Hierbij werden aan de respondenten gevraagd wat ze van de Brusselse culturele programmatie kennen en welke activiteiten er volgens hen ontbreken. De meeste respondenten zeiden dat Brussel een rijk en cultureel aanbod heeft maar dat de informatie niet vaak goed verspreid is. Een aantal respondenten hebben ook geen zicht op het cultuurprogramma.

“Ik weet niet wat er allemaal gebeurt. Wanneer men mij informatie geeft, dan ga ik. Maar ik moet weten wat er gebeurt of er zal gebeuren, toch.” (Rabia, 65 jaar)

Daarnaast waren er ook respondenten die vonden dat er juist veel te doen is in Brussel waardoor de keuze moeilijker kan zijn. Daarbij zei mama Adèle dat het aanbod groot en soms fantasierijk kan zijn waardoor er een dimensie ontbreekt en niet meer kwaliteitsvolle activiteiten aangeboden worden.

’’Je trouve qu’il beaucoup de choses à faire à Bruxelles, y en a trop parfois, on sait pas choisir, parfois ça devient un peu fantaisiste dans ce sens que y a du n’importe quoi aussi dedans, la dimension respect manque parfois.’’ (mama Adèle)

De meeste respondenten vertelden dat ze wel blij zijn met het aanbod omdat het veel kansen biedt voor de vrouwen bijvoorbeeld via taallessen. Kawtar zei hierbij: “De programma is goed, die helpen vrouwen die niet kunnen lezen. Er zijn organisaties die vrouwen accepteren om hen te leren lezen in het Frans, Arabisch, Nederlands. Eerlijk gezegd ze helpen veel mensen en dat is zeer goed.”

(Kawtar, 60 jaar)

Een belangrijk punt dat aan bod kwam was het feit dat de communicatie niet altijd vlot of efficiënt verloopt, waardoor de respondenten niet op voorhand weten wanneer er interessante activiteiten zijn. Volgens mama Nadine is de reclame in Brussel niet altijd goed omdat Brussel interessante musea hebben bijvoorbeeld maar er wordt weinig gedaan. ‘‘Het Atomium sluit te vroeg, Brussel is niet zoals Parijs, het is jammer omdat Brussel niet cultureel genoeg is, niet toeristisch, maar mensen houden van monumenten, pleinen, maar je zult zeggen dat de Manneken Pis 24 uur per dag is, maar de andere pleinen sluiten te vroeg…’’ (mama Nadine, 60 jaar)

Gebrek aan activiteiten

‘‘Je ne crois pas qu’il ya un manque. Ici il y’a tout, on est gaté. On peut aller partout, Les transports sont tellement bien fait qu’on peut aller partout parce que quand je vois au Maroc, en France, en Espagne, on a difficile à se déplacer. Il y’a pour tout les gouts, on a vraiment le choix, c'est super.’’

(Roqaya, 67 jaar)

Volgens de meeste respondenten is er juist veel te doen in Brussel waardoor er volgens hen geen gebrek is aan bepaalde activiteiten. In Brussel is het volgens een paar respondenten gemakkelijk om zich te verplaatsen en het aanbod is voor alle smaken gericht.

26

De andere respondenten hebben wel interessante ideeën aanbevolen zoals: “…meer activiteiten en verenigingen hebben in het domein van de Arabische en Marokkaanse cultuur.” (Karim, 62 jaar).

Volgens andere respondenten moeten de ervaringen van senioren aan het licht gebracht worden omdat ze niet vaak betrokken worden.

‘‘Je trouve qu'on doit mettre en valeur les expériences des séniors. Je pense qu'ils sont moins sollicités.’’ (mama Renée)

Daarnaast merkten de meeste respondenten aan dat er een gebrek is aan lokalen waar de verschillende gemeenschappen hun eigen cultuur kunnen voorstellen. Brussel werd beschreven als een multiculturele stad met veel rijkdom maar waar er weinig evenementen bestaan die de verschillende culturen verzameld.

Volgens sommige respondenten wordt een deel van de gemeenschap uitgesloten omdat het aanbod niet voor hen is bestemd of niet interessant is. “In bepaalde culturen zoals hier in België, naar een theater gaan, kunst maken is belangrijk, maar in andere culturen is theater niet even belangrijk.”(mama Adèle, 70 jaar). Ze voegt hierbij dat een deel uitgesloten wordt waarvan hun cultuur of vrijetijd niet als prioritair wordt beschouwd.

‘‘Er zijn veel activiteiten maar voor de autochtonen, heel veel dingen, interessant pas op he, maar gewoon voor een deel van de bevolking, euh ik voel me niet geïnteresseerd voor de zaken die aangeboden worden. Dat moet mij een beetje aantrekken.’’ (Abdelmalik, 60 jaar)

Andere interessante ideeën waren interculturele ontbijten organiseren tussen senioren tijdens een moment wanneer ze beschikbaar zijn. Na een bepaalde leeftijd zeiden de respondenten vermoeid te zijn en rustigere activiteiten interessanter kunnen vinden die niet veel inspanningen vergt.

“Je suis mère au foyer, j’ai déjà beaucoup d’efforts à la maison, donc honnêtement 65 ans passé, on a envie de plus se retrouver et de relaxer, vraiment.” (Shreya, 65 jaar)

3.1.3.1. Informatiekanalen

In dit korte deel worden de informatiekanalen besproken en via wie de respondenten bereikt worden. In het algemeen waren de meeste benoemde kanalen televisie, radio, affiches, brochures, e-mails, Facebook, Whatsapp, kranten (bijvoorbeeld Bruzz). Daarnaast werden bijna alle respondenten bereikt via personen zoals hun familieleden (voornamelijk kinderen), vrienden, collega’s voor de werkenden en via de leden van de verenigingen. De mond-aan-mondreclame was ook het kanaal dat het meeste aan bod kwam bij de participanten.

“Ik heb deze groep leren kennen dankzij de vriendinnen die al deel uitmaakten van deze groep.

Toen ik aankwam had ik veel buurvrouwen ontmoet en de verantwoordelijken van de vereniging.

Ze hebben mij voorgesteld om bij hen te blijven om te leren schrijven en lezen. Ik had veel getwijfeld wegens mijn leeftijd en mijn gezondheid. Nu lezen we de hoofdstukken uit de koran, we schrijven in het Arabisch enz.” (Rabia, 65 jaar)

27

3.2. Participatiemotieven

In dit gedeelte worden de motieven besproken die de respondenten aanmoedigen om aan culturele activiteiten deel te nemen. Daarnaast wordt de rol van hun sociaal netwerk behandeld en waarom ze juist met die personen aan activiteiten participeren. De voornaamste redenen die de participanten motiveerden om aan cultuuractiviteiten deel te nemen worden hieronder beschreven.

1. Interesse en onderwerp

Bijna alle participanten participeren aan cultuur omdat ze gewoon geïnteresseerd zijn. De meeste hebben dat graag en willen zich amuseren. De respondenten benadrukten ook dat ze eerst naar het onderwerp of thema en het idee erachter bekijken vooraleer ze participeren. De meeste interesses waren gerelateerd aan hun eigen waarden, ervaringen, referentiekader (thema’s rond eigen origine bijvoorbeeld) en het feit dat de culturele aanbieder respectvol is ten opzichte van de verschillen. Volgens een respondent werd cultuur geassocieerd met de schoonheid van het leven en waarvan er mooie herinneringen gemaakt worden die gedeeld kunnen worden met zijn eigen omgeving.

2. Uitgaan en uitwisselen

‘‘Omdat ik het gewoon leuk vind. Ik hou van culturele activiteiten waaraan ik graag deelneem en het maakt me gelukkig en ik hou ervan mensen te ontmoeten en met mensen te praten. Uitwisseling is wat mij motiveert om deel te nemen, dus ideeën uitwisselen." (Lotfi, 63 jaar)

Hierbij verklaarden bijna alle respondenten dat ze hun gedachten wouden verzetten en hun ideeën met andere personen wouden uitwisselen. Opvallend voor de onderzoeker was het feit dat de geïnterviewden vaak zeiden dat cultuurparticipatie het geven van zijn eigen cultuur was, maar ook het terugkrijgen van de anderen. Het is een vorm van integratie volgens Farah.

“Comme on a reçu , il faut le partager aux autres. Moi c’est comme ça que je pense. J'adore sortir et voir des gens, faire des connaissances, des amis, des voisins, ah oui.. C'est ça s'intégrer.

S’integrer il faut pas rester cloué chez toi et qu'avec ton clan. S'intégrer il le faut, parce que quand l'autre te connais, il a moins peur de toi.” (Farah, 68 jaar)

3. Eenzaamheid vermijden

De meeste respondenten gaven toe dat ze niet alleen thuis wouden blijven, voornamelijk voor de televisie. Andere personen ontmoeten, contacten maken was volgens hen beter dan enkel thuis blijven. De participanten legden uit dat het deelnemen aan culturele activiteiten goed was voor hun psychologisch welzijn. Het waren momenten waar ze zich konden ontspannen en hun tijd nuttig spenderen.

“Ça fait bien pour moi. Parce que rester toujours la maison, oui y a la television, mais la TV c’est pas quelqu’un pour parler. Pourquoi parler avec ça ? Il faut sortir, pour le bien, quand on est malade, et tu sortir, tu parles, ça va quand même.” (mama Paula, 77 jaar)

28 4. Nieuwsgierigheid

Volgens de respondenten is het deelnemen aan culturele activiteiten momenten waar ze andere culturen ontdekken, hun kennis vergroten en wordt als een rijkdom ervaren. Het waren instructieve momenten die het ruimdenken permitteren en waardoor ze een open geest hebben gekregen. Aan cultuur participeren werd als iets positiefs ervaren ondanks het niet per se aan hun eigen waarden voldoen. De meeste respondenten hadden de indruk dat ze zichzelf konden ontplooien door het omgaan met andere personen, waarden en culturen. Mama Nadine zegt hieronder dat het verrijkend is om de mentaliteiten van verschillende landen te leren kennen en dat goed is voor het samen leven.

“C'est par plaisir. J'aime bien connaitre la mentalité d'autres pays, j'aime bien connaitre la culture d'autres pays c'est bon pour le vivre ensemble. Et puis pour m'enrichir, je trouve que pour connaitre l'autre c'est enrichissant.” (mama Nadine, 60 jaar)

5. Praktische zaken

Hiermee bedoelden de respondenten het uur van een activiteit, de prijs, plaats, afstand en de personen met wie ze gaan. Drie respondenten gaven toe dat het participeren met de leden van de vereniging hen meer motiveert om deel te nemen omdat er een totaal vertrouwen is.

“Je regarde en fonction de l’heure, de l’endroit et est-ce que c’est pas loin de chez moi. Je ne vais pas par exemple aller courir 100 km pour aller. Tant que c’est ici à Bruxelles il n’y a pas de problème.” (Mikaïl, 66 jaar)

6. Culturele aanbieders en artiesten aanmoedigen

Dit motief werd niet per se door de meeste respondenten vermeld maar wel door drie. Volgens die participanten was het belangrijk om de culturele aanbieders te ondersteunen omdat het veel werk vraagt.

“Allereerst om aan te moedigen, want als deze persoon die veel werk heeft en een toneelstuk heeft gedaan of een show heeft gedaan en er is niemand, dan is het triest voor deze persoon. Ik denk dat we het theater en alles moeten aanmoedigen. Dat is alles. Ik zie altijd hoe lang het duurt.”

(Assia, 63 jaar)