Het doel van dit essay was de organisatie van de overzeese handel tussen het Romeinse Rijk en India via de Rode Zee in kaart te brengen. Er is gebleken dat de inlijving van Egypte bij het Romeinse Rijk door keizer Augustus een enorme groei van de overzeese handel met India tot gevolg had. Toch was dit niet de voornaamste reden voor het inlijven van Egypte door de Romeinen. Met name de enorme graanoogsten langs de Nijl waren interessant voor de Romeinen. Hiermee konden ze met gemak de inwoners van de miljoenenstad Rome van voldoende voedsel voorzien, om daarmee sociale onrust in de hoofdstad van het rijk tegen te gaan. Vanaf de vierde eeuw werd een groot deel van het graan uit de Nijlvallei naar Constantinopel verscheept.
Doordat het gehele Middellandse Zeegebied vanaf de regering van Augustus onder Romeinse heerschappij verenigd was, was de potentiële markt voor producten uit India enorm vergroot tegenover eerdere periodes. Bovendien heerste er tijdens de eerste eeuw na Christus een periode van ongekende welvaart en vrede in het Romeinse Rijk, iets wat daarvoor en ook daarna niet meer werd bereikt. Dit zorgde voor een grote vraag naar de luxeproducten uit India. Niet alleen de allerrijksten uit de Romeinse samenleving konden zich deze producten veroorloven.
Ondanks de kritiek van klassieke auteurs, zoals Plinius de Oudere, dat het gebruik van oosterse producten een ongeoorloofde luxe was die, ervoor zorgde dat veel Romeins kapitaal verloren ging, deed de Romeinse staat geen enkele poging deze handel tegen te gaan. Ook deed het Romeinse leger geen pogingen buitenlandse concurrentie op het Arabisch schiereiland uit te schakelen, om zo de rol van Romeinse handelaars te vergroten.
Wel deed het Romeinse leger zowel in de oostelijke woestijn van Egypte, als de Negev woestijn veel inspanningen om de karavaanroutes te controleren. Dit was niet alleen om de handelsgoederen te beschermen tegen bandieten, maar vooral om te zorgen dat de handelaars hun goederen niet van de hand zouden doen voor de Romeinse magistraten de importbelasting van vijfentwintig procent over de goederen uit India hadden geheven. Importbelasting was voor de Romeinse bureaucratie een relatief makkelijk middel om belastinginkomsten binnen te krijgen.
37 Na een aanvankelijke bloei van de handel via de Rode Zee in de eerste eeuw en een kleine krimp gedurende de tweede eeuw, komt de overzeese handel in de derde eeuw abrupt tot stilstand. Dit is geheel gerelateerd aan de algemene crisis van de derde eeuw die in het Romeinse Rijk op vele terreinen heersten. Echter ook in India speelden dezelfde problemen tijdens de derde eeuw. Er zijn geen specifieke oorzaken aan te wijzen, die alleen voor de handel via de Rode Zee golden, voor deze stilstand. In de vierde eeuw komt de handel met India weer op een kleinere schaal op gang. Vooral tijdens de vroege Byzantijnse tijd is deze handel weer aanzienlijk, maar bij lange na niet op de schaal van de eerste eeuw na Christus.
Het lijkt erop dat tijdens de eerste eeuw een unieke situatie heerste in het Middellandse Zeegebied. Nog nooit leefden er zoveel mensen onder dezelfde heerschappij en waren deze mensen bovendien zo welvarend. Ook na de eerste eeuw heeft deze situatie zich gedurende vele eeuwen niet meer voorgedaan. Dit is niet alleen af te leiden uit de overzeese handel met India, maar uit alle studies naar economische activiteiten in het Romeinse Rijk gedurende de Pax Romana.
38
Bronnenlijst
- The Periplus Maris Erythraei, Engelse vertaling door Lionel Casson (Princeton 1989).
- Plinius Secundus, Natural history, Engelse vertaling door H. Rackham (Londen 1945).
- Strabo, The geography of Strabo in eight volumes, VII. Engelse vertaling door Horace Leonard Jones (Londen 1983).
- Tacitus, Kronieken, Nederlandse vertaling door J.W. Meijer (Haarlem 1965).
Literatuurlijst
- Abd-el-Ghani, Mohammed, ‘Alexandria and Middle Egypt: some aspects of social and economic contacts under Roman rule’, in: William V. Harris en Giovanni Roberto Ruffini ed., Ancient Alexandria between Egypt and Greece (Boston 2004) 161-178.
- Alcock, Susan E., ‘The eastern Mediterranean’ in: Walter Scheidel, Ian Morris en Richard Saller ed., The Cambridge economic history of the Greco-Roman world (Cambridge 2007) 671-697.
- Begley, Vimala, ‘Introduction’ in: Vimala Begley en Richard Daniel De Puma ed.,
Rome and India. The ancient sea trade (Wisconsin 1991) 3-7.
- Blue, Lucy, ‘Locating the harbour: Myos Hormos/Quseir al-Qadim: a Roman and Islamic port on the Red Sea coast of Egypt’, The international journal of nautical
archaeology 36 (2007) 265-281.
- Bosworth, A.B., ‘Alexander the Great part 1: The events of the reign’, in: D.M. Lewis e.a. ed., Cambridge ancient history, VI. The fourth century B.C.
(Cambridge 1994) 791-845.
- Bowersock, G.W., ‘Perfumes and power’ in: Alessandra Avanzini ed., Profumi
d’Arabia: atti del convegno (Rome 1997) 543-556.
- Bowman, Alan K. en Dominic Rathbone, ‘Cities and administration in Roman Egypt’, The journal of Roman studies 82 (1992) 107-127.
39 - Bowman, Alan K., ‘Egypt’, in: Alan K. Bowman, Edward Champlin en Andrew
Lintott ed., The Cambridge ancient history, X. The Augustan empire, 43 B.C. –
A.D. 69 (Cambridge 1996) 676-702.
- Bowman, Alan K., ‘Egypt from Septimius Severus to the death of Constantine’ in: Alan K. Bowman, Peter Garnsey en Averil Cameron ed., Cambridge ancient
history, XII. The crisis of empire, A.D. 193-337 (Cambridge 2005) 313-326. - Cappers, René T.J., Roman foodprints at Berenike. Archaeobotanical evidence of
subsistence and trade in the eastern desert of Egypt (Los Angeles 2006). - Casson, Lionel, Ancient trade and society (Detroit 1984).
- Casson, Lionel, ‘Text and author’ in: The Periplus maris Erythraei (Princeton 1989) 5-10.
- Casson, Lionel, ‘Trade in the Indian Ocean’ in: The Periplus maris Erythraei (Princeton 1989) 11-44.
- Casson, Lionel, ‘Ancient naval technology and the route to India’, in: Vimala Begley en Richard Daniel De Puma ed., Rome and India. The ancient sea trade (Wisconsin 1991) 8-11.
- Deo, S.B., ‘Roman trade: recent archaeological discoveries in western India’ in: Vimala Begley en Richard Daniel De Puma ed., Rome and India. The ancient sea
trade (Wisconsin 1991) 39-45.
- Erdkamp, Paul, The grain market in the Roman Empire. A social, political and
economic study (New York 2005).
- Erickson-Gini, Tali, ‘The Nabataeaan – Roman Negev in the third century CE’, in: Ariel Lewin en Pietrina Pellegrina ed., The late Roman army in the Near East
from Diocletian to the Arab conquest: proceedings of a colloquium held at Potenza, Acerenza and Matera, Italy (may 2005) (Oxford 2007) 1-9. - Fraser, P.M., Ptolemaic Alexandria (Oxford 1972).
- Freyberg, von, Hans-Ulrich, Kapitalverkehr und Handel im römischen
Kaiserreich (27 v. Chr. – 235 n. Chr.) (Freiburg 1988).
- Giardini, Andrea, ‘The transition to late antiquity’, in: Walter Scheidel, Ian Morris en Richard Saller ed., The Cambridge economic history of the
40 - Grant, Michael, From Alexander to Cleopatra. The Hellenistic world (Londen
1982).
- Grant, Michael, The collapse and recovery of the Roman empire (Londen en New York 1999).
- Habicht, C., ‘The Seleucids and their rivals’, A.E. Astin e.a. ed., The Cambridge
ancient history, VIII. Rome and the Mediterranean to 133 B.C. (Cambridge 1989) 324-387.
- Isaac, Benjamin, The limits of empire. The Roman army in the east (New York 1990).
- Keay, John, A history of India (Suffolk 2000).
- Loriot, Xavier en Daniel Nony, La crise de l’Empire romain, 235-285 (Parijs 1997).
- Mayerson, Philip, ‘The port of Clysma (Suez) in transition from Roman to Arab rule’, Journal of Near Eastern studies 55 (1996) 119-126.
- Fergus Millar, The Roman Near East, 31 BC – AD 337 (Cambridge, Massachusetts en Londen 1993).
- Nappo, Dario, ‘On the location of Leuke Kome’, Journal of Roman archaeology:
an international journal 23 (2010) 335-348.
- Narain, A.K., ‘The Greeks of Bactria and India’, in: A.E. Astin e.a. ed., The
Cambridge ancient history, VIII. Rome and the Mediterranean to 133 B.C. (Cambridge 1989) 388-421.
- Peacock, David, ‘The site of Myos Hormos: a view from space’, Journal of
Roman archaeology: an international journal 6 (1993) 226-232.
- Potter, David S., The Roman Empire at bay. A.D. 180-395 (Londen 2004).
- Raman, K.V., ‘Further evidence of Roman trade from coastal sites in Tamil Nadu’ in: Vimala Begley en Richard Daniel De Puma ed., Rome and India. The ancient
sea trade (Wisconsin 1991) 125-133.
- Rey-Coquais, J.P., ‘L’Arabie dans les routes de commerce entre le monde Mediterranéen et les cotes Indiennes’, in: T. Fahd ed., L’Arabie préislamique et son environnement historique et culturel (Leiden 1989) 225-239.
41 - Romanis, de, Federico, Cassia, cinnamomo, ossidiana: uomini e merci tra
Oceano Indiano e Mediterrano (Rome 1996).
- Rostovtzeff, Michael, Caravan Cities (Oxford 1932).
- Scheidel, Walter , ‘Creating a metropolis: a comparative demographic perspective’, in: William V. Harris en Giovanni Roberto Ruffini ed., Ancient
Alexandria between Egypt and Greece (Boston 2004) 1-33. - Sharma, R.S., India’s ancient past (New Delhi 2005).
- Sidebotham, Steven E., Roman economic policy in the Erythra Thalassa, 30 BC –
AD 217 (Leiden 1986).
- Sidebotham, Steven E., ‘Ports of the Red sea and the Arabia-India trade’, in: Vimala Begley en Richard Daniel De Puma ed., Rome and India. The ancient sea
trade (Wisconsin 1991) 12-38.
- Stein, Burton, A history of India (Cornwall 1998).
- Thapar, Romila, Early India. From the origins to A.D. 1300 (St Ives 2002). - Thorley, J., ‘The development of trade between the Roman Empire and the east
under Augustus’, Greece and Rome, second series 16 (1969) 209-223. - Tomber, Roberta, Indo-Roman trade. From pots to pepper (Londen 2008). - Turner, E.G., ‘Ptolemaic Egypt’, in: F.W. Walbank e.a. ed., The Cambridge
ancient history, VII, part 1. The Hellenistic world (Cambridge 1984) 118-174. - Walbank, F.W., The Hellenistic world (Londen 1981).
- Warner Slane, Kathleen, ‘Observations on Mediterranean amphoras and tablewares found in India’ in: Vimala Begley en Richard Daniel De Puma ed.,
Rome and India. The ancient sea trade (Wisconsin 1991) 204-215.
- Whitcomb, D.S. en J.H. Johnson, Quseir al-Qadim 1978. Preliminary report (Caïro 1979).
- Whitewright, Julian, ‘How fast is fast? Technology, trade and speed under sail in the Roman Red Sea’, in: J. Starkey, P. Starkey en T. Wilkinson ed., Natural
resources and cultural connections of the Red Sea. Proceedings of Red Sea project III (Oxford 2007) 77-87.
- Young, Gary K., Rome’s eastern trade: international commerce and imperial