CONCLUSIE: WAAROM ROEMENIË MET HET VERSTREKKEN VAN PASPOORTEN AAN PERSONEN VAN EEN NIET-EU LIDSTAAT (MOLDAVIË) BOTST MET BELEID VAN DE EUROPESE UNIE?

In deze scriptie wordt antwoord gegeven op de vraag waarom Roemeens beleid botst met Europees beleid door middel van het verstrekken van Roemeense paspoorten aan burgers uit Moldavië. Sinds

de toetreding van Roemenië tot de Europese Unieis namelijk duidelijk naar voren gekomen dat het land veel paspoorten verstrekt aan burgers met de Moldavische nationaliteit. Door middel van het theoretisch kader en de verschillende deelvragen werd er structuur aangebracht binnen deze scriptie en werd de hoofdvraag beantwoord. Binnen het theoretisch kader werden het uitbreidings- en toetredingsbeleid van de Europese Unie, de Schengenovereenkomst, de European Neighbourhood Policy, het Eastern Partnership en het Europees Burgerschap geanalyseerd en toegelicht. Om vervolgens via een korte geschiedenis inzicht te krijgen in de historie van beide landen en de reden waarom Roemenië claimt zich verbonden met en verantwoordelijk voor Moldavië te voelen. Daarna werd er gekeken naar de achterliggende motieven welke de uitgifte van Roemeense paspoorten aan burgers met de Moldavische nationaliteit justificeren, om ten slotte de vraag ‘Waarom het beleid van Roemenië botst met het grensbeleid van de Europese Unie?’ te beantwoorden.

Ten eerste is het doel van het uitbreidings- en toetredingsbeleid van de Europese Unie dat het land dat wil toetreden zich identificeert met de geldende Europese democratische normen en waarden, deze eerbiedigt en ermee instemt deze ook te zullen waarborgen, uitdragen en promoten. Om daadwerkelijk toe te kunnen treden moet een land voldoen aan de Kopenhagencriteria. Hierna wordt de procedure gestart en helpt de EU het land om aan de criteria te voldoen om vervolgens officieel deel te kunnen nemen aan de EU. Voor Roemenië is deze officiële toetreding in 2007 geweest, waarbij er een einde kwam aan de scheiding tussen het communistische Oosten en het kapitalistische Westen. Daarentegen betekent het niet dat een land dan ook direct deel uitmaakt van de Schengenzone. Om hieraan deel te nemen moeten de toetredende lidstaat het vertrouwen hebben van alle deelnemende lidstaten van de Schengenzone. Tot op heden maakt Roemenië nog geen deel uit van deze zone, omdat de lidstaten nog geen volledig vertrouwen hebben in het land. Door het creëren van een interne markt zonder grenzen zijn er andere veiligheidsuitdagingen ontstaan; van militaire dreigingen aan de grens, naar politieke en economische instabiliteit. Een toetredend lidstaat stemt ermee in om zich aan de geldende EU regels te houden, en deze uit te dragen om deel te kunnen nemen aan de Schengenzone. Tot op heden is Roemenië nog geen lid, en wint het land door het veelvuldig ‘uitdelen’ van paspoorten geen vertrouwen van de andere lidstaten. Bovendien is Roemenië verantwoordelijk voor het bewaken van de langste externe grens van de Europese Unie en is daarom een belangrijke spil als het gaat om de externe veiligheid. Het feit dat het land paspoorten verstrekt aan burgers buiten de grenzen van de EU valt niet in lijn met het

beschermen van de EU en het doel om de landen rondom de EU deel te laten nemen aan speciale samenwerkingsverbanden. Hiervoor heeft de EU juist de European Neighbourhood Policy ontwikkeld om een kring van vrienden rondom de externe grenzen van de EU te bewerkstelligen. Om de naaste buren te betrekken bij de Europese manier van samenwerken en tegelijkertijd de algehele stabiliteit

in het land en de welvaart te vergroten en juist geen nieuwe scheidingslijnen te creëren. Na het einde van de Koude Oorlog betekende dit voor Moldavië een grote stap in de richting van globalisatie en Europeanisatie. De EU monitort dit aan de hand van Action Plans en Progress Reports om de voortgang bij te houden. De EU stelt geen lidmaatschap in het vooruitzicht, maar geeft de naaste buren meer Europese betrokkenheid, zodat Moldavië zichzelf verder kan ontwikkelen en de

leefomstandigheden verbeteren. Zo creëert de EU een bufferzone om de veiligheid van haar externe grens te behouden en tegelijkertijd een beter partnerschap op te bouwen. Om de politieke en economische relatie met Moldavië nog verder uit te diepen, maakt Moldavië ook nog deel van het Eastern Partnership uit. Het doel is om Moldavië dichterbij de Europese manier van besturen te laten komen. Daarnaast bevorderd het EaP de samenwerking door versoepeling van de geldende visa restricties op te heffen. De EU wil Moldavië stimuleren door ondersteuning te bieden op allerlei terreinen en de relatie te intensiveren en Moldavië niet af te laten schrikken door bemoeienis zoals Roemenië het doet. De EU staat met de ENP en het EaP voor samenwerking en het behoud van de eigen soevereiniteit. Roemenië maakt door haar beleid inbreuk op de soevereiniteit van Moldavië, het land dat in 1991na een roerige geschiedenis de onafhankelijkheid uitriep.

Uit deze geschiedenis komt naar voren dat nationalisme en het bijeenbrengen van Roemenen op één grondgebied ‘Romania Mâre’ een grote rol gedurende de achttiende, negentiende, twintigste én eenentwintigste eeuw speelde. Dit idee ontstond in 1918en is door de verschillende presidenten en politieke partijen duidelijk naar voren gebracht. De unificatie van Roemenen binnen één staat is continue aanwezig. Moldavië met haar hoge aantal inwoners van de Roemeense nationaliteit, stond door de eeuwen heen echter voornamelijk onder een Russisch bewind, welke de Roemeens cultuur uit het dagelijks leven weerde. In 1918 steunde Rusland de Moldaviërs om zich te unificeren en een eigen natie op te richten. Na de communistische periode behield Moldavië haar onafhankelijkheid, alleen stelde met Roemenië wel een opengrensbeleid in zodat de bevolking makkelijk op haar grondgebied kon betreden. Het reizen van en naar het buurland stond hoog op de agenda. Niet alleen konden de burgers naar Roemenië reizen zonder visum, zij mochten ook met een Sovjet paspoort de grens oversteken. 96 _{Echter werd in de aanloop naar het EU lidmaatschap in 2001 het}

opengrensbeleid van Roemenië verscherpt. Om Roemenië te kunnen betreden hadden de inwoners van Moldavië nu verplicht een paspoort nodig om de veiligheid van de oostelijke buitengrens te kunnen garanderen.

Na de val van het communisme in 1989 had Roemenië haar burgerschapsbeleid met betrekking tot het aanvragen van een Roemeens paspoort alleen vergemakkelijkt om Roemenen buiten Roemenië de kans te geven om het paspoort aan te vragen. Een persoon kan het burgerschap

96 _{A. Avram en D. Müller,’Moldava’s border with Romania: Challenges and Perspectives after Romania’s} Accession to the European Union’, South-East Europe Review for Labor and Social Affairs, nr. 3 (2008), p. 402.

aanvragen tot aan afstammelingen van de derde generatie. Dit is voor de een groot deel van de bevolking van Moldavië eenvoudig aan te tonen aangezien de geschiedenis van Moldavië en Roemenië met elkaar is verweven. Daarnaast mogen de Moldaviërs om de grens over te steken niet alleen simpelweg een identiteitskaart tonen, maar hebben zij een paspoort in combinatie met een visum nodig. Een reden temeer voor het Roemeens beleid op Roemeense paspoorten uit te geven, en de Roemeens sprekende bevolking op haar grondgebied te krijgen. Alleen draagt dit niet bij aan de positieve integratie en de promotie van normen en waarden van de Europese Unie. Daar komt nog bij dat de uitgifte van paspoorten in beginsel een nationale aangelegenheid is en iedere lidstaat zelf bepaalt hoe men het nationaal burgerschap verwerft. Alleen sinds 1992 heeft men naast het

nationaal burgerschap ook het Europees burgerschap, waaraan de burger diverse rechten en plichten aan kan ontlenen. Roemenië dient dus ook rekening te houden met de consequenties welke van invloed kunnen zijn op de overige lidstaten. Als men met een visa het land binnenkomt, kan men geen aanspraak maken op de rechten en plichten van de EU. Desalniettemin, mocht Roemenië toetreden tot de Schengenzone, dan geeft Roemenië aan een hele grote groep Moldaviërs met het nieuwe paspoort ook het Europees burgerschap weg, terwijl de EU juist een kring van vrienden wil realiseren door middel van samenwerkingsverbanden in plaats van toetreding. Door de uitgifte van paspoorten creëert Roemenië spanningen met Moldavië terwijl Roemenië zelf nog moet voldoen aan allerlei eisen welke als een stimulans zouden moeten dienen; het verlangen om het gebruik van visaas op te heffen voor haar burgers om de EU binnen te gaan. Echter, ook al is de EU prominent aanwezig in Roemenië ’s vooruitgang, toch lijkt Roemenië haar eigen nationale droom ‘România Mare’ nog steeds mogelijk te zien, en botst hiermee met het grensbeleid van de Europese Unie.

BIBLIOGRAFIE

Boeken

- Breherton, C. & J. Vogler, The European Union as a Global Actor, London: Routledge 2006.

- Cinpoeş, R., Nationalism and Identity in Romania. A History of Extreme Politics from the Birth of the State to EU Accession, London: Tauris Academic Studies 2010.

- DeBardeleben, J., (ed)., The Boundaries of EU Enlargement, Houndmills: Palgrave-Macmillan 2008.

- Dinan, D., Ever Closer Union, ‘An Introduction to European Integration’, Palgrave-Macmillan, 2005.

- Drace-Francis, A., The Making of Modern Romanian Culture. Literacy and the Development of National Identity, London: Taurus Academic Studies 2006.

- Emerson, M. en Marius Vahl, ‘Moldova en het Transnistrische conflict’, In: B. Coppieters ed., Europeanisering en conflictoplossing: case-studies uit de Europese periferie, Academia Press 2004.

- Gledhill, J. en C. King, ‘Romania since 1989. Living Beyond the Past’, in: Sharon L. Wolchik en Jane L. Curry, Central and East European Politics. From Communism to Democracy, United States of America: Rowan & Littlefield Publishers, Inc. 2008.

- King, C., The Moldovans, Romania, Russia and the Politics of Culture, Stanford California: Hoover University Press 1999.

- Lewis, A., The EU & Moldova: on a fault-line of Europe, London: Federal Trust 2004.

- Papadimitriou, D. en D. Phinnemore., Romania and the European Union. From Marginalisation to Membership, Oxon: Routledge 2008.

- Phinnemore, D., (ed)., The EU & Romania. Accession and Beyond, London: Federal Trust for Education and Research 2006.

- Sharon L. Wolchik & Jane L. Curry, Central and East European Politics. From Communism to Democracy, United States of America: Rowan & Littlefield Publishers Inc. 2008.

- Treptow, K. W., A History of Romania, New York: Columbia University Press 1996.

Artikelen

- Avram, A. en D. Müller,’Moldava’s border with Romania: Challenges and Perspectives after Romania’s Accession to the European Union’, South-East Europe Review for Labor and Social Affairs, nr. 3 (2008), pp. 399-429.

- Bauböck, R., ‘Summary: Global, European and National Questions about the price of Citizenship’, in Ayelet Shachar en Rainer Bauböck ed., Should Citizenship be for Sale?, EUI Working Papers 2014, pp. 1-38.

- Dura, G., ‘EU Membership gives Romania New Opportunities in its Relations with Moldova’, Journal of Foreign Policy of Moldava, nr. 1 (2007), pp. 1-4.

- Houtum, van H. en Freerk Boedeltje, ‘Questioning the EU’s Neighbourhood Geo-Politics: Introduction to a Special Section’, Geopolitics, nr. 16 (2011),pp. 121-129.

- King, C., ‘Moldovan Identity and Pan-Romanianism’, Slavic Review, nr. 2 (1994), pp. 345-368.

- King, C., ‘Marking Time in the Middle Ground: Contested Identities and Moldovan Foreign Policy’, Journal of Communist Studies and Transition Politics, nr.19 (2003), pp.60-82.

- Korosteleva, E., ‘The eastern Partnership Initiative: A New Opportunity for Neighbours?’ Journal of Communist Studies and Transition Policies’, nr, 1 (2011), pp. 1-21.

- Lavenex, S. en Frank Schimmelfennig,’EU Rules Beyond EU Borders: Theorizing External Governance in European Politics’, Journal of European Public Policy, nr. 6 (2009), pp. 791-812.

- Leino, P. en Roman Petrov, ‘Between ‘Common Values’ and Competing Universals – The Promotion of the EU’s Common Values through the European Neighbourhood Policy’, European Law Journal, nr. 5 (2009), pp. 654-671.

- Leustean, L., ‘For the Glory of Romanians”: Orthodoxy and Nationalism in Greater Romania, 1918–1945’, Nationalities Papers: The Journal of Nationalities and Ethnicity, nr. 4 (2007), pp. 717-741.

- Marcu, S., ‘The Geopolitics of the Eastern Border of the European Union: The Case of Romania-Moldava-Ukraine’, Geopolitcs, nr, 14 (2009), pp. 409-432.

- Stent, A., ‘The lands in between: the new Eastern Europe in the twenty-first century’, in: D. Hamilton & G. Mangott ed., The new Eastern Europe: Ukraine, Belarus, Moldova, Washington: Centre for Transatlantic Relations 2007, pp. 1-24.

- Zielonka, J., ‘ Introduction. Boundary making by the European Union’, in: Andrei Avram and Dietmar Mueller, ‘Moldava’s border with Romania: Challenges and Perspectives after

Romania’s Accession to the European Union’, South-East Europe Review for Labour and Social Affairs, nr. 3 (2008), pp. 399-429.

Internet

- AFP, ‘Moldavië: Roemeens paspoort is sleutel tot Europa’,

http://www.presseurop.eu/nl/content/article/73651-roemeens-paspoort-sleutel-tot-europa, geraadpleegd op 27.02.2013.

- Bidder, B., ‘Moldavië-Roemenië: Verkapte toetreding tot de EU’,

http://www.presseurop.eu/nl/content/article/295081-verkapte-toetreding-tot-de-eu, geraadpleegd op 27.02.2013.

- Bidder, B., ‘Romanian Passports for Moldovans: Entering the EU through the Back Door’, http://www.spiegel.de/international/europe/romanian-passports-for-moldovans-entering- the-eu-through-the-back-door-a-706338.htm, geraadpleegd op 02.04.2013.

- Council of the European Union, ‘Copenhagen European Council, 12-13 December, Presidency Conclusions’, http://ue.eu.int/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/ec/73842.pdf,

- E.L., ‘Ex-Communist Europe. Romania and Citizenship’,

http://www.economist.com/blogs/easternapproaches/2011/08/romania-and-citizenshi, geraadpleegd op 02.04.2013.

- Eastern Partnership Community, ‘What is the EaP?’,

http://www.easternpartnership.org/content/eastern-partnership-glance, geraadpleegd op 30.09.2013.

- European Commission, ‘Step towards Joining’, http://ec.europa.eu/enlargement/policy/steps- towards-joining/index_en.htm, geraadpleegd op 16.09.2013.

- European Commission, ‘Conditions for membership’,

http://ec.europa.eu/enlargement/policy/conditions-membership/index_en.htm, geraadpleegd op 16.09.2013.

- European Commission, ‘Schengen Area’, http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-we- do/policies/borders-and-visas/schengen/index_en.html, geraadpleegd op 24.03.2013.

- Europese Commissie, ‘Agenda 2000- Commission Opinion on Romania’s Application for Membership of the European Union’,

http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/dwn/opinions/romania/ro-op_en.pdf, geraadpleegd op 13.11.2013.

- Europese Unie, ‘Roemenië’, http://europa.eu/about-eu/countries/member- countries/romania/index_nl.htm, geraadpleegd op 10.11.2013.

- European Union, ‘What is the European Neighbourhood Policy?’,

http://ec.europa.eu/world/enp/policy_en.htm, geraadpleegd op 24.03.2013

- European Union External Action, ‘Regional policies’,

http://eeas.europa.eu/eastern/index_en.htm, geraadpleegd op 30.09.2013.

- European University Institute, ’EU Citizenship’, http://eudo-citizenship.eu, geraadpleegd op 06.02.2014.

- Landman, G., ‘Analyse: Roemenië maakt haar eigen inwoners tot tweederangsburgers’, http://roemenie.hungarian-human-rights.eu, geraadpleegd 21.03.2013.

- Romania, ‘Law on Romanian citizenship’,

http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/nationality/National%20legislation/romanian %20law%20on%20citizenship%202009.pdf, geraadpleegd op 10.05.2014.

- Stevens, J., ‘Hundreds of Thousands from outside EU could head for UK through passport loophole’, http://www.dailymail.co.uk/news/article-2531995/Hundreds-thousands-outside- EU-head-UK-passport-loophole.html, geraadpleegd op 30.01.2014.

- Tőkés, L., ‘Communiqué Moldovian Settlement to Transylvania’, http://roemenie.hungarian- human-rights.eu, geraadpleegd op 30.01.2014

- Zonder auteur, ‘Prikkeldraad weggehaald aan de buitengrenzen van de EU’, http://www.doorbraak.eu/?p=3672, geraadpleegd op 12.03.2013.

EU Documenten

- Commission of the European Communities, Wider Europe-Neighbourhood: A New

Framework for Relations with our Eastern and Southern Neighbours’, COM(2003) 104 final, Brussels, 2003.

- Council of the European Union, ‘Presidency Conclusions – Tampere European Council: 15 and 16 October’, Brussels, 1999.

In document De botsing van Roemeens beleid met Europees grensbeleid ‘Roemenië en Moldavië: paspoortuitgifte’ (pagina 46-53)