P=patiënt, I=interventie, C=comparison, O=outcome
Startjaar voor de zoekacties was 1966, voor de P zijn in Medline de volgende zoektermen gebruikt: 2 55868 explode "vasculitis"/ all subheadings
3 1835 explode "skin-tuberculosis"/ all subheadings 4 120 erythema near1 induratum
5 172 erythema near1 elevatum
6 56 cutan* near pan
7 133 cutaneous near polyarteritis near nodosa 8 17274 vasculitis
9 63335 #2 or #3 or #4 or #5 or #6 or #7 or #8
10 80 explode "Erythema-Induratum"/ all subheadings 11 63335 #2 or #3 or #4 or #5 or #6 or #7 or #8 or #10
De verzameling van set 11 is vervolgens gecombineerd met termen passend bij de diverse uitgangsvragen. Een uitzondering hierop vormt de aantasting van de gewrichten. Hiervoor is niet de algemene P gebruikt maar alleen de aandoening die omschreven wordt als de ziekte van Wegener. Dit beeld is gezocht via Wegener* in ti,ab,mesh.
Voor deze richtlijn geldt I=diagnose. De inperking tot studies die over diagnose van vasculitis handelen per orgaan is op meerdere manieren gedaan:
1. door de subheading diagnosis, radiology, pathology, physiopathology, cerebrospinal-fluid direct aan de trefwoorden voor vasculitis te koppelen (=P/sh);
2. door gebruik te maken van het “diagnose filter” = verzameling van zoektermen waarmee diagnostische studies in medline kunnen worden opgespoord. (=P + filter diagnose);
3. zoeken naar de diagnostische mogelijkheden behorend bij deze klachten/symptomen van dit orgaan worden genoemd. b.v. explode "Biopsy"/ all subheadings or explode "Immunohistochemistry"/ all subheadings. (=diagnose optie 3).
De opsplitsing van de publicaties per orgaan(systeem) is op de volgende 3 manieren gebeurd: 1. Het resultaat van stap 1 of stap 2 wordt vervolgens gecombineerd met de set waarin het
orgaan (incl orgaanonderdelen) in zieke resp normale toestand is gezocht. b.v. combinatie met explode "Skin"/ all subheadings or explode "Skin-Diseases"/ all subheadings. (=orgaan optie 1);
2. Of klachten/symptomen behorend bij het orgaan optreden b.v. purpura or gangrene or ulceration? or ulcerative lokaal of op afstand (=orgaan optie 2).
De resultaten zijn opgesplitst in de diverse studietypen (systematische reviews, meta-analyses, reviews, observationele studies, journal articles).
In schema: P + (P/sh or (P+filter diagnose) or (diagnose optie 3)) + ((orgaan optie1) or (orgaan optie2)) + studietypen.
Richtlijn diagnostiek kleinevatenvasculitis 157 Tabel 1. Literatuurzoektermen per orgaan
Orgaan Orgaan optie 1 Orgaan optie 2 (klachten symptomen)* Specifieke diagnostische opties per orgaan*
Gewrich- ten
explode “arthritis”/all or explode “arthralgia”/all or “spondylarthri- tis”/all and ((manifestation? or symptom?) in ti,ab)
explode “arthritis”/complications or explode “arthralgia”/complications or “spondylarthritis”/complications
Huid explode "Skin"/all or explode "Skin-Diseases"/all
explode "Skin-Manifestations"/all or explode "Fever"/all or "Fatigue"/all
explode "Biopsy"/ all Nefro-
logie
explode kidney/all or explode "Kidney-Diseases"/all "Anti-Glomerular-Basement-Membrane-Disease"/all or "Goodpasture-Syndrome"/all or "Basement-Membrane"/ immunology or "Purpura-Schoenlein-Henoch"/all or "Cryoglobulinemia"/all "Antibodies-Antineutrophil-Cytoplasmic"/all or "Cryoglobu- lins"/all or "Radiopharmaceuticals"/all or explode "Diagnostic-Techniques-Surgical"/all or explode "Staining- and-Labeling"/all or explode "Fluoresceins"/all or explode "Fluorescent-Antibody-Technique"/all Immuno- logie explode "Immune-System- Diseases"/all "Anti-Glomerular-Basement-Membrane-Disease"/all or "Goodpasture-Syndrome"/all or "Purpura-Schoenlein- Henoch"/all or "Cryoglobulinemia"/all "Antibodies-Antineutrophil-Cytoplasmic"/all or "Cryoglobulins"/all
KNO explode "Sinusitis"/all or "Epistaxis"/all or explode "Nasal- Septum"/all or "Oral-Ulcer"/all or explode "Ear-Diseases"/all or explode "Ear"/all
explode "Hearing-Loss"/all or "Epistaxis"/all or explode "Sinusitis"/all
"Diagnostic-Techniques-Otological"/all
Long explode "Respiratory- System"/all or explode "Respiratory-Tract-Diseases"/all
explode "Signs-and-Symptoms-Respiratory"/all or "Chest- Pain"/all or (explode "Pain" tree: 3/all and explode "Thorax"/ all) or "Ulcer"/all or "Hemorrhage"/all or pleuritis in ti,ab
"Bronchoalveolar-Lavage"/all or "Bronchoalveolar-Lavage- Fluid"/all or explode "Diagnostic-Techniques-Respiratory- System"/all or explode "Tomography-X-Ray-Compu- ted"/all or "Radiography-Thoracic"/all or explode "Lung- Volume-Measurements"/all or explode "Spirometry"/all Oog en
orbita
explode "Eye"/all or explode "Eye-Diseases"/all
"Scleritis"/all or explode "Conjunctivitis"/all or explode "Blindness"/all or explode Retinal-Diseases/all or "Exophthalmos"/all or "Granuloma-Plasma-Cell-Orbital"/all or "Lacrimal-Apparatus-Diseases"/all or "Dacryocystitis"/all or explode "Ophthalmoplegia"/all or "Corneal-Ulcer"/all or explode "Uveitis"/all or "Retinal-Vein-Occlusion"/all
"Indocyanine-Green"/all or "Fluorescein"/all or explode "Magnetic-Resonance-Imaging"/all or explode "Tomography-X-Ray-Computed"/all or "Tomography- Optical-Coherence"/all or explode "Ultrasonography"/all or Visual-Fields"/all or explode "Visual-Acuity"/all or explode "Electrophysiology"/all or explode "Diagnostic- Techniques-Ophthalmological"/all
Richtlijn diagnostiek kleinevatenvasculitis 158
Orgaan Orgaan optie 1 Orgaan optie 2 (klachten symptomen)* Specifieke diagnostische opties per orgaan*
zenuw- stelsel Diseases"/all or explode "Peripheral-Nervous-System- Diseases"/all or explode "Cranial-Nerve-Diseases"/all "Neurobehavioral-Manifestations"/all or explode "Mononeuropathies"/all or explode "Neurologic- Manifestations"/all
Resonance-Imaging"/all or explode "Tomography-X-Ray- Computed"/all or explode "Ultrasonography"/all
Kinderen Zoekfilter Child + een van de hierboven aangegeven orgaansystemen
Zoekfilter child + een van de hierboven aangegeven klachten/symptomen
Zoekfilter Chilld + een van de hierboven aangegeven diagnostische opties
Richtlijn diagnostiek kleinevatenvasculitis 159
Gewrichten
Hiervoor werd een zoekstrategie verricht in medline vanaf 1966 tot 14 februari 2007).
Gezien het beperkte aantal relevante artikelen dat verkregen werd met deze search is dit aangevuld met recente literatuur; gezocht werd op de term vasculitis in combinatie met de termen artralgia, arthritis, myopathy, muscle biopsy.
Huid
Op 5 juni 2005 werd gezocht in de literatuurdatabase Medline. De zoekstrategie is op te vragen bij het CBO en is als volgt samengevat: Gezocht werd vanaf 1966 naar de volgende zoekwoorden: vasculitis, diagnose algemeen, diagnose na klachten, diagnose via biopsie, beste diagnosestudies, diagnose via immunohistochemie, cutane PAN, PAN, huid, en alle bovengenoemde klinische verschijnselen van vasculitis van de huid. Hierna werden de systematische reviews geselecteerd evenals epidemiologische, case-control, cohort en observational studies. De zoekterm diagnostiek en differentiele diagnose werden nog toegevoegd. Gezien de grote hoeveelheid werd de zoekactie ingeperkt tot vanaf 1990. Na taalbeperking tot het Engels, Duits, Frans en Nederlands bleven 90 artikelen over waarvan de abstracts door twee personen onafhankelijk van elkaar zijn beoordeeld.
Nieren
Er is primair gezocht in Medline met de termen ‘vasculitis’ [MESH] in combinatie met ‘proteinuria’ [MESH], ‘hematuria’ [MESH], en ‘renal failure’ [MESH] of ‘kidney failure’ [MESH]. Ook werd nog met de termen ‘small vessel vasculitis’ en systemic necrotizing vasculitis’ (beide zijn geen MESH term) gezocht, echter dit leverde geen extra referenties op. Uiteindelijk werd de term ‘vasculitis’ in de zoekstrategie nog vervangen door de naam van de afzonderlijke vormen van kleinevatenvasculitis, waarbij bij ‘Henoch-Schönlein purpura’ [MESH] ‘adult’ [MESH] werd toegevoegd. Dit leverde een selectie van ruim 800 artikelen op die verder zijn geselecteerd en voor alle deelvragen (4a, 4b en 4c) van dit hoofdstuk zijn gebruikt. Bovendien werden de referentielijsten van artikelen die betrekking hadden op het onderwerp en voor lezing waren geselecteerd, nagelopen op verwijzingen die niet in de selectie naar boven waren gekomen.
Longen
Er is een systematisch literatuuronderzoek gedaan naar pulmonale vasculitis met behulp van de Medline en Embase database. Geselecteerd is op studies met 5 of meer patiënten. De meeste literatuur betreft pulmonale vasculitis in het kader van primair systemische vaculitiden. Primair geïsoleerde vormen van pulmonale vaculitis zijn uitermate zeldzaam en hierover is met de gestelde zoekvragen geen literatuur gevonden; wel werd informatie verzameld uit bekende reviewartikelen over dit onderwerp en uit leerboeken.
Centraal zenuwstelsel
Er is een systematisch literatuuronderzoek gedaan naar cerebrale vasculitis en vasculitis neuropathie met behulp van Medline gericht op symptomatologie (zie bijlage). Daarnaast zijn de referentielijsten van gevonden artikelen en bekende monografieën over dit onderwerp (JW Schmidley, Central Nervous System Angiitis, 2000 Butterworth Heinemann en DS Younger, Vasculitis and the Nervous System,
Richtlijn diagnostiek kleinevatenvasculitis 160 Neurologic Clinics November 1997) doorzocht op relevante artikelen. Geselecteerd is op (kleine) series patiënten met geïsoleerde vasculitis van het centrale of perifere zenuwstelsel. Bewust zijn patiënten met systemische vasculitis voor deze vraag uitgesloten om symptomen die het gevolg zijn van systemische ziekteactiviteit of metabole complicaties van een systemische vasculitis uit te sluiten. Single case reports zijn weggelaten omdat die vaak bedoeld zijn om juist ongewone of bijzondere aspecten van een patiënt met vasculitis van het zenuwstelsel te belichten. Dit zou teveel de nadruk op de verkeerde (want zeer zeldzame) symptomen leggen.
Kinderen
In oktober 2005 werd een systematische search gedaan op het CBO, aangevuld met een recente search via Pubmed. Gezocht werd vanaf 1966, in Engelse, Franse en Duitse taal. Daarbij werden de volgende zoekwoorden gebruikt: vasculitis, children, eye, skin, ear, nose, throat, pulmonary, neurologic,
Richtlijn diagnostiek kleinevatenvasculitis 161