Crime script hasj

Voor hasj is er op dit moment nog geen crime script vastgelegd. Dit heeft mogelijk te maken met het feit dat er binnen de politie minder aandacht is voor dit onderwerp en er geen nationale regie is.

Aangezien de productie van hasj veelal buiten Nederland gebeurt, is fase 1 tot en met 4 van het crime script hennep voor hasj niet van toepassing omdat die over productie gaan. Aangezien het product uit het bronland komt (bijvoorbeeld Marokko) en vervolgens naar Nederland wordt gebracht, kan het crime script dat is vastgesteld voor cocaïne ook deels van toepassing zijn voor hasj. Het gaat hier dus om hasj die niet in Nederland wordt geproduceerd. De meeste hasj komt van buiten Nederland.

Wel wordt in een aantal Nederlandse coffeeshops ‘nederhasj’ verkocht, maar dit is maar een klein deel van de in Nederland gebruikte hasj. Binnen de rest van de EU zien we een vergelijkbaar beeld:

de productie van hasj komt alleen op kleine schaal voor (EMCDDA & Europol, 2019).

Zoals vermeld kan het crime script cocaïne mogelijk ook worden toegepast op hasj, omdat cocaïne ook voornamelijk als eindproduct naar Nederland wordt gesmokkeld. Daarom is het crime script opgesteld zoals te zien is in figuur 4.20.

De narcostand van Nederland - Cannabis

74

Figuur 4.20. Crime script hasj

4.3.2.1 Acquisitie – fase 1

De productie van hasj bestaat uit het loshalen van de hars die voornamelijk in de bloemtoppen van de cannabisplant voorkomen. Deze wordt vervolgens geperst, bijvoorbeeld door het op traditionele wijze te zeven en vervolgens te wrijven zodat een plakkerige substantie ontstaat.

De hasjcultivatie in Marokko vindt voornamelijk plaats in het Rifgebergte in het noorden van het land. Sinds kort zien we dat de traditionele hasj uit Marokko steeds minder een lokaal product is.

Het is een geïnternationaliseerd product geworden door nieuwe productietechnieken (EMCDDA, 2017). De traditionele productiemethodes die tot op de dag van vandaag worden gebruikt worden gemoderniseerd wat leidt tot hasj met hogere THC-gehaltes (EMCDDA & Europol, 2019).

Naast Marokko wordt hasj ook geproduceerd in Libanon, Afghanistan en Pakistan, en vandaar uitgevoerd naar Europa. Veel van de hasj in Nederland komt uit Marokko, maar er is ook vraag naar hasj uit Libanon, Afghanistan en Pakistan (politie-informatie). In Afghanistan wordt overigens ook heroïne en methamfetamine geproduceerd. In Pakistan wordt eveneens heroïne geproduceerd, alsook ketamine en efedrine (zie de hoofdstukken 6 en 7).

4.3.2.2 Invoer en opslag – fasen 2 en 3

Omdat hasj bijna niet in Nederland geproduceerd wordt en dus vrijwel altijd uit het buitenland komt, zijn de smokkelroutes van hasj Nederland in. Hiervoor is transport nodig. De hasj wordt vanuit Nederland ook weer verder gesmokkeld naar andere landen (politie-informatie). Dit zal in de fase afzet verder worden beschreven. Als eerste bespreken we de hasjsmokkelroutes die Nederland inkomen.

Kleinschalige hasjsmokkel bestaat al lange tijd in Europa, maar de ontwikkeling van een grote markt is pas gekomen in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw. De hasj kwam in die tijd voornamelijk uit

Fase 1 Acquisitie

Fase 2 Invoer

Fase 3 Opslag

Fase 4 Afzet

Pakistan en Afghanistan, waar later ook Libanon bij is gekomen als bronland. Door conflicten in zowel Afghanistan als Libanon is de productiemarkt in Marokko toegenomen en sinds de jaren 90 domineert Marokkaanse hasj de Europese markt (EMCDDA, 2017).

Volgens de UNODC zijn op dit moment de belangrijkste bronlanden voor hasj Marokko, Afghanistan, Pakistan en Libanon. Gevolgd door Iran, Albanië en Nederland (UNODC, 2020a3).

De hasj uit Marokko is voornamelijk bedoeld voor de Europese markt. De hasj wordt eerst naar Spanje vervoerd en vandaar verspreid naar afzetmarkten in andere landen in Europa (UNODC, 2020a3). Spanje wordt daarom gezien als voornaamste ingang in de EU als het gaat om hasj uit Marokko. Marokko wordt ook als transitland gebruikt voor cocaïne richting de EU, zie hoofdstuk 5.

De hasj afkomstig uit Afghanistan, Pakistan en Libanon is voornamelijk bestemd voor het Midden-Oosten en Zuidwest-Azië, maar een deel komt ook op de Europese markt (EMCDDA & Europol, 2019). Dit geldt ook voor de Nederlandse markt (politie-informatie).

Volgens de Spaanse autoriteiten wordt er tegenwoordig minder gebruik gemaakt van de traditionele route die ook wel de oostmediterrane route wordt genoemd (Guardia Civil, 2021). Bij die route gaat de hasj vanuit Marokko richting Libië, van waaruit het de EU binnenkomt. Nu wordt er ook gebruik gemaakt van de zogenoemde Atlantische route, waarbij de hasj vanuit Marokko via zee naar Guinee Bissau, Sierra Leone en Senegal gaat en vervolgens over land de Sahelroute volgt naar Libië (Guardia Civil, 2021). Vanuit Libië gaat het naar het Europese continent.

Het EMCDDA waarschuwt dat door de ligging van Libië tussen de twee grote hasjproducerende landen Marokko en Libanon in combinatie met de instabiliteit in het land, Libië mogelijk een zwak punt vormt in de regio waar criminelen van profiteren. Het land wordt mogelijk al gebruikt als opslag- en transitland (EMCDDA & Europol, 2019). Nederlandse criminelen die zich bezighouden met hasjhandel, gebruiken ook de route vanuit Marokko via Libië en dan gaat het vaak over ladingen op boten (politie-informatie).

Transport van hasj vanuit Marokko direct naar Spanje wordt ook gezien. Het transport vanaf

Marokko gaat over zee, bijvoorbeeld in vrachtwagens op de pont naar Spanje. Voedsel kan hierbij als deklading gebruikt worden (politie-informatie). Ook komt het voor dat hasj via helikopters, go fast-boten, vissersboten of pleziervaart van Marokko naar Spanje wordt gebracht (EMCDDA & Europol, 2019; politie-informatie). Met hulp van corrupte douanemedewerkers zorgen criminelen ervoor dat de ladingen de grens tussen Marokko en Spanje over komen. Nederlandse subjecten zijn ook betrokken bij het ontvangen van de lading in Spanje en zorgen dat het ergens kan worden opgeslagen (politie-informatie). Zodra er vraag is naar de hasj, gaat het vanaf die opslaglocatie over land met vrachtwagens via Frankrijk naar Nederland en andere landen in de EU. Zo werd er begin dit jaar bij de Spaans-Franse grens in de buurt van Perpignan een partij van 740 kilo hasj in beslag genomen in een vrachtwagen afkomstig uit Spanje met Spaans kenteken en een Spaanse chauffeur (Douanes, 2021).

In Frankrijk is cannabis (zowel hasj als hennep) de meest inbeslaggenomen drugssoort (Douane, 2021).

Omdat de smokkelroute van hasj veelal vanuit Marokko via Spanje gaat en vervolgens naar Nederland, is de combinatie met hennep mogelijk. Zoals al eerder genoemd, is Spanje ook een groot productieland voor hennep en zijn Nederlandse criminele groepen daar ook bij betrokken.

De infrastructuren die zijn ingericht voor de hasjtransporten kunnen ook voor hennep gebruikt worden en andersom. Een gecombineerde lading van hennep en hasj uit Spanje, waar hasj en hennep samenkomen, is dus niet vreemd. Zo liep er in Nederland een onderzoek naar een partij hasj en hennep met als deklading knoflook. De lading was afkomstig uit het zuiden van Spanje (O-41).

Ook de Guardia Civil deed onderzoek naar een criminele groep die zich bezighield met de productie en handel van hennep en hasj. Dit onderzoek begon met een inbeslagname van hennep en hasj in

De narcostand van Nederland - Cannabis

76

een vrachtwagen met Nederland als bestemming (La Vanguardia, 2019). Begin 2021 is er in Spanje, ter hoogte van Cordóba, een transport van hennep en hasj dat onderweg was naar Nederland, onderschept (Diario Sur, 2021). Hierbij zijn ook Nederlandse verdachten aangehouden.

Figuur 4.21. Smokkelroutes hasj

Bron: EMCDDA, 2017.

Omdat Marokko buiten de EU ligt, zijn er controles vanuit Marokko de EU in. Wanneer de lading binnen de EU is, worden er geen grenscontroles uitgevoerd, zoals dat is afgesproken binnen de Schengenzone.

Hasj vanuit Libanon, Pakistan en Afghanistan komt over land of over zee in containers naar Nederland (politie-informatie). In 2018 is op een bedrijventerrein in Rotterdam 3600 kilo hasj aangetroffen in een zeecontainer afkomstig uit Libanon (O-46).

Voor het regelen van transporten wordt vaak gebruik gemaakt van bv’s om de drugs van de ene bv aan de andere te verkopen (politie-informatie). Hierdoor kan het papierwerk rondom de transporten geregeld worden. Deze constructie wordt veel gezien binnen de hasjhandel, maar ook bij andere drugstypen. Het komt voor dat prijzen van kilo’s hasj worden gemaakt met de kosten van het transport daarbij inbegrepen (politie-informatie).

De bv naar bv-constructie wordt ook gebruikt bij de handel in cocaïne en heroïne (zie de hoofd-stukken 5 en 7).

Waar bij cocaïne een duidelijk beeld is van hoe het uithaalproces van de cocaïne uit containers werkt, is er voor hasj geen beeld over het gebruik van uithalers. Als de hasj in Nederland aankomt, wordt het wel vaak opgeslagen op locaties voordat het verkocht of verder gedistribueerd wordt naar het buitenland (I-41).