HET ONTWERP EN GEBRUIK VAN
MANAGEMENT ACCOUNTING & CONTROL
SYSTEMEN
Deze vragenlijst wordt gebruikt om informatie te verzamelen over het ontwerp en het gebruik van het management accounting & control system in uw afdeling. Met een afdeling wordt een relatief zelfstandige en onafhankelijke eenheid bedoeld waar tenminste 20 medewerkers (fte) in dienst zijn, en waarbinnen u, als leidinggevende van de afdeling, een aantal beslissingen zelfstandig kunt nemen, binnen de wettelijke en financiële randvoorwaarden.
Het invullen van de vragenlijst kost ongeveer 20 minuten van uw tijd. Beantwoord alstublieft alle vragen. Bij de meeste vragen kunt u een getal tussen 1 en 5 omcirkelen dat
uw mening het beste weergeeft, of kunt u de gevraagde gegevens invullen. Indien nodig worden aanvullende instructies gegeven bij de vragen. Al uw antwoorden worden
vertrouwelijk behandeld; het zal niet mogelijk zijn om individuen of
organisatie(onderdelen) te identificeren in de eindrapportage.
We zijn zeer benieuwd naar aanvullende opmerkingen; deze kunt u toevoegen in de marges van de vragenlijst of op de laatste pagina. Uw opmerkingen helpen ons om uw antwoorden te interpreteren.
Voor aanvullende vragen, of als u moeilijkheden ondervindt bij het beantwoorden van de vragen en hulp nodig heeft, kunt u altijd contact met ons opnemen via onderstaande gegevens:
Universiteit van Amsterdam dr. S.P van Triest Kamer M1.17 Plantage Muidergracht 12 1018 TV Amsterdam E s.p.vantriest@uva.nl T (+31) 0205254163
Universiteit van Utrecht
Prof. dr. F.H.M. Verbeeten MBA Kamernummer 2.09A
Kriekenpitplein 21-22 3584 EC Utrecht
E f.h.m.verbeeten@uu.nl T +31(0)302538360
We kunnen u een samenvatting van de belangrijkste bevindingen van deze studie toesturen. Indien u daar prijs op stelt, verzoeken wij u om uw naam en emailadres in te vullen:
Naam: ... E-mail: ...
1 Algemene informatie
(a) Allereerst zijn we benieuwd naar u en uw positie in de organisatie: 1. In welk land is het hoofdkantoor van uw organisatie
(onderneming, instelling) gevestigd waar uw afdeling
onderdeel van uit maakt? Als u wilt mag u ook de naam van de organisatie vermelden.
2. In welk land is de afdeling waarvoor u (financiële)
verantwoordelijkheid draagt gevestigd? Als u wilt mag u ook de naam van de afdeling vermelden.
3. Naam van uw functie (bijv. directeur, manager operations, afdelingshoofd, etc)
4. Hoeveel jaar werkt u in deze afdeling? Jaar
5. Hoeveel jaar werkt u in deze functie? Jaar
6. Wat is uw leeftijd? Jaar
7. Wat is het hoogste onderwijsniveau dat u heeft genoten (bijv academisch, HBO, MBO, etc)?
(b) We zijn benieuwd naar de kenmerken van uw afdeling. 8. Gemeten naar omzet (of totaal budget), wat is de belangrijkste
industrietak waarin uw afdeling actief is (zie Appendix 1 voor de lijst van industrietakken)
Code
9. Wat was het aantal medewerkers in uw afdeling aan het einde van 2014?
Fte 10. Wat was de totale omzet (of het totaalbudget) van uw afdeling
over 2014?
Euro 11. Hoe lang bestaat uw afdeling als een onafhankelijke eenheid
binnen de organisatie, in jaren?
2 Organisatorische kenmerken van uw afdeling a) In hoeverre is de omgeving van uw afdeling voorspelbaar?
Zeer
onvoorspelbaar
Zeer voorspelbaar
12. Gedrag en vraag van klanten/burgers/cliënten 1 2 3 4 5
13. Gedrag en aanbod van leveranciers 1 2 3 4 5
14. Ontwikkelingen op de financiële markten 1 2 3 4 5
15. Strategië en gedrag van concurrenten 1 2 3 4 5
16. Gedrag van vakbonden/medewerkers 1 2 3 4 5
17. Gedrag van de overheid/regelgevende instanties 1 2 3 4 5
b) Geeft u alstublieft weer wat de samenhang is tussen uw afdeling en andere afdelingen binnen de organisatie: Geen enkele invloed Enige invloed Een zeer grote invloed 18. In welke mate hebben activiteiten van uw afdeling invloed op
de werkzaamheden van andere afdelingen in uw organisatie? 1 2 3 4 5 19. In welke mate hebben acties van managers van andere
afdelingen in uw organisatie invloed op de werkzaamheden binnen uw afdeling?
1 2 3 4 5
c) We zijn geïnteresseerd in de toewijzing van bevoegdheden binnen uw organisatie. Wilt u besluiten in de volgende categorieën in evalueren:
i. Strategische beslissingen (bijv. ontwikkeling van nieuwe producten; toetreden, ontwikkelen of verlaten van een markt; strategie van uw afdeling);
ii. Investeringsbeslissingen (bijv. investering in nieuwe machines of gebouwen, aankoop van informatiesystemen; uitbreiding van beschikbare capaciteit);
iii. Marketingbeslissingen (bijv. marketing- of advertentiecampagnes; prijsstelling van producten/diensten; veranderingen in voorraadniveau);
iv. Beslissingen omtrent interne processen (bijv. vaststellen van productie- of verkoopprioriteiten; afsluiten van contracten met leveranciers of consultants; vaststellen van procedures en richtlijnen);
v. Human resourcesbeslissingen (bijv. aannemen en ontslaan van personeel; vaststellen van
beloningsstructuur en carrièrepaden van medewerkers binnen uw afdeling; vaststellen van bonussen en promoties van medewerkers; samenstelling van projectteams).
Geeft u in de onderstaande tabel alstublieft aan hoeveel bevoegdheden u (of medewerkers binnen uw afdeling) hebben met betrekking tot voorgaande beslissingen. Hierbij betekent een 1 dat uw leidinggevende alle bevoegdheden heeft, en een 5 dat u (of één van uw medewerkers) alle bevoegdheden heeft.
Mijn leidinggevende heeft alle bevoegdheden Bevoegdheden zijn gelijk verdeeld tussen mij en mijn leidinggevende Ik heb alle bevoegdheden 20. Strategische beslissingen 1 2 3 4 5 21. Investeringsbeslissingen 1 2 3 4 5 22. Marketingbeslissingen 1 2 3 4 5
23. Beslissingen omtrent interne processen 1 2 3 4 5
d) Geeft u alstublieft aan wat het belang is voor uw afdeling van de volgende activiteiten om concurrerend te blijven: Totaal onbelangrijk Enigszins belangrijk Extreem belangrijk
25. Leveren van hoge kwaliteit producten/diensten 1 2 3 4 5
26. Lage productie-/dienstverleningskosten 1 2 3 4 5
27. Leveren van innovatieve producten/diensten 1 2 3 4 5
28. Leveren van producten/diensten tegen een lage prijs 1 2 3 4 5
29. Leveren van producten/diensten die zijn aangepast
aan de wensen van de klant 1 2 3 4 5
30. Korte introductietijden voor nieuwe
producten/diensten 1 2 3 4 5
31. Snel aanpassen van het producten-
/dienstverleningsassortiment 1 2 3 4 5
32. Snelle levering van producten/diensten 1 2 3 4 5
33. Accuraat voldoen aan leveringsvoorwaarden 1 2 3 4 5
34. Leveren van effectieve after-sales dienstverlening
en ondersteuning 1 2 3 4 5
35. Leveren van producten en diensten die voldoen aan
de eisen van de klant 1 2 3 4 5
36. Leveren van betrouwbare producten/diensten 1 2 3 4 5
e) Geeft u alstublieft aan wat de groeimogelijkheden zijn van uw afdeling:
Sterke afname Geen groei Aanzien- lijke groei 37. Hoe zou u de groeimogelijkheden typeren van
de bedrijfstak waarin uw afdeling actief is? 1 2 3 4 5 38. Hoe zou u de groeimogelijkheden typeren voor uw
3 Organisatiecultuur
De onderstaande vier vragen hebben betrekking op het type organisatie waar uw afdeling op lijkt. Iedere vraag bevat vier beschrijvingen van afdelingen. Verdeelt u alstublieft 100 punten over de vier beschrijvingen per vraag, afhankelijk van de vraag in hoeverre de beschrijving past bij uw afdeling. De ene beschrijving is niet beter dan de andere; ze zijn alleen verschillend.
Om een voorbeeld te geven: als in vraag a) afdeling A erg vergelijkbaar is met uw afdeling, B enigszins vergelijkbaar en C en D in het geheel niet vergelijkbaar zijn met uw afdeling, dan kunt u 70 punten aan A geven en de overige 30 punten aan B.
a) Karakter van de afdeling (verdeel alstublieft 100 punten):
39. Afdeling A is een persoonlijke omgeving. Het lijkt erg op een familie. Mensen delen veel met elkaar.
40. Afdeling B is een dynamische en ondernemende omgeving. Medewerkers zijn bereid om hun nek uit te steken en om risico te nemen.
41. Afdeling C is een erg formele en gestructureerde omgeving. Bureaucratische procedures bepalen over het algemeen wat medewerkers doen.
42. Afdeling D is een erg productie-georiënteerde omgeving. Een belangrijk aandachtspunt is ‘getting the job done’. Medewerkers zijn niet erg persoonlijk betrokken.
Totaal 100
b) Leiderschap van de afdeling (verdeel alstublieft 100 punten):
43. De manager van afdeling A wordt over het algemeen beschouwd als een mentor, een raadsman/-vrouw, of een vader-/moederfiguur
44. De manager van afdeling B wordt over het algemeen beschouwd als een ondernemer, een uitvinder, of een risiconemer
45. De manager van afdeling C wordt over het algemeen beschouwd als een coördinator, een organisator of een administrateur
46. De manager van afdeling D wordt over het algemeen beschouwd als een producent, een technicus of een man/vrouw van de inhoud
Totaal 100
c) Afdelings‘lijm’ (verdeel alstublieft 100 punten):
47. De ‘lijm’ die afdeling A bij elkaar houdt is loyaliteit en traditie. De toewijding (commitment) aan deze afdeling is hoog.
48. De ‘lijm’ die afdeling B bij elkaar houdt is een toewijding aan innovatie en ontwikkeling. De nadruk ligt op ‘de eerste zijn’ met nieuwe dingen.
49. De ‘lijm’ die afdeling C bij elkaar houdt zijn formele procedures en richtlijnen. Het soepel laten lopen van de operationele activiteiten is belangrijk hier.
50. De ‘lijm’ die afdeling D bij elkaar houdt is de nadruk op het bereiken van taken en doelen. De nadruk op het afleveren van producten of diensten wordt wijd gedeeld.
Totaal 100
d) Belangrijkste aspect van de afdeling (verdeel alstublieft 100 punten):
51. Afdeling A benadrukt medewerkers. Een hoge mate van cohesie en een goede sfeer in de afdeling zijn belangrijk.
52. Afdeling B benadrukt groei en het verwerven van nieuwe middelen. Klaarstaan om nieuwe uitdagingen aan te gaan is belangrijk.
53. Afdeling C benadrukt prestaties en stabiliteit. Efficiënte, soepel lopende processen zijn belangrijk.
54. Afdeling D benadrukt concurrerend zijn en succes hebben. Meetbare doelen zijn belangrijk.
4 Persoonlijke kenmerken
a) Geeft u alstublieft aan in hoeverre u het eens bent met de volgende stellingen: Sterk mee oneens
Sterk mee eens
55. Ik verras mensen vaak met mijn vernieuwende ideeën 1 2 3 4 5
56. Mensen vragen me vaak om hulp bij creatieve activiteiten 1 2 3 4 5 57. Ik haal meer voldoening uit het beheersen van een vaardigheid dan uit
het bedenken van een nieuw idee 1 2 3 4 5
58. Ik heb liever werk dat origineel denken vereist 1 2 3 4 5
59. Nieuwe activiteiten blijf ik meestal uitvoeren op de manier waarop ik
ze heb geleerd 1 2 3 4 5
60. Ik hou van een baan die vaardigheid en oefening vraagt in plaats van
originele ideeën 1 2 3 4 5
61. Ik experimenteer graag met verschillende manieren om hetzelfde te
doen 1 2 3 4 5
62. Ik ben niet erg creatief 1 2 3 4 5
b) Geeft u alstublieft aan in hoeverre u het eens bent met de volgende stellingen: Sterk mee oneens
Sterk mee eens
63. In onzekere tijden verwacht ik meestal het beste 1 2 3 4 5
64. Als er iets voor mij fout kan gaan, dan zal het ook fout gaan 1 2 3 4 5
65. Ik ben altijd positief over mijn toekomst 1 2 3 4 5
66. Ik verwacht bijna nooit dat dingen voor mij gunstig uitpakken 1 2 3 4 5 67. Ik verwacht zelden dat er dat er goede dingen voor mij gebeuren 1 2 3 4 5 68. Over het algemeen verwacht ik dat er meer goede dan slechte dingen
voor mij gebeuren 1 2 3 4 5
c) Omcirkelt u alstublieft uw voorkeur met betrekking tot de volgende stelling: 69. Ik win liever nu €10.000 dan €13.000 over een jaar:
(1) Liever €10.000 nu
5 Presatiemanagementsysteem
a) De volgende tabel geeft een aantal mogelijke prestatiemaatstaven die gebruikt kunnen worden voor beloningsdoeleinden binnen uw afdeling. De tabel geeft een aantal financiële en niet-financiële prestatiemaatstaven weer die uw beloning kunnen beïnvloeden. Geeft u alstublieft aan wat het relatieve belang is dat uw leidinggevende aan de maatstaf hecht wanneer uw prestaties worden geëvalueerd; als de maatstaf niet meetelt voor uw beoordeling, dan kunt u 0% invullen.
Wat is het belang dat uw leidinggevende aan de maatstaf hecht wanneer uw
prestaties worden geëvalueerd?
% 70. Aandelenkoers
71. Financiële prestatiemaatstaven op en hoger organisatieniveau (bijv EBIT of bedrijfsresultaat van de divisie waartoe uw afdeling behoort, RTV van bedrijf als geheel, etc.)
72. Winstmaatstaven op afdelingsniveau (winst, EBIT, EBITDA, budgetresultaat, etc.)
73. Rendementsmaatstaven op afdelingsniveau (RTV, REV, EVA, CFROI, etc.)
74. Niet-financiële klantmaatstaven op afdelingsniveau (bijv. klanttevredenheid) 75. Niet-financiële procesmaatstaven op afdelingsniveau (bijv. aantal fouten, %
geretourneerde producten).
76. Niet-financiële leer- en groeimaatstaven op afdelingsniveau (bijv. aantal geïntroduceerde nieuwe producten of diensten, aantal patenten,
medewerkerstevredenheid) 77. Anders (alstublieft specificeren):
Totaal 100%
78. Uw totale beloning (bonus, extra periodiek) kan wellicht wijzigen door de behaalde prestaties. Geeft u alstublieft aan met welk percentage uw totale beloning maximaal kan toenemen afhankelijk van de behaalde prestaties. Bijvoorbeeld: als uw vaste salaris € 70.000 bedraagt en uw maximale bonus is € 14.000, dan is het percentage 20% (14.000/70.000 = 20%). Als uw salaris geen variabele component heeft,
antwoordt u dan 0%. .…… %
c) In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraken over het gedrag van uw leidinggevende? Sterk mee
oneens
Sterk mee eens
79. Legt veel nadruk op het behalen van de budgetdoelen 1 2 3 4 5
80. Zal niet makkelijk budgetaanpassingen accepteren gedurende het jaar 1 2 3 4 5 81. Is - in grote mate van detail - geïnteresseerd in specifieke posten of
onderdelen van het budget 1 2 3 4 5
82. Zal afwijkingen van tussentijdse budgetdoelen niet snel accepteren 1 2 3 4 5 83. Is intensief berokken bij communicatie met betrekking tot het budget 1 2 3 4 5
6 Effecten van controlsystemen
(a) Wij zijn geïnteresseerd in de mate van innovatie binnen uw afdeling. In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraken over uw afdeling?:
Sterk mee oneens
Sterk mee eens 84. Onze afdeling accepteert eisen van klanten die verder gaan dan de
bestaande producten en diensten 1 2 3 4 5
85. Onze afdeling bedenkt nieuwe producten en diensten 1 2 3 4 5
86. Onze afdeling zet producten en diensten in de markt die volledig nieuw
voor ons zijn 1 2 3 4 5
87. Onze afdeling maakt vaak gebruik van nieuwe kansen in nieuwe
markten 1 2 3 4 5
88. Onze afdeling verfijnt vaak het aanbod van bestaande producten en
diensten 1 2 3 4 5
89. Onze afdeling implementeert regelmatig kleine aanpassingen aan
bestaande producten en diensten 1 2 3 4 5
90. Onze afdeling verbetert de efficiëntie van producten en diensten 1 2 3 4 5 91. Onze afdeling vergroot de schaalvoordelen in bestaande markten 1 2 3 4 5 92. Onze afdeling breidt diensten voor bestaande klanten verder uit 1 2 3 4 5 (b) De volgende vragen hebben betrekking op de financiële prestaties van uw afdeling. Geeft u alstubliet aan
wa de huidige prestaties van uw afdeling zijn:
Ver beneden gemiddelde van bedrijfstak Ongeveer op gemiddelde van bedrijfstak Ver boven gemiddelde van bedrijfstak 93. Winst, winstmarges 1 2 3 4 5
94. Rendement op vemogen, Return on investment 1 2 3 4 5
95. Kasstomen 1 2 3 4 5
(c ) Geeft u alstublieft aan of u, of iemand in uw afdeling, een van de volgende acties heeft ondernomen om aan de financiële eisen te voldoen (omcirkelt u NB als deze optie niet beschikbaar is voor u):
NB Nooit Soms vaak Erg
96. Uitstellen dan wel versnellen van noodzakelijke uitgave 0 1 2 3 4 5
97. Uitstellen dan wel versnellen van een verkooporder 0 1 2 3 4 5
98. Omzet nu boeken in plaats van in de volgende periode
(indien gerechtvaardigd in beide periodes) 0 1 2 3 4 5
99. Kosten in het volgende periode boeken in plaats van nu
(indien gerechtvaardigd in beide periodes) 0 1 2 3 4 5
100. Klanten prikkelen (bijvoorbeeld met kortingen) om meer
te kopen deze periode 0 1 2 3 4 5
101. Verminderen van ‘discretionaire’ uitgaven (R&D, reclame,
onderhoud) 0 1 2 3 4 5
102. Uitstellen dan wel versnellen van een nieuw project (IT,
ondersteuning) 0 1 2 3 4 5
103. Uitstellen dan wel versnellen van het aannemen van een
Indien u aanvullende op- of aanmerkingen heeft, kunt u die hieronder weergeven:
Dank voor uw tijd en medewerking; deze worden zeer gewaardeerd!
Appendix 1 Lijst van industrietakken
Code Beschrijving
A. Landbouw, bosbouw en winning van delfstoffen (inclusief visserij en olie- en aardgaswinning)
B. Industrie (vervaardiging van voedingsmiddelen en producten;
productie en levering van electriciteit, gas en water; bouwnijverheid) C. Commerciële dienstverlening (groot- en detailhandel; reparatie van
auto’s, motoren en huishoudelijke goederen; hotels en restaurants; transport en opslag; IT en communicatie; uitzendbureaus)
D. Professionele dienstverlening (advies, consultancy,
ingenieursbureaus; juridische dienstverlening; accountancy) E. Financiële dienstverlening (banken; verzekeringsmaatschappijen;
pensionfondsen)
F. Non-profit (openbaar bestuur, overheidsdiensten, defensie;