Casus 2: Gemeente Zwolle, Wezo-groep en Rova

De tweede casus betreft de gemeente Zwolle. De casus valt onder de groep: integratie van taken ligt bij afval- en reinigingsbedrijf. Binnen de casus zijn de twee andere ‘spelers’ de Wezo-groep (SW- bedrijf) en Rova (afval- en reinigingsbedrijf).

6.2.1 Situatie vooraf

Om de situatie vooraf te beschrijven moeten we terug naar vóór 2012. De huidige

samenwerkingconstructie is namelijk in 2012 opgericht. Voor deze tijd had de gemeente Zwolle een eigen buitendienst van ongeveer 90 ambtenaren. De ambtenaren voerden via contracten het merendeel van de groenwerkzaamheden uit in de openbare ruimte. Voor simpele bulktaken als snoeien, schoffelen etc. werd Wezo Groen ingehuurd. Dit SW-bedrijf verzorgde met inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt het overige deel van groentaken in de openbare ruimte. Voor alle overige taken, waaronder de grijstaken en voor specialistische werkzaamheden werden aannemersbedrijven ingehuurd. Als derde partij was de Rova binnen de gemeente actief op het gebied van afvalinzameling. De reiniging van de openbare ruimte lag bij de gemeentelijke dienst. Zowel de Wezo-groep als de Rova werken voor meerdere gemeenten die (deels) eigenaar zijn van de publieke bedrijven.

6.2.2 Aanleiding

Binnen de casus is vanuit de gemeente het initiatief gekomen om een onderzoek te starten naar de mogelijke voordelen van een hechtere samenwerking tussen de gemeente en Wezo groen. Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat deze voordelen er zijn, omdat beide partijen vrijwel hetzelfde werk doen in hetzelfde werkgebied. Hierop heeft een vervolgonderzoek plaatsgevonden om te bepalen in welke vorm de voordelen het meest geoptimaliseerd konden worden. Tijdens dit

48 vervolgonderzoek naar de voordelen en beoogde samenwerkingsvorm is het onderzoek ingehaald door een aantal factoren:

1. de komst van de Wet werken naar vermogen (Wwnv)

2. de keuze van de Wezo-groep voor een ander strategische koers

3. het uitkomen van een ontwikkelvisie van de Rova waarin wordt aangegeven dat de Rova op zoek was naar taakverbreding in aangrenzende beleidsterreinen.

Hierdoor is het College van Burgemeesters en Wethouders van de gemeente Zwolle tot de conclusie gekomen dat samenwerking niet in de beoogde vorm tot stand kon komen. Hierdoor is gekozen om een ander onderzoek te starten naar samenwerking tussen de drie partijen. De conclusie van dit onderzoek luidde dat een samenwerkingsvorm onder de vleugels van Rova het meest aansloot bij de doelstellingen en wensen van alle drie de partijen. Hierdoor werd het namelijk mogelijk om

structureel te bezuinigen en langdurige werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te creëren.

6.2.3 Nieuwe samenwerkingsvorm / huidige samenwerkingsvorm

Aan de uitkomst van het laatst genoemde onderzoek is door de gemeente gehoor gegeven. Er is een nieuwe samenwerkingsvorm opgezet binnen de Rova holding die actief is geworden per 2012. Hierbij is ervoor gekozen om een aparte BV met de naam “Rova gemeente”, op te zetten. De nieuwe

samenwerkingsvorm valt direct onder de Rova en daardoor indirect onder de gemeente Zwolle. De BV Rova gemeente is alleen werkzaam voor de gemeente Zwolle in combinatie met Wezo groen. Binnen de BV gaat de Rova een detacheringovereenkomst aan met Wezo Groen waarin geregeld is dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt worden gedetacheerd, binnen de nieuwe BV, binnen Rova. Deze mensen blijven in dienst bij Wezo Groen maar werken bij de Rova. Dit is een voorwaarde die is gesteld bij het overdragen van het takenpakket naar de Rova. Tevens worden alle medewerkers van de gemeentelijke buitendienst overgenomen en ingelijfd binnen de BV. Dit geldt ook voor al het materieel en materiaal van de gemeente en Wezo groen. Hierbij sluit de gemeente met de Rova een dienstverleningsovereenkomst (DVO) af waarin voor tien jaar werk is gegarandeerd voor de nieuwe BV, waarbij iedere jaar een prijsafspraak over het uit te voeren werk wordt gemaakt. Samengevat kan gezegd worden dat de gemeente een aansturing/regiefunctie krijgt waarbij het als opdrachtgever functioneert, het beleid maakt en controleert. De uitvoering wordt volledig losgelaten en aan de Rova overgelaten waarbij gedetacheerde mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt ingezet worden.

6.2.4 Personeel

Zoals in de vorige subparagraaf al gedeeltelijk werd genoemd, wordt er in dit samenwerkingsverband gebruik gemaakt van SW’ers en ambtenaren. Er wordt geen beroep gedaan op WWB’ers maar hierover zijn wel gesprekken gaande volgens de respondenten. Binnen het personeelsbestand van Rova gemeente zijn nu 85 (ex)ambtenaren en 50 SW’ers werkzaam.

Binnen Rova gemeente wordt in teamverband gewerkt waarbij een scheiding is aangehouden tussen teams met (ex)ambtenaren en SW’ers. Dit betekent dat werknemers van beide doelgroepen niet samen in een team werken. Hierbij wordt gewerkt in taken in plaats van gebieden of afdelingen. Daardoor wordt bij de ‘ambtelijke’ teams een hogere kwaliteit verwacht dan bij ‘sociale’ teams. Door de structuur in taken en niet in gebieden gaat de BV ervan uit dat de kwaliteit op het geëiste niveau uitkomt. De verhouding tussen de kwaliteit van de openbare ruimte en mensontwikkeling is

daardoor ook per team verschillend. 6.2.5 Takenpakket

Het takenpakket van Rova gemeente bestaat uit al het onderhoud in de openbare ruimte. Hieronder valt al het openbaar groen en reiniging van de openbare ruimte binnen de gemeente Zwolle. De groen- én de grijstaken. Dit houdt in dat door de gemeente een IBOR takenpakket wordt

overgedragen aan de BV. Hierbij streeft Rova erna om, waar dit mogelijk is, zo veel mogelijk taken zelf uit te voeren. Mensen met een SW-status worden op eenvoudigere bulkwerkzaamheden ingezet.

49 De voormalige ambtenaren van de gemeente zullen de wat complexere taken uitvoeren. Voor het kleine aantal werkzaamheden waarvoor geen mankracht of kennis binnen de organisatie aanwezig is, wordt de hulp van private partijen ingehuurd. Hiernaast blijft de Rova in een andere BV actief als afvalinzamelaar binnen de gemeente.

6.2.6 Risico, kansen, toekomst

De risico’s van deze samenwerkingsvorm zijn volgens de respondenten het doorvoeren van

bezuinigingen voor de gemeenten. Doordat de gemeenten op veel fronten moeten bezuinigen komt ook minder geld beschikbaar voor de BV. Hierdoor wordt de druk op de Rova steeds groter om goedkoper te gaan werken. Volgens de respondenten is dit erg lastig voor een organisatie die pas opgericht is. Hierbij geven de respondenten aan dat de overgangsperiode niet zonder slag of stoot is verlopen. Tijdens de start van de samenwerking was er onvrede tussen de gemeenteambtenaren en gedetacheerde werknemers van Wezo Groen. Deze twee groepen verschilden behoorlijk van elkaar waardoor samenwerking nog steeds niet optimaal is.

Verder noemen de respondenten vooral een aantal kansen en uitdagingen van de samenwerking. Zo zijn alle respondenten het erover eens dat het samenvoegen van de budgetten van Sociale Zaken en BOR een hele uitdaging is. Uit de ontschotting van budgetten komt vervolgens wel een besparing die structureel de kosten verlaagt voor de hele gemeente, aldus de respondenten. Hierbij is de rol van de gemeenteraad van doorslaggevende betekenis. Door in te stemmen met meer samenwerking tussen de verschillende afdelingen BOR en SZ wordt het eenvoudiger om de budgetten te combineren. Hierbij is het toekomststreven om een nog grotere structurele bezuiniging te behalen en hierbij ook mensen uit de WWB (toekomstige Participatiewet’ers) te betrekken. Aldus de respondenten. De invulling hiervan is nog niet duidelijk.

6.2.7 Samenvatting casus

Binnen de casus Zwolle, is de samenwerkingsconstructie per 2012 operationeel. Dit houdt in dat de opstartfase voorbij is. De samenwerking tussen de verschillende doelgroepen blijft desalniettemin een punt van aandacht. De respondenten geven echter ook aan dat ze steeds meer tevreden zijn over hoe de samenwerking zich ontwikkeld. Daarbij stellen ze dat het waarschijnlijk een kwestie van tijd is voordat de problemen zichzelf oplossen.

Een opmerkelijk punt binnen de casus is dat beide respondenten aangeven dat er geen bemoeienis (meer) is van de politiek met de uitvoering van alle taken. De betreffende wethouder en

gemeenteraad hebben de uitvoering structureel losgelaten aldus de beide respondenten. Een ander punt van aandacht is dat de plaatsing van de samenwerkingsconstructie onder Rova zorgt voor een meer bedrijfsmatige inslag. Hierdoor is het mogelijk om de kosten voor het BOR structureel laag te houden aldus de respondenten.