Het verzoek om een blauwe zone in te voeren wordt vaak gemaakt tijdens de bewonersavonden, en niet alle bewoners beschouwen betaald parkeren als een betere optie dan de blauwe zone. De mededeling op de bewonersavonden dat er geen blauwe zone zal worden ingevoerd in de aandachtsgebieden, ook niet als tijdelijke oplossing, kan ook worden gezien als een kritiek moment. In de brief bij de enquête is namelijk de suggestie gewekt dat een blauwe zone een tijdelijke oplossing zou kunnen zijn. Ook is Noord bekend met blauwe zones: Voordat op 1 juli 2018 betaald parkeren kwam in de wijken langs de Ij-oevers en metrostations, waren blauwe zones van toepassing (Gemeente Amsterdam, 2017a). Daarnaast is het voor sommige ouderen in het Blauwe Zand, een vergrijsde buurt, een prettig vooruitzicht dat thuiszorg, mantelzorgers en familie een beperkt aantal uren per dag gratis kan parkeren. Deze opvattingen staan in contrast met de gemeente Amsterdam, die vanwege een tekort aan handhaving geen blauwe zones kan invoeren.
Wanneer het onderwerp op de enquête komt en de voor- of tegenstem voor betaald parkeren, zegt een bewoner met luide stem “ja wij wouden allemaal blauwe zone” (Bewonersavond, 2018b, p. 3). Een andere bewoner uit de Rode Kruisbuurt reageert ietwat ongelovig, “oh.. u wou blauwe zone…” (idem). Gezien de wat ongelovige houding van de tweede bewoner lijkt het alsof de eerste bewoner wat overdrijft, om zijn punt kracht bij te
53 zetten. AP1 antwoordt op de bewoner met de feitelijke informatie dat 20 procent van de bewoners voor betaald parkeren was, en 80 procent tegen.
Door deze interactie zwakt de bewoner zijn stelling wat af: Aan het einde van de bijeenkomst komt dezelfde bewoner terug op zijn opmerking en stelt dat “misschien 60 procent van de mensen hebben gestemd voor de blauwe zone [...] het is gewoon de wortel voorhouden, want jullie doen er niets mee, met die hele informatie niet!” (Bewonersavond, 2018b, p. 19). De uitspraak van deze meneer suggereert dat de gemeente alleen participatie inzet om mensen het idee te geven dat zij mee kunnen denken, maar dat bewoners in feite geen invloed kunnen uitoefenen. Het idee dat besluiten in achterkamertjes worden genomen en dat burgers geen stem hierin hebben is een kenmerk van kloofdenken (Van Gunsteren & Andeweg, 1994). AP2, een tweede adviseur van de afdeling Parkeren, reageert hierop door de resultaten van de enquête op zijn ipad te openen en de opmerkingen die de respondenten erbij konden zetten door te lezen: “Ik heb nu eventjes ook de opmerkingen doorgelezen. [Opmerkingen over een blauwe zone] ben ik een paar keer tegengekomen, maar dat was niet de grootste opmerking. Ik heb vele soorten opmerkingen…” (Bewonersavond, 2018b, p. 20).
Toch betekent dit niet per se dat de bewoners hebben begrepen wáár zij precies voor of tegen stemden in de enquête. Ietwat later refereert een mevrouw aan de enquête als “de vraag voor een blauwe zone” (idem, p. 6), terwijl de enquête betrekking had op de vraag of bewoners wel of geen betaald parkeren wilden. Ook de extra opmerkingen bij de enquête toont dat bewoners nog vragen hebben over betaald parkeren, er principieel tegen zijn of dat zij problemen voorzien als betaald parkeren wordt ingevoerd. Daarnaast vinden sommige bewoners het vervelend dat de enquête tijdens de zomervakantie wordt gehouden en lijkt het alsof een enkeling de vraagstelling van de enquête niet begrijpt.
Onderstaande opmerkingen, uit het onderzoek van de gemeentelijke afdeling Onderzoek, Informatie en Statistiek, illustreren dat sommige bewoners nog niet goed genoeg
54 op de hoogte waren. Deze respondent uit het Blauwe Zand stemde tegen betaald parkeren, en had ook nog veel vragen over de precieze invulling.
Hoeveel parkeervergunningen worden er gegeven 2) Wat kost een parkeervergunning 3) Mijn dochter komt dagelijks op bezoek moet zij dan ook gaan betalen 4) ik heb een 45 Kilometerautootje moet ik dan ook betalen? (Gemeente Amsterdam, 2017, p. 36)
De volgende opmerking is van een respondent die tégen betaald parkeren heeft gestemd. Hoewel deze respondent betaald parkeren wel als mogelijke oplossing ziet, heeft hij of zij tégen gestemd. Het zou ofwel kunnen dat dit persoon de vraagstelling niet begreep, of dat de optie die hij of zij wilde invullen niet tot de mogelijkheden behoorde.
Het zou een oplossing zijn voor parkeren, dat de bedrijf auto’s niet meer in de straat parkeren bv buiten de straten (idem, p. 36)
Nog een andere bewoner lijkt in de veronderstelling dat er voor een Blauwe Zone geen vrijstelling of vergunning hoeft te worden aangevraagd, hoewel dit wel zo is.
De kinderen hebben een auto ik ook een werkauto (idem, p. 38)
Weer een andere respondent uit het Blauwe Zand stemt principieel tegen betaald parkeren. Soortgelijke antwoorden komen vaker voor: Bewoners zijn gewend om altijd de mogelijkheid gehad te hebben om vrij te parkeren voor hun huis, hun vrienden en familie te ontvangen en om eventuele bedrijfswagens te kunnen parkeren. Anderen vrezen dat de waarde van hun huis zal dalen, of stellen dat zij specifiek vanwege het gratis parkeren naar hun buurt zijn verhuisd (idem).
Belachelijk dat je moet gaan betalen om voor je eigen huis te parkeren, tuurlijk willen we dit niet! (idem, p. 36)
In de ruimte voor opmerkingen worden er dan ook zorgen geuit over de afname van het woongenot als vrienden en familie moeten betalen voor parkeren. Voor bezoek dat één tot
55 twee uur blijft of bijvoorbeeld mantelzorgers die elke dag kort langskomen is het systeem van een blauwe zone comfortabeler, omdat kortparkeerders daarmee kunnen parkeren zonder te betalen. Met betaald parkeren kunnen bewoners hun bezoek voor de helft van de parkeerkosten laten parkeren. Dit betekent dat bezoekers langer kunnen parkeren dan bij een blauwe zone, hoewel deze bezoekersregeling voor maximaal 30 uur per maand per bewoner geldt en bewoners het geld eerst hun gasten moeten voorschieten en daarna terugvragen. Zo licht een bewoonster uit het Blauwe Zand toe:
“[...] Beter is een blauwe zone, zodat familie en vrienden die op bezoek komen niet meteen parkeerkosten moeten betalen, maar gewoon kunnen parkeren dmv een blauwe parkeerschijf. Ik heb begrepen dat een blauwe zone voor ons als bewoner iets duurder is dan een parkeervergunning, maar omwille van familie en vrienden op bezoek heb ik liever een blauwe zone. [...]” (idem, p. 37)
Uit andere opmerkingen spreekt duidelijk wantrouwen richting de gemeente. Dit kan zijn gegroeid door een opeenvolging van teleurstellende interacties met de gemeente, of het kan deel zijn van de identiteit van de bewoner van het Blauwe Zand, zoals het OSF (2014) suggereert. Het effect is dat de bewoner in kwestie betaald parkeren niet als oplossing voor een probleem ziet, maar als een manier voor de gemeente om burgers meer laten te betalen voor publieke dienstverlening.
Betaald parkeren is een melkkoe voor gemeenten deze kan er financieel niet meer buiten. Als je ergens begint met betaald parkeren ontstaat een domino-effect wat maakt dat op plekken waar nog niet betaald hoeft te worden parkeerproblemen ontstaan. (idem, p. 37)
Ook uit een andere opmerking blijkt dat er wantrouwen is over over de beweegredenen van de gemeente. Ook maakt deze bewoner een punt over het moment, zomer 2017, waarop deze
56 enquête is verstuurd. Het responspercentage was gemiddeld tussen de 32 en 42 procent (Gemeente Amsterdam, 2017b), en wellicht hadden meer mensen de enquête in kunnen vullen.
Om deze enquête in de zomervakantie te houden is naïef of geslepen. Al eerder is hierover een enquête geweest, waaruit de conclusie was dat men wacht tot de metro klaar is. Als je een garage hebt waar je auto door het niet passen van de auto geen gebruik van kunt maken wat dan? (idem, p. 47)
Tijdens de bewonersavond in het Noorderlicht College kwam nog eens naar voren dat bewoners gehecht zijn aan boodschappen doen met hun auto. Een bewoonster van het Blauwe Zand uitte haar verontwaardiging in een spreekdaad.
[...] en dan staan we in het AD, staat delen van Noord zijn de armste wijk in Nederland, daar voer je nou betaald parkeren in. Het is schandalig. Je hebt niet alleen de mensen ermee, maar ook de middenstand. Dirk van de Broek, hebben nog nooit zo’n slecht seizoen gemaakt. omdat júllie dat allemaal invoeren, normaal moet je een plekje zoeken en is het leeg. Het is toch schandalig. Ik moest boodschappen, nou dan doe ik voor 100 euro boodschappen en ik mag er nog 6 euro bijrekenen. Want als ik naar bakker ga moet ik betalen, , als ik naar het winkelcentrum ga moet ik betalen, als ik naar de Dirk ga moet ik betalen en ik ga naar de markt en dan moet ik betalen. Geef de bewoners een vergunning. (Bewonersvond, 2018c, p. 7-8)
Het thema van een gratis vergunning voor alle Noorderlingen is een terugkerend thema waar later in dit hoofdstuk aandacht aan wordt besteed. Wat interessant is aan wat deze mevrouw zegt is het idee dat de gemeente bewoners en ondernemers beperkt en benadeelt in hun dagelijks doen en laten, omdat de gemeente heeft bepaald dat er betaald parkeren zou moeten komen. Het jezelf kunnen vervoeren in een auto schetst zij als noodzakelijk voor haar
57 dagelijkse bezigheden. De beperking die parkeergeld hierop legt is niet alleen schadelijk voor bewoners, die al weinig te besteden hebben, maar ook voor ondernemers, die indirect worden benadeeld doordat klanten parkeergeld moeten betalen. Parkeergeld, lijkt de conclusie, beperkt de vrijheid van bewoners en treft mensen direct in hun portemonnee.
De gemeente, aan de andere kant, heeft betaald parkeren ingesteld als oplossing voor parkeeroverlast. Ook is het de ambitie van de coalitie om het autogebruik terug te dringen. In die zin wordt autogebruik minder gezien als iets dat mensen mobiliteit verschaft, maar als iets dat bijdraagt aan verkeersonveiligheid en luchtvervuiling. Ook mevrouw PV1 benoemt “dat we ook met elkaar moeten kijken hoe we zelf ook bereikbaar willen blijven. En ja, daar zit ook een afweging voor u in of u altijd de auto blijft pakken” (2018c, p. 6). In de zaal stijgt een geroezemoes op, hoewel niemand reageert op deze uitspraak. Terugkijkend op dit moment, in een interview, zegt PV1
[...] mensen hebben een auto… Een auto kost geld..[...]maar je kan ook een andere keuze maken, om op een andere manier te gaan reizen [...]Noord zal ook in die verandering mee gaan, echt waar, net zoals in andere delen van de stad al gedaan is, waar echt andere tarieven zijn. En daar wonen ook nog steeds ouderen mensen en minder-valide mensen en eh.. maar het is wel heel begrijpelijk dat mensen niet meteen een verandering omarmen, echt niet, en dat uiten ze (Interview, 2018, p. 7)
Erkenning voor het feit dat mensen graag op dezelfde manier blijven leven is er, maar in het discours van de gemeente is het onvermijdelijk dat het autogebruik moet worden teruggedrongen.
Om te concluderen vindt een grote groep bewoners een blauwe zone een betere keuze dan betaald parkeren. Het argument dat met name ouderen van een een blauwe zone profiteren omdat zo makkelijker bezoek, mantelzorg en thuiszorg kunnen worden
58 ontvangen, wordt vaak gemaakt. Ook is er gezien het hoge autobezit in Noord en de waarde die wordt gehecht aan een auto, een sterke voorkeur voor zo min mogelijk parkeermaatregelen. Dit staat in contrast met de standpunten van de gemeente dat door toegenomen parkeerdruk autogebruik zal worden ontmoedigd.
Toch blijkt er ook nog veel onduidelijk te zijn voor de respondenten. De enquête vraagt bewoners naar hun mening over betaald parkeren, maar uit sommige antwoorden blijkt dat bewoners niet op de hoogte zijn van de voorwaarden van betaald parkeren of een blauwe zone, of dat zij de vraagstelling verkeerd hebben begrepen. Kennis van datgene waarvoor je stemt is essentieel, aangezien de uitslag van de enquête een grote invloed blijkt te hebben gehad.
Uit andere opmerkingen blijkt een wantrouwen jegens de beweegredenen van de gemeente om een betaald-parkerenregime voor te stellen, wantrouwen jegens de timing van de enquête tijdens de zomervakantie, en het idee dat de keuze al vaststond, onafhankelijk van de uitslag van de enquête. Hieruit blijkt nogmaals kloofdenken.