3. BUREAUONDERZOEK
3.5 Beschrijving van het historische gebruik
In het plangebied kunnen naast archeologische sporen ook sporen van menselijk gebruik voorkomen die nog in het landschap zichtbaar zijn. Het gaat hierbij om historische gebouwen en historische geo-grafie. Veel van de bewaard gebleven historische gebouwen en historische geografie geven door de herverkavelingen in de tweede helft van de 20e eeuw een incompleet beeld van het historisch land-schap. Historische kaarten van voor de herverkaveling zijn een goede aanvulling op het huidige in-complete beeld. Voor de historische ontwikkeling is naast het historisch kaartmateriaal ook relevante achtergrondliteratuur geraadpleegd.
Op basis van het beschikbare historische kaartmateriaal was aan het begin van de 19e eeuw al be-bouwing van verschillende boerderijen aanwezig binnen het plangebied (zie afbeeldingen 3, 4 en 5).
Een van de bebouwde erven, gelegen langs de Boshoverbeek binnen het zuidelijke deel van het plangebied, werd omgeven door een gracht. De onbebouwde delen van het plangebied waren gro-tendeels in agrarisch gebruik. De gebiedsaanduidingen binnen het plangebied en ook ten westen en ten oosten daarvan, respectievelijk Op de Beek, Neelkens Beemd en Baese Beemd, doen vermoe-den dat het relatief laag gelegen, mogelijk drassige weidegebievermoe-den langs een beek betrof. Ten zuivermoe-den van het plangebied lag een grootschalig akkercomplex, genaamd de Vaele Aker. Binnen het noorde-lijke deel van het plangebied waren de percelen kleinschalig en binnen het zuidenoorde-lijke deel grootscha-lig verkaveld. Langs de noordwestgrens was reeds het kanaal aanwezig, genaamd Grand Canal du Nord. Dit kanaal is in de periode 1804-1810 gegraven in opdracht van Napoleon Bonaparte, maar is nooit voltooid. Het kanaal zou de Schelde, de Maas en de Rijn moeten verbinden en had als doel om de handel over de rivieren om te leiden naar Antwerpen. De aanleg van het kanaal werd echter niet voltooid.
Op enige afstand ten zuidwesten van het plangebied lagen aan het begin van de 19e eeuw grootscha-lige, onontgonnen terreinen. De kern van Weert, op een afstand van 2 km ten noordoosten van het plangebied, werd omgeven door een stadsmuur/-wal.
Aan het begin van de 20e eeuw was de omgrachting van het erf binnen het zuidelijke deel van het plangebied deels verdwenen (zie afbeelding 6). Ten noorden van het plangebied was een spoorlijn aangelegd. Ten zuidwesten van het plangebied waren 2 waterpartijen ontstaan als gevolg van zand-afgraving ten behoeve van de aanleg van de spoorlijn Eindhoven - Weert (zie afbeelding 7). Tegen-woordig maken deze deel uit van het natuur- en recreatiegebied De IJzeren Man.
In de tweede helft van de 20e eeuw werd binnen het plangebied in verschillende fasen de huidige industriële bebouwing opgericht (zie afbeeldingen 8 en 9). De eerste bebouwingsfase van het Philips-terrein vond plaats in de periode 1958-1961 en ging gepaard met grootschalige grondwerkzaamhe-den en bodemverstoringen tot grote diepte (zie afbeelding 10). De oorspronkelijke bebouwing binnen het plangebied werd voor aanvang van deze bouwfase gesloopt. Ook rondom het plangebied werd het industrieterrein verder ingericht, waarbij wegen, bebouwing en een haven aan het kanaal werden aangelegd. De Boshoverbeek werd omgeleid via een loop ten noordoosten van het plangebied.
Tabel I. Geraadpleegd historisch kaartmateriaal2
Bron Periode Kaartblad Schaal Omschrijving plangebied Bijzonderheden/directe omgeving
Kadastrale kaart (verzamelplan)
1811 Weert, Gemeente
Limburg
1:25.000 Bebouwing op verschillende locaties binnen plangebied. Verschillende (zand)wegen binnen plangebied.
Kanaal ten noordwesten reeds aanwe-zig (Grand Canal du Nord). Kern van Weert voorzien van stadsmuur/wal.
1:2.500 Bebouwing van verschillende boerderijen binnen plangebied, waaronder een ruim bebouwd omgracht terrein binnen zuidelij-ke deel plangebied. Gekanaliseerde (voor-loper van) Boshoverbeek binnen zuidoos-telijke deel plangebied. Overige delen plangebied in agrarisch gebruik. Noordelij-ke deel kleinschalig verkaveld, zuidelijNoordelij-ke deel grote akkercomplexen. Veelal hout-wallen/bomenrijen op perceelsgrenzen.
Kanaal ten noordwesten van plange-bied reeds aanwezig (Grand Canal du Nord). Grootschalig akkercomplex ten zuiden van plangebied. Grootschalig onontgonnen gebied op enige afstand ten zuidwesten.
Militaire topogra-fische kaart (veldminuut)
1901 737 1:50.000 Nog altijd enkele boerenerven binnen plangebied. Bebouwing binnen zuidelijke deel niet meer geheel omgracht.
Spoorlijn ten noorden van plangebied.
Militaire topogra-fische kaart (veldminuut)
1931 737 1:50.000 Binnen plangebied weinig veranderingen. Voorloper industriekade langs noord-westgrens plangebied. Verschillende waterpartijen ten zuidwesten.
Topografische kaart
1963 57 H 1:25.000 Eerste industriële bebouwing binnen plangebied.
Haven aangelegd aan kanaal ten westen van plangebied.
Topografische kaart
1973 57 H 1:25.000 Toename industriële bebouwing binnen plangebied.
Verdere inrichting industrieterrein ten noordoosten en ten zuidwesten van plangebied. Boshoverbeek omgeleid ten noorden van plangebied.
KICH3
Het KennisInfrastructuur CultuurHistorie (KICH) heeft alle bekende archeologische en bouwkundige monumenten en historisch-geografische informatie samengebracht in een digitale kaart. Via deze kaart zijn cultuurhistorische waarden per gebied te bekijken. Het raadplegen van KICH heeft voor het plangebied geen aanvullende informatie opgeleverd.
2 http://watwaswaar.nl
3 www.kich.nl
Bouwhistorische gegevens
Bij de gemeente Weert is het archief van de Bouw- en Woningtoezicht geraadpleegd (contactpersoon de heer W.G.A.H. Truyen). Het archief bevat voor deze locatie gegevens vanaf 1959. Tabel II geeft een opsomming van de verleende bouwvergunningen voor de onderzoekslocatie.
Tabel II. Verleende bouwvergunningen
Naam aanvrager Datum aanvraag Bouwvergunning en omschrijving
Philips Gloeilampenfabriek nv 13-04-1959 BV2949: plaatsen terreinafscheiding
Philips Gloeilampenfabriek nv 25-05-1959 BV2951: bouw magazijn gedeelte b
Philips Gloeilampenfabriek nv 17-07-1959 BV2953: bouw 3 bijgebouwen (d+e+t)
Philips Gloeilampenfabriek nv 16-11-1959 BV2952: bouw gloeilampenfabriek gedeelte a
Philips Gloeilampenfabriek nv 18-01-1960 BV2956: bouw schakelstation
Philips Gloeilampenfabriek nv 20-06-1960 BV2954: bouw portiersloge met terreiningang
Philips Gloeilampenfabriek nv 29-08-1960 BV2955: bouw rijwielstalling
Philips Gloeilampenfabriek nv 03-10-1961 BV2957: uitbreiden magazijn
Philips Gloeilampenfabriek nv 09-04-1962 BV2958: uitbreiden fabriekscomplex
Philips Gloeilampenfabriek nv 09-12-1963 BV2959: bouw bm gebouw
Philips Gloeilampenfabriek nv 26-10-1964 BV2960: bouw transportgang
Philips Gloeilampenfabriek nv 23-12-1964 BV2961: bouw ketelhuis
Philips Gloeilampenfabriek nv 26-03-1965 BV2962: bouw garage
Philips Gloeilampenfabriek nv 10-05-1965 BV2963: bouw gloeilampenfabriek
Philips Gloeilampenfabriek nv 17-05-1965 BV2964: bouw magazijn
Philips Gloeilampenfabriek nv 12-07-1965 BV2965: bouw pers winkel en telefooncentrale
Philips Gloeilampenfabriek nv 05-08-1966 BV2966: uitbreiden technisch bedrijvengebouw
Philips Gloeilampenfabriek nv 16-09-1966 BV2967: uitbreiden chemisch opslag
Philips Gloeilampenfabriek nv 28-12-1966 BV2968: plaatsen kleedlokaal
Philips Gloeilampenfabriek nv 07-05-1974 BV2969: vergroten brandweerkazerne
Philips Gloeilampenfabriek nv 15-10-1974 BV2970: bouw auto-aanzetplaats
Philips Gloeilampenfabriek nv 02-12-1975 BV2971: uitbreiden chemicaliënopslag
Philips Gloeilampenfabriek nv 09-08-1976 BV12895: verbouw gasontvangstation
Philips Gloeilampenfabriek nv 02-11-1977 BV13604: uitbreiden fabrieksgebouw a
Philips Gloeilampenfabriek nv 16-01-1978 BV14299: uitbreiden fabrieksgebouw
Philips Gloeilampenfabriek nv 29-12-1978 BV14300: uitbreiden bewakingsloge
Philips Gloeilampenfabriek nv 03-11-1980 BV15797: uitbreiden fabrieksgebouw
Philips Gloeilampenfabriek nv 18-01-983 BV17244: bouw ontwikkelingsgebouw
Philips Gloeilampenfabriek nv 17-05-1983 BV17245: reparatieverklaring
Philips Gloeilampenfabriek nv 18-10-1983 BV17243: reparatieverklaring
Tabel II. Vervolg verleende bouwvergunningen
Philips Gloeilampenfabriek nv 26-11-1985 BV18133: bouw bedrijfsrestaurant
Nederlandse Phillips Bedrijven bv 25-05-1989 BV20636: bouw overdekte opslag voor bouwmaterialen
Philips Weert 07-07-1989 BV20633: uitbreiden portiersloge
Philips Lighting 31-03-1992 BV23775: verbouw gebouw q tot productiehal
Philips Lighting bv 12-04-1995 BV25866: bouw overkapping nabij gebouw a
Philips Lighting bv 12-04-1995 BV25867: bouw overkapping nabij gebouw j
Neerven Aseptics bv 01-01-2009 V48988: ingetrokken aanvraag oprichten bedrijfsgebouw
Neerven Aseptics bv 01-01-2009 BV41103: oprichten bedrijfsgebouw en gedeeltelijk hergebruiken stalling