De ouwe van Waveren kende hem zoo'n beetje. Dat was nou al jaren zoo. Je kon Chaulan niet spreken of hij maakte geen winst ...
in tegendeel ... altijd en eeuwig verlies. En ondertusschen had hij nu juist ve
ertien dagengeleden zijn Essex opgeruimd
en
eensplinternieuwe, prachtig-mooie Buick gekocht.
Waar hij die van betaa lde wist hij zelf niet .. , wanneer-ie rekening hield met zijn altijd durend
eroegie ...
En ondertusschen had-ie toch zijn mooie huis ...
dat wel nietop een allereerste stand stond, maar dat toch wel zoo'n waa
rdver-tegenwoordigde van een vijf-en-twintig-duizend ...
Hij was een wonderlijke kerel, deze brave Chau lan. Zoon van
eenrijken Franschen
spekslager, die zijn fortuin haclgemaakt in d'n Oost, had hij eigenlijk nooit willen deugen. Had de vele
goed-H ol-landsche guldens, die
de Franche
papahem naliet, to n
diestierf
ophet mom
ntdat Chaulan jUl t
achttienwas
geworden, fe stelij k kapot geslagen, zich niets aantrek kend van zijn
Inlandsche moeder, die in Buitenzorg ergens woonde
op een kleinstukje eigendoms-grond, dat de
ouweheer Chaulan voor haar had
gekocht...
en die ondertusschentwee kinderen had gekregen van haar mando"r, die
deplichten
evoorrechten van heer
deshui
zesin
'tkamponghuis waarnam ...
ennadat Charley de ton aan grl1zeltjes had
gekregen had hij geteekend in t leger. Daar had-ic werkelijk nogal
aardig opgepastzoodat hij na zes jaren
als sergeant eruit
ging.
En toen was hij begonnen
met denhandel. Hij
kocht rijst enthee
en koffie
op van deInlan
dsche bevolking en "crk ch! die aanex-porteurs. Hij
was helder genoeg omte b grijp n, clat hij
cle impor-teursniet moest beduvelen
... dat hijniet
moestprobeere n ze
min-dere k
waliteitente
I verendan waarvoor
zebet
aalden ." enhij
slaagde er wond rwel in e n reputatie van vrregaancle
onbetrouw-baarheid te krijgen ... zon der dat z ooit iets t g n hem konden
-
110-bewijzen n terwijl hij ze voortdurend weer nieuwe voorraden wist
t verkoopen.
Hij was een alleszins gewiek t koopman net je, was getrouwd en had zeven kindcrcn: zes zoons en een dochter ... Zijn vrouw was dat zi lig type, dat dienaresse is geboren en blijft.
- Ach kijk, - vertelde Chaulan gewoonlijk, - vrouwen .. , nou ja, die zijn er alleen omdat wij er zijn ... .
Toen ik nog serg ant was, was ik - al zeg ik het zelf - nogal n knarp vcnt ja ... nou en ze \ as rg verliefd van mij. Ach, v'rek ... d nk ik ... waarvoor dcze n tt mci je .... liever maar in d tangsie blijven ... Maar jawel ... zij was erg v rlicfd en het kruikje gaat zoo lang te water ... nou, je weet wel.
Zij loopt weg en net als ik uit dienst ga, komt ze bij mij. Ik heb to n ecn kl in huisje in d kampong en wij wonen daar samen. Toen op kwaaien dag wordt Ruudje gcboren, mijn oudste. Haar Pa, hij kon niet ander tocn, dan tocstemming geven en wij trouwen, zeg.
Familie de p .... in.
Nou, zij zorg goed voor mij. Zij doet vcel. Zij let op de Inlan-der, zij weet w Ikc rij t goed en welke niet goed en als ik op r is zij ne mt in ontvangst ...
Maar Allah ... z g, mijn oudste zoon ... gladakker zè. V'rek zoo'n gladakker. Hij wil ni t wcrkcn. Van school al afgegooid ...
andcre school ook draf ... nou ik koop ouwe kreng van auto en hij taxi- hauffeur ... maar verbrast zijn geld ... Ik begrijp nict van wie hij di slechte aanleg ... - en wannecr Chaulan zoo ver \ a g komcn, haaldc hij e n oud sigarettenblik uit zijn zak
n rold c n hag igaret ...
Hij wa n wonucrlijk mengsel van go dheid en boosheid. Soms kwam hij binnenstappen met een groot blik Cly ma voor Papa van Waveren ... en andere keeren liet hij zich in g n maanden zien.
Zijn oud·t' zoon wa hem ecn doorn in 't 000' ... wellicht omdat 't kind voor zijn hu,> lijk was geboren ... doch de tweede was zijn oogappel.
- Ah .... zeide hij, - dic Ruud .... gladakker .... wil niet wer-ken, zal nict etcn ... moet maar in kampong leven en doodgaan
... hoe c 'rdcr hoc b terder ... maar kleine Maksie .... flin ke v nt zeg ... Hij pas vijftien en al zoo pienter. Hij kan verkoopen, betcr dan ik n als mct inkoopcn hij koopt goedkooper dan ik kan ... maar lecren ... neen, dat niet. Ilij kan niet leeren. Zijn her-scns alleen hcrsens van koopman .... maar verder, neks hoor ....
-- 111
-- Wat ik zeggen wilde, ouwe, - zei Chaulan tot Papa van Wa-veren, - zijn je dochter en die hoe hc t-i .... die Wasslnk thuis ...
... ik wou ze fuiven ... ik heb toevallig een klein voordeeltje ge-had vandaag ... en nou wou ik ze meenemen naar de b n('dellstad naar een Chineesch restaurant. Fijn zeg .... bami en poeyong hay ....
-Luuk kwam binnen, gekleed en wel en stevende op Papa af. -Dank U wel, - zeide hij, - voor 't tcekenen van die accepten ....
't is natuurlijk bloot een formaliteit .... 0, goeienavonc1 meneer Chaulan .... én? Apa kabar?
-Chaulan deed ecn stap dicht rbij en gaf Luuk een knallcnd n "lap op zijn schouder. - Accept n voor wat, - zeide hij, - voor wie?
-Luuk vertelde 't verhaal: van de auto ... en dat Non hem met alle geweld wilde hebben ... en dat ze toen maar besloten h:tdden
om '111 tc nemen en dat Said Aloei toen de handteekening van d'n
ouden heer had willen hcbbcn voor aval.
- Hee, - zei Chaulan, - juist, ouwe, pa maar op jij. Voor-zichtig, ja ... met accepten en aval ... rotwcrk. 'k Bcn der zelf ook al es ingedraaid en ik doe 't nooit meer ... VOOr m'n eigen broer nog niet.
-- Nou, - antwoordde Luuk, - voor mij behoeft U niet bang te zijn ... als ik mijn motor verkoop, krijg ik al duiten genoeg terug.
-Chaulan draaide een nieuwe sigaret. - Gaan j ij en Non mee ... etcn in de benedenstad ... fijn z g, bami en tjap tjay tja ...
-- 'k Zal 't on vraO'cn ... 0, wacht daar komt ze al.-Als altijd zag ze er goed uit. Ze had ecn sterk-flatfeerencl rood fluweelcn hoedje opgezet, dat haar donkere oogen als met een verborgen gloed deed glanzen.
- Dag ... meneer Chaulan, - zei ze, wat s huw.- H eH U onze auto al
gezien.-- Nou ... nog niet. Maar 't zal \V I nict ve I zaaks zijn,-lachte Chaulan, terwijl h ij haar aankeek n zij 11
arootc
bruine knuist met de afgevreten nagcls onder haar kin legdc ... Kijk me-n-es aan, meid ... je zj t cr weer gocd uit ... daar heb je en lot uit de loterij aan ... Wassink ... aardigemeid.--
112-Non kleurde. Ze kon er moeilijk tegen, dat Chaulan zoo in het publi k haar opkamde. Hij wa vanavond tam ... had wel eens erger dingen gezegd, waar zij bij was.
- Mot je zuinig op zijn, ja? - zei Chaulan, terwijl hij haar hand streelde, - lieve meid ... die ken ik al van dat ze met bloote bipsjes in de wieg lag ... ja ... zoo heb jij ze nooit gekend, Was-
sink.-- sink.--Ach, schei uit, - zei Non, terwijl ze haar hand wegtrok van die van Chaulan, - ben je ni t goed ... wat VOOr praatjes. Kom liever mee naar de Ford
kijken.-In optocht liepen ze den gang door: Chaulan voorop, arm in arm met Non, daarachter Luuk en de oude heer Van Wavuen.
Naast de glimmende Buick van Chaulan stond het hoog-wHige tweezits-coupetje, dat Luuk zijn - onbetaald - eigendom mocht noem n.
- Neen maar, - schreeuwde Chaulan, - doe-illah ... wat een wagen '" wat en car ... Soepir, rij mijn Buick een beetje op zij, dan komt de schoonheid van de Ford beter uit. We kunnen hem zoo niet
zien.-Toen bekeken ze het Fordje, dat gehoorzaam aansloeg, zoodra Luuk op den selfstarter trapte.
- Goed, - grinnikte Chaulan, - kan je me verstaan, zeg? Nou, ik kom naast jou zitten, ja ... wij gaan rijden
samen-H ij kwam n v ns Luuk n trok een ang tig gezi :ht, alsof hij VOOI
een dynamietontploffing ging staan. - Ziezoo, - knorde hij, -rijden maar, ja, maar als we in de lucht vliegen, ga jij eerst en laat mij deruit ...
-Luuk lachte en trapte op het pedaal, dat de eerste versliclling inschakelde. Er klonk een dof g romm I ... tooten, knallen, dreun n ... en d Ford reed. De veeren waren wat slap ... en slecht g sm 'rtl ... maar dat maakte niet· uit. M t 11 fikschcn prong vi I het vehikel in de tweede v rsnelling en huppelde over den weg.
- Nou, - zei Chaulan, - rijden kan die ... ja ... maar nou gaan we terug, wc moet n naar de b nedenstad, I kker, zeg, veel
n lekk r
vreten.-'t Puff nd Fordj stond weer stil in den tuin. Ze stapt 11 over in de I3uick, die eenige econden later geruischloos aanslo g. De wielen kn rpt 11 over het grind van len tuin ... toen gl cl n ze za htjes over h t asfalt van d n arooten weg. Ze zaten met zijn
- 113
drieën achterin, Non in 't midden. 't Ergerde Luuk, dat Chaulan vertrouwelijk zijn groote knuist op Nons knie had gelegd, doch haar hand, in de zijne, warm en vertrouwelijk, troostte hem weer.
Chaulan had geen goei n naam wat meisjes en vrouwen betrof.
Integendeel, hij was berucht. Hoe Papa van Waveren eigenlijk aan zijn vriendschap kwam met d zen man begreep niemand. Papa Van Waveren, zelf ook Indo-Europeaan, was van 't goeie, een-voudige, hardwerkende slag. Een eenvoudig, eerlijk mensch, die het leven kalm en rustig leefde ... Chaulan was van 't ongunstige type, dat volkomen onbetrouwbaar geacht mag worden ... voor wie geen meisje of vrouw veilig is ... en dat leeft met een kolossale, onverantwoordelijke onbedachtzaamheid, welke de grenzen van het misdadige nadert.
- Wanneer trouwen jullie nou? - informeerde Chaulan.
- Over drie maanden, - z i Non.
- Zoo, - zei-ie, gladjes, - da's nog een heelen tijd... past maar op jullie ... een ongeluk ligt ...
-- U zegt, - interrompeerd Luuk.
- 0 nik ... vlieg maar ni t zoo op. Niet piekeren, zeg ... we gaan lekker vreten. He, ik heb echt zin. Bami, overheerlijk bij dien Chinec . - Hij likte aan zijn zwarte hangsnor, alsof hij denkbeel-dige bami er af slubberde.
De zacht-snuivende Buick zucht zich een weg door 't drukke gewoel op Glodok bij avond.
'n lange rijen stonden er de tentjes van de kooplieden. Chinee-sche openlucht-restaurants, eenvoudige tafel met banken er naast, waren brandpunten van g zelligheid. Rijtje aan rijtje zat n er de Chineezen, die overdag met hun koffers en pakken lang de huizen der rijken dwaalden en trachtten oentoeng te maken. Ze trokken een been hoog op de bank n rookten goedkoope prikkelende ciga-retten, de e n na de andere, d n rook diep-inzuigend in de longen en langzaam di n ontsnapp n latend. Zachte grijze kolommetje rook lieten ze uit neus en mondholte glijden, kringelend langs hun gezicht.
- Ziezoo, - schreeuwde Chaulan zoo hard, dat iedereen op-keek, - hier zijn we er, ja ... Kom maar mee ... loe toenggoe
8
-
114-disini,