Een belangrijke rol voor de begrijpelijkheid van deze veelzijdige teksten is de rol van de Common Ground oftewel de som van wederzijds gedeelde of gezamenlijke kennis en veronderstellingen tussen ontvanger en zender. De creatieve uitingen die De Jeugd maakt zijn veelal voorzien van een bepaalde (voor)kennis. Deze kennis is voor de luisteraar ook nodig om de uitingen te kunnen begrijpen. In dit geval is dus niet alleen enige voorkennis nodig bij het begrijpen van de teksten maar ook de nodige common ground wordt opgeroepen. Deze common ground uit zich bijvoorbeeld op het gebied van straattaalterminologie, hiphopterminologie, maar ook gedeelde kennis over bekende personen. Opvallend is, los van de hoge mate van bekende
Nederlandse personen die worden aangehaald, de hoge mate van Nederlandse begrippen. In de songteksten wordt een groot beroep gedaan op de (gedeelde) kennis van de Nederlandse cultuur. Dat gaat van
Nederlandse volkszangers, winkels, bijnamen en televisieprogramma’s tot aan spreekwoorden en gezegdes. Wanneer men zich niet met de groep zelf kan identificeren of zich op hetzelfde denkniveau kan plaatsen, is de mate van common ground ook aanzienlijk lager. Wanneer de common ground niet gedeeld wordt, streeft de uiting zijn doel voorbij en wordt deze niet begrepen. Om deze reden lijken de teksten in sommige ogen op wartaal. Dit is één van de redenen waarom veel mensen zich niet kunnen vinden in de songteksten van De Jeugd. Er wordt duidelijk een beroep gedaan op bepaalde voorkennis en gedeelde kennis.
Een andere reden waarom de liedteksten van De Jeugd vaak omschreven worden als wartaal is de
taalhandeling die eerder al werd aangeduid als Zeugma. Deze stijlfiguur (of stijlfout) kenmerkt zich door het samentrekken van twee zinsdelen door één woord die beide betekenissen eigenlijk niet kan dragen. Het oogt dan als incorrect Nederlands. Zoals het voorbeeld gegeven in 4x. Toch blijf ik gewoon kletsen als mijn ballen op
je bips. Het gebruik van deze stijlfiguur brengt een ‘krom’ effect teweeg, die vaak een onbedoeld komisch
effect heeft. Daarnaast heeft het repeterend gebruik van klanken (Aan aan als Kofi, ik spit zestien barz in
zestien bars) ook een verwarrend effect, omdat niet alle dubbelzinnigheid direct waar te nemen is.
Functie van mentale ruimtes. De gebruikelijke frames die ruimtes en onze visie op de wereld structureren,
worden door De Jeugd herhaaldelijk gebruikt om taboeonderwerpen (zoals als seksuele handelingen en drank- en drugsgebruik) in te kaderen in termen en domeinen die niet taboe zijn. Zowel humor als het
communicatiekanaal ‘songteksten’ lenen zich uitstekend voor het spelen met het gangbare en het uitdragen van beledigende of anderszins sociaal onacceptabele uitingen. Het hun humor en creativiteit nemen zij afstand van routineuze of stereotype gedachten en brengen op die manier continu een nieuwe schok teweeg (zoals de zin uit Electrotechnique: Stroomstoot uit je piemeltje, hoogspanning niet friemelen).
5.5 Uniciteit
Kortom, het gebruik van bovengenoemde taalhandelingen in vrijwel alle creatieve uitingen laat zien dat De Jeugd verder gaat in hun songteksten dan andere artiesten. De Jeugd van Tegenwoordig kiest er bewust voor buiten het gangbare te treden. Waar andere artiesten kiezen voor een narratieve insteek, rijm, metaforiek of anderszins creatieve invulling van hun nummers, kiest de Jeugd een eigen invulling. De songteksten zijn origineel, uniek, creatief, gelaagd, humoristisch en verrassend.
Kortom, De Jeugd van Tegenwoordig onderscheid zich in hun teksten door hun uniciteit in creativiteit. Zij hebben een zeer unieke en uitgesproken stijl in hun talige creaties. Wartaal of Geniaal? Er zijn verschillende argumenten aan te dragen waarom de songteksten als plat en wartaal ervaren kunnen worden. Echter, de uitingen laten zich wel beschreven aan de hand van taalhandelingen en taaltheorieen. In die zin zijn hun creaties wel degelijk te concretiseren. De Jeugd van Tegenwoordig is origineel, creatief en verrast door buiten het gangbare te treden.
5.6 Discussie
Over smaak valt niet te twisten. Het grote deel van het succes heeft De Jeugd te danken aan de fans en hun interesse. Deze interesse speelt een overduidelijke rol in de waardering van dergelijke songteksten. In dit geval is niet alleen interesse een sleutelfiguur in de waardering van de teksten, als luisteraar wordt er ook nogal wat van je verwacht. Je moet actief luisteren en de nodige informatie zelf nog achterhalen. Deze inzet van de luisteraar vergroot de common ground tussen de formatie en de luisteraar. Het versterkt het wederzijds begrip en versterkt de ‘onderlinge’ band. In dit geval de band van de liefhebber met de formatie. De formatie blijft een mysterieuze rol vervullen als maker van de teksten. Het is als het ware eenzijdig verkeer, waar de formatie gecodeerde boodschappen uitdraagt en de luisteraar zich moet inzetten deze boodschappen te decoderen. Om nog even terug te komen op de metaforische omschrijving van Pascual (2002) dat space-builders gezien kunnen worden als gekleurde brilglazen is in deze teksten ook van toepassing. De mentale ruimtes vormen gekleurde scenario’s, waarin elementen worden geconstrueerd aan de hand van kleurfilters. Oftewel, De Jeugd levert een bepaald gekleurd scenario aan, die door kleurfilters gelezen moet worden. Op die manier ontstaan er wisselende en verschillende interpretaties van hun creaties.
Songteksten vormen een bron van inspiratie voor onderzoek naar creatieve uitingen. Tot noch toe is er weinig onderzoek naar gedaan en weinig over bekend. Een bron vol mogelijkheden in mijn ogen. Muziek speelt in het dagelijks leven van elk individu een belangrijke rol. Niet voor niets dragen we muziek overal bij ons op Ipods, smartphones, en gaan we naar concerten, theater en cabaret. Allemaal voorbeelden van vormen van creatieve uitingen. We identificeren ons met de zenders en de boodschappen die zij uitdragen. De werking van creatieve uitingen als songteksten kan in mijn ogen veel verder onderzocht worden. Zowel op taalgebied als op sociale effecten van songteksten. Er kan meer inzicht in (sub-)culturen worden verkregen, waarom de een zich meer kan identificeren met bepaalde artiesten dan de ander, welke effecten muziek en songteksten kunnen hebben op publiek (en hun daden) etc.
6. BIBLIOGRAFIE
Baxter, L. & Babbie, E. (2004). The basics of communication research. Wadsworth.
Coulson, S. (2005). Extemporaneous Blending: Conceptual Integration in Humorous Discourse from Talk
Radio. Style 39(2): 107-122.
Coulson, S. 2001. What's so funny: Conceptual blending in humorous examples. In V. Herman, (ed.).
The Poetics of Cognition: Studies of Cognitive Linguistics and the Verbal Arts. Cambridge University
Press.
Goldstein, J.H. & McGhee, P. E. (1983). Handbook of humour research. New York: Springer-Verlag.
Fauconnier, G. & Turner, M. (2003). The way we think. The Perseus Books Club. Fauconnier, G. & M. Turner (1998). Principles of Conceptual Integration. In J.-P. Koenig (red.).
Discourse and Cognition. Stanford: CSLI. [Samenvatting: Principles of Conceptual Integration'98.rtf]
Fauconnier, G. (1994). Mental Spaces. Cambridge University Press.
Koestler, A. (1964). The Act of Creation. Penguin Books, New York (p. 38).
Kövecses, Z. (2002). Cultural Variation in Metaphor 1. University of Hungary and California. Middleton, R. (2000). Reading pop: approaches to textual analysis in popular music. Oxford
University Press.
Pascual, E. 2009. Reader: Conceptual Blending in Didactic Discourse (?!).
Pascual, E. (2002). Mental spaces and conceptual blending. In: Imaginary Trialogues: Conceptual Blending and Fictive Interaction in Criminal Courts. Utrecht: LOT 43-55 (2.1 t/m 2.2.2).
Pascual, E. (2002). Communicative spaces: Context as conceptual configuration. To appear in: S.
Coulson (ed.) Language in Action. Vrije universiteit Amsterdam.
Pragglejaz Group (2007). MIP: A Method for identifying Metaphorically Used Words in Discourse. Lawrence Erlbaum Associates, Inc. (p. 3-14).
Renkema, J. (2004). Introduction to Discourse Studies. University of Tilburg.
Schellens, P. (2008). Tekstanalyse: Methoden en toepassingen. Koninklijke van Gorcum.
Suls, J.H. (1972). Cognitive Processes in Humour Appreciation. In: Goldstein and McGhee (1983). Chapter 3, p. 39-57.
Suls, J.H. (1972). A two-stage model for the appreciation of jokes and cartoons: an information processing analysis. In: Goldstein and McGhee (1983). Chapter 4, p. 80-100.
Verhagen, A. (2000). Perspectiefkeuze: meer dan één “ik”. In: Achter het Nederlands: over interacties tussen taal en achtergrondcognitie. Oratie, Universiteit Leiden (pp. 7-15).
Links
Faceculture: 7-delig Interview DJVT De lachende Derde 2010
Deel 1: http://www.youtube.com/watch?v=UFz4JaZG36M Deel2: http://www.youtube.com/watch?v=8xk_r97N2ec&feature=fvwrel Deel3: http://www.youtube.com/watch?v=sK0pdVj8eAM&NR=1&feature=fvwp Deel4: http://www.youtube.com/watch?v=4Q1yP08VcBA&NR=1&feature=fvwp Deel 5: http://www.youtube.com/watch?v=fDwbClgBahI&NR=1&feature=fvwp Deel 6: http://www.youtube.com/watch?v=pBwkyDg21PM&NR=1&feature=fvwp Deel 7: http://www.youtube.com/watch?v=hYS65e5ReYU&NR=1&feature=fvwp
Radio 1: Kunststof interview Willie Wartaal De lachende derde.
http://www.radio1.nl/contents/22656-willie-wartaal-en-de-lachende-derde
De wereld draait door
(http://dewerelddraaitdoor.vara.nl/Gasten.617.0.html?&tx_ttnews[tt_news]=3302&tx_ttnews[backPi d]=626&tx_ttnews[cat]=192&cHash=095e765202)
Songteksten
De Jeugd van Tegenwoordig (2011). Het handboek der Jeugd. Uitgeverij Nijgh&Ditmar. Songteksten.com: www.songteksten.com Songteksten.net: www.sonteksten.net Vertalingen VanDale: www.vandale.nl Straattaal: www.straatwoordenboek.nl Urbantaal: www.urbandictionary.com