• Schrijf de cijfers zo zoals de meeste mensen ze kennen (niet IX maar 9).
• Vermijd oude jaartallen (niet 1877 maar lang geleden of meer dan 100 jaar geleden). • Vermijd grote getallen en procenten (niet 100.000 mensen maar veel mensen of heel
veel mensen; niet 14% maar enkele of een paar).
• Meestal zijn cijfers makkelijker dan woorden (niet vijf mannen maar 5 mannen). • Hoe iets opschrijven: vraag het (Een of 1; niet 03-03-2012 maar 3 maart 2012 of 3-3
2012).
• Omgang met uur aanduidingen. Vraag het (11.45 uur of 11 uur 45 of smor-gens kwart voor twaalf).
• Schrijf telefoonnummers in groepjes (niet 0205205540 of 020-5205540 maar 020 – 52 05 54 0).
• Vermijd bijzondere tekens (niet “ ” of … of % of &).
• Als het toch gebruikt moet worden leg het uit (Een paragraaf is een deel van een wet. Het teken voor een paragraaf is §. Iedere paragraaf heeft een nummer).
3. Zinnen
• Schrijf korte zinnen. In iedere zin maar een uitlating (niet als u me vertelt wat u wilt, kan ik u helpen maar: Ik kan u helpen. Vertel me wat u wilt).
• Gebruik eenvoudige zinsbouw (niet samen gaan we op vakantie maar we gaan samen op vakantie).
• Aan het begin van een zin mag ook staan of, wanneer, omdat, en en maar (voorbeeld. Bel me. Of schrijf me).
4. Teksten
• Spreek de lezer persoonlijk aan (niet morgen kunt u stemmen maar u kunt morgen stemmen).
• Gebruik U. Je gebruik je bij kinderen of bij mensen die je goed kent.
• Als je de vrouwelijke en mannelijke vorm gebruikt gebruik dan eerst de mannelijke vorm dat leest makkelijker (bijvoorbeeld mede-werkers en mede-werksters).
• Vermijd vragen in de tekst (mensen vinden dat vaak belerend of denken dat ze er zelf een antwoord op moeten geven).
• Schrijf alles bij elkaar wat bij elkaar hoort en verwijs niet naar andere passages in de tekst (als u dit per se toch wilt dan leg uit (niet zie bijlage 3 maar in hierna komt een stuk dat bijlage heet. In bijlage drie vind u meer hierover).
• Als een bestaande tekst in inklusieve taal wordt omgezet: - mag je woorden en begrippen uitleggen
- mag je meer aanwijzingen geven - mag je meer voorbeelden geven
- mag je de volgorde van de woorden en paragrafen in de tekst veranderen - mag je de lay-out veranderen.
• Mag je stukken tekst weglaten als die niet belangrijk zijn (je kunt hierover met beoordelaars met een verstandelijke beperking overleggen).
5. Vormgeving
• Gebruik een eenvoudig lettertype (slecht zijn bijvoorbeeld Times new Roma, Courier New en cursieve lettertypes, goed zijn Arial, Tahoma, verdana en Century Gothic, dit zijn schreefloze letters).
• Gebruik een lettertype per tekst, meerdere lettertypes werkt verwarrend. • Gebruik een groot lettertype (14 of groter).
• Gebruik voldoende regelafstand (1.5 is beter dan 1).
• Lijn altijd links uit. Recht uitgelijnde teksten en gecentreerde teksten zijn moeilijker leesbaar.
• Begin iedere zin op een nieuwe regel (niet: De vergade-ring begint om 8 uur in de avond. De ruimte is van af 7 uur in de avond open, maar De vergade-ring begint om 8 uur in de avond.
De ruimte is van af 7 uur in de avond open).
• Breek geen woorden af aan het eind van een regel (niet de reis was heel erg span-
nend maar de reis was heel erg spannend).
• Schrijf alle woorden in een regel die bij elkaar horen (dus niet inklusieve Taal is goed voor iedereen maar inklusieve taal is goed voor iedereen).
• Als een paragraaf nog niet af is en doorloopt naar de volgende pagina verplaats dan de hele paragraaf naar de volgende pagina.
• Gebruik kopjes als er veel zinnen achter elkaar zijn. Bijvoorbeeld
In de winter sneeuwt het. En het is koud. In de zomer schijnt de zon. Dan is het warmer maar
Winter
In de winter sneeuwt het. En het is koud.
Zomer
In de zomer schijnt de zon. Dan is het warmer.
• Schrijf een adres als op een brief (niet mevrouw Maria Jansen, Koudeweg 44, 6566 AB Maastricht, maar
Mevrouw Maria Jansen Koudeweg 44
6566 AB Maastricht.
• Accentueer belangrijke dingen maar niet met alleen hoofdletters, cursieve letter of grotere teken- of regelafstand maar
- Gebruik opsommingstekens - Maak een woord vet
- Gebruik tekstmarker - kader een passage
- Maar onderstreep tekstpassages zo min mogelijk. • Gebruik een donkere tekst op licht papier.
• Gebruik dik papier (80 grams of meer) (dunner papier schijnt door). • Neem mat papier (op glanspapier is de tekst minder goed leesbaar). 6. Afbeeldingen
• Ben zuinig met afbeeldingen.
• Indien je afbeeldingen gebruikt moeten die bij de tekst passen.
• Indien je afbeeldingen gebruikt moeten die bijdragen aan het begrijpen van de tekst. • Gebruik scherpe afbeeldingen.
• Controleer of de afbeeldingen ook nog goed zichtbaar zijn als de tekst gekopieerd wordt. • Gebruik geen afbeeldingen als achtergrond achter een tekst.
Het beoordelen van een tekst
• Laat de tekst altijd beoordelen door een of bij voorkeur door meerdere personen met leer- en leesproblemen.
• Laat de tekst hardop voorlezen.
• Bepaal door het stellen van verhelderende vragen of de tekstdelen begrepen worden. • Moedig beoordelaars aan om te zeggen dat ze iets niet begrijpen.
• Pas alle woorden en tekstdelen aan die niet begrepen worden.
Copyright Bijzonder Lectoraat Inclusie van Mensen met Verstandelijke Beperking Zuyd Hogeschool Heerlen
Appendix 2: Informed consent – version for participants with average cognitive level
Beste deelnemer,
Leuk dat ik je mag interviewen voor mijn onderzoek! Ik wil je graag vragen stellen om verschillen tussen jongeren van jouw leeftijd te kunnen onderzoeken. Het duurt maximaal 15 minuten. Ik schrijf je antwoorden op, en neem ons gesprek op. Dit doe ik om het later terug te kunnen luisteren, maar na het onderzoek gooi ik het weg en niemand anders krijgt het te horen. Als je achteraf vragen of een klacht hebt, kan je die mailen naar de verantwoordelijke onderzoeker (X. M. H. Moonen, x.m.h.moonen@uva.nl) of naar het lid van de ethische commissie van de Universiteit van Amsterdam (J. J. Asscher, j.j.asscher@uva.nl).
Voordat we beginnen is het belangrijk dat je weet dat…: - … Je antwoorden anoniem blijven.
- … Deelname vrijwillig is en elk moment gestaakt mag worden. - … Je altijd mag stoppen, zonder opgaaf van reden.
Als je het eens bent met deze afspraken en je mee wil doen, mag je hieronder je handtekening zetten.
Handtekening deelnemer:
Handtekening onderzoeker:
Appendix 3: Informed consent – version for participants with Mild ID or BI (with pictograms)